Morgunblaðið - 27.10.1971, Síða 23

MORGÖNBLAÐIÐ, MIÐVTKUDAGUR 27. OKTÓBER 1971
23
Guðrún Jónsdóttir
frá Þyrli — Minning

Fædd 3. febrúar 1876.
Dáinn 19. október 1971.
HINN 19. þ.m. andaðist Guðrún
Jónsdóttir íra Þyrli á 96. aldurs-
ári. Guðrún var fædd að Mið-
dalskoti í Kjósarhreppi 3. febrú-
ar 1876. Foreldrar hennar voru
Sólveig Einarsdóttir og Jón
Gestsson. Foreldrar hennar
fluttust síðar að Morastöðum og
Litla-Bæ í sömu sveit. Þar and-
aðist Sólveig eftir að hafa legið
rúmföst á eliefta ár. Það féll í
hlut Guðrúnar frá 12 ára aldri
að annast um móður sína í veik-
Sndum hennar. Þá þegar kom í
ljós, hve einstök hún var í þvi
að annast þá, sem hjúkrunar
þurftu með. Guðrúnu lang-
aði að læra hjúkrun, af
þvi gat ekki orðið, en á
langri iifsleið hennar nutu
margir umhyggju hennar. Eftir
lát móður sirmar dvaldist Guð-
rún áfram í Kjósinni, lengst af
hjá hjónunum Ólafi Einarssyni
og Helgu konu hans, er bjuggu
að Vindási. Guðrún var eftdrsótt
til vinnu sakir atorku sinnar og
einstakrar verklagni, samfara
starfsgleði og léttri lund.
Á unga aldri sjálfmenntaði hún
sig i fatasaumi, en á þeim tíma
var slík verkkunnátta fágæt
meðal rmigra stúlkna, sem enga
aðstöðu höfðu til náms. Siðar,
þegar hún veittá forstöðu mann-
mörgu heimili, kom þessi hag-
leikur hennar sér vel. Þá urðu
sveitaheimilin að búa sem mest
að sínu við að fæða og klæða
sáitt heimafólk. Guðrún var fé-
lagslynd og hrókur alls íagnað-
air. Söngelsk og kunni mikið af
ljóðum. Það var fróðlegt að
heyra hana lýsa félagslifi unga
fólksins i Kjósinni fyrir og eftir
aldamótin. Hætt er við, að í dag
þætti það fábrotið, en auðheyrt
var á frásögnum hennar, að hin
minnsta tilbreytni var mikils
metin í fásinni þess tima.
Árið 1908 fór Guðrún að Litla-
Sandi á HvalfjarðEirströnd. Verk-
efnið var að sauma föt á fimm
móðurlausa drengi. Helgi Jóns-
son, bóndi þar, hafði misst konu
sína Guðleifu frá fimm ungum
sonum frá tveggja til tólf ára
gömlum. Á skömmum tíma vann
Guðrún hugi ungu drengjanna
svo, að þegar hún skyldi halda
brott bað einn þeirra hana um
að verða kyrra hjá þeim. Þar
með urðu kaflaskipti í lífi Guð-
rúnar, hún gekk drengjunum í
móðurstað og giftist Helga 25.
júlí 1909. Tveimur árum síðar
keyptu þau jörðina Þyril. Sem
húsmóðir á þvi stóra og lands-
þekkta rausnarheimili fengu
fjölþættir hæfileikar Guðrúnar
notið sín. Þyrili liggur i þjóð-
braut, þar var ávallt mikill gesta-
gangur, enda gestrisni húsbænd-
anna viðfræg.
