Morgunblaðið - 28.06.1970, Qupperneq 3

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 28. JÚNÍ 11970
3
Veðurfarið á leið inn
í kuldaskeiðið
Spá dregin af rannsóknum á
100 þúsund ára ís á Grænlandi
Samtal við próf. Willy Dansgaard
’hieðm vilð írlágaginliir, aeim (bil eru
AÐ undanfömu hafa farið fram
rannsóknir á ískjarna Græn-
landsjökuls, sem boraður var
upp og gefur upplýsingar um
veðurfar þar síðustu 100 þúsund
árin. Hafa danskir vísindamenn
unnið að þessum rannsóknum við
Hafnarháskóla, og í krafti þeirra
upplýsing'a hafa þeir spáð um
veðurfarsbreytingar næstu 50
árin.
Hér eir mlú stlaiddiulr eðlliis-
tfræðimiguiriiinln Wdlly Dainiggjaiaird
pnófessor við Haifiniainháslkól'a, sem
hielfur Stiaðlilð fyilir þesstuim. mainin-
sókmlulm o*g flultiti mim þelfta fjnriir-
lieistiulr viiið Hálslkólanin Ihór. Þ'agar
ihlalnm kom í ibæiilnim iaif alþjóðlJegK
málðsttielfmiu ulm jökla á Skóguim,
féikfk frétitiajmialðluir Mbl. yiiðltlal vóð
fhamm,
Þegair vdð komiuim rtil fuinidiar
við hiainm í Rauinivigiinidiaigtioflniuini
Hádkólamis, vonu þeiir Bnaigii Áinna-
öoni, lelflnlafnæðlilnlgiur í óða önm lað
meökinla á toflu og rseða hve lanlgt
vaarti síðam hoitmliinm: á Viatmaijöiklli
toeifðii myindiazt. Fyniir miinmigt 1000
áinulm og rniegt 1500 ámuim, gögðiu
þeiir, svo þiamnia lágguir þá öll
veðlurfainsgaiga íelatnids flrá urpp-
hatfli byggðar.
í luppfaaffi saimtalsámis uim nainm-
sólkiniilrtnlar á SSkijianniainiuim úr
Grlælnllandlsj.ölkli,, (kvaðát Daims-
igaiard Vilj.a tafca flnaim, að «n
þær væiri: d’önisfc-íslen'zfc sam-
Vinmia. Mjöig Ææir felenziktuir ie®lfe-
flnæðinlgiur, SigflúiS Jöbnlgeini, faefðii
luininið mieð <sér ialð þéiim og ætti
faamrn mliinmgt helmiimginini af
(hlelilðrSniuim 'atf því sam gerlt toefðli
vemið. — Að .atufkii höfuim við
í flsliemzkiulm toeiimilduim ag dinmilg
í he'itmilld'uim flrá öðrtuim Evnópoii-
lönd'uim. íglenztoar heiiimlilidir frá
1600 sagjia aið allt íslamd hafli
vemið ivmlufci’ð ís, seim toafi máð
hálfa leið flil Færteyjia. Það 'toafla
verið kiöld ár toér, I Noneigi
teygðiu jölldiamniir Siig miiðiur í dal-
linia og eyddu iamdiitrau, Otg sæmislkii
toonlumiguninm igat faælið smieð toeæ-
iinin á flsli yfir Stióiialbelti. Til allr-
ar toaimiinigiiu vomu bongamviríki
Kaiuipmiainmiaihaiflniar einmiiig ihál aif
áisi, isvo faanm miálðli þar enigini fólt-
fesrtiu.
— Við sjáulm á fleitominlgu y'ðar
ýmáis dýæ ?
—■ Já, á tou ldiaisfceii'ðiuim eiiga
hvalir, selir oig toneiindýr allflaf
gdflt lílf oig þá er aippganiguir
þöirma mnedflur, en þeilr íhörfa til
batoa þegar hlýniar. Þeflfla fcemiur
ihefiim og siaimiain vilð ihieimlildir mim
veiði 'þessana dýria, En þessu er
öfluigt fainið með þonslkiinm,
— Hversu lönig eríu þesisá slkéið?
— Síðaista stória hlýindastoeiiðiið
er fmá l'92l0—1950, svamar Dainis-
gaamd. En miú er veðurfiamið á leið
inn í fculdaskeið. Ef við lituro
mlániar á línlumiflið yfir isfiSustu 800
árlin, þá sést að þar enu tvær
megluiiegair svefiflur 78 og 1'80 ána
iainigar. Og það igefum otokuir
imloguléitoa á iað len|gjia líniumiflið
fnaim í tímiacnln og sipá uim veðráð
í fnamJtá'ðfininii.
