Morgunblaðið - 30.04.1971, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 30. APRlL 1971
Jóhanna Gísladóttir
Minning
FRÚ Jóhanna Gísladóttir lézt á
Hrafnistu þann 23. þ. m. Jó-
hanna var fædd á Akranesi 6.
ágúst 1893 og voru foreldrar
hennar þau hjónin Sigríður Jó-
hannsdóttir og Gísli Gíslason.
Ung að árum giftist hún Kornelí-
usí Sigmundssyni bygginga-
meistara. Hann var á árunum
1920 til 1950 einn umsvifamesti
byggingameistari hér í borg og
hafði ætíð margt fólk í þjón-
ustu sinni. Lengst af í búskap
sínum áttu þau heima á Báru-
götu 11 hér í borg.
Vegna starfsemi Korneliusar
var ætíð fjölmenni i kringum
hann og á heimili hans, starfs-
fólk og viðskiptavinir. Þau hjón
höfðu byggt sér myndarhús og
fallegt heimili á Bárugötu. Þar
var ætíð opið hús öllum þeim,
sem áttu við þau erindi. Þau
voru hjálpsöm og vildu allra
vandræði leysa. Þá hvatti Jó-
hanna fremur en latti.
Jóhanna var fríð kona og í
meðallagi stór, glæsileg í sjón
og umgengni. Jafnræðis gætti
Guðmundur Kristjáns-
son, Mýrarhúsaskóla
F. 27/9 1906. D. 31/3 1971.
„HANN var alltaf svo góður við
mig,“ sagði lítill, hnugginn
drengur er hann frétti lát afa-
bróður síns, Guðmundar Krist-
jánssonar. Þessi orð geta allir
frændur og vinir Guðmundar
gert að sínum.
Hann var mikill og góður
frændi, félagi og vinur. Hann
var hjálpsamur og hlýr, skemmti
legur, spaugsamur og hnyttinn í
orðum.
Okkur finnst hann hafa dáið
ungur, því hann var einn þeirra
manna sem öðrum finnst aldrei
eldastt ungur í anda, léttur í
spori, hraustur að sjá.
Hann var gæfumaður, bar sig-
ur af hólmi með hjálp konu
sinnar í erfiðri sjúkdómsbaráttu
fyrir nokkrum árum. Dætur
hans launuðu honum föður-
umhyggju og ást með því að
verða óvenju efnilegar og dug-
t
Innilegar þakkir fyrir auð-
sýnda samúð og vináttu við
andlát og jarðarför,
Sigurðar Gylfa
Sigurðssonar.
Sjöfn Sigurðardóttir,
Baldvin Einarsson
og synir.
legar stúlkur. Glaður og stoltur
var hann af tengdasyninum og
litla nafna sínum.
Við finnum sárt til með ykk-
ur ástvinum hans og okkur
verður líka mikið hugsað til
Helga, sem hefur misst bæði
bróður sinn og bezta vininn.
Ykkur öllum og systrum hans
og öðrum sem um sárt eiga að
binda nú vegna fráfalls hans,
vottum við, fjölskyldan mín, inni-
lega samúð.
Elsku Gummi frændi, mér
finnst ég heyra hljóm af dýr-
legum söng úr dýrlegum sölum,
endurfund ykkar bræðra þriggja.
Minningin um þig mun ylja
okkur um hjartarætur um ókom
in ár.
R. K.
t
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og vinarhug við
andlát og útför mannsins míns
GUÐMUNDAR H. FRIÐFINNSSONAR
pípulagningameistara.
Guð blessi ykkur öll.
Fyrir hönd aðstandenda.
Aslaug Magnúsdóttir.
með þeim hjónum. Þau áttu
bæði nokkuð stórt geð, en gættu
þess vel. Höfðu þann stóra kost,
að rækta í kringum sig góðvild,
hjálpsemi og framúrskarandi
myndarskap í allri umgengni,
bæði við aðra og í öllum verk-
um sínum.
