Morgunblaðið - 06.08.1971, Blaðsíða 15

MORGUNBLÁÐIÐ, FÖSTUDAGUR 6. ÁGÚST 1971
15
Hundadrápiö á Reykjavikursvæðinu:
Ósamboðið siðuðu þjó ðfélagi að dómi Vestur-
Þióðverja og raunar fleiri vestrænna þjóða....
Á þessu ári eru liðin 17 ár,
síðan ég tók að mér ritstjórn
Dýraverndarans, og hef ég
gegnt þvi starfi Lengur en nokík-
ur annar. Ég hef og verið
í stjórn Sambands dýraverndun-
arfélaga íslands frá því að það
var stofnað. Með mér hafa
lengstum unnið sömu mennirnir,
og þó að ekki hafi verið mikið
um það rætt á opinherum vett-
vangi, hefur okkur tekizt að
koma fram eða styðja að mörg-
um mikilvægum umbótum á sviði
dýra- og náttúruvemdar. Og
ég minnist þess ekki, að stjórnin
hafi nokkru sinni verið ósam-
mála um samþykktir fyrr en tii
kom hið margumrædda hunda-
dráp í Reykjavik og nágrenni,
en í 2. tölublaði Dýraverndar-
ans á þessu ári hef ég gert all-
rækilega grein fyrir sjónarmið-
um mínum í því máli.
Dýraverndarinn berst til
dýraverndunarsambandanna í
Noregi, Sviþjóð og Danmörku,
sem öll gefa út blöð af svipuðu
tagi. Þau eru þó engin eins stór
og efnismikil og Dýraverndar-
inn, en í stjórn samtakanna eru
margir merkir fræði- og áhuga-
menn, þar á meðai dýralæknar,
en hér er það hartmær eins-
dæmi, að þessir embættismenn
taki þátt í starfsemi dýravemd-
arfélaga .Hef ég og átt tal við
dýralækni, sem telur það muni
valda sér óvinsældum hjá baend
um landsins, ef hann hafi af-
skipti af siíkum samtökum!
Hins vegar geg.na þeir auðvitað
kalli, þegar þeir eru kvaddir til
að Mta á kú eða kind eða beðn-
ir að gelda hest, og ég hygg að
þéir standi allánægðiir við að
stimpla kjöt i sláturtíðinini, og
er það vitaskuld góðra gjalda
vert.
Mér hafa þegar borizt bréf
frá erlienduim merkismiöninium út
af hiinni væntanlegu hundadráps
herferð, og vilja þeir vart trúa
þvi, að fregnirnair, sem boirizt
hafa af samþykkt borgarstjóm-
ar Reykjavikur í því miálii séu
sannar, enda eru þeir bæði undr
andi og hneykslaðir. En
lenigsta og skorinorðas'ta bréfið
er frá framkvæmdastjóra Dýra-
verndunarfélags Flensborgar og
umhverfis, og þar eð það mun
gefa allskýra hugmynd um,
hvernig viða erlendis er litið á
hundadrápsmálið, hef ég tekið
mig til og þýtt það, og fer þýð-
iingin hér á eftir. Þess skal getið,
að ég hef reynt að þýða bréfið
þannig, að hvergi sé dregið úr
né hert á, þar sem bréfriitarinn
fordæmir þær aðgerðir, sem hér
munu hjá fjölmörgum vera tald-
ar mikidll menninigarvottiur og til
sannra þjóðþrifa, ef ekki bjarg-
ráða.
„Félag okkar hefur bæki-
stöðvar sínar næst dansk-þýzku
landamærumum allra vest-þýzkra
dýraverndunarféiaga. Það er
því niyrzta dýravemdunarfélag-
ið í Vestur-Þýzkalandi, og þess
vegna teijum við, að okkur beri
það öðrurn slikum félögum frem-
ur hér í landi að snúa okkur til
yðar og biðja yður og skora ein
dregið á yður að láta einskis
ófreistað til þess að hindra, að
framkvæmd verði sú útrýmimg-
arherfarð gegn heimilishunduim,
sem borgarstjórn Reykjavíkur
og aðrir ráðamenn borgarinnar
hafa ákveðið að hefjaist skuli
frá og með 1. september næst-
komandi.
Við fengum þá vitneskju frá
sænsku stórbLaði, að alilir hund-
ar í Reykjavík, sem eiigendur
hefðu eikki á einhvern hátt los-
að sig Við fyrir 1. september í
ár, skyidu vægðarlaust teknir
með valdi og þegar í stað skotn-
ir.
I fyrstu vildum við alls ekki
trúa þessu, en þegar við svo
spurðumst fyrir um
þessa hrollvekjandi fregn
hj'á Deuitscher Tiersohutzbund
(Þýzka dýravemdunarsamband
imu), sem við erum í, fiengum við
að vita, að það hafði snúið sér
til sandiíráðs Islamds í Bonn og
komiizt þar að raun um þann sár
beiska sannileiika, að ekki væri
þama um flugufregn að ræða.