— Þesigi flnamlemigilng veður-
línlulnitsimis bendiir til þess, iað
veðrið á mæigflu 10—20 ámuim
haldi áifmaim að toóinia, Og .alð
miædfla hlýimdiastoédð mlái háimiartoi
í toriiniguim 2015. En ég vil mmdfir-
strátoa það, iað ég sagá ekitoi að
'þeltta sé faedlaiguir sanmieiiikiur
hieldur er þartnia mm iað reeðia lfik-
ur. Ef til vill faalfla .altfaaiflniir
manmisámis ilítoa álhráf á veðlumfar
flnamtíðariminiar en við spánia er
slá mniöguleálki éktai tflelklinm mieð i
meitonálnigimin,
— Við enuim okitour flullkom-
lega mneðivfiflanidi uim þá étoymgð,
sem fylgir þvá að gema þessa spá
Willy Dansgaard
ÞorsKv«iðer minnka
fyrir hretndýr
Þorskurinn k«mur til Graentends
= £ Ný fækkun hva4a, hraindýra
©9 sela
BSómatími hvala ofl hrwndýra
Faekkun hvatstofnsáis
Ewfkur rauðf —
Þjóðfkitningatímar
Faaðing Knsts •—
Róm flnmdvöMuð
Sarqaq menrdng
SföHstæð menmng
Píramítamir byggðfr
Fyrsta akuryrkja í Evrópu
Ðzta byggð I Danmörku
Ncanderdalsmaðurínn
Upptæf fsaldar
15.000
20000
30.000
40.000
60.000
r.v.ug^—I 80.000
-\ 100.000 f.Kr.
Línurit, sem sýnir loftslag síðustu 100 þúsunð árln. Skálínumar
sýna hitaskeið. Ártölin leingst til hægri, skýringateikningar til
Okftoar að vísilndaleguim saininleálkia,
Á hinm toóginin hvílir á víslimida-
miamininiuim igkylda til að segj'a flrá
því seim faammi teiur aiig faafla
cmieiri viflniegkjiu mim en þá, sem
ieáirn veiðuir úr toaíflflilbolla.
— Við fleljium að Gmæmlamds-
jökiull og e.it.v. jökiair á ísiamdá
litoa getli geflið vitíbendiingu mim
þrtóuin veðiuirflaals í flnamiflíðinini,
segir DanSgaard enmlflremiur. Gg
við eruim saninifæirðár uim að þesgi
samli ís geym'iir lyitoilinin að gkiin-
in|gi á gagu island s.
— Við vdðurtoeniniuim að við
vJfluim ekltoi naagilaga miiiklið enm-
þá, heldur faamin éflnaim. En viö
Viituim mlóg flil aið leggjia áltoerziu
á miaiu'ðsyn fretoarli maminisólkmia, í
veðá eriu óhemijuleg verðmiset'i,
bæðá fyirir ísiand og Græmiamd
og þar mieð fyrir DanimiörfciUi, etf
kælinlg sjávar læltiuir figtoiintn
toverfa úr Norlðuirtoöfluim,
—• Ætla Daníir iað h'aldia áflraim
þessuim raninisófciniuim og toona
miaina í Græmlandgjöfcuiinm:?
— í Dammlörfciu 'er málfcill gkiln-
irngur á þýðinigu þesgama mamm-
Framhald & bls. 8
Æemlgið fljófla og góðia aðgfloð frá
Ágúgtlu ÁnmadóitJbur, gam mlú
sbairflar á Baumvísifad'adieild Há-
sfcóla íslamd'S, baeflti toanm við.
— Umdiristaða þesoaria mainln-
isólkmia Oklkiair er 1400 m lönlg ís-
eúla, ®am Banidanilkjiamienm bor-
uðu efltlir og máðu uipp úr jökiim-
uim á Noæðvegbur-Gnaanlamdi,
salgði Damsgaamd. ÞeiSsi ískj'amá
hietfiur að gieymia uipplýsinigar uim
veðurfar í Noriðlur-Græmlandi
efinis liangtt atffluir og toanm mær, en
það eru 100 þúsumd ár.
