Morgunblaðið - 17.10.1970, Qupperneq 17

MORGUXBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 17. OKTOBER 1970
17
Riðar stjórn Willy
Brandts til falls?
Upplausn í FDP, eftir að Erich Mende, fyrrum
formaður flokksins, sagði sig úr honum
Willy Brandt
Naumur þingmeirihluti.
ÞAU tíðindi g-erðust sl. föstu-
dag, að þrír þingmenn úr
flokki Frjálsra demókrata í
Vestur-Þýzkalandi sögðu sig
úr honum og gengu í
Kristilega demókrataflokkinn,
CDU/CSU. Að öðru jöfnu
hefði þessi atburður ekki
vakið sérstaka athygli, ef
annað hefði ekki komið til.
£inn þremenninganna var
Erich Mende, fyrrverandi for-
maður Frjálsa demókrata-
flokksins og varakanzlari í
ríkisstjórn Ludwigs Erhards.
Þá bætist það enn við, sem
skiptir ef til vill enn meira
máli nú. Úrsögn þessara
þriggja manna úr Frjálsa
demókrataflokknum hefur
vakið þá spurningu, hvort
flokkurinn, sem er smáflokk-
ur, standi ekki frammi fyrir
endalokum sínum. Biði flokk
urinn ósigur í fylkiskosning-
um, sem fram eiga að fara í
Hessen 8. nóvember og í
Bajem 22. nóvember nk.,
þykir allt benda tii þess að
svo fari. Flokkur Frjálsra
demókrata líkist nú spilaborg,
sem geti hrunið saman hve-
nær sem er. Fari svo, þá er
ríkisstjórn Brandts kanzlara
úr sögunni. Hún liefur nú með
stuðningi Frjálsa demókrata-
flokksins aðeins 6 þingsæta
meirihluta á Sambandsþing-
inu.
Eftir að þingimennimir
þrír, sem sögðu sig úr fl'okiki
Frjálsra demökirata, FDP,
höfðu verið saimþykktir fé-
lagar í Kristilega demökrata-
flokkniuim, hefur FDP aðeins
28 af 496 þimgsætuim Sam-
bamidsþinigsims. Formaður þing
flokksins, Wolifganig Misch-
nick, hefur að vísu þagar lýst
því ytfir, að þessir 28 þirng-
mienin muini „stJamida saman“
og styðja ríkisstjórninia geign-
um þykkt og 'þuin'nt út a!llt
þetta kjörtímabil eða til
næstu þinigkosniniga haustið
1973. En haift er eftir áreiðan-
legum heimildum að þrír
aðrir þingmenn kumini mjög
lliklega að segja sig úr flökkn
uim og Erioh Mende hefur
látið svo um mælt, að 9 þinig-
menm til viðbótar mum'i segja
sig úr FDP. Ef þfír þinigmenm
til viðbótar segja sig úr FDP
og ganga í CDU/CSU, þá er
mieirihliu'ti Willy Braindts og
stjórtnar harns orðinm að emgu.
Talið er þó lí'klegra, að þrír
þingmienm kunmi að segja sig
úr FDP, en liáti vera að gamiga
í CDU./CSU og sýni vanþókn-
un sína á stefniu flokks síms
með því að segja aif sér þing-
menmisku. Einn þinigmaður
FDP, Knmt Kúhlmiamm-
Stumrn, hefur þegar gefið í
skyn., að hann kunni að fara
svona a@
Ef það verður að ráði, þá
mun mieirihluti stjómarinmar
að vísu hafa minnkað, en ám
þess að það korni CDU./CSU
til góða. Branidt gæti farið
áfram mieð völdin em þá með
aðeims tveggja til þriggja at-
kvæða meirihlu'ta. Getur
'hver séð í hendi sér, hversu
örðuigt það yrði.
Að svo kommiu er ekki talið
líklegt, að þingflokfcur FDP
verði fyrir frekairi skakka-
föllum fram að fylkisþing-
kosninigunum í Hessen 8.
nóvember. Ef FDP tekst hins-
vegar ekki að fá þau 5% at-
kvæða þar, sem þarf til þess
að fá fulltrúa á fylfcisþingið,
þá mun sá ósigur að öl'lum
líkinidum hafa mikil áhrif á
þinigflokk FDP á Sambands-
þingimiu. Það er því engin til-
vilj'Uin, að Erich Mende kaus
að ganga í flokksdeild CÐU
í Hessen. Hamn gerir sér
g’reinilega vonir um, að það
muni verða til þess að auka
fylgi CDU þar á kostmað
FDP.
FORMAÐUR FDP í 8 ÁR
Eric Mende var formaður
FDP í 8 ár eða 19Ú0—1968.
