Morgunblaðið - 05.07.1970, Blaðsíða 17

MORGUNB'L.AÐIÐ, SUNNUDAGUR 5. JÚLÍ 1070
17
Listahátíð lokið
ListaÆiátíð'iinini er n/ú rauiniveru-
legia lofcið, þótt niakkriar mynd-
listarsýniinlgiair hafi verið fraim-
lengdiar fraim yfir 2. jú'lí, aein
var hiinin opinheri lolbadiagiur há-
tíðariruniar. Mynidl'iistarsýiniinigiam-
ar burfu noikikiulð í slkiuigigiainin fyr-
ir öðru'm viðburðiuim á Listalhá-
tíðinini fraimian af ag iþasis vegma
var það eðlilag ráðötöfun að
framlenigjia þaer, svo að almeinin-
imgi gæfiisit betra tóm til að
skioða þær. Margra kiosta hefur
verið völ þessar villour, seim Lista
hátíið.in hefur stiaðdð oig ekiki uirnnt
að boimast yfi rað fylgjaist með
öliu.
Menn virðiast samimáia uim, að
þesisi fyrsta listabátíð hafi tekdzt
mjög vel, þegar á heildiina er
litið. AulðVitað hafa ýmsir ainn-
rnarkiað kamiið fraim ag máikdl-
væiglt er, að forráðaimieinin hiátíð-
arinnar takii nú saiman það, sem
miður hefur farið ag dragi af
því rétta lærdóimia vaifðiaindii fram
kvæmd síðari listaháitíðia. Að
öðruim þræði var Listahátíðin
hugsuð seim tilefnd til að laða er-
lendia mienn h.imgað til lands í
byrjuin ferðiaimiainmaitíimains. Ein-
hver bópur slíkra mannia niiun
hafa kamið hingiað sérstaklega
vegna tómleikalhialdisins en tæp-
lega jmfn isltór ag stefnt var að.
Þegar listaihátfð er haddin næst
verður aðdraigandinn að vera
lienigri. Úti í hieiiimi gera rn'enin
ferðaéætl'ainir sínar mieð lengri
fyrirvara en ísliendinigar eru
vanir og það þarf að hafa í
huiga, ef reynt er að fá erlent
fólk h'irjgað á Listahátíð.
Sumir teljia, aö Listahátið
verði að halda árleiga, ef nata á
hana, sam þátt í vi'ðleitnd til
þess að fá erlenda ferðaimenn
'hingað til lainds, ein draga verð-
ur í efa, að við höfum boknagn
til þess, að svo kominu máli a.m.
k. Hitt er væmtegna til árang-
urs fyrst í stað að efna til Lista-
bátí'ðar aninaið hvort ár. Miestu
naáli slkiptir nú, að Listahátíðdni
hefur tekizt vel, orðið milkill
miemmnigarviðburðuir og fjölda
fóllkis til ánægju og gleðli.
Stjörnur
og stór nöfn
Á uimræð'ufuimdii í Norræna
htúsinu uma liistahiátíð o. fl., þar
sem saimiam voru komnir ýmsir
ágætir listamienn ag nakkr;r
sjálfskipaðdr miemniagarfrömuðir,
igætti að Vísu indktourrar gagn-
rýni á Iþað, að mikil áherzla
hiefði verið lögð á afð fá hingað
til lamdis „stjömur" og „stór
möfn“ úr heimi listamma. Yar af
hlálíu surnira þeirra, sem töluðu
látið að þvi liggjia, að óþarft væri
fyrir ístenidiingla a'ð leita eftir
slíkum istórmeninum til þátttöfcu
í hátíðarhiöldum hér.
Ýmisir í hópi hiiinma svanefn'du
meninánigarvita, siem telja sig
hafa mieira vit á listuim ag meinn
ingu em allþýða mantnia, vildu
vafalauist helzt fá að ráða því,
að almenmingur hér fengi ektoi
tætoifæri til þests að njóta ann-
arrar listar en þeir sjálfir telja
vfð hæfi en það miega iþeir vita,
að þátt hinigaðtoamia „stjia.rinia“ ag
„sltórra nafna“ úr liistalheiminom
hafii fiarið í taugarinar á þeim,
hiefur hún verilð stórviðburður í
auiguim allra arunarra. Höfiumdur
þessa Rieyk j av ítouirb réfs hlýddi
mja. á hljiómledibana í Lauigardalis
'hölliinmi ag munu þeir sent úr
miininii líðla.
