Morgunblaðið - 31.08.1971, Síða 14

14
MORGUNBLAÐÍÐ, ÞRIÐJUDAGUR 31. ÁGÚST 1971
Útgsfandi Hf. Árvakur, Raykjavík.
Framkvaemdattjóri Haraldur Svainaaon.
Ritatjórar Matthías Johannessen.
Eyjólfur KonróS Jónsson.
Aðetoðarritstjóri Styrmir Gunnarsson.
Ritatjómarfulltrúi Þorbjðrn Guðmundsson.
Fréttastjóri Bjöm Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Ámi Garðar Krietinsson.
Rltstjórn og afgreiðsla Aðalstrasti 6, sfmi 10-100
Augiýsingar Aðalstrasti 6, sfmi 22-4-80.
Aakriftargjald 196,00 kr. i mánuði innsnlands.
f lauaasölu 12,00 kr. aintakil.
NÆSTU SKREF í
LANDHELGISMÁLINU
Flugslysið á Eyrarsundi:
Hvarf af ratejárskermi
og steyptist í sjóinn
3 björguðust af 34
Ðíkisstjórnin hefur nú
ákveðið að leita heimild-
air Alþingis til þess að segja
upp landhelgissamningunum
við Breta óg V-Þjóðverja frá
1961. Jafnframt hefur stjóm-
in lýst því yfir, að hún telji
fullnægjandi, að samningun-
um verði sagt upp með 6
mánaða fyrirvara. Með þess-
ari ákvörðun hefur ríkisstjóm
in fallizt á þau sjónarmið
Sjálfstæðisflokksins, sem sett
vora fram í bréfi til forsæt-
isráðherra hinn 13. ágúst sl.,
en þar sagði svo um ályktun
fundar miðstjómar og þing-
flokks Sjálfstæðisflokksins:
„Þar sem landhelgissamn-
ingamir við Breta og Þjóð-
verja árið 1961 vora gerðir
samkvæmt heimild Alþingis,
telur fimdurinn rétt, að sá
þingræðislegi háttur verði við
hafður, að lagðar verði fyrir
Alþingi tillögur til breytinga
eða uppsagnar á samningum
þessum.“
Á frnidi landhelgisnefndar-
innar sl. föstudagsmorgun
spurðist Ólafur Jóhannesson,
forsætisráðherra, fyrir um
það, hvort Sjálfstæðisflokkur-
inn gæti fallizt á uppsögn
landhelgissamninganna fyrir
1. september nk. Á fundi
þingflokks og miðstjómar
Sjálfstæðisflokksins, sem
Haldinn var sama dag, var
samþykkt að svara þessari
fyrirspum forsætisráðherra
með bréfi, þar sem ítrekuð
var afstaða Sjálfstæðisflokks-
ins frá 13. ágúst og jafnframt
sagði svo: „Að mati þing-
flokksins hlýtur það einnig að
hafa veraleg áhrif á ákvörð-
un um uppsögn samninganna
nú fyrir 1. september,
að hæstvirtur utanríkisráð-
herra, Einar Ágústsson, er
nýkominn heim af viðræðu-
fundum við Breta og Þjóð-
verja og eftir ráðherranum
er haft í fjölmiðlum, að allir
aðilar og þ.á m. utanríkisráð-
herra íslands, hafi álitið, að
áframhaldandi viðræður
væra æskilegar.“
Þegar eftir að ríkisstjómin
tók við völdum var ljóst, að
hún stefndi að því að segja
upp landhelgissamningunum
við Breta og V-Þjóðverja frá
1961 með 12 mánaða fyrir-
vara, fyrir 1. september nk.
Það var fyrst og fremst af
þeirri ástæðu, sem för Einars
Ágústssonar, utanríkisráð-
herra, til London og Bonn
var flýtt svo mjög, að honum
gafst ekki tækifæri til þess
að hitta þann stjórnmála-
xnann í Bretlandi, sem einna
mest áhrif hefur á utanríkis-
stefnu brezku ríkisstjórnar-
innar, sjálfan utanríkisráð-
herrann, Sir Alec Douglas-
Home. En í viðræðum þeim,
sem Einar Ágústsson, utan-
ríkisráðherra, átti við ráða-
menn í London og Bonn, tók
hann það fram, að íslenzka
ríkisstjórnin væri reiðubúin
til áframhaldandi viðræðna
og undir það var tekið í þess-
um tveimur höfuðborgum.
Þegar af þessari ástæðu var
Ijóst, að ríkisstjórnin gæti
ekki haldið fast við þau
áform sín að segja samkomu-
laginu frá 1961 upp fyrir 1.
september nk.
Þá lá það einnig fyrir, að
leitað var heimildar Alþingis
á sínum tíma til þess að gera
samningana við Breta og
V-Þjóðverja. Það var því í
alla staði óhjákvæmilegt að
verða við þeirri sjálfsögðu
ósk Sjálfstæðisflokksins, að
sá þingræðislegi háttur yrði
á hafður, að leita heimildar
Alþingis til breytinga eða
uppsagna á þessum samning-
um. Þetta hefur ríkisstjórnin
að lokum gert sér ljóst og er
ástæða til að fagna því.