Damiggaaird sýndi Ofckuir límurit,
seim toamn toeflur iglant 'til að gafia
hulgmyind uim sögiumia 'í þassi 100
þúáutnd ár, sem kjiairmiimn helfur
að 'gey mia, og lámiaði toanm. Okfkiur
igóðtfúislega þetlfla líintumit tflil toiirt-
tagalr hér á síðumirni. — Ef við
lilbuim á toibalímluimlar, hóf toamn
útskýrýngair sfaiair þá byrjiar ís-
öldin fyrir 70 þúsumd áruim og
emdiar fymir 10 þúisuind áirum. Á
mayndimmli emu hlýinidastoeiðlim
melrfclt imieð gká'Stirifcurm..
— Fyrlir fislemdliniga enu síð-
ulSttu þúsumd áirfin auiðvjflað á-
huigaverðuist, þar sem þaiu sparnma
í sl’and ssögtuima, hélt Dainagaaird
áflriaim, Þeflba lfaiurit yfir lotftslag
gildár efcfcá a'ðieimis fjnrfir NOrð-
veStur-Gmæmlatnd, toelduir eimnáig
fyrlir .aðna hlulfla á miarðuirtoveli
jiarðar. Á þvá sést tove tolýtt var
é Vikimigaltíimiairauim og iað veður-
flar verismaðá uim 1200.
— Fellir Norðurlanldabúa í
Gmaenlandi virðist íalla mijöig vel
samlam við fculdiagfcefiiðið, seim þá
vatrð. SíðaiSt er óyggjiaindi vibað
uim Norðarlandabúa á Gmæmlamdi
í brúðkiaupgvei zlu, sem ihaldim
var í Hvalsayj'arklirfcjiu árið 1408,
en þeir íslenidiingar sam í veizl-
umnfi vortu, fómu fmá Grænlandi
árið 1410. Góð brúðtoauipsveizla
þalð, Sflóð í tvö ém ÁSbæðuinia fyrir
hvamfd þessa fólks á Gmæmlamdd
þeíkikiir miaðlur eltófci, en toaagt er
tað gera sér í hugarluind að
Sfcepnlummar toafli etaki náð jörðu
og etoki veinið mefilflt toey toanda
þeim, og að isimin toafi iofcað sfiigl-
tagaleiðtaimi til íslandö.
—. Frá 1600 flil 1730 sést í
(kjiainnianiuim langt og Sflnangt
touldaSfceilð, seim stuiraduim er toaU-
eð „litla ísöld“. Og það keimiur
ÚTSÝNARFERD: ÚDÝR EN 1. FLOKKS
ALLAR ÚTSÝNARFERÐIR MEÐ ÞOTUFLUGI
SÓL — FEGURÐ — HVÍLD — MENNTUH — SKEMMTUN — ÆVINTÝRI
BEZTU FERÐAKAUP ARSINS: 15 DAGAR Á SOLARSTRÖND
SPÁNAR - ÞOTUFLUG - EIGIN BÍLL FRÁ KR. 12,500
COSTA DEL SOL-BEZTA BAÐSTRÖND EVRÓPU
IT-ferðir einstaklinga:
Allir farseðlar og hótel á lægsta verði.
Ferðaþjónustan sem þér getið treyst.
Enginn baðstaður álfunnar getur nú keppt
við COSTA DEL SOL. Miðjarðarhafsströnd
Andalúsiu, með bezta loftslag Evrópu, náttúru-
fegurð, sem óvíða á sinn líka, beztu hótel Spán-
ar, ódýrt og fjölbreytt skemmtanalíf og verzl-
anir og fjölda merkisstaða á næsta leiti, s. s.
GRANADA, NERJA, SEVILLA CORDOVA,
MALAGA og örstutt er yfir sundið til MAR-
OKKO í AFRÍKU.
í fyrra voru mörkuð tímamót í sumarleyfis-
ferðum íslendinga með reglubundnu þotuflugi
Útsýnar til Costa del Sol, og vinsældirnar voru
slíkar, að ekkert sæti var laust allt sumarið,
en aðsóknin er miklu meiri í ár. Brottfarar-
dagar: 31. júlí, 14. og 28. ágúst, 11. og 25. sept.,
9. okt. — 2, 3 eða 4 vikur. Einnig vikulega um
London í ágúst og september. Dragið ekki að
tryggja yður far. Flestar ferðir nær upp-
pantaðar.
Ferðaskrifsfofan
ÚTSÝN
Austurstræti 17. Sími 20100.