Morgunblaðið - 12.05.1970, Page 10

10
MDBG-UNIBLABIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 12. MAÍ 1870
Fegrun borgarinnar rædd
— á fyrsta fundi borgarstjóra
FYRSTI fundur Geirs Hall-
grimssonar, borgarstjóra, með
íbúum hinna ýmsu hverfa
Reykjavíkur var haldinn í
Laugarásbíói á laugardaginn
með íbúum norðan Suður-
landsbrautar. Er þetta í
þriðja sinn, sem borgarstjóri
efnir til slíkra funda; var það
fyrst gert árið 1966 og síðan
árið 1968. Á fundinum í Laug
arásbíói var einkum spurt um
fegrun lorgarinnar og skipu-
lagningu opinna svæða, þá
var drepið á mengun og hugs-
anlegan afslátt fyrir skólafólk
af fargjaldi strætisvagna.
Fundinn sóttu um 350 manns,
fundarstjórí var Gunnar J.
Friðriksson, framkvæmda-
stjóri, og fundarritari Þor-
gerður Sigurðardóttir, hús-
móðir.
Að loJdmmi ræðu borgar-
stjóra um borgiarmálin al-
menmt hófust fyrirspuimir.
Spurt var uim það, hvort íbú-
um væri heiimilt a@ bæigja
bifreiðuim úr bílastæ<ðluim
fraimiain við hús sím. Borgair-
stjóri kvað svo ekki vera, ein
hins vegar færðist það mjög
í vöxt, að húseigenidiur hefðu
bílastæði iinn á lóðium sínium
og þar hefðu ekki aðrir rétt
til að leggja en þeir. Auk þess
ættu aðrir vegfarendur að
taka tiUit til þessiara inn-
keyrslna, þegiar þeir leglðu
bifreiðum símum.
Spurt var um opið svæði
milli Sigtúns og Suðurlanids-
brautar, hvort ekiki ætti að
skipulegigja það. Borgarstjóri
siagði, að sú buigmymd væri
í athugun, hvort þarma væa-i
unrnt að reisa hljómileikaihöll.
Auk þess ætti að sitækka garð
inn við hiús Asmiumdiar Sveinis
soruar, myndhöigigvaira, oig gróð
urhúsið, sem þarna væri, ætti
rétt til meira rýmis en, nú vseri.
Yrðu gerðar ráðstafamir til
þess að nýtinlg á því svæði
færi fram. Þá yrði hafiz-t
handa um laignimgu gamgsitétt-
ar austan Krimglumýrarbraut-
air og síðór yrði hiún lögð
áfram náður að sjó. Við þá
framikvæmd skiöpiuðust þarna
skilyrði til að gamiga endan-
iega frá svæðdmu í krinig, en
hún færi væntanlaga fram á
mæsta árL
Borgarstjóri saigði, atð
íþrótitaJhúsið við Hálogalamd
yrði rifið niúrna niæstu daiga,
em hiins vegar yrði gamla
ibúðarhúsið þar að stamida
áfram, því að borgin nýtti það
fyrir fólk, sem væni í hús-
niæðáshnaki. I mámum tengsl-
um við rif Iþróttahússins er
lagning veigar, stem temgir
Réttarholtsveg og Smekkju-
vog.
Fundargestir í anddyri Laugarásbíós.
Kvartað var undan óhirðu
í krimigum verzlamir vlð Sól-
heima og skorti á þrifnaði.
Þá kom fram miagn óámægja
íbúa við Hátún vegrna þess,
að ekki hetfur endanlega verið
gemgið frá eirnu háhýsanna
þar að utam. Borgaratjóri
kvað það vart á valdi borgar-
yfirvalda að knýja menn til
aðgerðia í slítoum efnium, en
hirns veigar hiefðd verið reyni
og mjurndi verða rieynt að
veita þeirn, sem hér eiga hlut
alð miáM, mikið aðhald. Þá yrði
einmig gerð gangskör að því,
að svæðiniu milli Hátúns og
Lauigaveigs yrðd komið í við-
umamidi horf.
