Morgunblaðið - 16.12.1970, Blaðsíða 16

16
MOROUNBLAÐIÐ, MÍÐVIKUOAG-UR 16. ÐESBMBER 1970
Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulitrúi Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri Bjöin Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjóm og afgreiðsla Aðalstræti 6, simi 10-100.
Auglýsingar Aðalstræti 6, sími 22-4-80.
Askriftargjald 195,00 kr. á mánuði innanlands.
I lausasölu 12.00 kr. eintakið.
SAMGÖNGUR í DREIFBÝLI
Á undainfömum árum hefur
mikið verið unnið að því
að bæta samgöng'ur um land-
ið og þá ekki sízt í þeim
landshlutum, sem við mesta
samgönguerfiðleika hafa átt
a<ð etja. Má í því efni minna
á Vestfjarðaáætlun um sam-
göngumál, en á grundvelli
hennar hefur umtalsvert
átak verið gert í samgöngu-
málum Vestfirðinga. Auk úr-
bóta í vegamálum hefur þjón-
usta í innanlandsflugi verið
bætt með nýjum flugvéla-
kosti Flugfélags íslands og
Skipaútgerð ríkisins hefur
unnið að endumýjun á skipa-
kosti sínum með það fyrst og
fremst í huga að bæta vöm-
flutninga um landið.
Engu að síður er það svo,
að yfir vetrarmánuðina eru
samgöngur jafnan mjög erfið
ar í vissum landshlutum og
þá sérstaklega á Vestfjörðum
og Austurlandi og vissum
hlutum Norðurlands. Vegir
lokast og fjölmenn byggðar-
lög verða nær eingöngu að
byggja á flugsamgöngum og
skipakomum. En íslenzk
veðrátta að vetrarlagi er um-
breytingasöm og þess vegna
líða margir dagar án þess að
hægt sé að fljúga tii ýmissa
staða innanlands. Þetta kem-
ur sér að sjálfsögðu mjög
bagalega fyrir fólk víða um
land. Það fær ekki blöð og
póst og vörubirgðir svo dög-
um skiptir.
Matthías Bjamason, alþing
ismaður Vestfirðinga, gerði
þetta vandamál að umtals-
efni á Alþingi í fyrradag ut-
an dagskrár og sagði, að sam-
göngur til Vestfjarða hefðu
verið óvenju slæmar að und-
anfömu, þótt vandræða-
ástand hefði ekki skapazt
fyrr en nú síðustu mánuði,
eftir að vegir lokuðust. Þing-
menn annarra byggðarlaga,
sérstaklega Norðurlands
eystra og Austurlands, tóku
undir orð Matthíasar Bjarna-
sonar og minntu á erfiðleika
í samgöngumálum sinna
byggðarlaga yfir vetrartím-
ann.
Fyrir fólk, sem býr í þétt-
býlinu á Suð-Vesturlandi, er
ef til vill erfitt að skilja,
hversu þýðingamiklar góðar
samgöngur em landsbyggð-
inni, ekki sízt í svartasta
skammdeginu, þegar íbúar
sumra byggðarlaga búa raun-
vemlega í algerri einangrun
dögum saman vegna þess, að
vegir era lokaðir og veður-
ofsi, kemur í veg fyrir flug.
En þeir, sem hafa kynnzt
slíku af eigin raun vita, að
það er ekki að ófyrirsynju,
að miklu fjármagni hefur á
undanfömum árum verið
varið til samgöngubóta í hin-
um dreifðu byggðum lands-
ins, enda er það svo, að það
er öllum landsmönnum í hag,
að byggðin ekki við Suð-
vesturhom landsins, þótt
vissulega sé þar þungamiðj-
an í þjóðlífi okkar.
Matthías Bjamason og
aðrir þeir þingmenn, sem
mál þetta ræddu á Alþingi í
fyrradag, beindu þeim til-
mælum til Ingólfs Jónssonar,
samgöngumálaráðherra, að
hann kynnti sér ástandið í
þessum málurn og beitti sér
fyrir úrbótum, og tók sam-
gömgumálaráðherra þeim til-
mælum vel. Hann kvaðst
gera sér grein fyrir því, að
hér væri um að ræða erfitt
vandamál, en vakti athygli á
því, að senn liði að því, að
hið nýja skip Skipaútgerðar
ríkisins yrði fullbúið og
mundi það breyta miklu um
þjónustu útgerðarinnar fljót
lega eftir áramótin, og yrði
nýja skipið þá tekið inn í
áætlun Skipaútgerðarinnar.
