Morgunblaðið - 08.09.1970, Blaðsíða 3

MORGUTSTBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 8. SUPTEMÐER 1970
3
Hagnýtir sér teikningar
íslenzks verkfræðings
— af fljótandi bylgjabrjót
Hafnanuálastofnun norska rík-
isins hefur ákveðið að hefja til-
raunir með flotbylgjubrjót, sem
íslenzkur verkfræðingur, Gísli
Viggósson, gerði teikningar að
við norska tækniháskólann í
Þrándheimi. Gísli lauk námi í
marz sl. og hlaut fyrir prófverk-
efnið einkunnina 1,25 en ein-
kunnaskalinn er frá 6 upp í 1,
sem er hæsta einkunn. Gísli
starfar nú við hafnargerðardeild
tækniháskólans í Þrándheimi, þar
sem hann m. a. vinnur að rann-
sóknum á eyðingu Surtseyjar.
Gísli sagði Morgunlblaðinu í
gær, að hann hefði fengið seim
prófverkefni að vinna úr öllu tii-
tæíku efni uim notlkiuin fl'Otbylgju-
brjóta og vimna úr því til'lögur
sem að gagni mættu koma á
stöðum, þar sem svo aðdjúpt er,
að bygginig venjulegra öldubrjóta
verður óklki við komið. Kvaðst
Gísli m. a. hafa kynnt sér ftot-
bryggjugerð Bamdamanna við
innrásina í NonmamíLie. Með lílk-
ainatiliraunum fann Gísli svo út
heppilega gerð og hefur norska
hatfniarmálastofnunjin nú ákveðið
að gera tilraunir með hana sem
fynr segir. I frétt ruorsku frétta-
stofunnar NTB uni þetta segir að
— I einangrun
Framhald af bls. 28
frá dönskum heilbrigðisyfirvöld-
um tilkynning um staðfest bólu-
sóttartilfelb í Kaupmannahöfn.
Aðkomumaður hafði setzt að á
heilsuhælinu Skodsborg seinni
hluta dags 26. ágúst í sérstökum
starfsmannabústað, veiktist að
kvöldi hins 27. og var fluttur af
hælinu í sjúkrahús í Kaup-
mannahöfn 31. ágúst. Hann kom
ekki í sjálft heilsuhælið. Á
Skodsborg unnu þá allmargir Is
lendingar, og bjuggu 7 þeirra í
sama bústað og sjúklingur. Þess
ir 7 íslendingar eru nú í einangr
un í Kaupmannahöfn.
Það er orðinn árlegur viðburð-
ur, að bólusótt berist til Evrópu
vegna sífelldra samgangna við
lönd, þar sem veikin er landlæg.
Sjaldnast er tilefni til víðtækra
ráðstafana af þessum sökum ut-
an þess lands eða staðar, sem
veikin hefur borizt til, en með
þvi að íslendingar voru nú við
störf á staðnum, þar sem sjúkl-
ingur veiktist, þykir rétt til ör-
yggis að gera frekari ráðstafan-
ir að þessu sinni.
Eftir fund, sem haldinn var á
skrifstofu landlæknis s.l. laugar
dag, voru -teknar eftirfarandi á-
kvarðanir:
1. Rétt þykir að einangra þá
starfstnenn, sem unnu á heilsu-
hælinu Skodsborg i Danmörku
írá og með 26. ágúst til og með
31. ágúst og kynnu að koma til
landsins fyrir 15. september, þó
að litlar líkur séu til, að þeir
hafi smitazt. Einangrað verður
í sérstöku húsi á Vífilsstöðum.
Þangað eru nú komnar 4 stúlk-
ur. Allt samband við þær er
bannað nerria gegnum síma. Ef
koma þarf til þeirra sendingum,
verða þær að afhendast yfir-
lækni Vífilsstaðahælis eða öðrum
í umboði hans.
