Morgunblaðið - 28.03.1971, Page 5

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 28. MARZ 1971
5
Einstæðingskennd
„Eitt kærleiksorð
ég er svo einn
og enginn sinnir mér,“
er brot úr ljóði, sem ég
heyrði fyrir mörgum árum.
En eftir því sem árin líða
fjölgar þeim, sem segja við
mig þessi orð eða það, sem
þau tjá, ef til vill með öðr-
um orðum.
Einstæðingskenndin er ein-
mitt sárari í fjölbýlinu, þótt
furðulegt megi teljast.
En þetta er þeim ekki
framandi, sem hafa kynnt
sér sögu Krists og kenning-
ar hans.
Ef ég er fyllilega hreinskil-
inn, þá er fátt sem hefur
gert mér Krist eða öllu held-
ur manninn Jesú eins hjart-
fólginn og einstæðingsskapur
hans. Ekki speki hans, ekki
máttur hans, ekki elska hans
og samúð, hafa flutt hann
eins nærri einmana hjarta
eins og orðin:
„Refar hafa greni, fuglar
hafa hreiður, en Mannsson-
urinn hefur hvergi höfði
Sínu að að haUa.“
Hann fann sárt til einmana-
leika sins. Og þess vegna
hefur hann leitað æðri mátt-
ar frá ósýnilegum heimi,
leitað Guðs svo ákveðið, sem
raun ber vitni um.
Systkini hans skildu hann
ekki. Móðir hans hélt að
hann væri ekki með sjálfum
sér og var alltaf áhyggjufull
og hrædd. Vinir hans brugð-
ust, einn af öðrum. Og óvin-
ir rógbáru, svívirtu, ofsóttu
og píndu.
Hann var einmana. Og
þess vegna getur hver ein-
mana manneskja kallað hann
bróður og tjáð honum raun-
ir sínar.
Og það er svo margt, sem
gerir okkur einmana. Okkar
eigin skapgerð oft og tíðum
gengur þar í bandalag við
umhverfið.
Gáfur geta gjört okkur
einmana. Viðkvæmnin gerir
okkur einmana. Hreinskilni
og heiðarleiki, bindindis-
semi og sakleysi gerir okkur
einmana. Það eru því ekki
sérstaklega ókostir síður en
svo, sem eru einkenni ein-
mana fólks. Jafnvel góðleik-
inn sjálfur gerir okkur ein-
mana. Og sé leitað lengra:
Sorgin gerir okkur ein-
mana. Vonbrigði og raunir
gera okkur einmana. Jafnvel
ástin gerir okkur einmana,
ekki sízt göfug ást, sem ekki
er endurgoldin eða kannski
særð og svikin. Enginn ein-
stæðingsskapur er sárari en
einmanakennd svikinnar ást-
ar.
„Öng er sorg verri
hverjum snotrum manni
en sér að engu una.“
Og svo hrekur einmanaleik-
inn oft bezta og viðkvæm-
asta fólkið út á hengiflug
nautna og uppgjafar og
stundum fram á hálahjarn,
sem ekki er unnt að átta sig
á og því síður að stöðva sig
á leiðinni niður hjarnið.
Auðnin ein bergmálar and-
vörp og stunur, grátekka og
angurljóð þessa einmana
fólks um andvölcunætur og
einfarastígu mannlegrar ein-
semdar.
En samt er hægt að sigrast
á þessu með ýmsu móti. Og
einstæðingskennd er ekki
vondur hlutur, ekki af hinu
vonda. Kannski getur ekkert
skapað heilagar manneskjur
fremur en sársauki einstæð-
ingsskaparins.
Þar eru einmitt Kristur,
Franz frá Assisi og Albert
Schweitzer góð dæmi.
Perla manngöfginnar, hjarta
hins sanna persónuleika mót-
ast og fágast í sálinni við
einstæðingskennd, einkum
þá, sem stafar af harmi, von-
brigðum, ást og þrá.
