Morgunblaðið - 04.07.1970, Blaðsíða 14

14
MORiGUNíBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 4. JÚLÍ 1970
Útgefandi hf. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjöm Guðmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Árni Garðar Kristinsson.
Rltstjóm og afgreiðsla Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
Áskriftargjald 165,00 kr. á mánuði innanfands.
I lausasölu 10,00 kr. ©intakið.
LÁNVEITINGAR
IÐNÞRÓUNARSJÓÐS
lVrorræni Iðnþróunarsjóður-
inn hefur hafið lánveit-
ingar til íslenzkra fyrirtækja
og á fundi í stjórn sjóðsins
fyrir nokkrum dögum var
ákveðið að lána fjórum ís-
lenzkum fyrirtækjum sam-
tals 45 milljónir króna. Jafn-
framt var ákveðið að lána
Iðnlánasjóði 20 milljónir kr.
til viðbótar þeirn 50 milljón-
um, sem áður höfðu verið
veittar Iðnlánasjóði en því fé
hefur Iðnlánasjóður ráðstaf-
að til 35 iðnfyrirtækja í 15
iðngreinum.
Morgunblaðið birti í gær
viðtöl við forráðamenn þeirra
fjögurra fyrirtækja, sem feng
ið hafa lán úr Iðnþróunar-
sjóðnum að þessu sinni og
kom þar fram, að aðallega
verður þessu fjármagni var-
ið til endurnýjunar á húsum
og vélum til aukinnar fram-
leiðslugetu og útflutnings-
starfsemi. Nokkur tími mun
líða þar til unnt er að meta
til fulls áhrif EFTA-aðildar
á starfsemi íslenzkra fyrir-
tækja en nú þegar er ljóst,
að margvísleg áform eru uppi
um aukna starfsemi sérstak-
lega í sambandi við útflutn-
ing. Það fjármagn, sem ýmist
hefur verið lánað beint eða
með aðild Iðnlónasjóðs mun
tvímælalaust örva mjög iðn-
framleiðsluna í landinu en
með einum eða öðrum hætti
hefur I ðnþróunars j óðurinn
nú þegar ráðstafað 115 millj.
króna. Hjá Iðnþróunarsjóðn-
um liggja nú umsóknir um
lán, sem nema al'lt að 150
milljónum króna en eftir er
að kanna þær umsóknir bet-
ur áður en ákvörðun verður
tekin um afgreiðslu þeirra.
Starfsemi Iðnþróunarsjóðs-
ins er fyrsti beini ávöxturinn
af aðild okkar að EFTA og
er nú þegar sýnt að hann
mun hafa mjög heillavænleg
áhrif á íslenzka iðnþróun.
Gróska í efnahags- og atvinnulífi
TVfikil aukning hefur orðið í
1"1 verðmæti útflutningsaf-
urða sj ávarútvegsins á fyrstu
fimm mánuðum þessa árs
miðað við sama tíma í fyrra.
Á tímabilinu janúar-maí í ár
nemur útflutningsverðmæti
sjávarafurða rúmlega 5
milljörðum króna en var á
sama tíma í fyrra 3,4 milljarð
ar. Framleiðsluaukningin í
sjávarútvegi nemur nálægt
50% en útflutningsstarfsemin
hefur aukizt um rúmlega
80%.
í öðrum útflutmngsgrein-
um hefur einnig orðið mikil
aukning. Útflutningsverð-
mæti áls nemur á þessum
fyrstu fimm mánuðum 671
milljón króna og iðnaðarvara
182 mitljónum en 109 milljón
um í fyrra. Þá hefur orðið
umtalsverð aukning í útflutn
ingi landbúnaðarafurða eða
úr 5 milljónum króna í fyrra
í nær 50 milljónir nú.
Innflutningur hefur einnig
aukizt mikið á þessu tíma-
bili. Á fyrstu fimm mánuð-
um ársins nam hann rúmlega
4,7 milljörðum en í fyrra 3,8
miiljörðum og er þetta aukn-
ing um 23% á innflutningi.
Þrátt fyrir það varð vöru-
skiptajöfnuðurinn á fyrstu
fimm mánuðum ársins hag-
stæður um 286 milljónir kr.
en var óhagstæður á sama
tíma í fyrra um rúmlega 1000
milljónir króna.
Hvað segja þessar tölur
okkur? Fyrst og fremst það
iað mikil gróska er nú í efna-
Ihags- og atvinnulífi lands-
i
mannia. Hún lýsir sér greini-
lega í framamgreindum tölum
um útflutnimgsverðmætið en
þó ekki síður í tölum um inn-
flutning. Ef innflutningur
vegna Búrfells og álversins
er undanþeginn kemur í Ijós,
að ammar innflutningur hefur
aukizt um nær 60% á fyrstu
fimm mánuðum þessa árs. Að
sjálfsögðu er töluvert af fjár-
festingarvörum í þessum inn
flutningi en engu að síður
sýnir þessi auknimg á inn-
flutningi mikla velmegun í
landinu og vaxandi fram-
kvæmdir.