2. Islenzkir sjúklingar, sem
dvalizt hafa á Skodsborg áður-
nefndan tima, verða hafðir und-
ir sérstöku eftirliti, ef þeir koma
til landsins fyrir 15. september.
3. Notað verður sérstakt hús á
lóð Kópavogshælis fyrir sjúkl-
inga ef einhver kynni að veikj-
ast af bólusótt.
4. Fylgzt verður með farþeg-
um, sem koma frá Danmörku í
samræmi við sóttvarnarlöggjöf.
5. Ef í Ijós kemur, að bólusótt
arsjúklingurinn í Kaupmanna-
höfn hefur smitað frá sér, verð-
ur hert á eftirliti, einnig í sam-
ræmi við sóttvarnarlöggjöf.
byggiinig slíks flotbylgjubrjóts
verði miklu ódýrari en. aðirar
framkvæmdir, en Gisli fcvaðst
efcki Ihatfa reilknað út fcostnaðar-
hliðina.
Gísli sagði, að til greina fcæmi
að nota ýmis efni í sílika llot-
bylgjubrjóta, t. d. gúmimiteppi
fyllt vökva eða steypt fHotker, en
þeir exu festir í botn með keðju.
Bylgjubrjótar þessir slá á öldu-
hæðina en þar sem þeir eru fljót-
andi, (kvað Gísli ekki mögulegt
að nota þá, þar sem undiröldu
gætti. Hins vegar eru þeir Ihent-
ugir inni á lönigum fjörðum og í
vötnuim og saigði Gisli, a® hann
teldi mjög liklegt a@ þarna væri
komin lystibátalhöfn framtíðar-
iinnar. ■
í 20 ár hatfa vitaiverðir við 15
vita víðs vegar um Noreg mælt
bylgjulhæð við vitaina þrisvar á
sólarlhring. Er Gíáli nú að vinna
úr þessum mæliinigum og er ætl-
unin að byggja á þeim bylgju-
spár fyrir fidkveiðiflotann, þann-
ig að unnt á að vera fyrir æfcip-
stjóra a@ átta sig eftir þedm á
þvi, hvenær þeir eiga að hætta
veiðuim hverju sinni.
Þá hefur Gísli unnið að at-
'hugunum á, hvemig áganigur
6. Ef einangra þarf fleiri en
fyrir komast á Vifilsstöðum, verð
ur húsnæði tiltækt, þegar á þarf
að halda.
7. Ekki þykir ástæða til al-
mennrar bólusetningar hér að
svo stöddu“.
Landlæknir sagði til viðbótar
þessu að frá því sjúklingur sýkt
ist af bólusótt, þar til sjúkdóms-
einkenni kæmu fram, liðu yfir-
leitt 10—14 dagar, en gæti farið
niður í 8 og upp í 16. Smitunar-
hætta er engin fyrr en einkenni
byrja, en fyrstu einkenni eru
máttleysi, höfuðverkur og bein-
verkir og siðan útbrot og hiti.
Smitun getur orðið við snertingu,
ef sjúklingur er snertur eða föt
og hlutir, sem hafa komizt í snert
ingu við hann, og einnig getur
sjúkdómurinn borizt með öndun.
þegar sjúklingurinn er orðinn
mikið veikur. Ef sá, sem hefur
tekið smit er bólusettur fljótt
eftir smitun getur það hjálpað
til að draga úr sjúkdómseinkenn-
unum.
Eins og að framan segir þykir
að svo stöddu ekki ástæða til al
mennrar bólusetningar hér, en
bóluefni hefur verið pantað
Almennt er talið að fólk sé
ónæmt um þrjú ár eftir bólu-
setningu, ef bólan kemur vel
út, en ónæmið getur varað
lengur eða skemur og fer það
eftir gerð og magni bóluefnis.
