Morgunblaðið - 06.12.1970, Blaðsíða 22

Morgunblaðið - 06.12.1970, Blaðsíða 22
54 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 6. DESEMBER 1970 Nýjar kenningar um landnám Islands Trú og landnám44 — ný bók eftir Einar Pálsson 99 Á næstunni er væntanleg ný bók, „Trú og landnám", eftir Ein ar Pálsson. í bókinni skýrir höf undur frá því, hvernig unnt er að rannsaka landnám íslands og stofnun hins islenzka goðaveld- is með hliðsjón af menningar- fræði nútímans og hugmynda- fræði fornaldar. „í bókinni er sýnt fram á, að til er mikið magn»heimilda um ýmsa þætti íslenzkrar fornmenn ingar, sem enn hefur lítill gaum- ur verið gefinn,“ sagði Einar Pálsson, er Mbl. ræddi við hann um útgáfuna. „Meðal annars eiga Islendingar sjóð heimilda í goð- sögnum, sem hingað til hafa lítt eða ekki verið rannsakaðar fræðilega." Höfundur leiðir að því rök, að þessar goðsagnir séu ekki kynja sagnir einvörðungu, eins og ein- att er álitið, heldur sannar sagn ir í skilningi fornaldar — geymslustaðir beinnar þekking- ar — nákvæmlega eins og helztu goðsagnir annarra fomþjóða samkvæmt skilgreiningu nútima menningarfræðinga. Megi meðal annars reikna út með nokkurri vissu á hvern hátt Alþingi var markað að Þingvöllum og hvem ig hið íslenzka goðaveldi var tengt við landið og reginmögnin. Þá megi reikna út með sterkum rökum hver hafi verið hug- myndafræðilegur grundvöllur sumra helztu íslendingasagna. 1 fyrstu köflum bókarinnar eru ýmsar skoðanir fræðimanna á hinu íslenzka goðaveldi rann- sakaðar. Þar eru jafnframt rak- in saman tengsl vissra ætta við ríkisstofnun Islendinga og heið- indóm. í öðrum hluta bókarinn- ar eru sýndar erlendar hliðstæð ur nokkurra íslenzkra goðsagna. Einar Pálsson. Þá er sýnt hvernig nota má ís- lenzkar heimildir til að varpa ljósi á ýmsar gátur evrópskar menningar. Megi meðal annars reikna út merkingar í goðsögn- um klassiskrar fornaldar út frá merkingum íslenzkra goðsagna. Þá bendi allar líkur til, að Al- þingi Islendinga að Þingvöllum hafi verið byggt á sömu hug- myndafræðilegum forsendum og helgistaðurinn að Þingvöllum á eynni Mön, svo og konungssetr- in að Jalangri í Danmörku, upp Aðalfundur verður haldinn á Hótel Sögu, Súlnasal, kl. 2 e.h. — Vemjuteg aðalfundairstörf. suninudagin'n 13. des. STJÓRNIN. ALLT A SAMA STAÐ RAMBLEREIGENDUR HOFUM TEKIÐ AÐ OKKUR VIÐGERÐA OC VARAHLUTAÞJÓNUSTU RAMBLERBIFREIDA Egill Vilhjálmsson hf. Laugavegi 118 — Sími 2-22-40 sölum i Svíþjóð og Tara á Ir- landi. Segi goðsagnirnar í veiga mestu atriðum sömu sögu af upp runa íslenzkrar menningar og sagnfræðilegar heimildir, én gefi að auki möguleika á ráðningu fjölda vafaatriða, sem Islending ar héldu glötuð vegna skorts á heimildum. Þriðja hluta bókarinnar er var ið til að skýra hugmyndir þær sem goðsagnir íslendinga byggð ust á. Eru þar meðal annars lagð ar fram líkur sem benda ein- dregið til þess, að ísienzkir forn menn hafi bundið lög sin og trú- arhugmyndir vissum landsvæð- um. Eru niðurstöður bókarinnar í stuttu máli þær, að landnáms- menn Islands hafi fylgt þeirri heiðnu hugmyndafræði, er menn þekkja bezt af súmerskum og ind verskum heimildum: tengt vissa staði á jörðu niðri við tiltekna staði á festingu himins. Hafi stór ar lendur íslands verið helgað- ar með þessum hætti, e.t.v. ís- land alit. Séu fornar goðsagnir stjörnuhimins meðal annars bein ar frummyndir