Allar þær upplýsingar, sem
nú streyma að benda til þess
sama, að íslenzkt efnahags-
og atvinnulíf hefur rétt við
eftir áföll síðustu 'ára og að
ný framfarasókn er hafin.
Þeim mun þýðingarmeira er
að ný verðbólgualda verði
ekki til þess að eyðileggja
þann árangur, sem náðst hef-
ur. Þess vegna eru viðræður
þær sem fyrirhugaðar eru
milli ríkisstj órnarinnar, Al-
þýðusambandsins og vinnu-
veitenda hinar mikilvægustu
og ánægjulegt að jafnvel úr
röðum stjómarandstæðinga
hafa heyrzt raddir sem benda
til þess að þar ríki einnig
skilningur á nauðsyn þess að
koma í veg fyrir víxlhækk-
anir kaupgjalds og verðlags.
Er þess að vænta, að ekki
standi þá á stjórnarandstæð-
ingum að taka þátt í sam-
starfi til þess að korna í veg
fyrir slíka öfugþróun.
OBSERVER x- OBSERVER
Trúir stjörnuspám bet-
ur en hagfræði
kenningum
Sirima Bandaranaike mun þjóð-
nýta allt, sem óþjóðnýtt er á Ceylon
VINST'RI stjórnin nýja, sem
frú Sirima Bandaranaike
hefur myndað á Ceylon, nýt-
ur stuðnings það mikils þing
meirihluta, að hún gæti
breytt stjórnskipaninni að
vild. í hópi ráðherranna eru
ndkkrir öfgasinnaðir vinstri
menn, sem sumir hverjir hafa
hlotið mikilvæig ráðlherriaemib
ætti.
Leiðtogi Trotsikysinna í
siamsteypustjórn Sirima
Banidarainiaiike, dr. N. M. Per-
era, hefur tekið við embætti
fjármálaráðherra. Formaður
þimgflokkis dr. Perera og aðial
. ritari hafa einnig fengiið ráð-
herraembætti. Þá er einn ráð
herra úr fliokki Moslkvu-
kcmmúnista.
Kosningasigur Sirirna Band
aranailke og flolkfes hennar,
Frefsisflokksins, ber vitni
urn gaginigieria bneytiinigu á
þjióðmálarviðlhorfium á Ceylon.
Fyrirnenniari frú Hainidara-
niailtoe í emlbættum forsætis-
ráðlherra, Dudley Senan.ayk-
ake, var hlynmitur stefiniu vest-
ræninia rífcjia. Siamisiteiypuistjóni
Sirima Baindiarainiaikie mun
himls v'agar taka uipp náið
saimibiamd við ýmiis fcommún-
istarílki, m.a. Kínia, s.em talið
er a’ð valdi Indivierjum notokr-
um álhyiglgijum.
Fyrsit er þó talið, að Sirima
Band'araniaike miuini smúa sér
að inniamiandismiálum, enda
voru þau hielztu baráttumál
koisiniiniglaninia. Haifðli Slemiamayk-
ake miisiteitoizt ailigierleiga að
ley'sia vandiaimál Búddiatrúar-
mianina á Ceylon, sem þar eru
mjög fjölmiennir. Það var
einmdtt sarnia vandiamál, siem
á símuim tímia lieiididi til niorðs-
inis á Soilomoin BaindiaraniaikQ
árið 1959, en harnin var, sem
kuninuigt er, eiginmaður nýj'a
forsiætisráðlberrainis.
Morðið varð til þess að
v'arpa frú Band ara rva ik.e inn
á svið stjónnmíáianna. Hún
kcm fraim, er nofckuð var lið-
ið á toosiniiinigiabarátt un'a í m(arz
1960. Enda þótt hún væri ný-
liðd í hópi sitj'órinimálaimanna,
stuðlaði hún að því að flokk-
ur eiiginmian.ns hennar varð
ammar stærst.i flokkurinin í
fulltrúad.eild þingsiiiras. í
næmtu almiennu kosnkugum,
som fraim fóru í júlí 1960, tók
hún við flofclksf'oryisrtunm.i og
leiddii flokfcimm til mikils sig-
urs. Að þeim kosningium lokn
um varð Sirima Bamdaranaika
forsætisrÁð'herria, fyrsrta kon-
ain, sisrn slíkiu emhætti gfcgndi.
Upp frá þeissu fjiarlægðist hún
æ rraeir hin hafðtoundnu stjórn
málaviðlhorf, sem hún hafði
alizt upp vi'ð, og færðis't nær
stjórnmálasaimitökum vinstri
mainir.ia.
