Morgunblaðið - 30.06.1972, Blaðsíða 8

• • Tr* '
Með Qræfingum á Selveiðum, I* grein:
Selakeppurinn reiddur
Sláturtíð hjá selveiðibændum
I.ulli að greiða kóp úr netinu . . .
„Ég ætla bara að vona að
þessi skrif þín uni veiðina
verði ekki til þess að við
verðum að fara með kópana
í sláturhúsið næst,“ sagði
Magnús I.árusson, bóndi í
Svínafelli, er við héldum af
stað í selveiðiferðina.
Selveiði hefur oft ver'ð
hallmælt á iindanförnum ár-
um, og mönnum þótt aðfarirn
ar ómannúðlegar. Skrautleg-
ar lýsingar hafa birzt í fjöí-
miðiiim um óargardýr i mann
iegu gervi, sem hlóði drifin
murkiiðu lifið úr kópununi,
meðan kæpurnar horfðu á
„með tárin í augunum",
ómegnugar þess að skerast í
leikinn. Þannig var t.d. sagt
frá selaveiðum í Norðurhöf-
um, að eftir að mennirnir
höfðu danglað léttilega í
liausinn á kópiinum, og síðan
flegið þá meðvitundarlausa.
Eftir
Gísla Baldur
Garðarsson
hefðu þeir raknað úr rotinu,
og skriðið eftir ísniim, öskr-
andi af kvölum.
Um sannleiksgildi þessara
sagna skal ég ekki dæma, en
að fenginni reynslu hérlend-
is leyfi ég mér þó að draga
það í efa.
Ég fór þess á leit við þá
bændur á Svínafelli í Öræf-
um í vor, að fá að koma með
þeim í selveiði til þess að
skrifa um þær og taka mýnd-
ir. Var það auðsótt.
1 austri sást móta fyrir
komandi degi er við hittumst
á Háötldu, austan við rætur
Sandfells, þótt enn hvíldi
húm næturinnar yfir sveit-
inni við rætur Öræfajök-
uls. Klukkan var rétt far-
in að ganga fimm, og
virtist svo sem að veðurguð-
irnir ætluðu að verða okkur
hliðhollir við veiðiskapinn.
Farartækin voru þrjár
dráttarvélar, ein frá hverjum
bæ i Svínafelli.
Nokkuð hafði fjölgað i
hópnum frá því að við fórum
að troða brautina yfir ósinn.
Auk þeirra Magga í Böltan-
um, Lulila í Vesiturbænum,
Guðjóns í Austurbænum og
Hannesar sonar Lulla, höfðu
fjögur ungmenni slegizt i
hópinn. Voru það tvær heima
sætur frá Svínafeilli, þær
Hrefna Magnúsdóttir og Sól-
veig Guðlaugsdóttir, Guð-
rún Óladóttir frá Reykjavík
og Jóhann bróðir Guðjóns.
Leiðin fram á fjöru sóttist
nokkuð greiðlega, þótt örlitl-
ar tafir yrðu þegar ein drátt-
arvélin festist í brautinni,
sem við höfðum troðið yfir
eystri ósinn.
Farið var með netin u.þ.b.
ein,n kálómetra upp með
stærri ósnum og þar stað
næmzt til að gera klárt. Karl-
mennirnir klæddu sig i vöðl-
urnar, komu kutanum hagan-
iega fyrir, og með selakepp í
hendi héldu þeir af stað enn
lengra upp með ósnum, þar
sem Maggi og Guðjón óðu
yfir með streng. Á meðan
gengu stúlkurnar frá veiðar-
færunum, greiddu netin og
breiddu þau út í fjörusand-
inum á ósbakkanum.
Mikili fjöldi sela hafði leg-
ið i látrum uppi á ósbakkan-
um þegar okkur bar að, en
fljóílega forðað sér niður i
vatnið er hann varð okkar
var. Svo grandlaus var sel-
urinn þó, að í stað þess að
forða sér á haf út, þá sval-
aði hann forvitni sinni með því
að fylgjast með þeim tilburð-
urn sem þessar tvífæt'bu veir-
ur viðhöfðu við ósinn.
Nokkrir kópanna voru
enn svo ósjálfbjarga, að mæð
ur þeirra urðu að synda með
þá á bakinu. Aðrir smá-
kóparnir urðu viðskila við
mæður sínar á ósbakkanum,
og vegna þess, hve stutt var
siðan þeir höfðu komið í heim
inn var ekki farið að gæta
minnstu sjáilfsbjargarviðleitni
hjá þeim. Keppurinn var
reiddur, og brátt lágu fjórir
kópar í valnum hjá þeim
Magga og Guðjóni á vestur-
bakka óssins.
Þegar strengurinn var kom-
inn á þann stað, þar sem ráð-
gert hafði verið að byrja, að
draga fyrir var hainn festur
á bökkunum báðuim megin óss
ins. Netin voru klár, og var
þá fyrst dreginn yfir sá
strengur, sem hnýttur var í
netin. Þegar Maggi og
Guðjón höfðu náð honum, var
aðalvaðurinn dreginn austur-
yfir aftur, og bundinn kyrfi-
lega. Þá var netið látið fara,
og brátt var það farið að
reka undan straumnum niður
ósinn. Haldið var i endana
báðum megin össins, og reynt
að draga netið til, þannig að
það færi þar sem mest var af
kópi hverju sinni.
í>ótt mikill fjöldi sela væri
í ósnum, leið ótrúlega langur
timi þar til sá fyrsiti áneitj-
aðist. Netið tók kipp, og úti
í miðjum ósnum reyndi kóp-
urinn árangursilaust að losna
úr gildrunni með miklum
bægslagangi. Ekki virtist
þetta þó verða hinum til
varnaðar, því nú festust þeir
hvar á fætmr öðrum.
. . . blóðgar hann og mænustingur. (Ljósm. Mbl. G.B.G.)
Guðjón, Maggi, og Jói klárir fyrír veiðina, íklæddir vöðlum og
með selakeppi í höndum.
K'tpurinn dreginn á land. Hrefna reiðir keppinn tii höggs, - og sendir kópinn með duglegu höggi inn í eilífðina. Jói er ]ægar komin -
stað til að ná i þann næsta.