Morgunblaðið - 30.06.1972, Blaðsíða 5

MQRGTJ.N1BLA ÐdÐ, PÖSTUDAOUR 30. JtjNl 1632
5 a

ÍSING
ekki tiltakanlega mikill trafali
á meginhluta traustbyggðrar og skynsamlega
lagðrar háspennulínu yfir hálendi íslands
„Hér ar viss.nrl€ga. mibið í
Iiúli, því a<5 úr hófi tnogt-
fsing á háspeimmiiínii til sjón varpsstöíVvar á fjaUimi Löne-
hprgi i Yoss. ísinaginið niæld ist aHt að 300 kg á Itmgdaur-
mert.ra, em limui «r einlmw sú tnamsbbj'ggðasto í hrimL
byggð fúna er rnjög dýr í
toyg-gingu á lamgri ieáð, «n of
ví-Uí eða óheppilega Jögð liria
g«tnr htaus vegar valðSð
miMu t jóni og margháttnétaim
vamðræðtLm. aiuk þoss að vora
ortið og ðýr i ilíWtaWí og
refcKtri," segir Fknsi Hr«.f ri Sig
mflawB mja. í gireéin: „Isimgar
haeifcta og háspemmiilína yfir
hále*idið“, sem birtist í 2.
hetFli VeðnnbH — timafciti
handa alþýðu, sem Félag ís-
i«enzkra \ eót [rf ræóin ga gertsir
út.
I greim þessari ræðjr Fiosi
Hmafn um háispenmuliimiu þvert
yiflir hállendli Islamds tiil sam-
tenigimgar (-rk u w :.S usvaða
swnnanlands og norðam. Seg-
ár Fiosi að helzti þröetaidiur
i veigi þessara framikvæmda
sé tviimaiaia'ust ihæittam á
límiuskemimdium vegrna íisimgar
og eitorma samflaira lamgri ieíð
wn óbygigðir og báiieindi.
1 greiminmdi segir m.a.:
„Ra'umar er um tvaar megim
leiðár morður að ræða frá
■offlkuveTOm summam íja'.la.
Liggur ömnur ura Kjöl, em
him um Sprengisand. Frá Búr
ÆeMsvimkjun liggur stytzta
óbyggðaleið norðtur Kjöfl, em
frá orkuverum viö Tungmaá
er áilika lömg leið um Kjaflveg
í Slkaigaifjarðairdaii og um
Sprengdtsamd í Kyjaifjiörö, eða
umn 140 km. Tii Akureyrar er
þó að sjáflfsögöu styitzt um
Spremgisamd, em' Jímulenigd og
afstaða til þét t býliskja rn a og
annarra hiugsamjegra stórra
noitemda htýitur ásamt isimgar
heettunni að verða þyr.gst á
metiumim, þetgar linuieið verð
ur vaflin.
KjaflvegsfleiOim iigg'.tr mun
flægra yfix sjó en Spremgi-
samd&Jeið, en að öðonu jöfnu
má gera ráð fyrir að isimgar-
og stommahætta vaxi nokkuð
með vaxamdi hæð yfir sjó.
H«st teagi vestari leiðim, frá
Sóigöildiu í Skagafjarðardali,
summan Keriinigartfjalla í um
720 metra hæð yfir sjó, en
meginhfluti Kjaivegs liggiur
mum lægra. Spr e nigieamds i e i ð
fler hims vegar hæst í um 920
metra haeð, ef miðað er við,
að íarið sé niður í botm Ej-ja-
fjarðar. Er um 12 Mómeitra
katKi sunman Eyjaf jarðar í yif
ir 880 meitra hæð. Mum flægra
og í xnikflu betra vari lægi
Spremgisandsleið, ef far-
ið vaeri um Mjóadafl niður að
Mýri í Báirðardal, en þá leng-
ist því miður leiðim til Akur
eyrar og vesturhluta Norður-
flamds úr hófí flram.
Ljóst er, að noik'kur isingar
hætta er aflls staðar á landi
Oíkkar, og ekki verður þvi
með öflfl.u Jcomizt hjá þvti, að is
img myndist á raflíeum.
