Morgunblaðið - 08.04.1970, Blaðsíða 27

MORtGrUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAOUR 8. APRÍL 1970
27 i
Aðalfundur
Sjálfsbjargar
NÝLEGA var haldinn aðalfund-
ur Sjálfsbjargar í Reykjavík.
í stjórn voru kosin: Sigurður
Guðmundsson, formaður, Vil-
borg Tryggvadóttir, ritari, Árni
Sveinsson, gjaldkeri, Rafn Bene
diktsson og Hlaðgerður Snæ-
bjömsdóttir, meðstjórnendur.
— íþróttir
Framhald af bls. 26
keppa vilkiulega. í>etta er heldiur
ekká ruedtt ágreiiniinigismál mieðial
þeirra, sem iðka judo hér, oig
von oiklkjar og reyndiar noikikiurn
veginn vissa er að ISÍ fer nú að
takia þessi mál föstuim tiölkiuim, og
geruim við ráð fyrir að ekki líði
á lömglu unz niæsitia opinbera
keppni í jiuido fari fraim hér.
Sigurður H. Jóhannsson
2. dan Kodokan.
Frjáls að nýju. — Myndin sýnir grátandi hjón á götu í Phnom
Penh, eftir að maðurinn var lát- inn laus í síðustu viku ásamt 485
öðrum pólitískum föngum, er fangelsaðir höfðu verið í stjóm-
artíð Sihanouks prins.
— Kambódía
Framhald af hls. 1
í díðiuigtiu viikiu 486 pó'Diltílslkia fanga
Oiauisa, en þeiir hötfðu verlið faing-
elllsaiðiir á válldialtlílmia Siilhiainiaulkis
pirlins. Vair því Itýst yfflr, alð þeltlba
fólllk heéði verilð fámianllöimlb
póllliltlíislks gerræðis Silhiainoiuíkis. Br
frelllsliisisvieiitiinigiiln þessu fóOJkd tifl.
hamidia talfiin þý'ðilnigainmikiiil á-
farugii þeirnair viðtoiltinii oúiveramidá
stjónniairvaJllda Kaanibódíiu alð
diraiga úir álhjriiífiuim Silhainouiks á
mieðal fóOlkiaiins í lamtdikuu.
í ræðu, sem Trin Heanlh, einn
(af áhrfilfaimestfiu þiinigmiöminuim
þjóðlþilnigisiinis í Kamnibódiíiu, ffllulötd
á örötppuim þiiniglhússiinB firaimimli
fyrir þessuim fyinrverajndii póiffi-
ö&lku fönguim,, aaigðti hainin, — alð
Siihairuouik hetfði gent þá a(ð „úir-
kiasföi og ígfllæpaimöninluim, sakiuim
þasis 'alð þeáir Iheifðu fyligt póliútígkird
saininlfaerliinigu siinini með þvi að
móömiæla hairðsrtáónnliininíi“.
Góður bolfiskafli
til Skagastrandar
Ég skal
Skagaströnd, 7. apríl.
í GÆR landaði togbáturinn Arn
ar 66 tonnum á Skagaströnd. Var
aflinn mestmegnis þorskur, en
Skólabyggingar
og breyttir
kennsluhættir
SÆNSKUR skólamaður, Torsten
Engholm frá Malmö, er hér stadd
ur á vegum fræðsluráðs Reykja-
víkur, og ræðir við fræðsluyfir-
völd um nýja gerð skólahúsa og
breytta kennsluhætti í bama- og
gagnfræðaskólum.
IHann hefur rætt þeasi mál á
fundum fræðsluráðs og skóla-
srtjóra, en í kvöld flytur hann er
indi er hainn nefnir „Skólar fram
tíðarinnar" í samlkomusal Haga-
skóla, kl. 8,30 síðdegis. Þótt fyr
irlestur þessi sé fyrsrt og fremst
ætlaður kennuruim, á hann einn
ig erindi til foreldra.
(Fréttatilkynning).