Frá Listahátíð: Hljómsveitarstjó rinn Uri Segal á æfingu með Si nfóníuhljómsveitinni í Uaugar-
dalshöll.
Reykjavíkurbréf
Laugardagur 4. júlí
Vladimir
Ashkenazy
Við Ísleindingar erum nú orðn-
ir svo vanir því, að hafa einn
fremsta píanóleikara heims,
Vladimir Aislhlkemazy mieðal akk-
ar, að við glaymum því gj'arnian,
að vagmia temgsla hams við land
ag þj'óð eilgum við kost á að
nijóta snilli stórbrotinis lista-
miainms aiftur og aftur, seim ekki
murndi að öiðnu jöfniu vera hlut-
stoipti flámieininmr þjóðar, sem
oktoar.
Nú hiefur þessi heimsþetokti
listamaðiuir feingið hinigað til
iandls nidklkra vini siínia úr hópi
freimistu tómliisitiainmiainina heiiimis og
má um það seigja eins og tón-
listargaignrýiniandi Aiþýð'UÍblaðs-
inis komast að orði, áð vissuleg.a
væri fengur að nýj'U fólki eftir
þessar beiimsóikindr, en okkur
mæiglir alð Aishtaeiniazy oig vimr
hans komii hiingað aftuir og aftur.
Óþarft er að hafa fleiri orð um
þeissar Ihieimsólknir hirnnia erlendu
listamianina. Þeir hafa stórauikið
tónlliistairáhruiga almieniniimgs og
með þeim hætti skilið eftir sig
varamleg spor. Hver ag eirnn
dæmiir fyrir sig uim þaiu álhrif,
sem hainin hefuir orðið fyrir af
list þessa fóiks, en víst er um
það, að hún hefur snortið roarga
djúpt.
Sinfóníu-
hljómsveit Islands
Það kom glögglega fram á
Lista.hátíðinni, að Sinfóníuhljóm
sveit ísland's, tilvist hennar og
starfrætoisla er algjör forsenda
þass, að bægt sé að efnia til slíkra
hátíðarhalda. Sinfóníuhljóimveit
in stóð sig frábærlega vel á Lista
hátíðinni og þáttur hennar mun
lengi í minnum hafður. Stjórn-
an.di hljómsveitarinnar Bohdan
Wodiszco var búinn að æfa
hljómisveitina vel og lengi í flutn
ingi þeirra verka, sem hlýða
mátti á enda höfðu hinir erlendu
stjórnendur lítinn tíma til þess
að æfa með henn.i. Leifcur
Siinifóniíiuihljióimisveitairininiair í
Eldfuiglmium í LauigardalshöU-
inni var stórbrotinin oig þeir
sem hlýddu á bljómleilka hennar
undir stjórn Daniels Barenboims
eiga varla nógu sterk orð til þess
að lýsa hrifningu sirnni.
Listaihátíðin hefur tvímæla-
laust opnað augu margra fyrir
því lykillhlutver'ki, sem Sinfóníu
hijcmsveitin gegnir í íslenzku
menningarlífi og jafnframt hef-
ur mönnum orðið ljóst, að starfs
aðstaða hljómsveitarinnar og að
búnaður er ekki nægi'lega góður.
Það væri eðlilegur ávöxtur af
hlut Sinfóníuhljómisveitarinnar í
Listahátíðinni, að ákvörðun yrði
tekin uim að bæta úr þeim vanda
málum, sem við er að etja í
reksitri 'hljómsveitarinnar. I
fyrsta lagi þarf að fjölga í henni
eims og gert var um stundarsalk
ir meðan á Listahátíðinni stóð.
Yfirleitt leitoa með henni um 60
hlj'óð'færaleikarar em þyrftu að
vera 70. Þessi fjölgun kastar pen
in.ga. í öðru lagi er nauðsynlegt
að taka til athugunar kjör og
starfsaðstöðu hljómlistarmann-
anna sjálfra en meðal þeir.ra
mun gæta noklkurrar óánægju
með þessi atriði. í þriðja lagi er
ástæða ttil að benda á, að að-
sókn að hljómleikum Sinfóníu-
hljómsveitarinnar hefur minnk
að verulega, líklega vegna hækk
unar á aðgöngumiðaverði. Menn
ing er dýr og hana verður að
kosta að verulegu leyti úr al-
mannasjóðum. í fjórða og síð-
asta lagi er svo tilefni ti.l að
vekja athygli á því að við eigum
stóra íþróttahöll, 1000 tnanna
kvilkmyndahús og Þjóðleikhús,
en ekkert hús, sem sérstaklega
hefur verið byggt til hljómleika
halds m.a. til starfsemi Sinfóníu
hljómsvaitar íslands. Það vehk-
efni hlytur að vera næst á dag-
skrá.
