Morgunblaðið - 11.12.1970, Side 16

16
MORGUN’BLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 11. DEISBMBBR 1970
Útgefandi Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthias Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guðmundsson.
Eréttastjóri Bjöm Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Árni Garðar Kiistinsson.
Ritstjóm og afgreiðsla Aðalstræti 6, simi 10-100.
Auglýsingar Aðalstræti 6, sími 22-4-80.
Askriftargjald 195,00 kr. á mánuði ínnanlands.
I lausasölu 12.00 kr. eintakið.
SAMSTAÐA ALLRA LANDS-
MANNA ER ÞJÓÐARNAUÐSYN
Jóhann Hafstein, forsætis-
ráðherra, flutti merka
ræðu um landgrunnsmálið á
fundi í Fulltrúaráði Sjálf-
stæðisfélaganna í Kópavogi
fyrir skömmu. í ræðu þessari
fjallaði hann um tvo megin-
þætti landgrunnsmálsins,
annars vegar fiskveiðar og
verndun fiskstofna og hins
vegar hagnýtingu landgrunns
ins að öðru leyti. Rakti for-
sætisráðherra í skýru máli
aðdraganda og sögu land-
helgismálsins og baráttu þjóð
arinnar fyrir útfærslu fisk-
veiðilögsögunnar. Ræða þessi
var birt í Morgunblaðinu í
gær í heild, og eru þeir, sem
vilja kynna sér þetta mál,
hvattir til þess að lesa hana,
og á það ekki sízt við um
ungt fólk, sem þekkir sögu
síðustu áratuga ekki jafn vel
og hinir eldri.
Forsætisráðherra ræddi
m.a. viðhorfin í þessum mál-
um nú og sagði: ,,....á al-
þjóðavettvangi hefur sífellt
verið unnið að því að afla al-
þjóðlegrar viðurkenningar á
rétti íslands til frekari út-
færslu fiskveiðilögsögunnar,
og hefur í þeim efnum sitt-
hvað gerzt og er að gerast,
þar sem málafylgja af hálfu
íslendinga skiptir miklu máli.
Á alisherjarþingi Sameinuðu
þjóðanna hefur utanríkisráð-
herra, Emil Jónsson, haldið
fram rétti íslendinga í land-
helgismálinu í tengslum við
landgrunnið, en nauðsyn ís-
lands og lífshagsmunir í
þessu sambandi hafa einnig
verið túlkaðir í öðrum al-
þjóðasamtökum eða milli-
ríkjasamtökum, sem við erum
aðilar að, svo sem bæði á
Norðurlöndum, ráðherrafund
um, sem þar eru haldnir, í
Evrópuráði og Atlantshafs-
bandalaginu. íslendingar hafa
að undanfömu verið virkir
þátttakendur í „hafsbotns-
nefnd Sameinuðu þjóðanna“
og gætt þar hagsmuna fslands
eftir föngui .. Nú er það á
dagskrá allsherjarþings Sam-
einuðu þjóðanna að efna til
alþjóðaráðstefnu um réttar-
reglur á hafinu og rætt um,
að annað hvort „hafsbotns-
nefnd“ muni undirbúa þá ráð
stefnu eða sérstök nefnd hafi
það með höndum. Við íslend-
ingar leggjum megináherzlu
á að eiga fulltrúa í þeirri
nefnd, sem rnn þessi mál
fjallar eða undirbúning þess-
arar ráðstefnu.....Ég legg
áherzlu á, að við reynum til
lengstu laga að hafa sem
bezta samstöðu allra lands-
manna um aðgerðir okkar á
næstunni og tel miki'lvægt,
að samkomulag milii þing-
flokka geti orðið um það síð-
ar á þessu þingi, að árétta
fyrri stefnu okkar íslendinga
í þessum málum og hvað við
teljum nú brýnast að stefna
að.“
Þrátt fyrir ítrekaðar áskor-
anir forsætisráðherra um
samstöðu allra flokka um
þetta lífshagsmunamál þjóð-
arinnar, halda einstakir tals-
menn stjórnarandstöðuflokk-
anna áfram að gera samning-
ana við Breta tortryggilega
og þá sérstaklega það ákvæði
þeirra, að ágreiningsefni
skuli leggja fyrir Alþjóða-
dómstól, ef óskað er. Þannig
segir Þórarinn Þórarinsson, í
forystugrein Tímans í gær, að
þetta ákvæði sé nú „mesta
torfæran í landhelgismálinu.“
Af þessu tilefni er rétt að
minna enn einu sinni á um-
mæli Ólafs Jóhannessonar,
formanns Framsóknarflokks-
ins, í þingræðu 14. nóvember
1960 er hann sagði: „.......