Jóhanna og Kornelíus eignuð-
ust tvö vel gefin börn, dótturina
Sigríði, er var gift Óskari Sig-
urðssyni, bakarameistara, en
hún dó eftir mikil og löng veik-
indi fyrir nokkrum árum. Sigríð-
ur lét eftir sig tvær dætur, Jó-
hönnu og Komelíu, nú báðar
giftar hér í borg. Sonur Jóhönnu
og Kornelíusar er Sigmundur
skrifstofumaður. Hann á einn
son, Kornelius, sem nú er að
ljúka hagfræðinámi úti í Eng-
landi.
Jóhanna missti mann sinn árið
1951. Nokkrum árum síðar seldi
hún hús þeirra á Bárugötu og
keypti sér íbúð að Bræðraborg-
arstíg 15. Þar bjó hún um sig af
sömu smekkvísi og myndarskap
og áður, tók á móti vinum og
kunningjum af sömu hlýju og
rausn eins og áður, þegar hún
hafði úr meiru að spila. Þessa
Hundrað ár frá fæð-
ingu Jóns á Hvanná
Á þessu ári eru liðin eitt hundr
að ár frá þvi að Jón Jónsson,
bóndi og alþingismaður á
Hvanná, fæddist. Nánar greint
var það 19. jan. 1871 og var
hann borinn á Ekkjufelli í Fell-
um. Foreldrar hans voru Jón
Jónsson síðar bóndi á Fossvöll-
um og Ingunn Einarsdóttir. Jón
á Hvanná flyzt á Jökuldal laust
fyrir aldamótin. 1 Möðruvalla-
skóla fór hann um það leyti og
tók þar gagnfræðapróf vorið
1899. Sama ár kvæntist hann
Gunnþórunni Kristjánsdóttur
Jóhannssonar Kröyer bónda á
Hvanná, sem þá bjó þar stóru
búi. Gunnþórunn var fædd 15.
ágúst 1873. Upp frá þvi áttu
þau hjón heima á Hvanná og
hófu búskap þar 1903, og
bjuggu til ársins 1930 að þau
seldu jörð og bú tveimur son-
um sínum, Benedikt og Einari.
Dvöldu þau þó á Hvanná til
dauðadags. Gunnþórunn lézt vor
ið 1942 en Jón 1960, eða fyrir
röskum 10 árum. Böm þeirra
hjóna voru 6, 4 synir og 2 dæt-
ur. Dætur voru Kristín og Elín
og synir: Einar, Benedikt, Hall-
dór og Jón. Fjögur þeirra systk
ina eru látin.
Systkin Jóns á Hvanná og
börn Jóns á Fossvöllum voru
mörg og öll hálfsystkin hans.
Jón var þeirra elztur. 1 aldurs-
röð voru þau þessi: Stefán,
bóndi á Hámundarstöðum í
Vopnafirði, hálfbróðir allra
hinna, dáinn, en alsystkin
voru: Björn póstur, dáinn, Aðal-
bjðrg, húsfreyja á Hauksstöðum,
látin, Aðalsteinn, bóndi Vað-
brekku, Helgi bóndi Stuðla-
fossi, látinn, Guðmundur, bóndi
Mýrarlóni, Sigurbjörg, lézt ung,
Sólveig húsfreyja Ekkjufelli,
Jóna, húsfreyja Ekkjufellsseli.
Hálfsystir Jóns á Hvanná, sam-
mæðra, er einnig Stefanía
Markúsdóttir, er nú dvelur á
Hrafnistu.
Er hér mikill ættbogi.
Jón á Hvanná var kosinn á
þing fyrir Norður- Múlasýslu.
Árið 1908 varð hann 1. þm. og
var það til 1911. 2. þm. var
hann 1914 og 1915 og aftur 1.
þm. —1916—19.