Og svo eru ýmis hvers-
dagsleg ráð, sem hægt er að
veita athygli og ef til vill að
fylgja, hver eftir sínu upp-
lagi til að losna við sársauka
einstæðingskenndar og sigr-
ast á henni, breyta henni ef
til vill í birtu gimsteinsins,
sem allir dá og þrá, skapa
úr einstæðingskenndinni sam-
úð, skilning, ástúð og fómar-
lund, til handa öðrum og
ljós þeim er í skuggum sitja.
Þá hefur einstæðings-
kenndin náð tilgangi sínum.
En lítum nú á þessar
hversdagslegu ráðleggingar
handa einmana fólki.
Kona, sem ég ekkert þekki
kom til mín um daginn, yfir-
komin af einstæðingskennd
og spurði ráða.
Þau eru svo mörg og verð-
ur hver að velja það, sem
honum hentar bezt var svar
mitt: Allt eftir orsökum ein-
manakendarinnar og eðlis-
fari viðkomandi manneskju.
Stundum er rétt að reyna
eitthvað eitt og sérstakt,
stundum fleira en eitt í einu
eða hvað af öðru og vita
hvað hentár þegar út í það
er komið.
Lestu góðar bækur.
Hlustaðu á friðandi tónlist.
Hringdu í góða manneskju,
sem þú treystir og gæti verið
þér prestur eða fulltrúi guðs.
Farðu í leikhús og finndu
hvernig listin tjáir það, sem
þú heldur þig einan berjast
við.
Leitaðu einhvers annars
eða annarra, sem eru ein-
mana og veittu þeim óvænta
gleði.
Gefðu vini eða nágranna,
sem er í raunum staddur ein-
hverja gjöf.
Skrifaðu niður hugsanir
þínar í bréfi, ljóði, eða frá-
sögn, bara til að tjá þig.
Skrifaðu eða sendu einhverj-
um sem líka er einmana
bréf eða bók.
Kynntu þér og taktu þátt
í félagsskap leitandi sálna,
t.d. Guðspekifélaginu, Sálar-
rannsóknafélaginu.
Reyndu að gerast þátttak-
andi eða aðili í líknar- og
hjálparfélögum og umfram
allt kynntu þér kjör þeirra,
sem verið er að hjálpa. Pen-
ingasending er ekki nærri
nóg.
Farðu á dansleik, þar sem
þú getur verið þekktur fyrir
að koma og skemmtu þér án
áfengis og athugaðu einstakl-
ingana. Ef til vill glóir þar
einhver gimsteinn handa
þér. En farðu samt að öllu
með gát á slíkum stað.
Gerðu þér að venju að
sækja kirkju á sunnudögum
helzt sama stað, sama sæti,
fimmdu frið bærnair orða og
tóna seitla inn í sál þína.
Sjáðu Krist koma til þín, eða
komdu til hans, sem var
mesti einstæðingur allra
manna og finndu að hann er
vinur þinn og einhver í
kirkjunni er fulltrúi hans
sendur með boðskap til þín.
Taktu þátt í safnaðarstarfi.
Vertu sem fyrst félagi í
kvenfélagi eða bræðrafélagi
safnaðarins og vertu þar
meira en til að sýnast. Fórn-
aðu bæði kröftum, fé og
tíma til starfsins og fátt mun
fremur létta einstæðings-
kennd þína. Auðvitað eru
bræður og systur í safnaðar-
félögum misjafnt fólk, en
flestir eru hæfir til að verða
góðir vinir og samstarfsfólk.
Láttu ekki bugast, þótt þú
verðir hæddur og kallaður
gamaldags og „vinir“ þínir
undrist. Undir rdðri virða
þeir viðleitni þína og meta
þig meira en áður.
Þetta og ýmislegt fleira
sagði ég þessum einmana
gesti kvöldsins.
Gætuð þið ekki athugað
þessi ráð, áður en einstæð-
ingskenndin þrýstir og hrind-
ir til örþrifaráða?
Árelíus Níelsson.