Morgunblaðið - 22.06.1972, Page 17

MORGUNBL.AÐIÐ, FIMMTUDAGUR 22. JÚNl 1972
17
Birgir ísl. Gunnarsson:
Enginn borgarf ulltrúi
greiddi atkvæði gegn
fasteignasköttunum
Engar nýjar framkvæmdir, ef
heimildin hefði ekki verið notuð
MORGUNBLAÐIÐ sneri sér í
gær til Birgls ísleifs Gnnnars-
sonar, borg-arráðsmanns i
Reykjavík, og' spurði hann um
ástæðurnar fyrir því, að
Reykjavíkurborg nýtir hækk-
unarheimildir tekjustofnalag-
anna á fasteignaskatt. í svör-
um hans kemur m .a. fram:
Ef það hefði ekki verið gert,
hefði ekki verið unnt að ráð-
ast í neinar nýjar framkvæmd
ir á þessm ári, hvaða nafni sem
þær nefnast, svo sem skóla-
byggingar, ný iþróttamann-
virki, framkvæmdir á sviði
heilbrigðismála, ný barna-
heimili, framlög til kavvpa á
nýjum togurum og fleira.
Borgarfulltrúar stuðnings-
flokka rikisstjórnarinnar
greiddvv ekki atkvæði gegn
því, að gripið yrði til 50%
álagsheimildarinnar á fast-
eignagjöld.
— Hvemig fóru sveitarfé-
lögin út vir skattalagabréytimg
unium?
— Hlutur sveitarfélaganma
var stórlega steertur. Að vísu
var af þeim létt nokkrum út-
gjöldum, en tekjuskerðingin
var almennt mum meiri en
því nam. í því sarmbamdi er
rétt að rifja upp, að mjög
fljótlega eftir að frumvörpim
um skattalagabreytimgamar
voru lögð fram á Alþimgi,
varð sveitarstjórnarmönnum
það aknenimt ljós-t, að mjög
var skertur hlutur sveitarfé-
lagamna. Þetta kom mjög
glöggt fram á fulltrúaráðs-
fundi Samfoands íslenzkra
sveitarfélaga í janúar sl., þar
sem fulltrúar allra flokka
sameiimuðust um mjög á-
kveðna ályktum um breytimg-
ar í þágu sveitarfélaganna,
Þar kom og fram hörð gagm-
rýni á þau vimnubrögð, að
emguim ful'ltrúa Samtoands ís-
lenzkra sveitarfélaga var gef-
imn kostur á að taka þátt í
að semja þessi lagafrumvörp.
— Hver voru viðbrögð
borgarfuliltrúa Reykjavíkur
við þessum skattalagabreyt-
imgum?
— Útrei'kmiimgar á grumd-
velli skattalagabreytimgamma
sýndu, að hlutur Reykjavík-
ur var mjög skertur með
þesisum frumvörpum. Borgar-
fulltrúar Sjálfstæðisflokksims
fluttu því tillögu í borgar-
stjórn þann 2. marz sl., þar
sem með mjög hógværu orða-
lagi var lýst áhyggjum yfir
þessari þróun og skorað á Al-
þiimgi og ríkisstjóm að bæta
úr og gæta þess við afgreiðslu
málsinis á Aiþingi, að mögu-
leikar Reykjavíkurborgar og
Birgir ísl. Gunnarsison.
annarra sveitarfélaga til
tekjuöflunar yrðu a. m. k.
ekki gerðir lakari en verið
hefði. Með þessari tillögu
var gerð tilraum til þess að ná
samstöðu meðal allra flokka
í borgarstjónn til varnar hags-
munum Reykvíkinga. Það
furðulega gerðist hins vegar,
að borgarfullltrúar þeirra
flokka, sem stamda að ríkis-
stjórninni, kusu frekar að
þjóna ímiymduðum hagsmum-
um ríkisstjórnarimmar en því
fóliki í Reykjavik, sem kosið
hafði þá til borgarfulltrúa-
starfa. Af þ'eim ástæðum
greiddu þeir ekki atkvæði
með áskorun borgarstjórnar.
— Hvernig var staðan í
reynd, þegar borgarstjóm
samþylklkti fjárhagsáætlun
1972?