— Mótmæli
Framhald af Ms. 1
hætta við ferðina á síðustu
stundu vegna veikinda.
Japainisika lö'giregian bafði girt
aif svæðd við geistiaigarðainin, en átt-
menningarnir ólku gegnum tálim-
anirniar og niámiu stáðar við aðal-
dyrniar. Þar voru þeir tafarlaiuist
Ihiaodibelknir. Fiimm aiðrir hætgri-
sinnar reynidiu eintnig að ryðjaisrt
að 'gestaiglarð'iniuim, en voru stöðv-
aðlir áðiuir en þeiir kcwniuisrt að af-
igirta swæðinu.
Talsmienin lögregluminar aagja
að enigliran þasisara hægrisirana
hafi verið vopraaður, em að þeár
hafi útbýtt dreifkraiðtuim þar sem
iþess er krafizit að Sovétríikin
lláti af hemdi eyjarraar fyrir norð-
am Japaira, siem Rúissiar tólkiu her-
famigi í lók íiðari heimssityrjald-
arinm/air.
þetta mun vera mesti afli sem
borizt hefur í einu til Skaga-
strandar á þessu ári. Aflinn fór
til frystingar.
Undanfarið hafa um 70-80
manras verxð atvinnulausir á
Skagaströnd, en í gær bar svo
við að allar vinnufærar hendur
fengu aitvinnu og þurfti jafnvel
liðsauka úr r.ágrannahreppi til
löndunarvinnu. Sýnir þetta að
brýn nauðsyn -er á því að bæta
öðrum gtórum báti í fkvta Skag-
strendiraga.
Einn bátur er búinn að leggja
net, en hann hefur tæpast orðið
var ennþá. Rækjuveiðar hafa
gengið sæmilega og að undan-
förnu hafa þær veiðar skapað
eirau fáan'le.gu atvinnuna á Skaga
Strönd.
Fréttaritari.
Frá Grikklands-
hreyfingunni
GRIKKLANDSHRE YFIN GIN
hélt aðalfund í Norræna húsinu
miðvikudaginn 18. marz sl. Þar
flutti Magnús Torfi Ólafsson ít-
arlegt erindi um þróun mála í
Grikklandi síðastliðiin þrjú ér
eftir að herforingjarnir hrifsuðu
til sín völdin. Lesin voru bréf
frá grískum föngum og ljóð eft-
ir grísku skáldin Jannis Ritsos
og Kostis Papakongos. Ennfrem
ur flutti formaður skýrslu um
störf hreyfingarinnar á liðnu
ári. Vegna þess að ekki var bú-
ið að ganga endanlega frá reikn-
ingum hreyfingarinnar var af-
ráðið að fresta frekari aðalfund-
arstörfum og efna til framhalds-
aðalfundar í Norræna húsinu
miðvikudaginn 8. apríl kl. 20.30.
Verða þar lagðir fram reikningar
og kosin stjórn til næsta kjör-
tímabils. Ennfremur verður rætt
um starfsgrundvöll og framtíð-
arverkefni Grikklandshreyfingar
innar.
Framhald af bls. 1
var flugstjóri Gemini 12, síð
asta Gemini farsins, og svo
var hann ferjuflugmaðurinn í
Apollo 8. Lovell er því jafn-
framt fyrsti maðurinn sem fer
tvær ferðir til tunglsins, því
í ferju Apollo 8, fór hann á
braut umhverfis það, þótt
hann leniti ekki.
Þeir Lovell og Haise, eiga
. að gera umfangsmiklar rann
sóknir á tunglinu, og fara í
allt að þriggja kílómetra
gönguferðir. Það hefur valdið
nokkrum deilum að ákveðið
var að þeir skyldu settir í
sóttkví að ferðinni lokinni, en
margir telja það óþarfa. Þeir
sem ráða, segja ástæðuna þá
að þeir félagar eigi að taka
sýnishorn af tunglveginum
með því að grafa djúpa holu,
og þar séu helst líkur til að
Lovell er svo viss um að svo
sé ekki að hann sagði: „Ég
skal éta draslið til að sanna
mitt mál.“
Hver greip
Framhald af bls. 28
þættiinium og tilkynrati borgar
atjória það.
