Morgunblaðið - 12.06.1970, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 12. JÚNÍ 1970
19
fyrir þau var hann gerður að
heiðunsfélaga.
Árið 1918 kvæntist Þorvaldur
Láru Magnúsdóttur, en þeirra
sambúð varð stutt, því hún lézt
eftir aðeins 4 mánaða samveru.
Það hlýtur að hsfa verið þung-
bær sorg að sjá á bak ungu
eiginkonunni eftir svo stutta sam
veru. En öll él birtir um síðir.
Árið 1924 kvæntist hann í annað
sinn eftirlifandi eiginkonu sinni,
Sigríði Eyjólfsdóttur frá Dröng-
um á S'kóga.rströnd, hinni ágæt-
ustu konu, sem fórnaði honum
öll sínu bezta fram til hinztu
stundar. Þau eignuðust 4 góð og
mannvænleg börn, en þau eru:
Sigríðuir Eyja gift Frank Hend-
erson, búsett í Bandaríkjunum;
Lárus vélstjóri, kvæntur Svein-
björgu Eiríksdóttur; Margrét,
gift Þorsteini Þorvaldssyni og
Ólöf, gift Jóhannesi Teigland,
búsett í Noregi.
Ég finn mig ekki megnugan
þess að færa í letur þau gagn-
kvæmiu þakkar- og kveðjuorð,
sem ég vildi láta fara þeirra á
milli og laet því þögnina um
það.
Ég, sem þessar fátæklegu lín-
ur rita, vil að endingu þakka
þér trygga vináttu og allar sam-
verustundir er við áttum.
Eiginkonu þinni og öðrum
ástvinum sendi ég mínar innileg-
ustu samúðarkveðjur. Blessuð sé
minning þín.
Rafn Sigurðsson.
ÓLlNA JÓNS-
DÓTTIR - MINNING
í DAG fe.r fram í Dó’mikirkjunni
útför Ólínu Jónsdóttur, lengst af
búsett í Hafnarstræti 16, en hún
lézt að heimili dóttur siranar, Háa
leitis-braut 51, hinn 5. þ.m., 79
ára.
Ólína var fædd á Mófellsstöð-
um í Skorradal 29. maí 1891, og
ólist þar upp í foreldraihúsum.
Foreldrar hennar voru Jón Þórð-
arson bóndi og Margrét Einar-
dóttir. Hún var yngst tólf barna
þeirra, tvö dóu í bernsku en tíu
komust til fullorðinsára — og
lifir Ólinu eitt þeirra, Sigríður,
83 ára. — Einn bræðranna var
Þórður, hinn lands’kunni völund
arsmiður, blindur, en minnisstæð
ur parsónuleiki og Ólínu sérlega
kær.
Heimilið á Mófelisstöðum var
annálað fyrir gestrisni, hjálp-
semi og traustleika. — Margrét
var af kunnugum talin gagnmerk
kona, ával'lt glöð í bragði, fjöl-
fróð og minnug. .— Forfeður Ó1
ínu hafa um langan aldur búið að
Mófellsstöð’um og jafnan notið
milkils trausts og virðingar sakir
mannkosta. — Við búi foreldra
hennar tófk Vilmundur bróðir
'hennar, en í minningargrein um
hann getur vinur hanis Pétur
Ottesen um hina „kostaríku fjöl
skyldutryggð á hinu háttprúða
heimili hans“. — Þau orð lýstu
vel MófeMsstaðaheimilinu fyrr
og síðar, að dómi kunnugra.
Ólína var tíguleg kona, hóg-
vær í fasi, starfsöm og fylgin sér.
— Hún fór ung til Reykjavíkur
og vann þar við verzlunarstörf
og önnur á vetuma. — Á sumrin
hjálpaði hún við bústörfin á Mó
fellsstöðum þar til hún giftist
Eyjólfi Eiríkssyni.
Eyjólfur var Rangæingur, kom
inn af traustum stofni bænda.
Hann var óvenju hagur í hönd-
um, lærði veggfóðrun í Reykja-
vík og fór sdðan tig framhalds-
náms í Kaupmannahöfn. Þar
lærði hann einnig húsgagna-
bólistrun. Hann starfrækti hús-
gagnaverzlun í Hafnarstræti 16,
hafði lærlinga í þeirri iðngrein
og var eftirsóttur fagmaður
vegna vandvirkni sinnar. — í
spönsku veikinni 1918 missti
hann noklkuð af starfsorku sinni
og náði henni eklki að fuilu aft-
ur, þótt hann héldi andlegu fjöri
til æviloka.
Þau Ólína og Eyjólfur eignuð-
ust tvær dætur, Margréti gjald
kera hjá Rafmagnsveitum ríkis-
ins og Oddnýju gifta undirrituð
um.