Miitnmi háttar ísimig veldur
hins vegar ekltí tjóni á traust
hyglgðum háspenmullimum, og
vandamáldð verður því að
sniðgamiga eftiir því, sem fram
ast er Jtostur þá staði, þar
sem íisingarhætta er tiltöCiu-
lega mikil. Em reymsla er fyr
ir þvií, t.d. í Noregi, að ótrú-
lega mikidl munur getur ver-
ið á Ssimgarhættu á náfiægum
sitöðum."
Súðam næftir Flosi skort á
mæJim gum á ísinigarbættu á
þeim tveimur Jeiðium, sem
liamm segir helzrt koma tii
gTeina og segir siftan: „Vaem-
flegast tSl sk'jóts og göðs' ár-
ajngurs í sámbamdi við val á
Jlmiuileið yfir fliáflemdið er þó
tviimeéllaiíaust að styðjast við
rannsókn ir og athugamir amn
arra þjóða, sem víð mikdð is-
imgarvanSamáfl eiga að stríða
cng fliafa vúðtiæka reynsliu í
Ja.gnimigiu háspemmulína um há
flendlii." Segist Flosi svo helzt
hafa hér í huga „frændur oJík
ar Norftmenm.“.
Siðan rekur FCosi nokkuð
reynslu Norðmanna á þessu
sviði.
„Með gaumigæifile'grd athug-
um á toantum og landslagii og
námu samstarli veðUrfræð-
inga og verkifræOimga við
laigminigu hverrar linu, tekst
aft að finma nægjanflegt var
í hættiulegustu vimdáittum.
Salcast þá enigimn um, þót.t lím
ur verði litið eitt liflykkjótt-
ari, en tækmimenn hefðu eEa
tailið æskiflegt, enda eru þær
nánast þræddar um lamdslag-
ið framhjá láildegum hættu-
stöfflum. Stuindium er þó á köfl
um elckert var að fá, og er
þá ekki um anmað að ræða
em byggja sérstakíeg.a traust
ar og þá jafnframit mjög dýr-
ar límur á þessum s,töðum.“
Um hugsanleg linustæði yf
ir háflendi Islamds með tilfliti
til reymsflu Norfflmanna segir
Fiosi svo í greim simm.ii:
„,Á Kjaflsvæðinu sjáflfu virð
ist víðast auðvelt að finna tifl
töíulega gott lámustæði i vari
af fliærri fjöllum og ísingar-
hætita ætti því ekki að valda
sértlega mikflum erfiðlieikum
eims oig st&ðíesit er aí reymsl-
unni frá Hveravölilum. Helzt
viir'ðást geta verið hætta á
verulegrd isimgu i norðvest-
iægri vimdáitt á Litiasandi og
á nálægum slóðlum, en um
hamm Jægi líman, ef farið væri
niiður i Giflhagadal eða Svart
áixlai í Skagafirði. Minmi
væri isingarihæíttam senmiíliega,
ef farið væri nifflur Mællifelils
dal, enda lægd línam þá Jægra
og i meira varii. Frá Búnfieflfls-
viir'kjiun virðist við lauslega
athuigun á Jcocntum unnt að
firnna alilgóðia leið á Kjaflsviæð
ið vestam við Heijarkimm og
Geldim'garíeJJ., og sœmileg
Jeið virðiist eimmig firá Sig-
öldiu við Tumgmaá summam við
Rjúpnafel! suður af Keriing-
artfjöflflum. Á báðum þessum
ieifflum kynni þó var sums
stafflar að vera af dáflítið
Skornum skammti í suðvest-
JœgTi vimdátt, sem þvi gæiti
reynzrt varasöm um Jiávetur-
imm.
Syfflr: hfluti Sprengisands-
leiöar er söomuieiðis i mjög
'góðu vari af hærirdi fjöfllium.
Ein eimmiig Jiér er línustæðið
helizt opið fyrir suðvesitflægri
vi.ndiártit, sem þvfl gæti reynzt
varasöm ofan tifl á svæfflinu.