Ríkisstjórn og landhelgis-
nefnd verða nú að fjalla um
næstu skrefin í landhelgis-
málinu. Þegar hefur verið
skýrt frá því, að Einar
Ágústsson, utanríkisráðherra,
muni flytja ræðu á allsherj-
arþingi Sameinuðu þjóðanna
í lok september, þar sem
hann muni leggja aðaláherzlu
á landhelgismálið. Ennfrem-
ur verður um það fjallað á
fundi Aljóðaþingmannasam-
bandsins í París í byrjun
september.
Þá liggur fyrir, að tekin
verði afstaða til þeirrar til-
lögu Jóhanns Hafstein í land-
helgisnefndinni, að ísland
taki framkvæði um tillögu-
flutning um rétt strandríkis
til fiskveiðilögsögu á land-
granninu á fundi undirbún-
ingsnefndarinnar í Genf, sem
væntanlega verður haldinn í
marz á næsta ári. Er þess að
vænta, að sú tillaga verði
samþykkt, enda nauðsynlegt
að fylgt verði eftir þeirri
kynningu, sem þegar hefur
átt sér stað á okkar málstað
í Genf, með slíkum tillögu-
flutningi,
Loks er eðlilegt, að fylgt
verði eftir þeirri yfirlýsingu
Einars Ágústssonar, utanrík-
isráðherra, að áfram verði
haldið viðræðum við ráða-
menn í London og Bonn um
landhelgismálið, Eins og áð-
Kaupmannahöfn, 30. ágúst
— NTB-AP
UNGVERSKA Iljusjin-þotan,
sem fórst hjá Salthólma á
Eyrarsundi á laugardags-
kvöld, hafði ekkert tæki um
borð með upplýsingum um
flugið eins og áætlunarflug-
vélar eru yfirleitt búnar, þar
á meðal Iljusjin-flugvélar, að
því er yfirmaður ungverskrar
nefndar, sem rannsakar slys-
ið, Alexander Huevos, skýrði
frá í morgun. Hann sagði, að
enn væri ókunnugt um orsök
slyssins.
Þau þrjú, sem komust lífs af
úr slysinu, Greta Meissner frá
Björgvin í Noregi, tengdamóðir
hennar, frú Martha Schneider
frá Berlín, og Austur-Þjóðverj-
inn Júrgen Herrmann, sátu öll
aftast í þotunni. Frú Meissner
og Herrmann fá að fara heim af
sjúkrahúsi eftir nokkra daga, en
frú Schneider, sem fótbrotnaði
og hlaut nokkur önnur minni-
háttar meiðsl, verður í sjúkra-
húsinu í tvær vikur.
34 voru i flugvélinni og náðu
froskmenn 21 líki úr flugvélinni
á laugardagskvöld og I gær. Með-
al þeirra sem fórust voru 14 frá
Berlín, þeirra á meðal litil dótt-
ir frú Meissners, Kristine, sex
Norðmenn og 11 Ungverjar.
Flugvélin kom frá Osló og var á
leið til Búdapest með viðkomu í
Kaupmannahöfn og Berlín.
Fulltrúi í danskri nefnd, sem
hefur rannsakað slysið, B. Ny-
borg verkfræðingur, sagði, að
hann gæti ekki skilið hvernig
slysið gat orðið: „Rigning var
og hvassviðri, en skyggni til-
tölulega gott og allt virtist með
eðlilegum hætti þangað til flug-
vélin hvarf skyndilega af rat-
sjárskerminum."
Glasgow, 30. ágúst.
Einkaskeyti til Mbl. frá AP.
SKOZKIR fiskimenn láta I Ijós
mikla reiði með þá ákvörðun ís-
lenzku ríkisstjórnarinnar að
færa út landhelgina í 50 míiur.
„Þetta verður til þess, að gera
þorskinn jafnverðmætan rækju,“
var haft eftir þeim. Talsmaður
landbúnaðar- og fiskimálaráðu-
neytisins sagði, að fjölmargir
togaramenn yrðu atvinnulausir.
Ýmsir sjómenn, sem stunda
fiskveiðar á Islandsmiðum, ótt-
ast að þorskastríðið frá 1958 end-
urtaki sig, en þá færðu Islend-
ingar landhelgina út í 12 mílur
úr 6 mílum.
Blaðið „Scotsman" segir í
forystugrein að hótun Islendinga
sé „augljóslega ósanngjöm" og
bætti við, að Sameinuðu þjóð-
irnar væru að undirbúa ráð-
stefnu í Genf árið 1973 um rétt-
arreglur á hafinu, en engu að
síður ætlaði íslenzka ríkisstjóm-
in að halda til streitu einhliða
ákvörðun um útfærslu innan
tólf mánaða — og mundi það
hafa lamandi áhrif á fiskveiðar
ur var á bent hlutu þau um-
mæli utanríkisráðherra já-
kvæðar undirtektir brezku og
þýzku ríkisstjómanna, og má
þá gera ráð fyrir að svo verði,
án óþarfa tafar.