Þess er að vænta að með ein-
hverjum hætti megi takast
að leysa þau vandamál, sem
sum byggðarlög út um land
eiga við að etja í þessum
efnum. Það er þjóðinni allri
í hag að svo verði gert.
Efling Rauða krossins
¥>auði kross Islands er um
þessum mundir að hefja
fjársöfnun til starfsemi sinn-
ar og mun næstu daga dreifa
gjafa-almanaki samtakanna
inn á hvert heinnli á land-
niu, en því fylgir póstávís-
unareyðublað, og vona for-
ráðamenn Rauða krossins,
að almenningur láti ein-
hverja upphæð af hendi
rakna til starfseminnar.
Það fjármagn, sem safnast
með þessum hætti, verður
fyrst og fremst notað til þess
að efla neyðarvamir á ís-
landi og annarra innanlands
nota. Stærsta verkefnið í
þeim efnum, sem framundan
er hjá Rauða krossinum, er
að ráða sérfræðing til starfa í
neyðarvömum, sem þjálfað-
ur yrði erlendis, þar sem
hörmungar hafa gengið yfir.
Rauði krossinn vinnur mikið
þjóðþrifastarf og þess er að
vænta, að landsmenn bregð-
ist vel við tilmælum hans og
leggi það af mörkum, sem
þeir geta til þess að efla þetta
sbarf.
Unnið að uppbygg-
ingu fiskiræktarmála
umræður á Alþingi um málið
Á FUNDI Sameinaðs Alþingis í
gær, svaraði Ingólfur Jónsson
landbúnaðarráðherra fyrirspurn-
um um fiskiræktarmál frá Birni
Jónssyni og um Fiskiræktarsjóð,
en þá fyrirspurn höfðu þeir Þór
arinn Þórarinsson og Sigurvin
Einarsson borið fram. Kom m.a.
fram í svörum ráðherra, að gerð
hefur verið áætlun um byggingu
eldisstöðva á Norðurlandi fyrir
Iaxfiska, og að tekjur Fiskirækt-
arsjóðs á árinu 1971 verða vænt
anlega 2,5—3 millj. kr.
Fyrirspurn Björns Jónssonar
var þríþætt og svaraði ráðherra
hverjum lið fyrir sig.
1. spurning: Hvað líður fram-
kvæmd á þingsályktun frá 17.
apríl 1968 um fiskeldisstöðvar?
Svar: 1 svari sínu sagði ráð-
herra m.a. að hér væri um að
ræða fiskeldisstöðvar sem rekn.
ar yrðu sem aukabúgrein og
yrði þá væntanlega um að ræða
silungseldi, og þá helzt bleikju-
eldi. Efni þingsályktunartillög-
unnar væri það víðfemt að fram
kvæmd málsins tæki óhj'á-
kvæmillega mörg ár og yrði
að byggja á meiri reynslu og sér-
þekkingu heldur en við hefðum
haft yfir að ráða. En samt sem
áður hefði verið unnið á vissum
sviðum, sem væru grundvöllur
undir víðtækari störf á umræddu
sviði. Af undirstöðuþáttum í sil
ungseldi, sem unnið hefði verið
að x Laxeldisstöð ríkisins í Kolla-
firði, væri almenn kynning á urr
iða og bleikju í eldi, au'k þess
lax, fóðurtilraumir, kynibætur og
sala á alibleikju til neyzlu.
Ráðherra sagði, að i Laxeldis-
stöðinni í Kollafirði hefðu þegar
fengizt mikilvægar upplýsinar
um urriða og bleikju sem ali-
fiska, og hefði bleikjan reynzt
mun betri alifigkur ein
urriðinn, en þess væri ekki að
vænta, að silungseldi yrði eins
arðvænlegt og laxeldi, enda væri
silungur mun ódýrari fiskur á
markaðnum en laxinn. 1 Laxeld-
isstöðinni í Kollafirði hefðu einn
ig á undanfömum árum farið
fram kynbætur á bleikju. Fóður-
tilraunir hefðu og verið fram
kvsemdar og leitazt við að finna
hollt og ódýrt fóður, en slikt
fóður væri eitt af undirstöðu-
atriðum þess að kioma
mætti fiskeldi á sem aukabú-
grein. Væri nú unnið í Kollafirði
að prófun á nýrri þurrfóður-
blöndu, sem sett hefði verið sam
an af dr. Jónasi Bjarnasyni,
starfsmanni Rannsóknastofnunar
sjávarútvegsins. Alibleikja úr
Koliafjarðarstöðinni hefði verið
seld á markað í Reykjavík. Hefði
hún þótt bragðgóð og gott verð
fengizt fyrir hana.