Hanin hefur gefið þá yfirlýs-
inigu, að hann hafi sagt Ski'lið
við flokk sinn sökum þeirrar
„vinstri stefnu,“ sem FDP
haifi tekið upp og leitt hafi
flökkinn fram á þverhnýpi
upplausnar, en FDP hatfi jafn-
am átt að vera frjálslyndur
borgararlegur flofckuir. Þá
hefuir hanin eininig gagnrýmt
„Ostpoliiti'k“ Willy Brandts,
þ. e. þá stefmu, sem kanztar-
inn hefur tekið upp gagnivtart
fcommúnistaríkjum Austur-
Evrópu. Telur Mende, að
kjanni þessarar stefnu sé að
afsalia réttindum án þess að
hljóta rnokkuð á móti.
Þá hafur Menide enmfremur
sagt, að hanm hyggist ekki
'gerast mieðlimur nýs þjóðlegs
frjiálslynds flokks (National-
Liberale Aktion), sem skoð-
ainabróðir hans, þinigmaðurinm
Siegfried Zoglmamn, er emmig
sagði sig úr FDP á föstudaig,
hefur í huga að koma á fót.
Ástæðam er sú, segir Mende,
að þróunin í Vestur-Þýzba-
lamdi stefni greinilega í átt
að tveggja flókka fcertfi. Erich
Mende og anmiar þimgmaður
frá FDP, Heinz Star*be, voru
Erich Mende
Formaður FDP í 8 ár.
því teknir inin sem meðlimdr
með fullum réttindum inmiam
þingflokks CDU/CSU, en
Zoglmanin lét sér nægja með
tilliti til nýs flokks síns að
verða ‘þar „áheyrnarfuHtrúi".
HLUTVERKI
MENDES LOKIÐ?
Sú sboðun er nú mjög al-
memn í Vestur-Þýzkalandi, að
hlutverk og áhrif Eridh
Mendes í stjórnmálum lands-
ins séu senrn á en'da. Hamrn
var eins og áðuir segir formað-
ur FDP í 8 ár og jaínam
fylgismaður samwinmu við
kristilega demókrata eftir að
FDP, þá andstætt gefnum
kosnin'gayfirlýsingum, hóf
stjónnarsamvinmu með CDU/
CSU undir forystu Konrad
Ademauers 1961. Mende vair
neyddur til þess að segja aí
sér fonmemmsku í FDP 1968
og hefur síðan að meira eða
mdnmia leyti verið í anidstöðu
við Walter Scheel niúveraindi
leiðtoga flokksims og aðna
florystumemm hanis. Áliit hams
rénaðii enn, er hanm gerðist
aðalfulltrúi f jánfestiniga.rfé-
lagsins IOS í Vestur-Þýzka-
landi, en af þeirnri stöðu lét
hanin fyrst, er félagið haflði
ratað í fjárha'gsörðugleika.
3 myndlistarsýningar
PÁLL STEINGRÍMSSON,
UNUHÚSI.
MAXTHEA JÓNSDÓTTH^
BOGASAL.
Pl'ET HOLSTEIN,
SÚM.
Páll Steingrímsson.
Það er ánæg.jueíni fyrár okkur
borgarbúa að hljóta heimsóknir
áltakamál'ara frá öðirum byggðar-
lögum með sýninigu á verkum
sínum. Einn slíkur gestur er Páll
Steingríimisson sem þessa dagana
aýnir hér í Unuhúsi við Veghúsa
stíg myndir sínar, unnar úr ýms-
um tegundum sands og mulinna
steina, og hefur Páll áður haft
hér sýningu á slíkum verkum.
Þetta er aðtferð, sem enginn
mun hafa einbeitt sér að í jafn
rlkum mæli og eimmitt þessi
listamaður. En ekkert nýmæli er
það að málarar noti eitthvað af
Slíku efni í myndir sínar, og vef
bonur hafa sem alkunna er,
unnið liti úr íslenzkum jurtum.
Páll hefur hin síðari ár ver'ið
akólastjóri listaiskóla Vestmanna
eyja, og nokkrum sinnum fengið
liiatamenn frá höfuðborginni til
liða við sig um kennsluistörf, sem
virðist vel ráðið. Annans er ég
ekki sá rétti aðili til að leggja
mat á starfssemi þessa skóla
vegna ónógra kynna.