Borgairstjóri bvað bongar-
stjóm ætíð hafa miðað við
það, að strætisvaignaigjöld
væru í lágmiarki. Rekstiur
vagniamma væri nú styrtotur
með framlagi úr borgiarsjóöi,
og ef vedttur yrði afsláttur af
fangjöldum, yrðu bongarbúar
að lagg’ja vögniumium það fé
mieð útsvari síniu. Bongar-
sitjóri benti á það, að fargjöld
í Reykjiavík væru kn. 9.50 fyr-
ir fullorðnia og 3.50 fyrir
ymgri en 12 ára. Himis vegar
niæmu sömu gjöld 13 krónum
og 6.50 í Kópavogi, þan sem
vegalemgdir strætiisivaigna
væru svipaðar og í Reykja-
vík.
Spurt van um varnarað-
gerðir við oilíustöðvair í borg-
arlandinu. Fram. kam, að
dnegizt hefun að gera vannar-
garð við olíustöðina í Önfiris-
ey, en nú er urnnið að því. Þá
kom fraim, að fyrir tveimur
eða þremun árum keypti borg
in Gunnunes og Þerney og áð-
ur hafði hún keypt Akurey.
Varðandi fyrirspum um það,
hvont ektoi mætti rífa verzlun
arbús, sem stendur ónotað í
Höfðaborginni, sagði borgar-
stjóri, að það yrði kannað.
Hins vegan hefðu verið 104 '
íbúðir í Höfðábonginni, nú
væri búið að rífa 44 þeiirra.
10 íbúðir stæðu nú auðar, en
þær væru í húsaröðum, þar
sem aðlrar íbúðir væru í notk-
un og yrðu ekki rifnar, fyrr
en þær yrðu rýmdar.
Þessi báru fram fyrirspum-
ir á fundinum: Daniel Einars-
son, Ástnáður Sigurstedndórs-
son, Sveinbjörn Jánsson, Ric-
hard Theódórs, Helga Björns-
san, Dagrún Kristjánsdóttir,
Pétur Sigurðsison, Jón Stur-
laugsson, Guðlaug F. Löve,
Sitefán Skarpihéðiinsson, Ámi
B. Eirífcsson, Ragnar Bjama-
son og Svava Kriistjánsdóttir.
Minning;
Richard Thors fram-
k væmdast j óri
ÞAÐ fer ekki framhjá neinum,
sem fylgzt befur með þróun at-
vinnumála á íslandi undanfarinn
áratug, að gjörbreyting er að
verða á atvinnuháttum í landinu.
Breytingin er frá einhæfum at-
vinnuháttum, sem byggjast á
framleiðslu miatvæla til fjöl-
breytilegrar framleiðsiu marg-
vísiegra iðnaðarvara. Þjóðfélagið
er að iðnvæðast. Slíkt gerist á
löngum tíma og í mörgum þró-
unarstigum en atburðir undam-
farinna daga marka spor í þeirri
þróuinarsögu og munu síðar
verða taldir söguOiegir.
Það dregur etoki úr mikilvægi
þessarar þróunar þó sagt sé, að
elkfki beri síður ljóma af fyrri
tímabilium í íslenzkri atvinnu-
gögu og er þar átt við það tíma-
bil þegar stórrekstur hóf innreið
sína i íslenzkan sjávarútveg, með
tilkomu togaraútgerðarinnar.
Því minnist ég þessa hér, að
nú nýliega lézt einn þeirra
mianna, sem átti sinn dxjúga þátt
[ þróun þessa merkilega tímabils,
sem segja má, að verið hafi
nauðsynleg forsenda fyrir iðn-
þróuninni, sem sdðar kom.
Þetta var Richard Thors, for-
stjóri, sem lézt í apríl sl. og var
jarðsunginn 4. þ.m.
Undir forystu föður síns og 1
samvinniu við bræður sána tók
Richard mikinn þátt í vélvæð-
ingu fiskveiðanna á fynstu ára-
tugum þesaarar aldar, með stofn-
ixn Kveldúlfs h.f., sem um langt
Knútur Bruun hdl.
Lögmonnsskrifitofa
Grettisgötu 8 II. h.
Sími 24940.
árabil var stærsta togaraútgerð-
arfélag í landinu. Þetta var stór-
mertoilegt brautryðjendastarf,
sem krafðiist mikils kjartos, dugn
aðar og stjórosemi og mikilla
viðskiptahæfileika, en allt þetta
hafði Richard til að bera í rí'kum
mæli.