Hér á landi er skylda samkvæmt
lögum að bólusetja öll börn á
fyrsta ári og aftur áður en
skyldunámi lýkur. Kom fram á
fundinum að Islendingar hefðu
verið með fyrstu þjóðum að lög
bjóða bólusetningu, en það var
gert árið 1810. Einnig kom fram
að íslendingar væru óvenjuvel
bólusettir og skýrði dr. Jón Sig-
urðsson borgarlæknir frá því að
á árunum 1962 63 hefðu um 50
þúsund manns verið bólusettir i
Reykjavík einni.
Til viðbótar þvi, sem að fram-
an er sagt um íslendingana á
Skodsborg, þá vita heilbrigðisyf-
irvöld hér ekki betur en náðst
hafi til allra þeirra íslendinga,
sem voru á Skodsborg umrædd-
an tíma, að undanskildum tveim
ur eða þremur sem farnir voru
suður til Evrópu, en þeir komu
ekki í hús það, sem sjúklingur-
inn dvaldist í, og hefðu þvi ekki
verið settir í sóttkví samkvæmt
ákvörðunum danskra heilbrigð-
isyfirvalda.
sjávar hefur eytt Siurtsey og
hcreyfimgiuim sands á Suðurlands-
strönd fyrir sjávargamgi. Sagði
Gísli, a@ þessar athiugamir hefðu
leitt í ljós, að á strömdimini vest-
am Dyrlhólaeyjar ættu entgir
sandfiutningar vegna sjávairgangs
sér stað. Saigði Gísli, a@ sér léki
miikill hugur á að geta tfraim-
fcvæmt frekari ranmsóknir á
þessu sviði, einfcium líkanatil-
raiumir me@ Surtsey.
Ni@unstöður ranmsókmanma, sem
til þessa hatfa verið gerðar, verða
getfnar út í Washimgtom í október
eftir ráðstetfmu vísindamamma þar.
LOKALEIT var gerð að dynamiti
og livellhettum í eyjum í Laxá
um helgina en að sögn Stein-
gríms Gauts, sem rannsókn Mið-
kvíslarmálsins svonefnda annast,
kom aðeins ein hvelletta í leitirn-
ar. Hins vegar fannst á bæ ein-
um kassi undan dynamiti því sem
við sprengingu stíflunnar var not
að en hann hafði heimilisfólkið
tekið til handargagns að sprengju
ferðinni lokinni.
Nú hafa fundizt dynamit, hvell
hettur og umbúðir á fjórum stöð-
um; í Geldingaey, Helgaey, við
Helluvað og í klakhúsinu við
Brúará og taldi Steingrímur Gaut
ur allt benda til að hér væri um
Seyðisfirði, 7. sept. —
FYRSTI fundur bæjarstjórnar
Seyðisfjarðar, sem kosin var 9.
ágúst sl., var haldinn í dag. Á
fundinum var ráðinn bæjarstjóri,
Guðmundur Karl Jónsson, full-
trúi bæjarfógetans í Hafnarfirði
og samþykkt var að leita sam-
starfs við Arnarborg h.f. Nes-
kaupstað um rekstur skuttogara,
sem það hyggst kaupa. Fulitrú-
ar A-lista og H-lista mynda
meirihluta í bæjarstjórn Seyðis
fjarðar.
Á föstudag í fyrri viku fór
minnilhlutinn fram á að haldinn
yrði fundur í bæjarstjórninni. í
dag var fundurinn svo haldinn.
Kosið var í ýmsar nefndir og
urðu kosningar nær óbreyttar
- Chile
Framhald af hls. 1
lökið. Vi@ sfcioruim á alla lýð-
ræðisisiininia, frjálsa meinin og
fcioiniur Cihile, að saimieiiniast til a@
verja inntain ramma liagainmia þær
þiinigræðismegkir, sem gera öll-
um kliedft að kjósia foraatia þjóð-
arininiar."
Með hliðsjón atf því siem fram-
bjóðleradiuir lýstiu yfir fyrir kosm-
imigamniar, getur óvæint yfirlýsimg
stuiðháinigsmanma Alessiamidriis ver-
ið fyrirboði válegna tíðimida.