Þegax ég leilt yfir veggina í
Unuhúsi á döigunum vöktu strax
meata athygli mína þær myndir
sem einkenndust af jafnri áferð,
mettaðar í formi og heild. Svo
em þar einnig myndir sem mál-
airinn iðulega dreiifir grófhöggnu
grjóti yfir fíngerðari etfni, er
skerðlir mjmdheildina og hefur
þannig öfug áhráf við það sem
til er ætlazt — það er að ná
sterkari heildaráhrifum. Slík
gróf mósaik ofaní fíngerðari
efnii hrífur helzt hið óþjálfaða
auga, því hér skortir að mínum
dómi hnitmiðaðri vinnubrögð,
meiri inniifun og skólun. Páll
mætti hugsa meira um formið í
sjálfu sér og liti en áferð ein-
vörðungu, og skyldi mjög vara
sig á of dekoratívri lausn. Dek-
oratívur ríkdómur er ekki hið
sama í myndlistarverki og bein
dekoratív úittfærsla og raunar
mörgum þrepum ofar. Hræddur
er ég um, að með því að við-
hafa jafn keimlík vinnubrögð
þrengi Páll að sér — ég verð
ekki var við beina þróun í verk
um Páls á sýningu þessari frá
því sem ég þekkti til áður frá
hiánis hendi. En Páll er maður
sem tekur hlutina alvarlega,
kemur það fram í því að hann
virðist hafa dýpkað hjá sér lita-
Skyn í nokkrum mynda sinna og
vil ég í því sambandi benda á
mynd nr. 6, ,,Sköpun“, sem líkja
mætti við furðuborg á sjávar-
botnl. Það er undarlegt upp-
streymi í þeirri mynd. í mynd-
unum „Glóð“ (14) og „Roða-
sigling" (17), sjáum við heita
litii og upplifuð mótuð form fram
sett af tilfinningu fyrár sterkri
burðargrind, Myndir nr. 19
„Óbyggðir“ og 28 „Speglun" eru
mjög hófsamar í útfærslu, en þó
hvört tveggja í senn innihalds og
efnisríkar. Slíkan sé ég Pál Stein
grímsson sem mótandi lista-
mann, og fleiri myndir á sýning
unni falli undir sama flokk, En
litið yfir heildina eru of miargar
myndir á sýningunni þar sem
hann reynir að samei'na einskon-
ar mósa'ik jarðvegsmyndum sín-
um. Rétt er að jarðvegurinn býr
yfir mikilli og fjölbreyttrí feg-
urð, en ekki má gleymast að
náttúran er jafnframt ströngust
og nákvæmust i byggingu sinni.
Þetta all't er þó ekki jafmaðarlega
einhlítt til myndsköpunar. Andi
og mótandi tilfinniing hafa hér
sitthvað að leggja til mála. Nátt-
úran umskapar og endurnýjar
og það er jafnframt lögmál þess
mannlega í sköpuraarverk'inu.
Eftirlíkinig er ekki til í náttúr-
unni, einungis þróun. Ég vil
vona að listamaðurinn getfi sér
nægan tíma til að sinraa hnitmið-
uðum formum í framtíð'irani, og
láti sér ekki nægja þann þrönga
stakk sem hann virðist hafa
sniðið sér enn sem kornið er.
Matthea Jónsdóttir.
Matthea Jónsdóttir hefur átt
ver*k á nokkrum sam'sýningum
hér í borg og vakið athygli fyrir
sérkennilega unnar myndir. Þá
hefur hún fengið viðurtoenningu
á sýningu á vegum Evrópuráðs,
sem ber að samgleðjast henni
með. Ég tel engan vafa á því,
eftir sýningu hennar í Bogasal
Þjóðminjasafnsins að dæma að
henni takist stórum betur í hug-
lægum kúbistískum myndum, en
þar sem hún fléttar fbrmin blut
lægum fyrirbærum líkt og t.d.
svörium og andlitum. Litasjón
Mattheu er oft nokkuð þung og
stundum beinlínis fráhrindandi
ti'l lengdar vegna skrautlegra eig
inda — þó nær hún iðulega meir
úr litnum í eldri myndum sín-
um en þeim nýrri, þar sem hún
befur gengið fulllangt í þá átt að
losa um formið, og um le'ið er
liturinn orðinn yfirborðskiennd-
ari, svo að nálgast hreint Skraut.
Mýkri einfaldari, dýpri og marg
slungnari litir, sem skila varan-
legri á’hrifum, koma fram í mynd
um svo sem nr. 10 „Hádegi“ og
nr. 30 „Nepja“, sem báðar eru
kúbistísbar í útfærslu. Af sér-
kenni'lega útfærðum myndum af
svönum sem aðaluppistöðu álít
ég mynd nr. 27 „Kvöld“ magn-
aðasta í lit og heild. Þar er lit-
urinn ríkur, magnaður stemn-
ingu, en ekki skrautlegur. Rós-
imar sem víða finnast í þessum
svaniamyndum koma friam sem
óþarfa útúrdúr og lausbeizluð
rómantík. Vél skiljanlegt er, að
Matthea hafi viljað losa sig við
hinn þunglamalega tjáningar-
hátt sinn, sem kemur fram í nýj-
ustu myndum hennar, en hún
virðist hafa farið um of geyst í
sakirnar, nýuppgötvað landnám
hefur heillað um of og kemur
nær ómelt á vit áharfandanis, því
að hér hefur listakonan misst
sjónar á forminu. Hér eru
myndir nr. 3 „Qskasteinar“,
4 „Sveipir“, 7 Hraunfcvika“ og
8 „Hraunstorka“ einna heilastar
og mest sannfærandi í formi
og lit.
Hæfileika hefur Matthea vissu
lega, og vonandi hagnýtir hún
þá innan marfca hófsemi og ög-
uraar í framtíðinni frekar en hið
heillandi yfirborð, þar sem hún
er sem áttavillt í ókunnu landL
Piet Holstein.
Nýlokið er sýningu á grafík-
myndum eftir hollenzkan lista-
mann, Piet Holstein að nafni.
Eftir blaðamannafund SÚM-fé-
Framhald á bls. 11