Þegar atvininurekstur hefir náð
visisri stærð hefir hann tilbneig-
ingu til að getia af sér anman at-
vimnurefcstur oft í skyldum
greinum. Svo var einmig með
Kveldúlf þegar félagið fór út í
það að reka síldarverksmiðju,
fyrst á Hesteyri við ísafjarðar-
djúp og síðar er byggð vaæ stór
nýtízlku síldarvedksmiðja á Hjalt
eyri við Eyjafjörð. Hafði Ric-
bard forystu á hendi við þær
framkvæmdir, 9em báru vott um
átórhug á erfiðum krepputím-
um útgerðar hér á landi. En síld-
arverksmiðjuiðnaður hér á landi
hefir jafnan verið sveiflukennd-
ur atvinnuvegur eins og hráefn-
ið, sem hann byggir á og Hjalt-
eyrarvertogmið j an fór visisulega
ekki varhluta af erfiðleikum
þessa iðnaðar.
Eftir styrjöldina var enm mik-
il bjartsýni ríkjandi um upp-
byggingu síldariðnaðarins ekki
sízt þegar miklar síldveiðar
urðu hér við Faxaflóa á áruinum
1947 og 1948. Richard Thors
vildi þá fara inn á nýjar bnaiut-
ir við hagnýtingu síldarinnar.
Því miðúr tókust þær til-
raunir elklki svo ©em vonir stóðu
til en auk þess kom til allgert
aflaleysi á síldveiðunium sunnan-
lands um árabil.
En Richard Thors var viðrið-
ín/n íslenztoan atvinnuretostur á
margvíslegan hátt, með þáitttöku
sinni í stjómun Eimskipafélags-
ins og Flugfélags íslands um
langt árabil og um störf hans í
þágu samtaka saltfiskframleið-
enda hefir nýlega verið getið hér
í blaðinu, en þar va-nn hann mik-
inn þátt í lífsistarfi sdnu.
Störf hanis á sviði samninga-
mála utanríkisviðskipta voru og
yfirgripsmitoil og oft á tíðium
mjög vandasöm svo sem t.d.
samningar um viðlskipti við
Breta á styrjaldarárunum.
Hér er þó alls elkki um að ræða
neina tæmandi upptalnimgu á
þeim margvíslegu störfum, sem
Richard Thors vann á langri
sevi, en hann var 82 ára er hann
lézt.
Nú er hann allur, en einmitt
nú þegar sótt er fram til nýrra
markmiða í íslenzkri atvinnu-
þróun er olklkur hollt að minnast
mannanna, sem lögðu grunidvöll-
inn að þeirri þróun, sem færði
þjóðina fram á við frá örbirgð
til bjargálna, en þar var Richard
Thors vissulega framarlega í
flokki.
Davíð Ólafsson.
RICHARD THORS andaðist 16.
apríl s.l. á niíræðisaildri, en fædd-
ur vair Richard 29. apríl 1888 í
Borganmesi, soniur hins kunna at-
hafmamianms Thors Jansen ag
feonu hanis Margrétar Þorbjargar
Kristj ánisdóttur, en þaiu hjón voru
svo kumin að ekki er tilefni til
að rekja ættir þeirra hér.
Með Richard Thors hverfur
af sjónlairsviðinu einm hinina svo-
kölluðiu addamiótamiaininia, sem
miótuðu aithafnir og þjóðdífið afl'lt
framan iaif öldinni og afflt tdl þessa
tímia og endurheimtu fuiMt freisi
þjóðinni tiíl hamda mieð lýðveldis-
stofruuninni 1944. Þessum mönm-
um fer nú ört fæ'ktoandi og hafa
hver af öðrum troð’ið moldar-
skaflinn.
Richard Thoirs hafði hins vegax
ákveðið bálför sér til handa um
hinztu jiarðnesikar leifar sínar, og
má segja, að það hafi vel eæmt
himum stórbrotna ath'afiniamanmi.
Riohard Thorts er sá úr hópi aldia-
mótamanmia, sem hliotmiaðiist
lemigstur stairfsdagur sinma eam-
tíðarmiammia. Hann var kamdmm á
m’ainmidóms ár, er Xsland hiaut
hieimaistjórn á fyrsta tuigi al'dar-
inmar og hóf þanmig störf sín við
hlið þeirra manna, sem hófu ail
hliða viðneisn menmngar- og at-
viinmiuirniála þjóðarinimar og hefir
síðam atairfað með þrernur hóp-
um kynslóða.