Allenidie hefur vanað við því, að
„tenigimm geti rænt hamm sigrin-
um“ og sfcorað á staiðmiiinigsimemin
sínia að „vera á verði“ gegm
„Ihiuigsiamlegum klæfcjiabrögðum
bæigriisinmia.“ Sjlálfiur hafðd
Alesisiamidrá miar'goft lýst því yfir,
a@ hanoi mum'di efcfci takia við
forsietiaembœtimiu niemia hanrn
femigi mieirihliuta í kOBmiimiguinuim,
Gísli Viggósson
leifar frá Laxárvirkjun að ræða.
Þá eru og í svínahúsi að Reynis
stað við Brúar miklar dynamits-
birgðir í eigu Norðurverks h.f.
Steingrimur kvaðst áætla að
alls yrðu um 100 manns yfir-
heyrðir vegna sprengjumálsins,
88 vegna meintrar þátttöku og
svo vitni. Enn eru um 30 óyfir-
heyrðir en Steingrímur kvað yf-
irheyrslum mundu ljúka á
fimmtudag en þá heldur hann
til yfirheyrslna á Akureyri.
Framburðir manna til þessa
hafa aiiir verið á einn veg og
þeir, sem að verki voru, viður-
kennt undanbragðalaust.
frá kosnimgum, sem bæjarstjórm
in kosin 31. mai sl. háfði á
fundi símuim 15. júní.
Fulitrúar H-listans báru fram
tíllögu um að Guðmundur Karl
Jónsson yrði ráðinn bæjarstjóri
og var hún samþykkt með 5
atkvæðum A-lista og H-lista. ■—
Embætti bæjarstjóra vair ekki
auglýst til umsókmar.
Þá var samþykkt með öllum
atkvæðúm tillaga um að fela bæj
artstjórn að leita samkomulags
við hlutafélagið Arnarborg í Nes
kaupstað um rekstur skuttogara
og að hafa samband við fisk-
vinnslustöðvarnar á Seyðisfirði
í því sambandi.
em uim það er rætt, að tafcist
Aie.-sa.ndri að sigria Allenide í
þiinigiiniu, miuni hiainin segjia af sér
sfciömimu etftir a@ hanin vierði siett
ur iinm í emlbætti cng efna til
nýrna forsetafciasiniiniga.
Þegar úrslit voru fcumin í kiosin-
imiguinuim simalði Fidiel Gaistno til
aöalritara ftoktoaisiaimisteypu All-
emdes, óskaiði honium til haim-
imgju rmeð toosminigaisigurinm,
siaigði að úrsilitunum yrðd faignað
á götum Havama og steoraði á
(hamin a@ tryggja sdigurinm, eikki
aðeimis til góðs fýrir Ghilebúa,
heldur allar þjóðir rómömisku
Amjerífcu. Moisfcvublaiðið Pravda
saig’ðd í daig, a@ sigur Allemdies
hiefði „sögulega þýðinigu" O'g
slkioraði á vimisttriimieinin að „efna
tii íjiöldiaJbamáttu til þeiss að verja
siiguriinin geign ýmsiuim klækja-
bröig@um hœigrimamnia til að kæfa
þjóðarviljamin,.“
STAKSTEIMAR
„Stærsta
vandamálið”
í seinasta tölublaði fslendings-
Isafoldar er vikið að ræðu Jó-
hanns Hafsteins, forsætisráð-
herra, þar sem hann sagði m. a.:
„Ég hef trú á því, að með ítar-
legum viðræðum og samráði geti
tekizt samstaða um lausn verð-
bólguvandans. Ef það verður
ekki, hvílir sú skylda á herðum
ríkisstjómarinnar að leggja fram
sínar tillögur um aðgerðir. Vand-
inn verður ekki leystur með
einni ráðstöfun, heldur mörgum
samverkandi aðgerðum, og við
þurfum að skipa málum á þann
hátt, að útgerðin þurfi ekki sér-