Eiiðuir Guiðniaison giait þasis,
aið bæði í febrúiar og miairz-
þættiiniuim hafðd venið 'hiuig-
miyradiiira, a)ð borgiartsrtjórt kæand
flnam,, an harsn beiflðli verdið hú-
iinin að náðgbaifa sér, þegiair
febrúai'þáttuiriinin var því að
fyrliirvairúnin heifðd veri® otf
stultítuir, og þagar .miarzþáttur-
inin vair í stjánivampárau, var
banganstjóri srtadduir erlliencyils
á höfuðborgiairáðistetfnu Norð-
uirllairada.
Ljósit er, alð edmihverjiir baifa
haflt áhritf á niltgtjóina Tíimiamsi,
og hafia þeiir aðilar sýnlilliega
táliilð, að ekkí værli heppifliagt,
að Geir Hailigrtímisigan, borig-
angbjóri, fleragi að korraa fnaim
í sjiónivaipdrau til að svara
gpuirmiiinigum um borgainmláll-
efnii, j afnvel þótt aflfl-ir spyró-
emdiuinnlir vænu póllitásikár and-
stæðlinigar hainisi Er það út aí
fyrir sdg ániægj'udieg tnaiuisits-
yfirfliýisinig fyrtir bor'garstíjóma.
Þeas miá aið llokuim geita, alð
aá sem salt fynir svönuim í
gærtkvöfldi, var Vffllhjálmiur G.
Skúliasion, lyfjiatfræðlimigur, bæj-
arfullitrúi í Hafniarfirði, en
■hanin er í fraimlboðli við miæsitíu
bæjarstjórnarkosnimigar. Hann
var spurður af tveimiur sjón-
varpsfréittaimöninium.
Lánsfé
Framhald af bls. 3
niæsta ár, þ.e.a.s. öllum þekn lín
um, sem eru innan við 1% km að
lengd, og við það eru þessar lán-
tökur miðaðar. Engin ákvörðun
hefur verið tekin um, hvað gert
verði varðaradi framhald þessara
framikvæmda, en ríkisstjórnin
ákvað á sínum tíma að reyna að
ljúka þessum framkvæmdum á
árinu 1970 eða 1971, og til þess
að það gæti tekizt, verður auik
þess, sem það hækkar nokkuð
fjárveitiniguraa sjálfa eiras og kjuinm
ugt er, að leggja út í þessa lán-
töku sem ekki þarf að vera neitt
óeðliileg, þegar svo langt er kom-
ið framlkvæmdum, þá er hægt að
borga það lán niður aftur að
framikvæmduim næstu ára. ef
svipuðuim fjárveitingunx verður
haldið.
ORKURANNSÓKNFR
Til jarðeignadeildar ríkisins
er varið 18,2 millj. og orkurann-
sókraa 19 millj. bæði eru þetta
mjög stór viðfangsefni, og það
hafa nýlega verið gerðar stórar
áætlanir, bæði um jarðhitarann
sóksnir og almenraar orkurann-
sóknir á vegurai Orkustofraunar-
innar. Það er mikið verlk og kost
ar 100 millj. kr., sem er að sjálf
sögðu útilókað að Ihief jiast hairada
nú, enda er það umtfairagsmik-
ið mál, sem þarf að karana betur.