Athyglisvert
leikrit
Af einhverj'Uim ástæðuim virð-
ist það haifa farið fram hjá mönn
uim, að merku-r leiMiistarvið-
urr varð í Þjóðlieiklhúsinu í vor
með sýningu leikhússins á
Malcolm litlia. Leikritið sjálft
var eftirbektarv'eirt, eklki sízt fyr-
ir þá sök, að það fjalHar um
máteíni Mðaindi stundar, hina
upp reisniargj örmu æstou ag lýsir
mestu óróaseggjunum líklieiga
mjög skýrt. En ánægj'Uitegast var
þó að harfa á þessa sýningu
vegna þess, að leikenduir vonu
alllir umgir leikarar og flestir
þeirra nær alveg óþekktir.
Leikur þeirra í Malcolm litlá
sýndi svo ekki verður um villzt,
að hin yngsta kynstóð íislenztora
leikara býr yfir miklum hæfilleik
•uim og alveg sérstaka athygffli
vafkti leikuir hins uniga leilkara
Þórha!lis Sigiurðssonair í hluitverki
Malcolms. Á .þeirri sýningu,
sem höíunduir Reykjavikurbréfs
sótti, vakti það og athygli hans,
að karnungt fiólk var í yfirgnæf-
andi meirilhluta meðal áihorfenda.
Aninars er það næsta funðu'lleigt
hve sumiair leiksýninigar Þjóðileik-
hússins fá dræmar undirtektir
igagnrýnenda og atmenninigs,
eins og t.d. Mörðuir Valgarðssoni.
En sitt sýnist hverjum.
„Þrálátur
höfuðverkur44
Mörgum mun þykja það niokk-
ur tíðindi, að Sigurður A. Magn-
ússon, er nú orðinn Framsóknar-
maður. I niýútkominni „Sani-
vin,nu“ lýsir hann fyrstu skyldu-
störfum sínum í þágu Frarmsókn-
arflokksins með eftirfiaraindi arð-
uim: „. .. . Framsóknarfl'otokurinin
kvaddi til nokkra memn í fyrru-
vetuir og fékk þá til að setjast á
röfestóla og semja tillögur um
nýslkipan leiklistarmála í liand-
inu, sem lagðar Skyldu fyrir Al-
þingi ... Eftir nökkurra mán-
aða starf lagði hún (þ.e. nefnd-
in) fram tillögur um ný þjóð-
ieikhúslög, lög um leiklistarskól'a
rí'kisinis og lög um leiklistarráðu-
naut rikisims. Tiiilögurn'ar am
leiklistarskólann voru laigðar fyr-
ir Alþingi og svæfðar í nefnd en
tillöguinum um Þjóðleifchúsið og
leiklista'rráðu'nautinn var af ein-
hverjum dularfiul'ium ástæðum
'stungið undir stól hjá Framsóton
arflokfenum og er það etoki í
fyrsta sinn, sem völundarhús ís-
lenzikra stjórnmál'a veldur manni
þrálátum höfuðverk.“
Um þessi orð Sigurðar A.
Magnússonar verður það eitt
sagt, að hætt er við að fileiri
EramsóknaTimenn en Sigurður A.
Maignússon fái „þrálátan höfiuð-
verk“ áður en lokið er sam-
Skiptum þeirra við hinn nýja
liðsmanm. Þó að Sanwinnan sé
heOidur fiábreytt rit er ýmisletgt
læsilegt í henni rtema heizt það,
sem ritstjórinn skrifar sjálfur.
Bendir það ótvírætt til þesis, að
hæfileikar hans liggi fremur á
því sviði að safna saman ritsmíð-
um frá öðrum og koma þeim á
prent en skrifa sjálifur. Eirus og
rauniar margsinnis hefur feomið
í ljós, ekki sízt upp á síðikastið.
Skoðanakannanir
Mikið er nú rætt um skoðana-
kannanir og gildi þeirra í Bret-
landi og víðar, eftir hin óvæntu
kosninigaúrslit þar í landi. í
þeim umræðum heflur það m.a.
komið fram, að þeir aðilar, sem
stan.da fyrir skoðamakönnuinuim
hafa það að aukastairfi. Aðalverk
efni þessara fyrirtækja eru mark
aðsrannsóknir, að kanna viðbrögð
meytenda við ákveðnum vöru-
tegundum og athuga hvernig
heppilegast sé að auglýsa ákveðn
ar vör'utegundir. Þetta er aðail-
starf nokkuirra lítilffla fyrirtækja
í Bretlandi, sem hafa orðið
heimsfræg fyrir það að spá al-
gjörllega ran'gt til um úrslit kosn
inganraa þar í lanidi.