Eftir að bifreiðar Homu til
hélzt það árum saman, að marg-
ir þeirra, sem akandi fóru fyrir
Hvalfjörð, héldu uppteknum
hætti frá þvi, að þeir ferðuðust
fótgangandi eða á hestum að
koma við á Þyrli sér til hvildar
og hressingar. Á Þyrh var ávallt
mannmargt í búskapartið Guð-
rúnar og Helga. Þau eignuðust
ftonm börn og komust fjögur
þeirra upp. Synir Helga frá
fyrra hjónabandi voru eins og
áður er getið fimm. Árni og
Ólafur eru látnir, hinir eru Jón
bóndi á Blönduholti í Kjós, kvænt
ur Láru Þórhannesdóttur. Val-
geir, prófastur að Ásum í Skaft-
ártungum og Sigurður bóndi að
Þyrli, kvæntur Steinþóru Sig-
urbjömsdóttur. Böm Guðrúnar
og Helga eru: Guðleitf gift Greip
Kristjánssyni, lögregluvarð-
stjóra, Jóhann, starfsmaður
Strætisvagna Reykjavíkur,
kvæntur norskættaðri kónu, Jó-
hönnu Jónsson, Margrét, gift
Ragnari Þorgrimssyni, fulltrúa
hjá Strætisvögnum Reykjavíkur
og Bjami blikksmiður, kvæntur
Guðríði Kristjánsdóttur Breið-
dai.
Þyrilsheimilið var griðastaður
aldraðs fólks, sem naut þar ævi-
kvöldsins í slkjóli umhyggju-
samrar húsmóður. Böm og ungl-
ingar sóttust eftir þvi að kom-
ast þangað aftur og aftur. Þar
fundu æskan og eliin, að allir,
sem þurftu umhyggju við voru
aufúsugestir.
Blómlegan búskap ráku þau
Guðrún og Helgi að Þyrli. Kost-
ir jarðarinnar vom nýttir af
vinnusömum höndum undir
traustri verkstjóm húsbænd-
anna. Ég, er þetta rita, fluttist
með móður minni að Miðsandi
í nágrenni Þyrils 1932, þá var
ég innan við fermingu. Það
vakti fljótt tilhlökkun hjá mér,
ef í vændum var, að ég ætti að
fá að skreppa að Þyrli. Heim-
ilisbragurinn þar hafði heillandi á
hrif á mig, sem aðra, sem honum
kynntust. Þar rikti einstök glað-
værð og starfsgleði. Þyrill er
góð jörð, en krafðist mikils
mannafla, ef allt skyldi nýtt við
þeirra ttona aðstæður. Að Þyrli
er stórbrotin náttúrufegurð.
Hvalfjörðurinn og f jallahringur-
inn er óviða fegurri til að sjá
en frá Þyrli, þegar fjöllin spegl-
ast í sjónum i logni, eða þegar
stormurinn æðir ógnvekjandi i
mikilleik sínum, en andstæður
islenzkrar veðráttu eru skarp-
ar að Þyrli. Grunur minn er, að
of margir, sem leið eiga fyrir
Hvalfjörð nú á timum hins
mikla hraða, gefi ekki sem
skyldi gaum að hinni marg-
slungnu fegurð, sem þar er. Hitt
veit ég, að þrátt fyrir annir gaf
Guðrún sér tíma til að veita
þessu athygli og festa sér í
minni.
Það var lærdómsríkt að hlusta
á frásagnir hennar löngu eftir
að hún var flutt frá Þyrli. Hún
dró fram skýrar myndir frá
Hvalfirðtoium og umhverfi
hans. Þá var auðheyrt, hve
næmt auga hún hafði fyrir
breytileika íslenzkrar náttúru-
fegurðar. Þetta kemur og fram
í þeim mörgu listaverkum, er
hún skóp, er henni á efri ár-
um gafst tími til að sinna list-
hneigð sinni. Handavinna henn-
ar ber hæfileikum órækan vott
og hverju er hægt að áorka með
sjálfsnámi einu saman.
Árið 1933 syrti að í lífi Guð-
rúnar. Á rúmu ári missti hún
mann sinn og tvo stjúpsyni.
Guðrún sýndi það þá, að þegar
mest reyndi á var hún sterkust.
Þetta fundu þeir fjölmörgu, sem
nutu umhyggju hennar og upp-
örvunar á erfiðum stundum.