Út af þessari staðreymd hefuir
risið hér i Vestur-ÞýzkaLandi,
svo sem Ljósast er af dagtbliöð-
unum, slík mótmæla- og andúð-
araida, að ekki þarf að efast
um, hvemig þýzka þjóðin iítur
á þetta mál. Fulltrúiair fjöl-
margra blaða hatfa og hringt til
þess, sem þetta bréf skriifar, þar
á meðal ritstjóri stærsta
og áhrifamesta dagbLaðsiins
i Hamiborg.
Einnig hafa ábyrgir forystu-
menn þýzku airíikissamtakanna
um dýravernd snúið sér tLL
æðstiu stofnunair allra dýra-
verndunarfiéLaiga, alþjóðaisam-
bandsins í London. Því hafði þá
þegar borizt hin rnjög svo ósenni
lega frétt, og þýzka sambandið
Guðmundur Gíslason Hagalin.
skoraði fastliega á það uim að
hafa þau afskipti af málinu að
senda þegar í stað borgaryfir-
völdum Reykjavíkur mótmæli
gegn hmum fyriirhuguðu aðgerð
um, sem í raun og siannleika
verða ekki talin annað en
grimmileg fjöidamorð, sem eru
ósamboðin siöuðu þjóðfélagi.
Til sömmunar því ætti
að nægja að hugleiða þann
hairmleik, sem settur verður á
svið, þegar tiil dæmis aldraðir
einstæðinigar verða með and-
stygigiiegiu ofbeldi sviptir vini
símum, kannski þeim einasita
eina, sem þessi gamaimenni eiga
I aMri veröldinini, og vita hann
ofurseldan þeiim óverðskuldiuðu
og gensamleiga óafsakamlagu ör-
lögum að vera tekinn af llifi.
Hvort sem litið er á hina fyrir-
huguðu aftöku í Reykjavík með
tilMti til hundEinna eða til eig-
enda þeirra, eru þær jafinfurður
lega ósæmiLegar og ómennskar!
IsLand hefiur á seinustu ára-
tugum orðið ferðarnannaland, og
tala þeirra ianda okkar, sem
heimsækja Sög.ueyna ykkar hef-
ur fiarið hækkandi. En emg.inm
vafi er á þvi, að verði
úr himuim fyrirhuguðu hunda-
morðum, munu margir Vestur-
Þjóðverjar, sem hafa hugsað
sér að eyða fríi siwu á íslamdi,
hætta við það, eirns og sú hefur
orðið rauinin, að fjöidi manns,
sem ella hefði fiarið til Spánar,
hefiur ákveðið að fiara þanigað
ekki, meðan þaæ eru Látin við-
gangast hin svokölLuðu nauitaöt,
sem ekki eru öðrurn en
vililimönnuim sæmand'i.
Félag okkar hér í Flensborg
hefiur reist og starfrækt stórt
dýrahæli við dansk-þýzku landa-
mærin. Á þeim tíma, sem ferða-
manmastraumurinn er mestur, er
þar ávallt húsfyllir af hundum,
sem enu eign ferðalanganna frá
Suður-Evrópu, Bandaríkjuinum
og fjöLmörg'um öðrum löndum
heims, til dæmis firá jafim-
fjarlægu landi og ÁStraLíiu. Þeg-
ar þetta ferðafólk kermur að
LandEumærastöðvunium á Leið til
Damrmerkur, Noregs, SvLþjóðar
eða Finml'amds, er þvi sagt, að
sakir smithættu af hundaæðii.,
megi það ekki hatfa með sér
hunda sina. Við vituim svo gjörla
að þessu fólki fiinnst við gera
því ærið mikimm greiða, þar eð
við tökum að okkur að sjá um
hunda þess, og m.eð hæli ofckar
aukuim við vissulegia á ferða-
mannastraiuminn til Norður-
landa, enda kemst ferðafólkið
að raun um það á Leið sinni
suður aftur, að hundar þess
koma sannarlega til skLLa og að
vei hefur verið að þeim búið.
Eins og okkur er það ánægja að
geta stutt að aiufcmum ferðalög-
um tiil NorðurLanda gremst Okk-
ur það sárlega að hugsa til hinm
Framh. á bls. 20
Kennir stærðfræði á daginn —
þýðir íslenzk fornrit á kvöldin
Rætt við Bjarne Niclasen
„Gerið þiö svo vel strákar
mínir. Hanin er uppi á hana-
bjáLka,“ sagði Kristmann Guð-
mundsson rithöfiumdur, þeg-
ar Morgunblaðsmenn börðu
dyra á Tómasarhaga 9, nú fyrir
skömmu. Ekki var þó sú raun-
in á, því að viðkomandi sat i
mestu makimdium í vlstlegri stoí-
unni hjiá Kristmanni og firú
(reyndar á efstu hæð), — á
enda skilið virðuiLegri stað en
hanabjáLka. Sá sem hér naut
gestrisni Kristmanns og við átt-
um erindi við, var Færeyingur
Bjarne Niclasen að nafni. Hann
heíur það til brunns að bera
(umfiram það að vera Færeyimg-
ur) að hafa unnið það stórvirki
að þýða og getfa út á færeysku
nokkrar af helztu perLum forn-
bókmennta okkar. Við báðum
Bjarne fyrst að segja okkur firá
útgáfiunni..