Séra Einar Þórðarson var
prestur í Hofteigi um aldamót-
in en 1904 flytur hann til Borg-
arfjarðar. Séra Einar var for-
ingi Jökuldæla í félagsmálum
og mikill félagsmálamaður.
Urðu þeir séra Einatr og Jón á
Hvanná miklir vinir og þegar
Einar flytur tekur Jón við þeim
störfum er Einar hafði á hendi.
Til dæmis var Jón á Hvanná
oddviti Jökuldælinga í hálfa öld
eða frá 1904 til 1954. Hann hafði
brennandi áhuga á umbótamál-
um fyrir fólkið og byggðina,
eins og vega- og símamálum og
á menntunaraðstöðu.
Þegar ég flutti þáltill. mína á
Alþingi 1968—69 um mámlleit á
Austurlandi og rannsókn á stór-
iðjuskilyrðum á Reyðarfirði
þótti mér forvintilegt að kynn-
ast baráttu Jóns á Hvanná fyr-
ir járnvinnslu við Héraðsflóa á
þingmannsferli hans. 1 framsögu
ræðu minni fyrir þáltill. 26.
febrúar 1969 komst ég þannig
að orði:
„Ég vil þá fyrst minna á, að
þegar Jón Jónsson á Hvanná
var alþm. fyrir N-Múlasýslu
kom hann í gegn löggjöf um
einkaleyfi til járnvinnslu á Hér
aðssöndum. Þessi 1. eru nr. 70
frá 3. nóv. 1915: Um heimild til
að veita einkarétt til að hag-
nýta járnasand. 1. gr., fyrri
rnálsgr., hljóðar þannig með
leyfi hæstv. forseta: „Ráðherra
heimilast að veita Magnúsi yfir
dómslögmanni Gíslasyni á Fá-
skrúðsfirði, og Þórarni Böðvari
Gúðmundssyni á Seyðisfirði
einkarétt um 50 ár, til að hag-
nýta sér á hvem þann hátt er
þeim sýnist jámsand (vulkan-
iksand) fyrir innan landhelgis-
línu á Héraðsflóa, þó ekki nær
landi en 60 faðma fyrir utan
lægsta fjörðuborð." Á 25. fundi
Nd. 5. ágúst 1915, var útbýtt
frv. uni heimild til að hag-
nýta járnsand, fyrst og fremst
við Héraðsflóa. Þetta frv. kom
til L umr. í Nd. laugardaginn 7.
ágúst. Flm. var Jón Jónsson á
Hvanná, eins og áður segir, og
fleiri alþm. 1 þeirri framsögu-
ræðu, sem hann flutti, komu ýms
ar upplýsingar fram. Sumarið
áður, 1914, hafði verið enskur
maður, Lambert að nafni, á ferð
um Fljótsdalshérað í leit að jám-
sandi, og fann hann járn i sandi
við Jökulsá, sem hann taldi vera
all álitlegan. Það hafði verið at-
hugað um eignarhald á landi
með hafnargerð við Unaós fyrir
augum, jafnvel leigu á hálfum
Lagarfossi til aflstöðvar. Enskt
félag hugðist vinna sandinn og
hagnýta, og talið að þyrfti af
hraða málinu. Þá varð það að
ráði, að veita 2 Islendingum, —
íða gera till. um það — , að
veita 2 íslendingum einkaleyfið
og stofnfé þessa fél. átti að vera
3 millj. sterlingspunda. Sand-
inn átti að soga upp úr sævar-
botni með dælum, en þetta
enska firma var þá hið eina er
hagnýtti sand á þennan hátt.
Upplýsingar um þetta enska fél.
var talið að hægt yrði að fá hjá
Bank of London og Bank of Eng
land, og fyrirhugaðar fram-
kvæmdir voru miðaðar við Hér-
aðsflóa, og áformað að flytja út
t
Þökkum auðsýnda samúð og vináttu við andlát og útför
föður okkar, tengdaföður og afa,
JÓNS JAKOBSSONAR
Varmalæk.