vissulega er það svo, að smá-
þjóð verður að varast það að
ganga svo langt, að hún geti
ekki alltaf verið við því bú-
in að leggja mál sín undir
úrlausn alþjóðadómstóls.....
Og þess vegna hefði að mínu
viti hvert eitt spor í þessu
máli átt að vera þannig und-
irbúið, að við hefðum verið
við því -búnir að leggja það
undir úrlausn alþjóðadóm-
stóls.“
Morgunblaðið væntir þess,
að afstaða Framsóknarflokks-
ins í landhelgismálinu mótist
á næstu mánuðum fremur af
þessum sjónarmiðum ólafs
Jóhannessonar en stöðugum
svikabrigzlum Þórarins Þór-
arinssonar og árásum á for-
mann Framsóknarflokksins
og aðra þá, sem ábyrgir hafa
verið í landhelgismálinu.
Fjárlagafrumvarp á lokastigi
Alþingi vinnur þessa dagana
að endanlegri gerð fjár-
laga fyrir næsta ár og að
venju leggjast mikil störf
fjárveitinganefnd og einstaka
nefndarmenn hennar. í fyrra-
dag hófst önnur umræða um
fjárlögin og gerði Jón Árna-
son, formaður fjárveitinga-
nefndar, þá grein fyrir til-
lögum meirihluta nefndar-
innar, svo og þeim tillögum,
sem nefndin stendur 9ameig-
inlega að.
í ræðu Jóns Arnasonar
kom fram, að lagt er til að
u
EFTIR
ELÍNU PALMADÓTTUR.
Meðan ég var að góna á matvæli á
alþjóðlegri matvselasýningu suður í
París og vissi litið annað um umheim-
inn en firáfalll de Gaulles, virðist éig
hafa misst af máli málanna á Islandi,
umræðunum um það hvort nauðsynlegt
sé að auka kynlífsfræðslu í landinu eða
hvort alvizka í þessari grein sé með-
fædd.
Ætli kynlífsfræðsla sé ekki i góðu
lagi hjá okkur? Hér vita allir fullorðn-
ir að storkurinn kemur ekki með börn-
in. Sú staðreynd virðist samt útbreidd
að þau detti þó óvænt ofan úr skýjun-
um, alltaf er verst gegnir. T.d. þegar
enginn ætlar að fara að stofna heimili,
og er ekki einu sinni búinn að ákveða
með hverjum hann ætlar að arka sinn
æviveg. Eða þegar verst stendur á í
námi eða starfi, iðulega áður en konan
hefur lokið menntaskólanámi eða þeg-
ar hún er einmitt að lesa undir há-
skólapróf. Eða þegar hún hefur ærin
verkefni fyrir við að annast fyrri send-
ingar af þessu tagi, og jafnvel að sjá
fyrir þeim. Þessi skoðun fer ekkert á
milli mála, hún heyrist oft í umræðum
um hlutskipti vesalings fólksins, sem
fær þessa óvæntu uppákomu, án þess
að vita hvaðan á sig stendur veðrið.