Fnidia þcrtt Sirima Bandara-
raaike kæmi fyrst fram á
s'tj'órrjmál'aisviðið scm syrgj-
andi ekkjia og kappfcostaði
fram.'íin af að koma fram bar-
áttuimiálum eilgijnmanns síns,
vamn hún sér brátt eigið nafn
í alþj'óðiasitjórnimáium. Tekið
var á mióti heninii í mörgum
helztu höf'uðborgurn heims og
hún átti viðræður við íorystu-
nruenin, m.a. C'hou En-lai, Krús
jeff, T'írtó oig Nkrumia.h.
Jafnframt því, seim Sirima
B'ainidiarain'a'ike snerist til
vinstri tók hiúm upp harðari
andstöðu geign Vesturlöinidum.
Eigiinimiaðiu.r heinir.'ar hafði ver-
i'ð umburðarlynidiur gagravart
srtj ó rmiansindi it ö ðuiblöðum, en
niú smeriisit hún g'egn þeim og
giaf út fyrirmœli um takmörk
uin prcinitifrelsiis. Uppþoitið, sem
fylgid.i í kjölfarið varð til þesis,
að Siriimia Bandara'naiike
sætisráðlherra. Nú fagnar hún
koisiniiinigaisilgri sem lausnari
verkafóllis. Öll meiriháttar
samtöik viinistri manna veita
hemini stuðiniiinig cg hún á þess
kosit að saimieina til íylgis við
sig mörigum þúsundum fleira
fólk en niofckrum öðrum
stjórnmiálamainni á Ceyion
hef'ur tekizt.
Meðam eiginmaður Sirima
Bamdaraniaifcs var á lífi fólst
starf he'nmar í þvi að ala upp
þrjú börn þeirra ’rijóna og
gena miinini háttar viðvik op-
iníberria srtarfla, svo sem að
opna vefniaiðiarmiðbrtö'ð fyrir
stúlkur og stiairadia fyrir veizl-
uai man'nis sinis. í diaig hefur
hún v'öld. Hún er eiran búdd-
isrti, ein heifur dreigið úr vald.i
búddaklerikia'ninia. Emin gieginir
hún h.úism.ó'ðunhluitvertoi oig
saigt er, að búin trúi gtjörnu-
spádcmiuim bertur en bagfræði-
keinin.i'niguim. En leiðtogiar
vimstri miarania, sem miangir
’hiverjir hafia genigið í hag-
fræðiskóla í Bomidoin og
Mo'skvu, srtamcta við hlið hemn
ar og veita hemni aðistoð e.ftir
Sirima Bandaranaike, forsætisráðherra Ceylon. Hún er fvrsta
konan, sem öðru sinni tekur við embætti forsætisráðherra.
neyddiist til að sieigja af sér
í desember 1964.
í kosni)nigiuiniuim árið 1965
v'arð Siriimia Biaindar'ainiaitoe
leiðitcigi kotiningiaibairadial'aigs
frelsiisflofcfcsins, flokfcs Trort-
sfcy-sinraa oig flofclkis Mosfcvu-
kiommúnista, en þessi siaimitök
biðu ósiigiur í kiosoinig.uinum þá.
En í 'þessuim tooisniinigum
styrkrti húm stj'órnimiála'aðlstöðu
síma. Að 'eiigin frumtovseðd aam
eiraáðii 'h'úin vimstri mienn á
Ceylon og stoaut skjóistnúsi
yfir foriinigjia Marxista, sem
m'aninfjöldi var í þainin veiginn
að torrtíimia.
Sem efclkjia af háurn stigum
sýndi Sirimia B'andiaranaike
saimit'ötouim vérkalýðsins eiragia
miiskiunn, þieigar hún var f'or-
miegni í von um eititihvað af
þeim völdiuiro, s'ern þeir hing-
áð til hafa farið á mis við.
TaLið er, að nýj'a sitjórraim
miuinii þjóíðinýta allt, sem óþjóð
nýtt er á Ceylon, m,.a. bank-
araa. Sérstökum bömkurn verði
komið á fót til að fjármagraa
einisitafciar atvinnuigreiraar, iðm-
að, laiíllbúnoð, verzlum. Þá
hefiur einniiig verið lofað veru-
legium umibótuim í mentmlamál
um. í 'urtam-rifcismálum er talið
áð sú breytinig verði helzt, að
stjórn Biairadaranaike muni
viðurkleninia stjórnir Au,s»tur-
Þýzkaiand's,, Norðiur-Kóreu,
Norðiur-Vretraam, bráðabirgða
byltinigarist jórn Suður-V íet-
niaim oig stjónnmálasambandí
verði slitið við ísrael.
OBSERVER >f OBSERVER