Það dregur hims vegar mjög
úr isimgarhætitu sunmanlands,
eimkium í lágsweiitum og Jág-
heifflum, að suðliaagir vimdar
eru oft hflýrri en svo, að um
ísimgu sé að ræða. Á nyrðri
híluta Spremgisandsleiðar er
eimnig gott vár fyr jr ýsmum
áttum, en mikifl isimgarhætta
gætli þó reymzt á hæsta Mut-
anium og efri hfluta leiðarinn-
ar niður í Eyjafjörð, þegar
hánorðamátt geisar. Hluti
þessarar leiðar er einnig litt
varimm fyrir norðvestlægum
Jmfvindium, sem bliása imm
Skaga.fjötrð, og gætii sú átt
því eimmiig arðáð hiáskaileg.
Hafa ber og í huga, að hivass-
vifflrasamit geeti reymzt á Jrá-
lemdisbrúmimni og að ndkkur
hætta er á siyddwiisingu :i
ESyjafirði, þar sem frostkaH
iofi gæti legið í dalnuim, þótt
komið vært þífflvsfflri og
sflydtía ofan dals. Nyrzti hluti
þessarar leiðar er því mikifll
óvissu- og hættustafflur.
Heifldarmiðurstaða þessa
máOe virðist vera sú, að ekki
sé ástaaða til að æt'iia, að is-
ing verffli tíl tiJtakamiega mik-
ifls traiala á Tnegintoiluta
traiustbygg'ðr'ar og skymsam-
iega Jagðrar liáspenmulínu ytf
ir hiáflemdi Isflands. Vissflir llinu
hflutar eru þó öðrum fremur
Mklegár hættustaðdr, og á
þeim, og þá sérstaMeiga á
miyrzrta hfliuta Sprengisamds-
leiðar, væri æskiílegt að setja
upp tilraumaJínur tdi beinmar
kömnumar og samanburðar á
ísimgarhættu. Femgjust þá
upplýsimgar, sem byggja
mætíti á val á Jimuleið og
ákvörðum um linustyrkieika.
ÆteiMegt gærti og verið, svo
sem Norðmenn hafa gert, að
koma á nánu samis.tarf,i verk-
fræðfimiga og vefflurtfrœðfimga
um ísinigarrannsólonir og und
irbúning meiri háttar líinu-
laigna. Loks meerttá enn neíma,
að ráffllegt gæti verið að fá
bimgað tifl ráfflgjafarstarfa
norskam sérfræöimg, sem
reynslu hefðí af ia.gmimigu há-
spemmuflima um háflendi Nor-
egs með sér'staku táfflfti táfl ís-
imgarvamdaimáíLsims. Hér ec
vissulega mikið í h'útfli, þvfi að
úr fkófd teaustbygigð Jfima er
mjög dýir í byggimgu á iamgri
Jeið, en otf veik eða óheppá,
iega iögð Júma getur hims veg
ar vafldið miklu tjómi og miarg
háttuðum vandræðum, auk
þess að vera erffið og dýr í
vifflhaldi og nelcstri."
Ég vil verða ljón . . . . !
1 Þjófflvffljamum 16. mral s.fl. birt
disrt grein, seim átti aö getfa til
kyrma mikið ósamkomulag imn-
an SjáJfstíeðisfJokksins. Sér-
stáWega voru tveir menn sakað
lr um eigin vaWabaráttu innam
tfJiokksims. Vitnað var í ummæíli
Fússa á Hafla í „Matmajnuiram",
þar siem hann á að hafia sagt:
„Eg vffl verða Jjón". Hötfundur
greimarinnar hlýtur að haífa ver
ið eitthvað ruglafflur i Jcofflinum,
að muiffl ekki hin Jamdsffleygu
orð Fúsa á Hafla: „,Ég vil verða
hjósn". JÞað er líka athyglisvert
að st-arlsmenn hflafflskis fleið-
rétftu ékki þessa næinJegu vfflu.