„Það var árið 1956 að ég byrj-
aði að þýðia Heiimsfcriniglu o.g
það tók mig átta ár. Riitið kom
svo út í átta bindium. Síðan tók
ég tiil við Laxdælu, bezta „kær-
liighedsroman“ sem ég hef lesið,
og nú síðELSt 1966 kom Nj'áLa út.“
„Hver er aðdragandi þess að
þú tókst þetta verk á hendur?"
„Ég hef aLltaf haift mikimm
áhuga á fornnorrænnii sög.u og
menningu, eins og sést kannski
t.d. á því að ég hef þýtt, auk
IsLenzku fornritanna, skáldsög-
una Orm rauða efitir Franz G.
Bengtsson úr sænsfcu. En ís-
lenzku hef ég lært einfcum á
tvennan hátt. Ég var á skútu
hér við Auistur- og Norðurland
í kringum 1935, dvaldi m.a. í
fLmm mánuði á Langanesi við
sjóróðra en kom einniig til
Reykjavífcur. Ég var eigiiniega
hér við liand i átta ár meira og
minna, frá því ég var fjörtán
ára. Eftir stríð fiór ég í kenna.ra-
skóla í Færeyjuim og kynntist
þá íslienzkium fiombókmennitum.
Áhuginn váknaði strax og þann
ig náði ég þofckalieguim tökium
bæði á fiorn- og nútimaiisHenzlku.
Ég fiór 1946 tiil Danmerkur á
menntamáLanámskeið þar og tók
stúdentspróf. Þar las ég hins
vegar stærðfræði, eðMis- og efina
fræði og stjörmutfræði, Ég kvænt
ist Sömmu minni 1948 en kenndi
fiiimrn ár í Danmörku, Síðan kom
óg heim og hef kenmt stærð-
fræði og eðMisfræði í Þórshöfn."
„Hvernig samrýmist það að
vera með aðra löppina í mátt-
úruvisinduim en hina í bók
memmtuim?"
„Sérlega vel. Þótt ég hafii miik
inn áhuiga á náttúruvísinduim, þá
eru það frekar þurr fræði og
það er gott að Skipta yfiir I saifa-
rikar og hressamdi bókmenntir
á kvöldin."
Frá vinstri: Frú Hólmfríður, Bjarne, Kristmann og Sanina. (Ljósm. Mbl. Br. H.).
Samna, kona Bjarne, er yfir-
læknir á sjúkrahúsinu í Þórs-
höfn. Hún er fiímgerð og hæglát
kona, og þótt Bjarne sé þéttur
á velM og þéttur í lurnd, er með
þeim mikill og góður hjónasvip-
ur.
Við spurðum Bjarne hverniig
hefði genigið að fá bækurnar út-
getflnar, og sagði hann iað það
hefði verið nokkuð erfitt. Hann
hafði stofnað útgáfiuifélag með
tveimur öðruim mönnuim og
nefni'st það Keldan og þeir hafia
síðan staðið straum af útgáJunmi
í sameinSngu. Bjarne sagði að
útgáfa HeimslkringLu hefðl til
dærmis kostaö 64 þúsund d.kr.
(um 770 þús. ísl.) en 2000 ein-
tök hafa selzt. Það er auðvit-
að ótrúiega há tala í jafn litlu
þjóðfélagíi og Færeyj'um, en við
spuirðum Bjarne hvort hugsan-
Legt væri að þetta stæði urndir
sér.
„Ef menm vinma fyrir efcki
meáitt nema ánægjuna, þá jafn-
ast þetta út,“ svaraði þessi
vörpulegi Færeyingur að
bragði.
„Hvermig hagarðu þýðingar-
störfum þíniurn?"
„Ég dunda aðallega við þetta
á kvöldim og uim heligar eims og
ég sagði áðan, Þá er bezt næði.
Ég mota bæði íslienzkar og
danskar orðabækur og svo var
t.d. dönsk útgáfia Finns Jónsson
ar á Heimsikringlu mjög hjálip-
Leg við þá þýðiingu, einikum í
samiband'i við vísurnar. Þær eru
oft erfiöastar viðureignar. Það
er tiilitölulega auðvelt að þýða
laust mál úr fornísLenzku, því að
setninigaskipan hennar er mjög
svipuð og í færeysku; færeysk-
an er miiklu líkari islenzku fiorn
máli en nútimaimáli. Hins vegar
eru einstök orð óþýðanlieg
Bjarne Niolasen.
og maður verður að reyna að
snúa sig út úr því. Visuirmar eru
lang erfiðastar og þær eru um
600 taisims í HeimskrinigLu. Ég
reyni að sjálfsögðu eftiir mætti
að halda bra.gairhættinum en það
tekst ekki aliltaf," segir Bjarne
atf hógværð.
„Þetta eru snilldarþýðingar,"
s-kýtur Kristmann gestgjafi inn
í. „Honutn tókst að halda and-
rúmsloftinu alveg ótrúlega vel.
Framh. á bls. 20