vissra þátta Njáls sögu, enda bundnar við sömu staði á jörðu niðri. Sé Njála þannig ekki „skáldsaga" í nútímastíl, eins og nú er einatt haldið fram, heldur „sönn“ saga í allegórískum skilningi miðalda, enda skrifuð í samræmi við þekktustu rithefð þeirrar tíðar. Svari menning Islendinga að fornu þannig nákvæmlega menn- ingu ýmissa þekktra fornþjóða hvað snertir tengsl landsvæðis við himinhvolf. Við kristnitökuna hafi það sama gerzt hér og víða annars staðar þar sem eingyðis- trú sigraði vættatrú: skorið hafi verið á böndin milli guðlegra vætta stjörnuhimins og hins jarð neska landsvæðis. Hin fornu mörk hafi hreinlega verið upp- rætt. Að lokum er tölvísi fornþjóða skýrð, svo og helztu hugmyndir um Ragnarök og eyðingu heims. Er skoðun höfundar sú, að þess ar hugmyndir hafi verið þær sömu meðal íslendinga og helztu fornþjóða, og að lög Islands, rík isstofnun og helztu fornsagnir séu óaðskiljanlega bundin þess- um lærdómi. Sé heiðin tölvisi fs- lendinga sú sama og heiðin töl- visi er þekktist frá Súmer, Egyptalandi og Indlandi. Hafi ís lenzk menning þannig ekki ver- ið gjörsamlega frábrugðin menn ingu Evrópu og Miðjarðarhafs- landa að fornu, heldur bein hlið- stæða í ýmsum greinum. „Bók þessi gefur íslenzkum lesendum möguleika á að endur meta flest, sem þeim hefur verið kennt um landnám íslands og uppruna íslenzkrar menningar," sagði Einar Pálsson að lokum. „Trú og landnám" er mikið rit, um 400 bls. að stærð. í henni eru 18 skýringamyndir. Útgefandi er Bókaútgáfan Mímir. Aðalfundur Þorsteins Ingólfssonar — AÐALFUNDUR Sjálfstæðisfé- liagsins Þorstems Ingólfssonar í Kjósarsýslu var haldinn í Hlé- garði miánudaginn 23. nóv. sl. Formaður féliagsdns Sæberg Þórðarson, settii fundinn og stjómaði honum og var mæting félaga góð. 1 upphafá miinintist formaður látkuna forystumanna samtakanna, þeinra Ólafs Bjama sonar, Brautarholti, Jónasar Magnúsisonar, Stardal, Sigurjóns Yngvarssonar, Sogná og Steina Guðmundssonar, Valdastöðum. Ennfremur höfðu fundarmenn hljóða stund till minniingar um Bjama hei't'inn Benediktsson, konu hans og dóttuirson. Þá flutti formaður skýrslu stjómarinnar en Páll Ólafsson, Brautarholti, ias og skýrði reikn inga félagsins. 1 skýrslu for- manns kom m.a. fram að starf- semiin var með allra mesta móti. Almennir fræðslufundir voru tveir um EFTA-aðildina og einn- ig almennt um stjómmálaástand ið. Þá var miiki'ð stiarf í sam- bandi við undirbúming að hrepps- nefndarkosniinigum sem fram fóru á sl. vori en hlutbundin kosning var í Mosfellshreppi og ákvað féliagsfundur að láta fara fram prófkjör og fór það fram Marteinn frá Vogatnngu „Leiðin til baka“ — ný skáld- saga eftir Martein frá Vogatungu KOMIN er út ný skáldsaga eft- ir Mantein frá Vogatumgu. Nefn- ist hún „Leiiðin (il baka“. Sagan fjaTlar um utangarðs- fólk og samskipti þess við heið- arlega, guðelskandl borgara. „Marteinn talar ekkd tæpitungu, og þessii bók er hanðskeytt ádeila á ýmis fynirbæri samfélagsins," segir á kápusíðu. Bókin er 175 bls. að stærð. Út- gefandi etr Prentrún. Seltjarnornes Sjálfstæðisfélag Selti'miniga heldu-r umræðu- og spila'kvöld í anddyri íþróttaihússi'n's, mánudagi'n'n 7. desember og befst það kl. 8,30 FUNDAREFNI: Ingvi Þorsteinsson margister, talar um náttúruvernd. Góð kvöldverðla'un, svo og þriggja kvölda heiWa>rverðla'U'n. Félagar fjölimenn'ið og takið með