Morgunblaðið - 12.06.1970, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLA.ÐIÐ, FÖSTUDAGUR 12. JÚNÍ 1970
Heiðmörkin
er
framtíðar-
staður
Friðland Reykvikinga í
Heiðmörk hefur heillað maa-g
an manniiui. Þeir meovn, sem
áttu hugmyndina fyrir rúm-
lega 30 árum eiga þakkir
allra skilið fyrlr. Þeir braut-
ryðjendumir, áttu þá fram-
sýni og hugsjón til að bera,
að þessu vaxandi þéttbýlis
svæði á Reykjaneaskaganum,
væri hollt að eiga góðan
griðastað í næsta nágrenni.
Hugmyndin að Heiðmörk
gróðuraettum við svo tré í
vígsluflöt, og höfum margs
góðss að minnast frá þeim ár-
um.
Ég man vel eftir Magnúsi
Júl., lækni, sem með Árna Ey
landa var í stjóm árið 1937,
þegar Heiðmörkin kom fyrst
á dagdkrá. J>á var núver-
andi skógræktarstjóri, Hákon
Bjarnason, framkvæmdar-
stjóri félagsins."
„Já, það er margs að minn-
Elliðavatn, það fræga setur.
er rúmlega
fyrst fram
30 ára, og kom
á fundi í Skóg-
ræktarfélagi íslands. Þá var
Ámi G. Eylands formaður
þess. Við hringdum í núver-
andi formann Skógræktaxfé-
lags Reykjavíkur, Guðmund
Martednsson, sean þá átti setu
í stjóm Skógræktarfélags *s
lands og báðum hann um að
segja okkur frá Hodðmeirkur-
hugmyndinni.
„Heiðmörkin var vígð 25.
júní 1950“! sagði Guðmund-
ur, „en hugmyndin að Heið-
mörkinni var nokkru eldri. I
blöðum birtust áskoranir til
bæjarstjórnar um þetta mál á
árinu 1937. Þeim var strax vel
tekið. Áherzlan var fyrst og
fremst lögð á að friða þetta
svæði, girða það af, og það er
nú raunar frumskilyrði allrar
ræktunar. Og svo söfnuðum
við fé til þessara aðgerða.
Það gekk frekar seint, enda
var kreppa í landi. Hann
Árni Björnsson gullsmiður
lagði þyngsta l'óðið á vogar
skálarnar. Að lokum kom svo
árið 1948, að við gáfum af-
hent bænum girðingarefnið,
og þá var Heiðmörkin girt,
og Einar sálugi Sæmundsen
hafð'i þar með yfirumsjón.
Við hófum gróðursetningu í
Heiðmörk 1949. Við nefndum
reitinn „Undanfara“, en 1950
ast, þetta var ævinlega
ánægjulegt, og svo félagareit
irnir, ýmis átthagafélög, stétt
arfélög, og þá má alls ekki
gleyma NorðTnönnunum, með
sendiherra sínum, Thorgeir
Andersen Ryst í fararbroddi.
enda er Þorgeirsskáli
risinn í Heiðmörk.“
4
löngu
Furulundurinn í Vífilsstaðahlíðinni er til mikillar prýði. —
Vilhjálmur Sigtryggsson, stöð varstjóri í Fossvogi innan um
fururnar. — (Ljósm. Mbl.: Sveinn Þormóðss)
Og með það kvöddum við
Guðmund Marteinsson, og
héldum suðiw í Fossvog, og
fengum Vi'lhjálm Sigtryggs
son í FossvogBstöðinni, og
þann manninn, sem nú hefur
yfirumsjón með Heiðmörk, til
liðs við okkur, og ókum af
stað í austurátit, fraimhjá
Raiuðav'atni, framhjá Rauðhól
um og inn í Heiðmörkina hjá
Jaðri. Margar leiðir liiggja til
Hieiðimerkuir fyrir fól'kið hér í
nábýli við hana. Fólik kems-t
þar inn frá Jaðri, ofanvert
við Gvendarbrunna, hjá Víf-
ilsstaðahlíð og svo má lengi
telja.
í ársriti Skógræktarfél'ags-
ins 1936 segir Háikon Bjarna-
son skógræktarstjóri fráferð
sinni og Einars Sæmiundsaens
á hestum um Heiðmörkina ár
ið 1935, og þar er að finna
upphafið að þessum griðasfað.
Hákon síkrifar svo:
Hinn 16. júní 1935 reið ég
upp fyrir Elliðavatn til þess
að skoða þær kjarrleifar, sem
enn eru undir svonefndum
Hjöillum og Löngubrekkum.