Heimili þeirra Ólínu og Eyj
ólfs í H'afnarstræti 16, var ann
álað fyrh gestrisni, hjálpfýsi og
góðvild. — Þar var jafnan „opið
hús“. Bændur af Suðurlandi, ætt
ingjar og vinir Eyjólfs — og
Borgfirðingar, ættingjar og vin
ir Ólínu — áttu margir annað
heiimili í Hafnarstræti 16.
Heimilisbragurinn mótaðist á
þeim tíma einnig mjög af vin-
sæld’Um Eyjólfs — og hins stóra
og góða vinahóps hans í höfuð-
staðnum. — Margir fremstu
manna í atlhafna- og fjármálalífi
bæjarins, voru tíðir gestir Eyj-
óifs.
Landskunnur lögfræðingur, um
skeið forseti Hæstaréttar, hefir
sagt mér frá tíðuim heimsókn-
um sínum í Hafnarstræti 16, þá
ungs lögfræðings. — Þar hefði
hann hlustað á skeggræður
margra öðlingsmanna, sér eldri
að árum og ríkari að reynalu og
nafngreindi marga. — Hann taldi
þær stundir sér einna minnisstæð
astar og lærdóimsríkastar frá
þeim tíma ævi sinnar.
Hér verður ekki getið þeirra
mörgu sem í erfiðleikum leituðu
hollráða hjá Eyjólfi — og nutu
hjálpar hans.
í minningargrein um Eyjólf,
en hann lézt 26. marz 1941, lét
Bogi Ólafsison, men ntaskplakenn
ari svo um mælt: „Ég mun alltaf
minnast Eyjólfs Eiríkssonar, þeg
ar ég heyri góðis manns getið.“
Eyjólfur lézt rétt fyrir ferming
ardag Oddnýjar en Margrét hafði
þá lokið námi i Verzlunarskóla
íslands. — Þung ábyrgð hvíldi þá
á imgum herðum þeirra systra.
En fjöiskyldan var vön að standa
sarnan. Þær reyndust móður
sinni sá styrkur, sem hún þurfti
til þess að viðhaida 'heimilisbrag
þessa stóra 'heimilis, sinna gesta-
komu — jafnframt því að vinna
utan heimilisins að námi loknu.
Á heimilinu voru þá þrjár
eldri systur Ólínu, Kristín, Ingi
björg og Sigríður sem dvöldust
allar yfir 40 ár hjá henni. — Þá
var eldri bróðir Ólínu, Jón, hjá
henni síðari æviárin. — Einnig
fóstursonur, Gunnar Rasmusen,
sem lézt 1947.
Kristín, Ingibjörg og Jón dóu
í hárri elli.
Þær systurnar þörfnuðust stöð
ugrar umönnunar síðari árin, en
Ingibjörg var len.gi blind. — Ól-
ína sýndi systrum sínum
hyggju með þeirri hjartahlýju,
nærgætni og ástúð að maður
hrærðist af gleði við að horfa
á þá fegurð í mannlífinu. Aldrei
kom til álita að þær systur færu
út af heimilinu — né að þær
yrðu samfélaginu byrði.
Ólína flutti úr Hafnarstræti 16,
1965, eftir að hafa verið þar um
'hálfa öld, á heimiTi dóttur sinnar
Margrétar að Háaleitisbraut 51.
Með henni fluttu þangað systur
hennar Kristín, sem lézt 1. októ
ber 1965, og Sigríður, sem lifir
Ólínu og reyndist henni mikili
styrkur síðasta árið.
Sú ákvörðun Margrétar að hafa
hjá sér móður sixa og tvær móð
ursystur ber ættareinkennin
„kostarika fjölskyldutryggð“,
sem Pétur Ottesen taldi einkenna
MófelTs’Staðafólkið.
Þegar Ólína Jónsdóttir er
kvödd verður tæplega hjá þvi
komizt að geta um þann skerf
sem hún og maður hennar Eyjólf
ur lögðu af mörkum til verndun
ar söguverðmæta í höfuðborg-
inni.
Hús þeirra hjóna, Hafnarstræti
16, er að stofni til frá 1792. Það
hefir því lifað byltingu Jörund-
ar og atburði síðan.
Á nítjándu öldinni átti Hafnar
stræti 16 fjölþætta athafnasögu,
m.a. var þar Hótel Alexandra,
þar hóf búskap um miðja öldina
þjó&körungurinn Benedikt
Sveinsson, faðir Einars Benedikts
sonar. — Á 20. öldinni voru þar
fyrstu höfuðstöðvar Eimsikipafé
lags íslands „óskabarns þjóðar-
innar“ — og lögfræðiskrifstofur
fyrsta forseta lýðveldisins. — Á
fyrri hluta aldarinnar var al-
mennur skilningur á söguleguim
verðmætum í Rey'kjavík tafemark
aður — en á þeim tíma höfðu
Ólína og Eyjólfur næma tilfinm-
ingu fyrir þeim og héldu því við
húsinu, eftir föngum í því formi,
sem það var þegar það kom í
eigu ættarinnar í trú á að áhúgi
ykist fyrir söguminjum borgar-
innar.