ykkur gesti. STJÓRNIN. í febrúarmánuði! Þátttaka í prófkjörinu var ágæt og var fram-kvæmd þess sniðim eftir reglum fliokksdnis. D-listimn náði ekki meirihl'uta og samdi um stjóm hreppsdns við óháða, sem báru firam H-ldsta. Mikið starf lá að baki þeissum aðgerðum og fengu Sjálfstæðlsmeinn mdkla og góða reynslu í kosn'ingaistörfum. Hitt kom ©knnig fram að ýmsum þykir prófkjörsfyrirkomudagið galilað og má vafalaust endur- bæt-a reglur flokksins þar að lút- andi. Engum dettur þó í hug að fielda það ndður, þar getur hiinn almennd kjósandi gefið, ef svo mætti segja, tóniinn og vilji fólks'ins kemur þar skýliaust fram. Þá unnu stjórm og aðrir forystumenn félagsins vel að undirbúndnigi prófkjörs í Reykja neskjördæmi og var það á sama hátt sndðið eftdr reglum flokks- ins og látiið gilda eftir úrsldtum prófkjörs. Að loknum skýrslum tóku ýms'ir fundarmenn tdl máls, s.s. Oddur Ólaifisson, Ásbjöm Sigur- jónsson, Pálll Ólafsson, Jón M. Guðmundsson, Saióme Þorkels- dóttdr, Helga Magnúsdóttdr og Oddur Andrésson. Þá fór fnam stjómarkjör og Sæberg Þórðarson, Áshamri, var endurkjörinn formiaður ein- róma. Aðrir i stjóm voru kjöm- ir: Sveinn Guömuindsson, Salóme Þorkelsdóttir, Páld Ólafseon, Bjami Þorvarðarson, Hjadtd Sig- urbjömsson og Ólafur Ágúst Óláfsson. Varamenn vora kjörn- ir: Pétur Hjálmsson, Guðmund- ur Jóhamnessom, Axed Aspelund, Gísl'i Jónsson, Magnús Jónasson, Karl Andrésson og Jón V. Jóns- son, í Kjördæmiisráð voru kjömir: Oddur AndrésSon, Jón M. Guð- mumdsson, Sadóme Þorkelsdótt- ir og Pálil Ólafsson. Varamemn voru kjömir: Sæ- berg Þórðarson, Gisdi Jónsson, Sigsteinn Pálsson og Hjalt'i Sig- urbjömsson. í Fu'liltrúaráðið voru kjömdr eftirfarandi féliagar: Gisli And- résson, Oddur Ólafssom, Jón Óliafsson, Hjaltd Sigurbjörnsson, Sadóme Þorkedsdóttir, Gísli Jóns- son, Ólafur Ág. Ólafsson, Sig- steinn Pálsson, Magnús Jónas- son, Hjörtur Þorsteinsson, Ás- bjöm Sigurjónsson, Bjarni Þor- varðarson og Gunndaugur J. Briem, Sverrir Júldusison var gestur féiagsims á fumdinum og ræddi hamn stjómmáLaástandið og ýmis hagsmumamál héraðsins og tóku margir til máls, s.s. Gísli J ánsson, Oddur Ólafesom, Odd- ur Andréssan, Gunnlaugur Briem o. fl. Komið var inm á hinar nýju vegaframkvæmdir og þóttd ýmsum að Vesturlands- vegur væri látimn sitja á hak- amum - fyrir Suðurlandsvegi. Enmfremur var rdfjað upp að eitt sdnm var verið að ráðgera oMuhreinsumarstöð á Kjalamesi en ekki í Geldiniganesi, svo sem nú er allmikið rætt um. Þá var rætt um reiðvegi sem skemmast nú við vegaframikvæmdirnar bæði við Vesturlondsveg og Suð- uxiamdsveg og bent á aö nauð- synlegt væri að sjá svo um að verktökum væri gert að skyldu að Lagfæra þessar leiðir jafm- óðum. Ymisir kvörtuðu umdan mjög háum simagjöldum en einnig því, að samband væri yfirledtt mjög vont og límumar stöðuigt á tadi. Áliaifossverksmáðj- an ein greiðir, að sagt var, á annað hundrað þúsund kr. á ári og taid'ð líiklegt að Reykjailumdur sé með svipaða tölu em mörg fyrirtæki og jafnvel einstakldnig- ar, sem hefðu nokkur umisvdf eða verzlun, greiddu samsvar- andi mdiklu hærra em í nágramma sveitarfélögunum. Þá var rætt um framboðið í Reykjaneskjör- dæmi og undirbúmdng alþimgis- kosninganna í vor. Fundi lauk kl. rúmilega eiitt og þótti hann hafa verið mjög gagnlegur og skemmtiiegur.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.