Morgunblaðið - 19.10.1971, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 19. OKTÖBER 1971
7
Vitnisburður Hendersons
*
um Islendinga
Fyrstu bækurnar, sem lýstu
Islandi og Islendingum voru
mjög fáránlegar. Þess vegna
komst séra Jónas á Hrafnagili
þannig að orði:
— Fyrsti maðurinn, sem lýsir
þjóðinni með nokkru viti, var
Eggert Ólafsson um miðbik 18.
aldar. Lýsingar eldri manna eru
aliar óáreiðanlegar og vitlausar
og ekkert mark á þeim takandi,
og er nægilegt að vísa til þess,
sem haft er eftir öðrum eins
iabbakútum og Biefken, Martini
ere, Anderson o.m.fl. sem iítii
eða engin kynni höfðu af land
inu, en bjuggu til alls konar
skripasagnir eftir afspurn fá-
fróðra sjómanna og kaupmanna,
sem lengi hafa kunnað, að sögn,
að kríta liðugt.
I»ess má hér geta, að Ander-
son var borgarstjóri i Hamborg,
„hálærður maður, vitur og vin-
sæii.“ Hann hafði aidrei komið
til Islands, en hafði fróðleik
sinn frá dönskum kaupmönnum
og sjómönnum, og var því ekki
von á góðu. Horrebow ritaði
góða bók til þess að hrekja firr
ur og missagnir Andersons og
iýsa Islendingum eftir nánum
kynnum af þeim. (Þessi bók
kom út á íslenzku 1966). Má
segja, að sú bók og Ferðabók
Eggerts hafi orðið til þess að
kveða niður fyrri öhróður um
Isiendinga. Siðar koma svo út
bækur eftir ýmsa útlendinga, er
höfðu ferðazt hér um land og
kveður við aiit annan tón í
þeim.
Ebenezer Henderson dvaldist
hér 1814—15 og ferðaðist þá
víða um land. Hann ritaði síðan
stóra og merkiiega bók og ber
fslendingum vel söguna. Má
þar víða sjá, að honum hefir
komið á óvart sú menning, sem
þá var hér í iandi og hve fróð-
ir og gáfaðir margir fslendingar
voru. Skal hér rakið nokkuð af
þvl
Hann kom að Urðum í Svarf
aðardal og gisti þar. Skemmti
hann þá bónda fneð því, að iesa
fyrir hann bréf frá Persakeis-
ara til formanns Hins brezka
bibiiuféiags út af nýrri persn-
eskri þýðingu Nýja testámentis
ins, og var bréfið ársett 1229.
Lítill drengur, sem þar stóð hjá
og hlýddi á, sagði að þetta væri
orðið æði gamalt bréf. „Ónei,
drengur minn,“ sagði bóndi,
„það er ekki eftir okkar tima-
taii, heidur eftir hegirah“ (tíma
tali Múhameðstrúarmanna).
Þetta þótti Henderson merki-
legt.
Bónda hitti hann og í Húna-
vatnssýslu og var hann með lest
en Henderson gaf sig á tal við
hann. Óðara sagði bóndinn með
mikilli mælsku og ska*f>-
skj'ggni, að það hlyti að vera
byggð á stjörnunum. „Það eru
nú þeir Júpiter og Satúrn og“
— hann hugsaði sig ögn um og
lagði hönddna á ennið — „og
piánetan, sem Hersehel i Lund-
únum fann seinast. Þær hijóta
að vera byggðar, þær eru sama
eðiis og jörðin það eru ekki
eldhnettir." Hann varð stein-
hissa, er Henderson var engu
fróðari en hann um þetta, og
sagði þá að sér þætti verst, að
geta ekki fundið Herschel sjálf
an, þvi hann kvaðst þurfa að
spyrja hann margs.
Þegar Henderson ferðaðist
um Fijótshiíðina, hitti hann
þar bónda í kaupstaðarferð, og
varð aiveg undrandi á því hvað
bóndi var fjöifróður. Hann
kunni vel sögu Cromwells og
var stálsieginn í iandafræði
Englands. Þetta hafði hann úr
dönskum bókum. Hann hafði og
náð í þýzka bók og sat nú við
að læra þýzku af sjálíum sér,
til þess að geta iesið bókina.
Hann hafði og lesið biblíuna
með athygli og kvaðst ekkert
skilja i reiði guðs.
Hann segir og frá bláfátæk-
um bónda norður i Eyjafirði,
sem var að basla við að lesa
bibliuna, þótt hún væri á
dönsku.
Þá segir Henderson frá því, að
hann hafi komið á bláfátækt
barnaheimili. Það var í Hólum,
efsta bæ i Biskupstungum. Tvær
dætur hjónanna, önnur 14 ára
en hin 18 ára, lásu hátt fyrir
hann i Nýja testamentinu, og
dáðist hann mjög að því hvað
þær lásu vel. Sumarið eftir kom
hann þar aftur og var eldri
stúlkan þá orðin svo vel að sér,
að hún gat lesið orðrétt upp úr
sér hverja grein í testamentinu
sem hann minntist á. Þetta var
dæmi um sérstakar námsgáfur.