Ráðherra sagði, að áfram
yrði haldið við að vinna
MARGIR fumdiir vora í báðum
deildum Aliþingis í gær og fjöi-
möng mál tekiin til umræðu og
afgreiðslu. Þrjú frumvörp voru
afgreidd ti'l ríkiisstjónniarinmar
sem lög frá Alþingi. Voru það
fnuimvörpin um rí'kisábyrg'ð
vegna Landsvirkjunar, (hieimild-
fyrir hreppsmefndima í Kiírkju-
bæjarhreppi til að selja jörðina
Þykkvabæ I í Lamdbroti, og
atofnlánadeild lamdbúnaðarina.
Fruimvarpið uim virkjuin Lag-
arfóss var tekið till 3. umræðu í
neðri deild, afgreiiitt til efri
að framkvæmd umræddrar
þingsályktunartillögu og reynt
að hraða verkinu sem mest, en
starfskraftar, sem fáanlegir væru
á hverjum tíma til starfa, réðu
þó mestu um það hvað verkið
saöktist veil.
2. spurning: Hvað líður þings-
ályktun frá 2. apríl 1968 um, að
bændaskólarnir veiti fræðslu í
fiskirækt og fiskeldi?
Svar: I svari sínu við þessari
fyrirspurn sagði landbúnaðarráð
herra m.a., að þvi væri til að
svara að fræðsla i nefndum efn-
um hefði verið veitt við bænda-
skólana af veiðimálastjóra i rúm
an áratug, og þá einkum á Hvann
eyri. Væri þar nú föst kennsla
í framhaldsdeildinni í þessu fagi,
og annaðist veiðimálastjóri
kennsluna. Varðandi fræðslu og
leiðbeiningar almennt væri það
að segja, að Veiðimálastofnun-
inni hefði bætzt nýr starfskraft-
ur á þessu ári, Árni Isaksson,
fiskifræðingur, og hefði því ver-
ið kleift að auka fræðslu um
fiskeldi á árinu.
3. spurning: Hvað líður fram-
kvæmdum á þingsályktun frá
29. apríl 1966 um stofnun klak-
og eldisstöðva fyrir laxfiska ?
Svar: í svari sínu við þessari
fyrirspum sagði ráðherra m.a.,
að athugun hefði farið fram á
stöðum norSandiands, þar sem
komið gæti til greina að reisa
í GÆR lagði ríkisstjómin fram
á Alþingi frumvarp til laga um
Áburðarverksmiðju ríkisins. —
Með frumvarpi þessu er fyrst og
fremst lagt til, að Áburðarverk
smiðja ríkisins og Áburðarsala
ríkisins verði gerð að einni stofix
un, en hingað til hafa þessar
ST J ÓRNARFRUM VARPIÐ um
breytingu á vegalögum kom tii 2.
umræðu í neðri deild Alþingis
í gær, en frumvarp þetta miðar
að því að afla Vegasjóði aukinna
tekna m«ð því að hækka bensín
og þungaskatt. Ásberg Sigurðs-
son mælti fyrir áliti samgöngu-
málanefndar, og gat þess, að
nefndin hefði orðið sammála um
að mæla með samþykkt frum-
varpsins. Einstakir nefndarmenn
hefðu þó haft fyrirvara á af-
stöðu sinni, og áskilið sér rétt
til að fylgja breytingartillögum
•er fram kynnu að koma.
Steimgrím'ur Pálsson gerði síð-
deildar og tekið þar til fyrsitu
uimræðu; frumvarpið uim Há-
skóla íslands var tekið tiil 2. og
3. 'uimræðu í neðri deild og vísað
til efri deildar, frtuimvairp um
breytingu á vegalöguim var telk-
ið til 2. og 3. umræðu í nieðri
deild og afgreitt tiil efri deildar.
Þá var í neðri deild fyrsta um-
raeða um breytingu á lögum uim
Landsvirkj un og 2. uimiræða uim
stjórnarfrumvarpið um breyt-
ingu á lögum um almannatrygg-
ingar.