Árið 1935 fluttist Guðrún til
Reykjavikur og dvaldist eftir
það hjá Guðleifu dóttur sinni I
góðu yfirlæti umvafin ástúð ást-
vina sinna.
Það, sem öðru fremur ein-
kenndi Guðrúnu var einlægt
trúartraust. Trúin á hið góða
og bjarta i lífinu geislaði út frá
henni. Slikum persónuleika er
ómetanlegt að kynnast.
Guðrún unni sveitinni sinni,
Hvalfjarðarströndinni, hugást-
um. Þar vann hún sina stærstu
sigra og varð fyrir sárustu sorg-
um lífs síns.
Siðastliðinn mánudag var hún
lögð tid hinztu hvildar að Saur-
bæ.
Blessuð sé minning þessarar
höfðingskonu.
Axel Jónsson.
Mánudaginn 25. október sl.
var Guðrún Jónsdóttir frá Þyrii,
Sigtúni 57 til moldar borin. ÖIl-
um þeim, sem kynntust henni, er
hún ógleymanleg. Hún var
óvenju fríð sýnum, höfðingleg i
framkomu. Það sópaði að henni.
Ég kynntist henni í Kvenfé-
lagi Laugarnessóknar. 1 það fé-
lag gekk hún fljótlega eftir
stofnun þess, þann 6. apríl 1941
og reyndist hin bezta félags-
kona. Þegar hún varð áttræð
þann 3. febr. 1956 var hún gerð
að heiðursfélaga, svo mikiis var
hún metin meðal vor félags-
kvenna. Fræg er handavinna
hennar og ótrúleg afköst henn-
ar. Árið, sem hún varð níræð,
1966, fengum við leyfi til að
halda sýningu á handavinnu
hennar í sambandi við kaífisölu
félagsins á uppstigningardag.
Við höfðum í það skipti fengið
inni í Laugamesskólanum og
var mununum komið fyrir í
einni skólastofunni. Það voru
ótrúlega margir fagrir hlutir,
sem voru þar til sýnis, margir
alveg nýir af nálinni. Vakti
Framhald á bls. 20.
FRÁ DAIÖRKU
IHý sending af kápum mú
kuldafóðri
í
TIZKUVERZLUNIN
ARÁRSTlG 1
^mmmtm
a
\
0
0
0
0
*
0
í
0
í
*
Verktakor — sveitarfélög
TIL SÖLU: ~
DODGE 10 hjóla árg. 1965 m/ grjótpalli, burður 15 tonn.
SKANIA VABIS árg. '59 m/lyftihásingu, burðut 12 tonn.
TRAKTORSGRAFA Ferguson árg. 1964.
BÍLASALA MATTHfASAR,
Höfðatúni 2 — Sími 24540.
Nýkomnar
einlitar og röndóttar peysur, buxnadress og hettupeysur,
þykkar sokkabuxur fyrir börn og fullorðna.
VERZLUNIN IRMA.
Laugavegi 40, sími 14197.
Sendill
Duglegur sendill, sem hefur yfir vélhjóii að ráða, óskast sem
fyrst. Til greina kemur ungur maður eða stúlka með bílpróf.
Tilboð merkt: „Sendill — 3111" sendist afgreiðslu blaðsins
fyrir næstkomandi laugardag.
íbúð í Vesturborginni
Til sölu í smiðum 2ja herb. ibúð 64 ferm. á 1. hæð í fjðl-
býlishúsí við Tjarnarból (Lambastaðatúni á Seltjarnarnasi).
Afhendist upp úr næstu áramótum.
SKIP OG FASTEIGNIR,
Skúlagötu 63.
sími 21735, eftrr lokun 36329.
POCLAIN vökvaknúnar gröfu og moksturs-
vélar, hraðvirkar, afkastamiklar og end-
ingargóðar.
UNDIRSTÖÐUVÉL VERKTAKANS
Fulltrúi POCLAIN verksmiðjanna verður
staddur hjá okkur dagana 27.—29. október
til viðtals við viðskiptavini okkar.
Hl. Hamar, véladeild
Hamarshúsi, Reykjavík, sími 22123.