Þetta virðist semsagt vera eitt af nátt
úrulögmálunum, rétt eins og eldgos, ís-
ar, jarðskjálftar og fleira böl, sem ekki
verður við ráðið. Ekkert að gera nema
senda út SOS og kalla á björgunar-
sveitir með hjálpargögn, eins og ein-
hvern dvalarstað til að koma þessari
óvæntu sendingu fyrir á, peninga til að
sjá fyrir henni o.s.frv., svo að hún valdi
sem minnstri truflun.
„Ég veit ekki hvurnin börnin verða
til,“ sagði Steina í Hlíðum undir Steina-
hlíðum við sýslumanninn í Paradísar-
heimt Halldórs Laxness, þegar réttur
var settur til að feðra barn hennar.
„Hún sagðist aldrei hafa dregið dulur
á það að hún hefði lagst fyrir hjá Birni
á Leirum. En þegar lagðar voru fyrir
hana frekari spurningar innvirðulega,
skildi stúlkan eigi með öllu hvað þeir
voru að fara. Henni voru kurteisisorð
sem notuð eru fyrir rétti um samfarir
karls og konu jafn ókunn og almenn
orðatiltæki um sama efni. Hún þekti
ekki utan orð og gjörðir dýrlinga og
eingla. Byrjun barna í móðurkviði
hafði aldrei verið útskýrð henni, utan
Maríu meyjar. Hún hafði eigi in held-
ur verið nær er hleypt var til fjár. Og
þá hún var þess spúrð, hvursu hún
hygði slíkir hlutir gerðust, svaraði hún
þessum helgum orðum einum: Guð er al-
máttugur," segir ennfremur af þessum
réttarhöldum hjá sýslumanni.
Vandræði Steinu litlu eru vissulega
hjartnæm. Það eru líka vandræði allra
þeirra, sem bera sig upp undan þvx að
börn komi eins og þruma úr heiðskíru
lofti, þegar enginn á þeirra von eða má
vera að því að taka við þeim, rétt eins
og rigningin, sem alltaf hefur tilhneig-
ingu til að koma ofan I þurrt hey á
túni eða hálfþurran þvott á snúru.
Ekki er gott í efni. Þrælmenntað fólk,
með 15—20 ára skólagöngu að baki, lýs-
ir því í ræðu og riti að svona sé þetta
nú, og ekkert að gera annað en taka
því eins og hverju öðru hundsbiti. Ann
ars verði að hætta að ganga í hjóna-
band, neita sér með öllu um að
eiga böm og fara í ævilangt kynlífs-
bindindi.
1 öllum vandræðunum vegna örrar
'fjölgunar á vissum stöðum heimskringl-
unnar með tilheyrandi hungri og hörm
ungum — og í veröldinni í heild, (utan
Frakklands, þar sem treg fram-
leiðsla hefur ekki enn fyllt upp í skörð
in eftir blóðbað tveggja heimsstyrj-
alda), láta menn sér detta í hug að
þetta þurfi nú ekki endilega að vera
óvænt uppákoma eða óviðunandi þving
anir að öðrum kosti. Þar sem mest
liggur við, er meira að segja sums stað-
ar farið að bregðast við með fræðslu og
aðgerðum og með sterkum áróðri um að
eiga ekki fleiri börn en fólk er tilbúið
eða hefur getu til að taka við. Það skuli
aðeins eiga þau börn, sem það telur sig
geta veitt uppeldi og menntun og vill
fúslega eyða í nokkru af sínu dýrmæta
æviskeiði. Slíkt sé til farsælöar bæði
fyrir börn og foreldra og þjóðfélagið í
helld. Taka semsagt gæðin fram yfir
magnið við framleiðsluna.