í efri deild var svo m. a. tekið
fyrir til 2. og 3. umræðu frum-
varp rikisstjónnnax'ininair um
breytingu á tolliskránmii, og það
afgreitt til neðri deildar.
eldisstöðvar. Þá hefði verið gerð
áætlun um byggingu eldisstöðv-
ar, sem ekki hefði verið staðsett.
Gengið hefði verið frá þessari
áætlun um laxeldisstöð á NorS-
urlandi í marz 1970 og frekari
athuiganir á umræddu máli hefðu
farið fram í sumar. Væri grein-
argerð um þá athugun væntan-
leg á næstunni.
Fyrirspiirn Þórarins Þórarins-
sonar og Sigurvins Einarssonar
var tvíþætt og var annars vegar
spurt um hve miklar yrðu tekj-
ur Fiskiræktarsjóðs á árinu 1971
og hins vegar hve mikil lán
þætti líklegt, að hægt yrði að
veita úr sjóðnum á árinu.
1 svari sínu sagði Ingólfur
Jónsson landbúnaðarráðherra m.
a., að tekjur sjóðsins yrðu vænt-
anlega 2,5—3 millj. kr. í fjárlaga
frumvarpinu fyrir árið 1971 væri
gert ráð fyrir 700 þús. kr. til
greiðslu á ógreiddum fiskirækt-
arstyrkjum og 1 millj. kr. til
Fiskiræktarsjóðs.
Á þessu stigi væri hins vegar
ekki hægt að fullyrða hve mik-
ið yrði lánað úr Fiskiræktarsjóði
á næsta ári, en talsvert væri ó-
greitt af styrkjunum. Hins vegar
væri ljóst, að hagur fiskiræktar
baitnaði til muna með st'ofn-
un Fiskiræktarsjóðs, og ennfrem
ur mætti geta þess, að gert væri
ráð fyrir því, að Stofnlánasjóður
veitti lán út á fiskiræktarmann-
virki, svo og út á íbúðarhús, sem
reist væru á eldisstöðvunum.
stofnanir starfað eftir tveimur
lögum. Segir m.a. í greinargerð
frumvarpsins að þar sem ríkis-
sjóður sé nú orðinin eigandi
Áburðarverksmiðjunnar, sé hag
kvæmt að þessar tvær stofnanir
séu gerðar að einni reiknings-
legri heild.
an gredin fyrir fynirvara símum,
og kvaðsit hafa vonað að ein-
hverjar breytinigartillögur kæmu
fram við fmxmvarpið, eirx þar aem
svo væri ekki gæti haon ekki
greitt máliinu atkvæði. Táldi
Steiirugrímiur og einnig Magraús
Kjartanissoin, sem gerði málið
eiranig aið xxmitailsefni, a@ ófætot
væri að leggja slílkar Skattaálög-
rar á ailmierurai'nig mieðan ríkjandi
væri verðstöðvun í landinxx.
Taldi Magmús, að slíkar hækkan-
ir værxx gerðar með ráðnxxm hug
ti'l þess að kynda uradir verð-
bólgueldinum, og kvaðst furða
sig á afsitöðu Framsóknarflokks-
ins til þessa máls.
Halldór E. Sigurðsson sagði að
F ramsóknarfloíklkuriinn befði allt-
af lýst fylgi við aulkinair frarn-
kvæmdir í vegagerð, og vitnaði
til þess að filoldourinn hefði stað-
ið að vegalöguiraum 1963 og síðan
að tillöguim til þess að afla vega-
sjóði aiukiinna telkiraa. Flokkurinn
mæti málin að verðl'eitouim
hverju sinni, en þyrfti ekltoi ann-
arleg sjónarmið til þess að
stjórna gerðum sínxxm.
Magraúis Kjartainsson taldi máil-
flutnimg Hal'ldórs ólheiðarlegan,
en hann sýrxdi þó á hvaða
leið Framsóknairflokfkurinn vaari.
Greinilegt væri, að hann sbefndi
í þá átt að það gæti venið eðli-
iegur viðburðuir en efctoi uradæi-
tekning að þiragrraenn floktosirw
stæðu xxjpp sem málsvarar við-
reisnarstefrauinmar.
Mörg mál til af greiðslu
á Alþingi
Lagafrv. um Áburðarverksmiðjuna
Umræður á Alþingi
um vegalögin