stakrar aðstoðar við nm áramót.“
Islendingur-fsafold g-erir þessa
ræðu að umtalsefni og segir í
þvi sambandi: „Forsætisráðlherra
kvaðst ekki vilja gera lítið úr
þeim örðugfeikum, sem framund-
an eru, en hann minnti á, að þótt
jafnan væri næg vandamál að
fást við í okkar þjóðfélagi, væri
ekki síður mikið af tækifærum,
sem við ættum að nota. Það
væri ekki sízt hagsmunamál
unga fólksins, að svo yrði gert.“
f þessari ræðu Jóhanns Haf-
steins, sem vitnað er í hér að
framan, kemur glögglega í ljós,
að' ríkisstjómin er þess albúin
að takast á við þann geigvænlega
vanda, sem við blasir vegna
verðbólgu. Ef ekki tekst að
stöðva verðbólguþróunina nú á
næstunni, mun hún á skömmum
tíma raska samkeppnisaðstöðu
atvinnuveganna og valda vera-
legum og vaxandi halla á við-
skiptum þjóðarinnar út á við og
skerða f jármagnsmyndun og
hagvöxt.“
Víðtæk
samstaða
Það hefur greinilega komið
fram nú seinustu vikumar, að
um land allt virðist fólk vera
þeirrar skoðunar, að gera verði
sérstakar ráðstafanir til þess að
stöðva þá verðbólguþróun, sem
nú vofir yfir með víxlhækkunum
kaupgjalds og verðlags. Miklar
og örar framfarir hafa orðið í
efnahagslífi þjóðarinnar eftir
hina miklu efnahagsörðugleika,
sem dundu yfir á árunum 1967
og 1968. Það sýnir, að þær efna-
hagsráðstafanir, er þá voru gerð-
ar, voru réttar, enda eiga sér nú
stað stórstígar framfarir á flest-
um sviðum í atvinnu- og efna-
hagsmálum. Hér var um að ræða
umdeildar ráðstafanir á sínum
tima, sem reynslan hefur þó
sýnt fram á, að nauðsynlegt var
að gera.
Um leið og hagur atvinnuveg-
anna fór batnandi á nýjan leik,
var eðlilegt að kaupgjald hækk-
aði í samræmi við batnandi hag
þjóðarbúsins í heild. Hitt mátti
öllum vera ljóst, að kauphækk-
anir, sem fara fram úr gjaldþoli
atvinnuveganna, hljóta að leiða
til sífelldra víxlhækkana kaup-
gjalds og verðlags. Þetta eru svo
einföld sannindi, að raunar á
ekki að þurfa að fara um þau
mörgum orðum. Aðilar að kjara-
samningunum í vor féllust ekki
á tillögur ríkisstjóraarinnar um
gengishækkun sem lið í kjara-
hótum, en slík gengisliækkun
hefði komið í veg fyrir þær al-
mennu verðlagshækkanir, s-em
nú eiga sér stað.
Þó að þannig hafi ekki tekizt
að ná samkomulagi í vor, sem
komið hefði í veg fyrir verð-
bólguþróun, þá verður að vænta
þess, að þær viðræður, s-em nú
fara fram milli ríkisstjórnarinn-
ar, launþega og vinnuveitenda,
beri þann árangur, að ná megi
víðtækri samstöðu um aðgerðir
til þess að stöðva verðbólguna.
Það er varla nokkrum vafa und-
irorpið, að aimenningur væntir
þess fastlega, að gerðar verði
sérstakar ráðstafanir í þessu efni.
Rannsókn Miðkvíslarmálsins:
Viðurkenna
undanbragðalaust
Sey ðisf j örður:
Bæjarstjóri ráðinn
Vilja samstarf við Norðfirðinga
um rekstur skuttogara
— Fréttaritari.