„Einn, tveir, stop!" segir á auglýs-
ingaspjöldum sem hvarvetna hanga
uppi i Indlandi, undir myndum af konu,
karlmanni, telpu og dreng. Læknir í
einni Heilsuverndarstöðinni nálægt
New Delhi sagði mér að áróðurinn og
hin verklega hlið á takmörkun barn-
eigna til velfarnaðar fyrir foreldra og
velkomnu börnin gengi vel. Þó hefði
verið mikill munur ef hægt væri að nota
fyrir fullorðnar konur pilluna, ásamt
öðrum aðferðum, I þessari herferð. En
hún væri bæði of dýr til notkunar i
Indlandi og þar væru flestar konur svo
ómenntaðar að þær gætu ekki lært svo
flókið reikningshald sem þarf til að
telja upp að 21. Og þetta vandamál virð
ist vera almienmt í vanlþróoi'ðiu löradunum.
Kannski mætti byrja kynlífsfræðsi-
una hér í stærðfræðitímum. Kenna börn
unum að telja upp að 21. Ef til vill er
ástæða þess hve margir hafa orðið að
þrauka saman ævina af engri annarri
ástæðu en óvæntri uppákomu og
ófrísku snemma á æviskeiðinu bara fá-
kunnátta í tölvísi. Nú, þeir i löndum
eins og Indlandi virðast kunna ýmis ráð
til að beizla svona náttúrufyrirbæri.
Mætti kannski senda þangað opinbera
sendinefnd „til að kynna sér málið,“
eins og það er kallað. Það gæti kannski
orðið til þess að börn færu að fæðast
eingöngu þegar þeirra væri óskað, þeg-
ar foreldrarnir mega vera að þvi að
taka við þeim og hafa nennu til að veita
þeim tíma og aðbúð, og þegar búið að
valja sér emidamlllega maka til aevinmiar.
svo þau megi njóta beggja í uppvext-
inum. Börnin færu þá kannski að skjót-
ast í heiminn þegar bezt gegndi fyrir
foreldrana vegna starfa þeirra og náms.
Ætli það gæti ekki verið fullt eins
gagnlegt eins og kvikmyndakennsla í
verklegri framkvæmd við að hanna
börn?
fl
hækka fjárveitingar til skóla-
bygginga á barna- og gagn-
fræðastigi um 151 milljón
króna. Einnig verður umtals-
verð hækkun á framlögum til
annarra skólabygginga, svo
sem menntaskóla, Verzlun-
arskólams, iðnskóla, héraðs-
skóla og íþróttahúss Kenn-
araskólans. Þá er gert ráð
fyrir að hækka framlög til
sjúkrahúsbygginga um 14
milljónir króna og að fjár-
veitingar til hafnargerða
nemi um 200 milljónum
króna. Einnig er umtalsverð
hækkun á framlögum til
lista- og menningafrmála og
íþróttamála.
Bardagar
hjá Saigon
Saigon, 9. desember. NTB-AP.
TIL HARÐRA bardaga kom í
dag aðeins 20 kílómetra frá Saig-
on. Jafnframt áttu hermenn
Kambódíustjómar og Norðuir-
Víetnama í bardögum skammt
frá musterisborginni Angkor
Wat í Kambódíu. Að sögn Kam-
bódíustjómar hefur herlið, sem
reynt hefur að opna Þjóðbraut
6, náð á sitt vald fyikishöfuð-
staðnum Pouk, 18 km norðvestur
af ferðamannabænum Siam
Reap.
Hertóku
sendiráðið
Vímaiihoirg, 9. deis. — AP.-NTB.
UM 30 íranis'kir stúdentar her-
tóku í dag sendiráð írains í Vín-
arborg í dag og höfðiu þaO' á
síniu valdi í háifa klukk'Uabumd,
áSuir en lögiregla og slöMovilið
fjarlægði þá. Stúdemtamirr, sem
eru" úr samtölkuan öfgasinin'a,
voru að mótmæla handtöku etirns
stúdents úr hópi símuim, er hainm.
kom tiil Tdheipain mú fyrátr
skömimu, sem túilkuir fyrár v-
þýzkain manm, sem rarmsaika átti
ásakanir uim pólitíúkair hamdbölk-
uir í írain.