Morgunblaðið - 06.12.1970, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 6. DESEMBBR 1970
35
165.000 m2 en það þýðir, að gert
er ráð fyrir verulegri upp
byggingu í gamla Miðbænum.
Sláka uppbyggingu höfum við
: reyndar fyrir augunum ávallt
j á hverju ári. Ég nefni nú t.d.
| byggingu Aðaistrætis 9, nýlega
í nýbyggingu við Dandssímahús-
ið, stækkun og endurbyggingu
hússins nr. 12 við Austurstræti,
I þar sem verið er að koma fyr-
| ir nýtizku veitingastarfsemi,
í svo og fyrirhugaða uppbygg-
I ingu á gömlu Hótel Hekiu lóð-
inni við Læskjartorg.
í Að þvi er Austurbæinn
snertir, þá hefur einnig verið
f gert ráð fyrir verulegum ný-
byggingum, en í þeim borgar-
hluta er mikil byggð úreltra
skúra og bakhúsa, sem rífa
þarf. Árið 1962 var húsnæðið
300.000 m2 í eildri hiuta Aust-
urbæjarins. Samþybkt aðal-
skipulagsins miðast við aukn-
ingu í 330.000 m2 tii 1983 og
síðar upp í 350.000 m2.
1 báðum þessum borgarhlut-
um er gert ráð fyrir talsverðri
aukningu á atvinnuhúsnæði. í
Miðbænum er það einkum nýtt
húsnæði, en í Austurbænum
verður ennfremur breyting á
notkun núverandi gólfflatar,
þannig að ibúðarflatarmál
minnkar.
Talið er mikilvægt að smá-
söluverzlun safnist saman við
ábveðnar hefðbundnar verzlun
argötur, þar sem skapist sem
mest líf og starf. Slikar götur
þurfa í rauninni að vera ið-
andi af lífi og starfi og á slík-
um götum þarf að taka sér-
stakt tillit til gangandi fóiks.
Bkki svo að skilja að gera
þurfi allar verzlunargötur að
göngugötum, því að nokkur
akstur getur verið nauðsynleg
ur, bæði fyrir viðskiptamenn
og fyrirtækin, en öll umferð
um slikar götur þarf að vera
hæg, þannig að sem minnst
truflun verði fyrir hið gang-
andi fólk. Gangstéttir þurfa að
vera góðar svo og götulýsing.
Að því er Miðbæinn og Aust
urbæinn snei'tir, er stefnt að
því að draga verzlunina sem
mest að Aðalstræti, Austur-
stræti og Hafnarstræti, Banka
stræti, Laugavegi og neðsta
hluta Skólavörðustigs. Við
báða enda þessa verzlunar
hverfis má stofna margar nýj-
ar verzlanir og við allar þess-
ar götur má auka mjög verzl
unarrými frá þvi, sem er í dag.
Þá hefur verið samþykkt, að
verzlunarhverfið í Austurbæn-
um megi teygja frá aðalverzl-
unargötunni inn í þær þver-
götur, sem minnst umferðar-
gildi hafa (t.d. Bergstaða-
stræti, Smiðjustíg, Vatnsstíg
o.fl.)
Að því er Miðbæinn snertir
má verziunarhverfið við Aðal-
stræti ná upp í Fischerssund
og Bröttugötu. Fyrirhuguð er
allsherjar uppbygging Grjóta-
þorpsins og hafður er í huga
möguleiki á að byggja yfir fyr
irhugaða Suðurgötu í gegnum
Grjótaþorpið og framlengja
þannig Fisdhersund og Bröttu
götu á brú yfir Suðurgötu og
upp i Garðastræti. Þannig feng
ist og þægileg gönguleið milli
Vesturbæjarins og Miðbæjar-
ins.
Skrifstofuhúsnæði er enn-
fremur reiknað með að þuxli
að aukast i hintmn eldri borg-
arhlutum. Auknlng sikrifstofu-
rýmis er dhkum taHð að muni
verða I miðhluta Miðbæjarins
og vestari hluta eldri hverfanna
í Austurbænum. Laugavégur
að Frakkastig verði hreint skrif
stofuhúsnæði ofan við verzlan-
irnar og sama norðan Grettis-
götu, en blandað skrifstofu- og
íbúðarhverfi, þegar innar dreg-
ur á Laugavegi og Grettis-
götu).
Aðalskipulagið ráðgerir að
nokkur smáiðnaður, handverk,
bifreiðaþjónusta og vöm-
geymsla þurfi einnig að vera i
tengslum við miðbæjarhverfi.
1 Miðbænum er ekki gert ráð
fyrir nýjum fyrirtækjum á
þessum sviðum nema á reitun-
um norðan Tryggvagötu og í
Austurbænum aðeins á reitun-
um meðfram Skúlagötu.
Búizt er við, að minni liátt-
ar iðnaður, handverk o.þ.h. í
Miðbænum muni hverfa þáð-
an að mestu og að sams konar
starfsemi í Austurbænum muni
dragast nokkuð saman.