Farþeginn Herrmann kvaðst
heldur ekki skilja hvemig slys-
ið vildi til: „Ég heyrði bresti en
hélt bara að flugvélin væri að
lenda og lendingin hefði tekizt
illa. En svo sá ég að vatn var
komið inn í flugvélina og ég
skreið út um gat á stélinu. Þegar
ég var kominn í sjóinn heyrði
ég frú Meissner kalla á hjálp.
Ég synti til hennar og hjálpaði
henni og frú Schneider upp á
flakið. Skömmu síðar var okk-
ur bjargað um borð í gúmbát
frá sænsku skíðaskipi.“-
Frú Meissner, sem er 24 ára
og gift Austur-Þjóðverja, kvaðst
einnig hafa haldið að flugvélin
hefði lent: „Flugvélin kom hart
niður og ósjálfrátt greip ég I
litlu dóttur mína. En hún hent-
ist úr fangi minu og andartaki
Breta á f jarlægum miðum.
Jack Evans, verkalýðsforingi í
Grimsby, en um 75% togaraafl-
ans, sem þar er landað, er
af Islandsmiðum, sagði, að
útfærsla landhelginnar í 50
mílur við Island yrði mikið
áfall „og gæti lamað athafna-
líf í Grimsby.“ Evans sagði, að
í mesta lagi mætti hugsa sér að
eftir það aflaðist einn fimmti af
núverandi aflamagni. Frederick
Ward, borgargjaldkeri, sagði, að
Belfast, 30. ágúst — NTB
EINN brezkur hermaður beið
bana þegar tveir brezkir skrið-
drekar fóru af misgáningi yfir
landaniæri írska iýðveldisins í
gærkvöldi. Skotin komu frá sex
vopnuðum mönniun, sem lágu í
leyni skanimt frá þorpinu Cross-
maglen rétt hjá iandamærunum.
öðrimi skriðdrekanum tókst að
komast aftur yfir landamærin,
en kveikt var í hinum. Annar
hermaður liggur niilii heims og
helju i sjúkrahúsi í Belfast eftir
skotárás.
Páil páfi gagnrýndi um helg-
ina ráðstafanir þær, sem stjórn-
síðar flaut ég í köldum sjónum.“
Flugvélin var í eigu ungverska
flugfélagsins Magev og hafði
fengið lendingarheimild flug-
turnsins á Kastrup þegar slysið
varð. Víðtækar björgunaraðgerð-
ir voru fyrirskipaðar á Kastrup,
og að klukkutíma liðnum sást
flakið úr danskri þyrlu. Fjöldi
þyrla, hafnsögubáta, flotaskipa,
ferja, einkabáta, kafara og frosk-
manna tók þátt í björgunarað-
gerðunum. Um tíma var óttazt
að margir væru lifandi inni í
flakinu og kæmust ekki út.
Frú Meissner, frú Schneider
og Herrmann stóðu í vatni upp
að hnjám á skrokki flugvélarinn-
ar og hrópuðu á hjálp þegar að
var komið. Ýmislegt bendir til
þess, að flugstjórinn hafi reynt
að lenda flugvélinni á sjónum.
mikið atvinnuleysi væri í Grims-
by og útfærsla landhelginnar
gæti haft alvarleg áhrif á iðnað
og efnahag Grimsbybúa. Tom
Neilson, ritari togarafélagsins í
Hull, sagði: „Við létum undan
síga síðast, en það má ekki ger-
ast nú. Engin réttlæting er til á
þessari einhliða aðgerð." Skip-
stjóri nokkur í Hull lýsti þvl
yfir, að annað þorskastríð myndi
brjótast út, ef Islendingum yrði
leyft að færa út landhelgina og
sagði: „Við munum stunda veið-
ar með herskipavemd, ef það
verður nauðsynlegt.“
in á Norður-írlandi hefur gert,
til að halda uppi lögum og reglu.
Hann sagði pilagrímum í Róm
að ástandið hefði versnað síðan
stjórnin hefði gripið til afar
strangra ráðstafana, sem allir
landsmenn, hvar í flokki sem
þeir stæðu, væru mótfallnir.
Hann kvað vandamálin söguleg,
stjórnmálaleg og þjóðfélagsleg,
en sagði ekkert um það hvort
kaþólska kirkjan teldi að hér
væri á ferðinni trúarbarátta.
Þvert á móti sagði hann, að ibú-
ar Norður-lrlands ættu sameig-
inlega kristna trú, sem ætti að
sameina þá sem bræður.
Mikil reiði skozkra
vegna væntanlegrar útfærsln
Irar skjóta
á skriðdreka