Jakob Jónsson, Jarþrúður Jónsdóttir,
Kristleifur Jónsson, Auður Jónsdóttir,
Pétur Jónsson Erna Sigfúsdóttir.
og barnabörn.
t
Þökkum af alhug öllum þeim sem vottuðu okkur samúð og
gáfu veglegar minningargjafir í tilefni af fráfalli elskulegs sonar
okkar og bróður,
FRIÐRIKS GlSLA KRISTJÁNSSONAR
sem fórst með M.B. Andra K.E. 5. Við viljum sérstaklega
þakka útgerðarmönnum og skipsfélögum hans fyrir veglega
minningagjöf, hlýhug og rausnarskap við minningarathöfnina.
Guð blessi ykkur ðll.
Foreldrar og systkini.
naut hún þó ekki lengi, þvi að
við tók langt veikindatímabil og
f jarvistir frá hennar litla heim-
ili, þar til yfir lauk.
Ég fullyrði, að allir þeir, sem
áttu kunningsskap og vináttu
húsráðendanna að Bárugötu 11,
minnast þeirra með söknuði.
Kærast er mér að muna þau
hjón á sinu ágæta heimili, glöð
og veitandi, er þangað höfðu
safnazt starfsmenn Kornelíusar
og vinir. Þá naut Jóhanna sín
vel — hún var í sannleika góð
kona. T. V.
1 millj. lesta af sandi. Sýnis-
horn af sandinum, sem hafði ver
ið rannsakað af Ásgeiri Torfa-
syni efnafræðingi, sýndi sig að
hafa inni að halda 13,8% járn.
Það var tekið á landi, en talið
liklegt, að myndi vera dálítið
meira í sandinum, sem var í
sjó. Þetta mál fékk ekki hlýleg-
ar móttökur hjá öllum, en var
þrátt fyrir það lögfest
Ég hefi rakið þetta hérna og
vil minna á þetta, vegna þess
að mér finnst að það komi þarna
fram skemmtileg og lofsverð
framsýni hjá Jóni á Hvanná
og kjarkur og manndómur."
Jón var stór maður og karl-
mannlegur, svipmikill og vakti
athygli þar sem hann fór. Eitt
sinn á samkomu í Egilsstaða-
skógi, þar sem Ólafur Thors
var, hittust nokkrir flokksmenn
Ólafs með honum úti i skógi og
meðal þelrra var Jón á Hvanná,
háaldraður — en hann var
ávallt eindreginn Sjálfstæðis
maður eftir að núverandi flokka
skipting kom til. Man ég þá, sem
»ar einn í hópnum, að Ólafur
eegir: Ég þekM engan mann
•ins og Jón á Hvanná, sem er
ávallt 10 árum yngri þegar ég sé
hann næst, heldur en hann var,
er ég sá hann síðast. Ef til vill
lýsir þetta bezt hetjuskapnum,
sem af Jóni stafaði fram á elli-
ár. Mér falla þessi orð aldrei
úr minnl — Hvanná er stórbýll
að fornu og nýju. Afkomendur
Jóns hafa setið þar með sóma,
fyrst, svo sem áður segir, synir
hans, Benedikt og Einar hrepp-
stjóri, sem þar býr enn og síð-
ast sonarsynir Jóns, Jón Víðir
Einarsson og Arnór Benedikts-
son, sem reisti fyrir fáum árum
nýbýli nokkru innar en Hvanná
er. Þjóðvegurinn liggur um hlað
svo að segja á báðum bæjum og
tala Hvannárbýlin bæði bezt
sinu máli. Slík umsvif eru Jöni
vafalaust að skapL Sá mann-
dóms- og fratnfarahugur var I
kempunni og ég hefi t.d. litil
lega dregið fram dæmi um
hann með frásögninni af þing-
störfum hans og baráttu fyrir
járnvinnshi við Héraðsflóa
Jónas Pétursson.
lEsm
DRCLECR