— Erifðasta ákvörðun sjálf
stæðismanna við afgreiðsdu
fjárhagsáætlumar var, hvort
nýta ætti heimild himma nýju
tekjustofnalaga um 50% álag
á fasteíjgnasíkatt. í lögunum
er ráð fyrir því gert, að skatt-
urinn sé miðaður við fast-
eignamat og skuli vera ¥2%
af fasteignamati íbúðarhús-
næðis og 1% af öðrum fast-
eignum. Síðam er sveitar-
stjórn heimilt að ininheimta
álag á fasteignaskatt allt að
50%, þanmig að samsvarandi
tölur verða 0,75% og 1,5%.
Við mat á því, hvort nýta
ætti þetta heimildarákvæði,
stóð valið á milli tveggja
leiða. Anmars vegar hvort
skera ætti niður fyrirhugað-
ar framkvæmdir í svo ríkum
mæli, að dæmalaust hefði
verið hjá Reyikj avíkurborg.
Hins vegar hvort nýta ætti
þessa heimild, sem gaf í tekj-
ur u. þ. b. 150 millj. kr. Og
til viðbótar má geta þess, að
félagsmálaráðuneytið lét að
því liggja, áður en fjárhags-
áætlun Reykj avíkurborgar
var samþyikkt, að litlar líkur
væru á, að ráðumeytið myndi
heimila sveitarfélögum að
ininiheimita útsvör með 10%
álagi nema aðrir tekjustofn-
ar, þ. á m. álag á fasteigna-
skatta, væru nýttir að fullu.
Rétt er að taka fram, að hér
var aðeiims um að ræða mumn-
legt álit ráðumeytisins, en
ekki endanlegan úrskurð.
í raun þýddi þetta fyrir
Reykj avíkurborg um 250
millj. kr. tekjuskerðimigu, sem
hefði þýtt það, að ekki hefði
verið umnt að byrja á nein-
um nýjum framkvæmdum á
þessu ári, hverju nafni sem
þær nefnast.
BORGAIt
-mni
— Hvaða framkvæmdir er
hér urn að ræða?
— Á flestum svið'Um borg-
armálanna, en sem dæmi má
nefna nýjar skólabyggingar
eins og t. d. Fellaskóla í
Breiðholitshverfi, ný íþrótta-
mannvirki, framkvæmdir á
sviði heilbrigðismála, eins og
stækkun Arnanholts, ný barma
heimili, framlög till kaupa á
nýjum togurum o. fl. Eniginn
borgarfulltrúi treysti sér til
við afgreiðslu fjárhagsáætl-
unar að mæla með svo al-
gjörri framlkvæmdastöðvun
hjá borginni.
— Greiddu borgarfulltrúar
minmihlutans atkvæði gegn
50% álaginu á fasteignaskatt-
inn?
— Það er von að spurt sé,
því að máigögn þessara
floklka hafa mjög eindregið
haldið því fram upp á síð-
kastið, að þessir borgarfull-
trúar hafi greitt atkvæði
Framhald á bls. 21
EFTIR
ELÍNU PÁLMADÓTTUR
ÞIÐ hafið auðvitað öll heyrt um þetta
snjalla l’æknisráð, að lækna hitasótt-
arsjúklinginn með því að kæ'a hita-
mælinn. Þetta ráð hefur mér oft
dottið í hug að undanförnu.
Sjálfsagt leynir þetta ágæta gamla
ráð á sér. Þótt hitinn lækki ekki í
likama sjúklingsins, þá rná eftir kæl-
inguna lesa af mælinum þá tölu, sem
maður vill sjá. Svo geta auðvitað
allir, sem hafa einhverjar áhyggjur
af ástandinu, sjálfir séð að þetta er
allt í fínasta lagi. Þarna er alveg hár
réttur hiti, hvorki of eða van. Og
hver er svo að kvarta?
Sjáum bara hvernig þetta verkar á
þennan þekkta sjúkling, þjóðfélagið
okkar, sem hrjáð er af alls konar ó-
áran. Alltaf er það uppfullt af kvill-
um, sem standa því fyrir þrifum, eins
og t. d. fjárskorti. Og hann þarf að
sjálfsögðu að finna ráð til að lækna.
Sifellt vantar til dæmis peninga til
að lána húsbyggjendum, svo þeir
megi koma yfir sig þaki. En þá má
bara auka lánsféð með því að fá það
hjá lífeyrissjóðunum, sem hvort sem
er hafa verið að lána umbjóðendum
sínum þetta sama fé til húsbygginga,
og láta stjórnvöld bæta því fé í sína
lánasjóði, eins og í sjóð húsnæðis-
málastjórnar. Þannig má auðvitað
auka lán til húsbyggjenda. Þetta er
mjög snjallt ráð og gefur ekkert eft-
ir því að breyta tölunni á hitamælin
um með kælingu. Ástand sjúklingsins
er það sama, en þetta gerir aðstand-
endur ánægða með töluna, sem þeir
sjá.