Þarna er töluvert af kjarri,
en ekki er það mjög hávax-
ið. Sumstaðar var það þó
mannhæð og mjög þétt. Aðþví
er séð verður, hefur sikógur-
inn tekið allmiklum framför
um á síðustu árum. og mun
það aðaiilega því að þakka, að
fjárbeit hefur mikið lagzt nið
ur á næstu bæjum. Kjarrið er
mjög að breiðast út um hraun
ið, sem liggur fyrir austan
brekkurnar, og er aðteins tíma
spurning hvenær það verður
mes'tallt skógi vaxið. Annars
er eftirtektarveirt, að á kort-
um herforingjaráðsins er vart
sýndur nokkur skógargróður
á þessu svæði. En frá Hjöll-
unum og al'veg suður undir
Útivistarsvæði
Reykvíkinga
og nágranna
er
á næsta leiti
Kleifarvatn eru smá kjarr-
skikar og sumstiaðar jafnvel
allvíðlend skóglendi. Dag
þann, er ég var þarna, var
skógurinn nýsprunginn út,
ljósgirænn á lit, en sólin
hellti yigeislum vorsins yfir
landið. Var einkennilega fag-
urt um að litaist þarna efra.
Reykjavíkur- og Hafnarfjarð
arbær munu vera aðalieigend
ur þessa landssvæðis, og væri
ved, ef bæjarstjórnir þessara
bæja sæu sér fært að gera
einhverjar ráðsfafanir til
þess, að vernda þess'ar skóga-
Kátir krakkar úr Vinnuskóla Reykjavíkur kom frá gróðursetningu i Heiðmörk.
leifar og reyna að koma þeím
á legg. Væri mikill fengur
fyrir íbúa bæjanna að geta
skroppið um helgar í fagurt
skóglendi án þess að þurfa
að verja til þess of miklum
tíma og peningum. í sam-
bandi við þetta má benda á,
að þá er skógurinn við Vagli
í Fnjóskárdar var girtur, var
mikið af skóglendinu lágt og
lélegt kjarr, engu betra en
þetta, sem nú er undir Hjöíl-
unum, en nú er alit þetta
kjarr orðið að vænsta stkóg-
lendi. Og Vaglaskógur er nú
jafn fjölsóttur skemmtistaður
af Akureyrarbúum og Þing-
velliir eru af Reykvíkingum.
Við ókum framhjá ELliða-
vatni, þessu fornfræga býli,
þar sem Einar Benediktsson
átti heima um tíma — yfir ber
holt og mela við hliðið hjá
Jaðri. Viilhjáimur sagði:
„Jú, rétt er það, við höfum
hafið ræktun hér, á hreinum
beirangri. Sú ræk-tun hefur
tekizt vonum framar, þú sérð
hér dæmin í kringum þig.
Mest er nú þetta greni og
fura, svona við innganginn,
en báðar þessar trjátegundir
hafa spjarað sig með ágætum
á okkar landi. Svona held ég,
að sé hægt að rækta upp
þessi beru holt okkar og mela
í nágrenni borgarinnar."
Rétt áður en við komum að
hliðinu hjá Jaðri, mættum við
stórum rútubfl. Þar voru að
koma kátir krakkar úr Vinnu
skóla Reykjavíkurborgar,
sem starfa við skógræktina í
Heiðimör'k, og það hafa ungl-
ingar gert í mörg undanfarin
ár.
Raunar er þetta mjög
skemmtilegur starfs vettv a n g -
ur fyrir unglinga, að planta
trjám. Geta þeir svo síðar, á
s.einni hluta ævi sinnar, séð
trén sín vaxin upp, stór og
falleg. Þetta starf, skógrækt-
arst'arfið, er rétt eins og að
vera í nánum tengslum við líf
ið, tengslum við þann vaxtar
brodd líflsins, sem hvað mest
er áþreifanlegur. Það hefur
verið sagt, að trén vaxi með-
an við sofum, og það er notek
uð til í því. Ýmsir hafa haft
vantrú á skógrækt á Islandi,
en sem betur fer hefur sú
vantrú minnkað. íslendin.gar á
20. öldinni ætTa að bæta fyrir
þá forfeður sína, sem vegna
fátæktar urðu að höggva upp
skóginn á sínutm tíma til eldi-
viðar og kofliagerðar, og rækta
skóg að nýju.
Stundum heyrist það, hvers
vegna verið sé að planta hór