Það þarf mikla hæfiieika,
framsýni, raunsæi ag víðtæka
mianmtoos’ti til þess,' fyrir einm og
samia mamninm, að starfa með
þnemur hópum ráðandi kynislóða
í jJandinu, og að verða samstiga
þeim öllum án þess að niokkru
simmi yrði vart nieinna bnotalaima
á samiferðinmi með hinum bnejrti-
legu kynislóðum, siem tótou við
hvier af anruari með nýjum og
breyttum viðhorfum. Em þetta
tóksit Richard Thors rraeð þeim
ágæturn, 9em óvíst er að aðrir
hafi fyrr eða síðar leitoið eftir.
Hættam er ávafflt til staðar, og
verður oftast raunhæf og tiil traf-
ala, þegar meran enu fyrst í
yragri al'dursflokki, em þeir, siem
með völdin fara, síðam jaffnaildnar
þeirra, sem við völduim og firam-
viradu mála taka, og sitarfa loks
með sér ynigri og síðast miklu
ymigri möniraum. Er þetta eitt af
'þeim aifrefcum, sem Richard
Thors vann, og er mesti og bezitd
mælikvarðiran á umgeragnishæfmi
hamis og félagslegam þroska.
Richard Thors ólst upp á mamm
mörgu og stóribrotau heimíli for-
eidra siraraa, en það heimili átti
mikimin þátt í því að móta hieim-
ilisbrag eiras og hann getur bezt-
ur orðið, enda hefir það orðið
sairanmæli um börn Thors Jemisem
að áihrif bernstouheimilisiras reynd
uist gott vagaraesi á iífsleiðiinmi.
Ekrauriran, sem að kems’t í ker,
keimtan lemigi eftir ber.
Bn á’ður en Richard Thors hóf
hitt eiginíLe'ga iífsstarf sdtt aifliaði
hiamm sér haildgóðrar, mikillar
og víðtækrar merantum með from-
halldsidkólanámi, fyrst í Dam-
mörku, síðar í Þýzka/l'amdi og
lotos í Skotlaradi og Engla.radi.
Mum Richaird vera fyrsti ísilend-
inigu’rinm, sem aflaði sér aflhliða
meranturaar í þeim fræðum, sem
sónstaikJiega varða verzlum og við-
stoipti og stjórm sl'íkra fjrrirtækjo.
Og sú aðfierð að sækj.a meraratun
tifl þeiirra lamidai, þar siem slík
fræðsla og vísindi stóðlu irraeð
miastum blómia og h-afa kynmi af
þeim þjóðum þar sem framtíðiar-
viðskipti íslendiraga urðu mest
sýndi fnamsýrai og var hieppilegur
m/enmtumiar- oig lærdórrasifieril fyrir
miann, sem átti eftir að verða
leiðamdi maður í ígiemztoum við-
sfcipta-, atvirarau- og félaigsmiiáJIufln
eiras og Richard Thors varð.
Námsdvöl Richards Thors opnaði
honium umigum nýtt útsýni. Hamm
varð áhorfaindi að himium miMu
umbrotum og framfförum í at-
viraraumálium land'amiraa, sem hamm
dvaldist í. Það og kyraniin aff fram-
kvæmdum og stórhuig föður síms
og forefldra varð til þess að í
'huiga hamis mótaðist sama huigs-
umim og Einar Beniedi'ktsson orð-
ar svo í síraum l'jóðum:
Sjáið risastiig hiedms,
tröllbrot rafar oig eims,
sel’ja ramleik og auð
hverri memmtaðri þjóð.
Höflum við einir þol,
fyrir vílur og vol,
til að varða og greipa vorn
arðall'ausa sjóð?
Og Richard Thors gerði huigar-
sýnir síraar að verufleika. Hamm
ákipaði sér við hlið föður síns
og 'gerðist ásamt honiurn vitkaistur
í uppbyggingu ísflemzkraæ togara-
útgerðar, vertounar og nýtinigar
hvers kyns sjávaralfflla, þar á meðal
Framhald & bls. 23