Hinn vaxandi áhugi höfuð-
borgarinnar á síðustu árum fyr-
irsögu sinni var Ólínu sérstakt
fagnaðarefni — enda er það á-
nægjulegt menningartákn. —
Framlag þeirra hjóna Ólínu g
Eyjólfs á þessu sviði verður
efalaust metitð enda er talið að
Hafnarstræti 16 sé eitt af merk
ustu söguverðmætum borgar-
innar.
Á kveðjustundinni er efst í
huga góðvild, tryggð og traust-
ieiki Ólínu Jónsdóttur, en þeir
eiginlei'kar hafa jafnan verið
hornsteinar bændasamfélagsins
íslenzka, sem hún á rætur að
rekja til.
Með hjartahlýjum og fórnfús
um verkum mótaði hún mikla
mannlífsfegurð, sem verður henn
ar fóllki varanlega dýrmætur fjár
sjóður.
Ólína er í dag lögð til hinztu
hvíldar umvafin hljóðlátum þakk
arbænum vina, ættingja og ást-
vina: systur, dætra, bamabarnta
og teiigdasonar, sem biðja henni
blessunar guðs.
Jóhannes G. Helgason.
— Minning
Framhald af bls. 17
Þrjú þeirra systkina eru enn
á lífi. Þau Thorberg Einarsson
netagerðamaður, Sigríður tengda
dóttir síra Sigurðar Jenssonar í
Flatey, nú búandi í Ameríku
og Þórunn tengdamóðir Tómasar
læknis á Kleppi.
Hinn 24. nóvember giftist Berg
ljót Þórði Jónssyni frá Vattar-
nesi. Dvelja þau þar fyrst um
sinn en flytjast að Firði tveim
árum siðar, hvar þau búa allan
sinn bústkap af hinni mestu
rauisn.
Ég kynntist þeim hjónum fyrst
vorið 1937 er ég fór í framboð
í Barðastrandarsýslu. Var mér al
ókunnugum tekið þar með mik-
illi vináttu, sem haldizt hefur
alla tið síðan. í hretviðrum stjórn
málanna var mér það gullsígildi
að eiga vináttu slíkra hjóna, sem
þau voru.
Bergljót var fámál og mjög
stórbrotin kona. Ósikir hennar
voru lög á heimilinu, og þótti
öllium heiður að lúta þeim í hví
vetna. Hún stjórnaði ekki með
stóryrðum eða með mælgi, en
allir fundu að farsælast var að
gera að hennar vilja. Allan þeirra
búskap var Fjörður mikil sam-
göngumiðstöð. Þar gistu menn
viku.m saman, þar var aldrei tek
ið fyrir greiða þó að matur og
drykkur væri veittur, og fék’k
heimilið á sig það álit, að þar
væri um mikið fé að ræða. Þó
réð þessu meira löngun þeirra
hjóna, að láta örlæti sitt ráða
meira en hagsmunir, og svo hag
sýni húsfreyju, sem alls staðar
eygði útgöngudyr þótt erfiðleik
ar steðjuðu að, og kvartaði
aidrei. „Guð launar fyrir hrafn-
inn,“ var máltak þeirra .
Þau hjón eignuðust alls fimm
börn, sem öll eru á lífi, en þau
eru:
Óskar Þórðarson bóndi í Firði,
sem tók við búi foreldra sinna
og situr jörðina með prýði.
Guðbjörg, var gift Höslkuldi
Jóhannssyni, en missti hann og
er nú ekkja í Reykjavík.
Guðrún, var gift Aða-l'steini
Helgasyni, er nú ekkja í Reykja-
vík.
Ingibjörg, gift síra Árelíusi Ní
elssyni presti í Langholtssókn í
Reykjavík.
Ólafía, gift Jóni Júlíussyni
deildarstjóra við Landsbanka ís
lands í Reykjavílk.
Ég sendi þeim öllum samúð
mína við fráfall móður og tengda
móður. Ég þakka frú Bergljótu
in.nil'ega alla vinsemd, mér auð-
sýnda í mörg ár bæði á heimili
hennar og síðar. Ég óska þess af
heilhug að fsland eigi eftir að
eignast margar konur henni lík
ar, þá er óþarft að ugga um hag
lands og þjóðar, svo heilsteypt
sem hún var í störfum sínum og
öllu lífi.
Minning hennar mun lengi lifa.
Gísli Jónsson.
► HÖRPU H
uinnuuéln
Inkk
HÖRPU-vinnuvélalakk á
dráttarvélar - jeppa - þungavinnuvélar
strætisvagna - vörubifreiöar
Fagrir litir -
sterkt og auðvelt í notkun