Hinar pólitísku skoðanakana-
anir þjóima þeiim tilgangi fyrfir
þessi fyrirtæki, .að mieð þeim fá
þalu mikla auglýaiinigu og bafli
þaiu á rétitu ialð standia auikim Við-
skilpith firá sápuframleiðeniduim og
fleiriuim en hafi þau nangt fy'rir
sér er voðlinn vís,
Það hefiuir aninfiremiur komlið í
Ijós, að þessi fyhinbaeki byggja
niðurstöðuir stínair á viðitöluim við
l'OOO—1200 manns en í Bretlaindli
búa sam kuinimugt er yfir 50 millj.
manna. Sum fyrirtækjanna velja
þaniniain hóp algjörlaga atf hanida-
hófii en önnur velja þá, sem við
er talað efitiir sérsböku kenfi, þar
sem tekið er tdllitt til lamdsffliluta,
litarháttar o.s.frv. Það fyrirtæki
í Bretlandi, sem komst einna
næst því að spá rétt ti,l um úr-
slitin í kosningunum þar not-
aði síðani aðferðina.
Hvar og eilnm getuir velt því
fyhir sér hvont líklegt sé, alð svo
lítið úrtak geti nakkm diinmi gef-
iið nðtíta rnynd af dkoðuimuim
miilljániaþjóðar. En hitit er at-
hyglisvert, að inokkruim vlkuim
fyriiir kasinliiragamniair í Bmetliandi
komu firam raddir um það að
bainima ætti Skoðainiakaniniainlir á-
kveðiinm tímia fyrir kosniinlgair til
þeas að komia í veg fyrir, að
niilðuirgtöðuir þeinra hiefðu álhrif á
það, hvernliig kjóseinduir greiddu
aitkvæðli. Þá vair það taliið lík-
legt, að kjósenduir höllulðu sér
fremur að þeim flokknu'm, sem
skoðiaimakamnanir héldu fraim, að
mundi sigra. Eftir á að hyggja
er margt sam beimdlir tiil þess, að
Skoðiainialkaniniainlir haifi átt sinm
þátt í að felffla Wilson, forsætis-
ráðherna. Alliiir, seim tekið hafia
þátt í kosniingabairáttlu vita, að
siigurviissa og anldvaraleySli er
hætitiulegastii óvinuiriimn. Niður-
stoðuir skoðiainiakainnania í Bret-
landli höfðu sannfært farystu-
mianin Verka'miaininaflokksiilnig uim
að þaiir mluindtu vinnia kasiniimg-
airnar og jiaifinfinaimlt skapað amd-
varaleysi í herbúðuim stuðninigs-
miannia þeirra. Er ljóst, að þétitla
hefiur átt töluverðain þátít í úr-
sliltuim bosniiin,gaininia og þess
vegnia eru þær raddiir réttimæltar,
sam friam komiu fyriir kosnfalgair,
að baninia eiigi skoðaniakaininaniir
í ákveðinin tímia fyritr kostniiingar,
þótlt sú skoðuin hafi verilð sett
firam á öðnuim farsendiunnL on
þessuim.
Eiinin aðil hér á fisliaimdi befiuir
um Skeið stundað svaniefindair
Skoðaniakaninainir, birt úirslilt
þainna og haldið því firam, alð
þær sýnli skaðanir þjóðarininar á
ákveðniuim málaflotokum. AuðvSlt-
að hafia engar upplýsiinigar verið
gefimair um það, hvennig úttaklið
er valið. Það er enguim til tjóna,
þóitlt menin leiki sér aið því iað
firamlkvæmia svonrafindar slkoðama-
kannaniir, hvort sem það er á
vimmuStlað eða mieð því aið
hringjia í nakkunn hóp rmainima ag
spyrjia þá spurmimga um ákveðin
miál. En þótlt miann 'haifi gaimian
af slíkum ,,þykjustu“ leik er
áistæð'ulaust að reigja sig um of
og halda því fram, að með þessu
sé verið að framkvæma ein-
hverj ar alvöruskoðanakannanir
sem sýni skoðanir þjóðarinnar i
ákveðnum rmálum. Svo er ekkL