Nú, og þegar vantar fé til fram-
kvæmda í landinu, er sýnilega fundið
ágætt ráð. Bara að freista fólksins,
sem kann að luma á sparifé í banka,
til að kaupa sér fyrir það visitölu-
tryggð spariskírteini. Bankarnir hssfa
hvort sem er verið að lána þetta sama
fé til hvers konar framkvæmda, með
an það var í þeirra vörzlu. Þannig
má einfaldlega auka fé til fram-
kvæmda í landinu. Hókus pókus, 500
milljónir koma á framkvæmdafjár-
mælinn. Svona tölur geta virkað á-
kaflega róandi á aðstandendur.
Ef almennt kaupgjald ætlar svo
að rjúka upp, eins og hiti í sjúklingi,
þá má bara láta eins og maður sjái
ekki öll visitölustigin — fella til dæm
is niður fjögur í einu með því að ráð
stafa snarlega fundnu niðurgreiðslu-
fé, áður en lesið er af vísitölustigan
um. Þannig fæst mun æskilegri tala,
hvað sem ástandinu líður.
Alveg eins má auðvitað gæta þess
að talan hækki ekki á þessu hvim-
leiða mælitæki, vísitölustiganum,
með því að vera bara ekkert að við
urkenna tilkostnaðinn, sem vaxið hef
ur. Eða að minnsta kosti ekki nema
brot af honum, svo hann þurfi ekki
að vera að sprengja upp endanlegt
verð. Þannig má fá miklu lægri af-
lestur af vísitölunni, þegar gáð er á
mælinn.
Svona geta lausnirnar verið ein-
faldar, ef maður bara hefur nægilegt
hugmyndaflug til að finna ráðin. Og
nóg er í voru landi af hugmyndarík
um mönnum við læknisaðgerðirnar
— og þeir eru meira að segja mjög
fúsir til að leggja fram snjailar hug
myndir sínar. Þar er enginn lækna-
skortur. Framboðið meira en eftir-
spurnin.
Nýlega var listahátiið í Reykjavík,
sem sjálfsagt hefur ekki farið fram
hjá neinum. Ætla ég ekki að fjöl-
yrða um hana hér. Eitt smáatriði
mæt-ti kannski minnast á, sem taka
mætti til athugunar næstu tvö árin
eða fyrir næstu listahátið, þó ekki
sé það neitt stórmál.
1 lok tónleika eða listflutnings, þeg
ar lófaklappið kvað við og listamað-
urinn var búinn að hneigja sig í
fyrsta sinn, sást iðulega koma trítl-
andi inn ung stúlka með plastpoka
í fan,ginu. Þennan plastpoka fékk
hún listamanninum og hneigði sig
pent. Gætu njótendur ekki greint
framan úr sal blóm bak við plastum-
búðimar, gátu þeir að viisu gert sér
i hu'garlund að þau mundu vera fal-
in einhivers staðar í dúðunum.
En satt að segja verður ákaflega
lít'lll glæsibrag'Ur yfir blómagjöf á
sviði sem ég efast ekki um að hafi
jafnan verið mjög rausnarleg í þessu
tilfelli þegar hún kemur í fangið á
listamanninum svona búin. Sjálfsagt
er þetta hentugt. Þá þarf ekki að
pakka blómunum inn aftur, áður en
þau eru tekin heim i hótelið eftf'
hátíðina. En varla eru þau færð lista-
manni á hátiðarstundu frammi á svið
inu til að þau endist vel. Ég hefi að
minnsta kosti alltaf skilið að þar
eigi þau einmitt að ljóma og skína
og vera eins og punktur yfir i-inu,
þar sem hann stendur frammi fyrir
þakklátum áheyrendum og tekur
hyllingu.
Segðu það með blómum var sagt i
auglýsingunni. Ég býst við að blóm,
sem færð eru listamanni á sviði, eigi
að tala — segja eitthvað á þessa leið:
Þetta var skínandi gott, ég hef
skemmt mér vel og notið þess sem
þér fluttuð í kvöld. Takk!
Svona hugsanir segjast með blóm-
um, en missa alveg marks í plasti.