Það, sam menn reyna að halda
sig við á þessu stigi, er að ljúfca
þeim nauðsynlegu ranrasóknxxm,
sem næstar eru og mikilvægast
að viraraa að, vegna framíkvæmda,
sem araraað hvort er brýn nauð-
syn að hraða eða hafa þegar kom
izt í gang, og nefni ég í því sam-
bandi t.d. Kísiliðjuna við Mý-
vatn og orkustöðina þar, en það
keirraur á daginn, að það vantar
aukna. orfcu, enda leiðir það af
sjálfu sér vegna tvöföldiumar Kís
iliðjunnar, og þar er óumflýjan
legt að gera ráðstafanir til nýrra
boraraa, til þess að þessi fyrir-
tæki stöðvist efclki og sömiuleiðis
þarf að halda áfram borunum á
Reykjanesi. Þá þarf einnig að
vinna að frekari athug’unum á
leiðum til orfcuöfluraiar, bæði fyr
ir Norðurlandi og á Austurlands
svæði, og er gert ráð fyrir þama
nolkkurri fjáröflura einnig til
þeirra mála.
55 MILLJÓNIR KRÓNA TIL
LAXÁRVTRKJUNAR
Þá er hér gert ráð fyrir að
verja 55 millj. kr. til Laxárvirkj
uraar. Það mál hefur verið í at
hugum að undanförnu og nofckur
styrr uim það staðið. Það stendur
engirara styrr um það út af fyrir
sig, að það er óumflýjanlegt að
afla nýrrar orku fyrir þetta
svæði, þannig að það er ekki
hægt að fpesta þeim framkvæmd
uim mieð neinu móti, og á þessu
stigi hefur ekki verið talin
áistæða til þess að breyta um
það. Byggt er á þeirri áætlun,
sem fyrir liggur að afla fjár svo
sem í upphafi var talið nauðsyn
legt til þesis að hægt væri að ráð
ast í þær framkvæmdir þegar á
þessu ári. Að öðru leyti skal ég
á þeasu stigi ekkert fullyrða um
það, hver verður niðurstaða þesa
mals, en orfcuna þarf að fá með
einhverjum hætti.
F.TÁRÖFLUN TIL LANDS-
VTRKJUNAR
Þá er nýtt mál, sem ekki var
á framkvæmda'áaetlun í hauist. Er
það 41 millj. kr. til Landsvirkj-
unar og byggist á því, að vegna
afkomu virkjunarinnar eða
vegma niauðsynlegrar arðgjiatfar,
sem hún þarf að hafa vegna
Skuldþindingar, m.a. við láraveit
endur, þá varð annað hvort að
hækfka mjög verulega heildsölu
verð á raforku eða þá að eignar
aðilar legðu fraim meira fé, og
vár miillileiðiin farira, að eiigraar-
aðiiliair legðú fram 82 miillj. eða
Reykjavíkurborg að hálfu og rík
ið að hálfu og rafmagnið hækkar
þá því minna.
ÁBURÐARVERKSMIÐJAN
Gert er ráð fyrir að afla til
Áburðarverksmiðjunnar 55millj.
kr. og á það að vera nægilegt
miðað við síðustu áætlanir. Auk
þess er hér í frumvarpinu að
finna heimild til lántöku vegna
Áburðarverksmiðjunnar, sérstakr
ar lántöku, en það er vegna véla
kaupa, 150 millj. kr„ sem er ætl-
unin að taka til erlent lán. Aft-
ur á móti mundu þessar 55 millj.
fara til greiðslu á innlendum
kostnaði.
AÐRAR FRAMKVÆMDIR
Þá eru smá fjárveitingar
vegna jarðefnaleitar og sjóefna-
rannsóknar, sem hvort tveggja
|
hafa verið nokkuð í gangi og
er nauðsynlegt að halda áfram
og ljúka þeim könnunum, sem,
þar er verið að gera. Fra*n-
kvæmdir á Keldnaholti, megin-
hluti þessa fjár mun fara til
Rannsóknastofnunar iðnaðarins
sem þar er verið að byggja og
um 2 millj. kr. munu fara til
rannsóknastofnunar landbúnaðar
ins, til sérstaks útbúnaðar vegna
kalrannsókna. Þá eru 10 millj.
til byggingar lögreglustöðvar í
Reykjavík. Það vantar ennþá
mjög verulegt átak, en ekki tal-
ið mögulegt að afla meira fj ár
að sinni til þeirra íramkvæmda,
Það er einnig fjárveiting í fjár-
lögum, 3 millj. kr. og loks eru
byggingaframkvæmdir á vegum
Háskóla íslands 30 millj. og er
það í samræmi við áætlun, sem
háskólanefndin svokallaða gerði
um byggingaframkvæmdir há-
skólans, en þar er um að ræða
mjög stórt viðfangsefni, sem
menn munu standa andspænis
næstu árin, sérstaklega þennan
áratug, og mun reyndar fara
vaxandi eftir því, sem á ára-
tuginn líður.