Áætlað er, að í Miðbænum
haldist stærð vörugeymslurým-
is óbreytt. Þetta er því aðeins
unnt, að hafnarsvæðið verði
endurskipulagt og að Geirs
götu verði lyft á brú, eins og
nánar verður gert að umtals-
efni hér síðar. Gert er ráð fyr
ir að vörugeymslur muni nokk
uð aukast I Austurbænum,
Ekki er gert ráð fyrir Ibúð-
arbyggð, sem neinu nemur í
Miðbænum í framtiðinni. Ibúð-
arhúsnæði var þar árið 1962
11.000 m2, en er áætlað
3.000 m2 árið 1983 og ekkert
síðar. Gert er ráð fyrir, að í
Austurbænum muni íbúðar-
byggðin á byggingarreitunum
norðan Hverfisgötu smátt og
smátt þoka fyrir ýmiss konar
þjónustustarfseml og bifreiða-
stæðum. Gert er ráð fyrir, að
nokkur íbúðarbyggð muni
haídast á eystri byggingarreit-
unum milli Hverfisgötu og
Grettis'götu og æskilegast er
talið, að sem mest af íbúðar-
byggðinni sunnan Grettisgötu
haldist.
GATNAKERFI OG
BIFREIÐASTÆIÐI
Rétt er að kanna sérstaklega,
hvernig fyrirhugað er gatna-
kerfið í Miðbænum og Austur-
bænum. (Sjá nánar kort).
Hin nýja Skúlagata, sem
leggja á út í sjó við Wið þeirr-
ar, sem nú er, mun verða veiga
mest af þeim aðalæðum um-
ferðarinnar, sem liggja að Mið-
bænum og Austurbænum. Þeg-
ar hún kemur vestur að núver
andi Kalkofnsvegi, greinist
hún í tvennt. Önnur greinin
sveigist í Lækjargötu, en hin
myndar Geirsgötu, sem á að
liggja á brú vestur eftir hafn-
arsvæðinu. Sá þáttur umferð-
arkerfisins verður vafalaust
mjðg dýr, en þetta er talin
rökrétt lausn á tveimur vanda
málum, sem menn yeltu mikið
fyrir sér. Annars vegar stað-
setning afkastamfkillar umferð
arbraut, norðanvert við Mið-
bæinn og hins vegar varð-
veizla þess umferðarsambands,
sem nú er á jafnsléttu mllli
hinna einstöku bryggja gömlu
hafnarinnar. Lækjargata á að
haldast í svipuðu formi og nú
er, en hana þarf að breikka á
kaflanum frá Bankastræti að
Geirsgötu og sú breikkun er á
dagskrá nú næsta sumar.
Vestan við Miðbæinn er
áætlað að ryðja þurfi Suður-
götu leið til norðurs gegnum
Grjótaþorp, unz hún mœtir
Geirsgötu, sem þar verður á
brú. I Grjótaþorpinu hefur
borgarsjóður eignazt ýmsar
fasteignir og lóðir með hlið-
sjón af væntanlegri gatnagerð
og annarri uppbyggingu. Þá er
ráðgert að auka afköst Snorra
brautar, aðallega með því að
breyta þversniði hennar og
fækka þvergötum, sem við
hana eru tengdar.
Samkvæmt þessum hugmynd
um mun liggja samfellt kerfi
hraðbrauta í kringum gamla
Austurbæinn og ekki siður i
kringum gamla Miðhæinn.
Af tengibrautum, sem liggja
eiga frá vestri til austurs gegn
um Miðbæinn og Austurbæinn,
verða Tryggvagata og Hverfis
gata helztar. Til að tengja sam-
an þær tvær götur, þarf að
verða aHmikið rask á milli
Pósthússtrætis og Lækjargötu.
Þá er og gert ráð fyrir ann
arri tengibraut frá vestri til
austurs í framhaldi Kirkju-
strætis, þ.e. upp Amtmannsstíg
og beint í Grettisgötu. Sú fram
kvæmd er þó ekki fyrirhuguð
fyrst um sinn. Grettisgötu þarf
að breikka á sumum stöðum en
þá breikkun má framkvæma í
áföngum. í Austurbænum er
ennfremur gert ráð fyrir
nokkrum umferðargötum milli
Hverfisgötu og Grettisgötu.
Mest umferðargildi á Frakka-
Stígur að fá, því að hann verð
ur tengdur Skúlagötu — hrað-
brautinni, en Barónsstíg og
Klapparstig er ætlað minna
hlutverk.
Mikilvægi Laugavegs sem um
ferðargötu á eftir að breytast
mjög. Ráðgert er að rjúfa akst
urssamband hans, bæði við
Snorrabraut og Bankastræti,
þannig, að gegnumakstur milli
borgarhluta á að hverfa. Fyrir
hugað er að hluta Laugavegs
megi gera að göngugötu, en
timinn verður að sjálfsögðu að
skera úr um raungildi þessara
fyrirætlana.
1 Miðbænum verður Pósthús-
stræti helzta umferðargatan
frá suðri til norðurs, milli
Kirkjustrætis og hafnarinnar.
Verzlunargötunum Austur-
stræti og Hafnarstræti er að-
eins ætluð takmörkuð umferð
SETBERG
SVEINN SÆMlíNPSSON
SVEINN
SÆMUNDSSON
í þessari bók er sagt frá íslenzkum
sjómönnum „Á hættuslóðum". Frá ferð
leiðangursmanna á Gottu til Grænlands
1929. Frá meistaralegri björgun stórskips
út úr Reykjavíkurhöfn í fárviðri og frá
mannráni á sjó í síðasta stríði. Frásögn
af íslenzkum togara, sem hlaut áfall í hafi
og af harðræðum hákarlamanna við
Breiðafjörð. Einnig
segir frá örlögum
sjómanna á ísafjarð-
ardjúpi, sem í fárviðri
fyrir aðeins tveimur
árum reyndust sann-
kallaðar hættuslóðir.

■i