Kanmski er þeesum mönnum etfist
1 ftuga offunnoáfttur tfjómisins yfir
öðrum dýrum, með tffliiti tffl yf-
Irráða og eyfflsllusteiflnu rikis-
stjórmarinmar undanfarið. Afflt
það syndafilóð rúmast ekltí í smá
grein, ber.tíi aöeins á ratforku-
eimræðið, stöðnum raívæðimgar,
Framkvæmdasfcotfmun, skatta-
rániffl, dýrtiðartfJófflið, gengis-
lækkunarskriöuna, upptöku lifs
naufflsynOegra sjóða, svikin kosn
imgalofiorð um kjarabætfur ör-
yrkja og altíraðra. Um hvert
þessara atriða rnæitti skrifa Oanigt
mál. Sérstaklega er það lærdóms
rítot, hvemig fiarið var að því
að má hækkumimni (V.) af þeissu
venst stæða tfólki, með þvi að
setja I gamg verðhæktoun-
arstorúfiu á þær vörur, setm þöfcta
fiólk lifir aðallega á (landbún-
aðarvörur og fiskur). Þessi mál
hetfi ég komizt illa í kynni við,
og mun ég ef til vill skýra það
nánar síðar i sérstakri grein. 1
fyrrmeíflndri Þjóövffljagrein, var
hlakkað ytfir þvi hvað Sjálf
stæðistflóOítourinn væri illa á
veigi staddur, etftir miissi tveggja
mjög miJdlhæfra fioru®tumanna.
Það er vissulega athyglisvert að
heyra Þjófflvffljann getfa jtfiriýs-
imgu, þess etfhis, að öll ófiræg-
ingarskrif hams um þessa tvo
memm hafi verið eimtómar lygar.
Það er vel skiljanlegtf, að örffl-
uigt »e að taka við forystu eít-
ir einhverja mikilhætfustu stjórm
málamenn þjóðarinmar. Ég hefld
þó að engimn geti með rökum
haldið öðru fram en að Jóhamn
Hafistein haií leyst þetta vanda-
sama hi utverk mjög vel. Ég held
•«0 Þjóðviljanum væri nær að
ihuga sitt eigið gengisleyisi; þvl
hann veit vei, að Sjálfstæðis-
flolckurinn á fjölmarga ágæta
menn, ved til forustu fallna. Eing
in borg í viðri veröld býr eins
vel að þeim, sem atf ýms-
um ástæfflum standa höllum fæti
í Jífsharáttunni, eins og Reýkja-
vik: Sem dæmi nefni ég hina
ótrúlega lágu húsaleigu á fyrsta
flokícs húsnæði, og hima ágætu
húshjáJp í veikindaforfölllum.
Fjöflmargt fleira mætti nefina.
EJdtí vil ég halda því íram, að
aðrir flokkar hafi ekki Jagt eitt-
hvað af mörkum þessum máJium
til framdráttar. En það er hins
vegar staðreynd, að það er freflsi
«taGJtaJdii*gisins og tfjáwnáfla-
stjóm Sjálfstæðisiflolífcsiins, seam
gerir þetta mögulegt. Mér þætti
ekki óllildegt, etftir kyinni mín aff
sósíalsveitarstjómum hérJendis
og upplýsingum fierðamamma og
fjöJmifflla frá austantjaldsiömd-
um, að fljótlega yrði dregið úr
þessu einstæða Jiknarstarffi,
ef sú ógæfa skyldi henda, að
sósi'alfloklcamir næðu hér undir
tökuinum. Vitfirrimgsleg bruðl-
sfcetfna núverandi ríkisstjóm-
ar bendir ótvírætt í sörnu átt.
Þjóðviljinn spfflar einatt á þá
gatslitnu plötu, að í Sjálifistæðis-
flokknum séu allir stóreigma- og
hátelcjumenn. AUir ísJemdimgar,
sem elcki hafa ÞjófflviOjanm á heil
anum, vita vel, affl SjáJfistæðis-
fJokkurinm samanstendur afi
öfflum stéttum þjóðarinmar. Fjöfl-
margir verkamenn, iðmaðar-
menn, sjómenn *og bændur,
JEramtaM á Ws. 12.