75 MILLJ. KR.
SPARISKÍRTEINI
Svo sem ég áðan sagði, stend
ur þarna út af rúmar 60 millj.
kr., sem ekki hefur ennþá ver-
ið aflað fjár til, þannig að menn
sjá, að hér er mjög knappt um
fé og langt gengið og leiðir í
ljós, að það er ekki kostur fyrir
hendi til þess að bæta hér við
nýjum framkvæmdaliðum nema
við getum þá skorið annað nið-
ur eða bent á sérstakar leiðir til
fjáröflunar í þessu skyni. Fjár-
öflunin er hugsuð þannig, að
það verði gefin út ný spariskír-
teini, 75 millj. kr. með sömu kjör
um og hefur verið undanfarin
ár. Ég skal hins vegar taka það
skýrt fram, af því að á það hef-
ur nokkuð verið deilt á undan-
förnum árum, og ég í rauninni
ekki allt of ánægður með það
sjálfur, að þessi bréf hafa verið
með sérstökum kjörum bæði við
víkjandi framtalsskyldu og
skattskyldu, þ.e. arðurinn af
þeim, að það mál allt saman
varðandi spariféð og skuldabréf-
in og arð af hlutafé er í sér-
stakri athugun í sambandi við
skattamál fyrirtækja og það má
vænta annað hvorrt á þessu þingi
eða þá strax í byrjun næsta þings
heildartillagna um meðferð
þeirra vandasömu mála, sem
vissulega er erfitt að leysa. Það
er gert ráð fyrir að gefa út ný
spariskírteini í stað þeirra, sem
innleysa ber, og samkvæmt feng
inni reynslu er það svo, að mik-
ill meiri hluti fólks óskar eftir
því í áætlun Seðlabankans, að
óhætt sé að tvöfalda þá tölu eða
gera ráð fyrir, að það verði um
160 millj. kr. í stað 80 millj. á
þessu ári, sem afla megi með
þeim hætti.
Svo sem ég gat um áðan, eru
erfiðleikar um notkun á PL-
láns. Við getum í rauninni ekki
notað það, sem okkur gæti stað-
ið til boða, en það er eins og
mönnum er kunnugt vörukaupa-
lán frá Bandaríkjunum. Og erf-
iðleikarnir stafa ekki sízt af
því, að það er ekki unnt að nota
að fullu þau fóðurkaup ogkorn
kaup, sem þar standa til boða,
og það sýnist vera alveg ljóst,
að það verður ekki gert nema
með því að grípa til sérstakra
ráðstafana, og er þess vegna
lagt til að verja nú í þessu skyni
allt að 32 millj. kr. til fram-
kvæmdasjóðs fslands, sem end-
urláni það til komsölubygging
ar í Reykjavík, en aðalkominn-
flytjendur til landsins hafa sam-
einazt um það að byggja hér
korinfhiöðlu, Saambaraid M. siatn-
vinnufélaga, Mjólkurfélag
Reykjavíkur, Fóðurblandan h.f.
og jafnfi-amt hafa þessir aðilar
bundið sig með það næstu árin
að flytja korn frá Bandaríkjun-
um ef þessi fyrirgreiðsla verð-
ur veitt og mundi þetta því á
næstu árum auðvelda mjög notk
un þess fjár. Með þessu á einnig
að sparaast, mjög veruliega fé,
sem kemur þá innlendum aðil-
um til góða