Hann gaf þeim þá Nýja testa-
mentið, en þær kysstu hann fyr-
ir að islenzkum sveitasið.
(Henderson útbýtti hér bibli-
um og Nýja testamentum um
iand allt).
Frá
horfnum
tíma
FRETTIR
Kvennadeild
Skagfirðingaféiagsins í
Keykjavik
byrjar vetrarstarf sitt með aðal
fundi, sem haldinn verður i
Lindarbæ niðri miðvikudaginn
20.10. kl. 20.30. M.a. verður sagt
frá afhendingu afmælisgjafar til
Sauðárkrókskaupstaðar í júlí
síðastliðnum.
Kvenfélag Hallgrímskirkju
Fundur verður haldinn í safnað
arheimilinu Hallgrímskirkju
fimmtudaginn 21. október kl.
20.30. Rœtt verður um fyrirhug
aðan basar. Upplestur, kaffi. Fé-
iagskonur fjölmennið og takið
með ykkur gesti. Stjórnin.
Kvenréttindafélag islands
heldur fund annað kvöld, 20.
október á Hallveigarstöðum, I
salnum niðrd. Á fundinum talar
frú Auður Eir, guðfræðingur um
viðlhorf kirkjunnar til prest-
vigslu kvenna. Auk þess verður
kosin ein kona í ritnefnd 19. júní
og reatt um vetrarstarfið.
TILBOÐ ÓSKAST BROTAMÁLMUR
1 bifreiðina R-4160, Mercedes 'Benz, t»l sýnis að Bólstaðar- hHð 11 fná kl. 17—21. Kaupi allan brotamálm lang- hæsta verði, staðgreiðsla. Nóatún 27, sími 2-58-91.
HÚSGÓGN TIL SÖLU Vönduð teakihúsgögn, danskt bonstofuborð og stólar, borð- stofurskápur, hjónarúm, inn- skotsborð, og fl., selst ódýrt vegna flutninga. Simi 108S7. VILL EKKI EINHVER barngóð kona í Safamýri, Álftamýri eða við Háaleitisbr. norðan Mi'klubrautar gæta 7 ára drengs frá kl. 9—1. Uppl. eftir kl. 6 í sima 81148.
KJÓLAR Únval af vönduðum, nýjum samkvæmis- og brúðarkjólum ásamt brúðarskiruim. Mjög gott verð, ti( sölu að Hraun- teig 28, neðri hæð. TÖKUM AÐ OKKUR smíði á eldhúsinnréttiingum, klæðaskápum o. fi. Gerum föst verðtiiboð. Trésmíðaverk stæði Þorvaldar Björnssonar, simi 36148, kvölds. 84618.
8—22 SÆTA hópferðabifreiðir til leigu. Einnig 5 manna „Citroen G. S." leigður út en án bíl- stjóra. Ferðabílar hf., sími 81260. HÚSMÆÐUR Stórkostleg lækkun á stykkja þvotti, 30 stk. á 300 kr. Þvott ur, sem kemur í dag, tilbúinn á morgun. Þvottahúsið Eimir Síðumúla 12, simi 31460.
ÚTVARP, SJÓNVARP, SAUMA- VÉL. Nýtt Normende sjón- varp, nýtt Blaupunkt útv.tæki og lítið notuð Pfaff saumavél í skáp, hentug fyrir saumast. AHt á mjög góðu verði, til sölu að Hraunteig 28, n. hæð. SENDISVEINN óskast frá kl. 2—5 e. h. fiimm daga vikunnar. Þarf að hafa reiðhjól eða skellinöðru. — Uppl. í Skeifunni 15 frá kl. 5 til 6 e. h. eða í sima 26600 á sama tíma. — Hagkaup.
KLÆÐI OG GERI VIÐ bólstruð húsgögn. Húsgagrvabólstrunin, Garða- stræti 16. — Agnar lvars. Heimasimi í hádeginu og á kvöldin 14213. HALLÓ — HALLÓ Óskum eftir 1, 2ja—3ja herb. ibúð strax. Uppl. i sima 40831 mitli kl. 7—8 á kvöld- m.
Heímboð
Husqvarna
Við bjóðum yður að koma í verzlun
okkar að Suðurlandsbraut 16 og
kynna yður kosti þá sem einkenna
HUSQVARNA FRYSTKISTUR.
Þér munið sannfærast um, að
Husqvarna frystikistur eru í
sérflokki.
Husqvarna
— á undan tímanum.
Umboðsmenn um land allt
luina'i Sfyzeittóm kf
SUÐURLANDSBRAUT 16 SÍMI 35200
HUNDRAÐ KRÓNUR Á MÁNUÐI
Fyrir ÍITT HUNDRAD KRÓNUR á mánuði seljum rið
RITSAFN JÚNS TRAUSTA
8 bindi í svörtu skinnlíki
Við undirskrrft samnings greiðir kaupandi 1000 krónur. SlÐAN 100 KRÓNUR Á MÁNUÐI
Bókaútgáfa GUÐJÓNSÓ
Hallveigarstíg 6a — Sími 15434