Morgunblaðið - 18.08.1972, Page 20

Morgunblaðið - 18.08.1972, Page 20
20 MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 18. ÁGÚST 1972 Sovézka hernum verði vísað úr landi MORGUNBLAÐINU hafa borizt ályktanir suinarþings Sambands Sslenzkra námsmanna erlendis, sem haldið var 12. og 13. ágúst síðastliðinn. Þar er mótmælt pólitískum réttarhöldum í Tékkóslóvakíu, sem haldiri hafa verið að undan- lömu yfir fylgjendum stjómar- andstöðunnar þar í lándi. Enn- fremur er mótmælt harðílega þeitrri leynd, sem ríkir yfir rétt- arhöldunum og þess krafizt að öll réttarskjöl verið opinberuð. Sumarþimgið álítur það ósam- rýmanlegt fullvalda riki að hafa eriendan her í landi sinu og skorar á yfirvöld Tékkósióvakiu að vísa sovézkum her umsvifa- iaust úr landinu. Lýst var yfir ánægju með þátttöku SÍNE i heimsókn full- trúa upplýsingaskrifstofu bráða- birgöabyltin.gastjórnarinnar í lýðveldinu Suður-Víetnam og fulltrúa þjóðfrelsishreyfingar Angóla. Þá eru fordæmdar stór- auknar árásaraðgerðir Banda- ríkjahers i Indókína. Sett er fram sú krafa, að náms menn fái meirihluta í stjórn Lánasjóðs íslenzkra námsmanna og skorað er á ríkisstjóm og Alþingi að samþykkja fjárlaga- tiilögur sjóðsins. Loks ályktaði sumarþingið að skora á stjóm félagsins að sund- urliða gjöld til félagsins, þannig að þeir liðir starfseminnar, sem snúa að stuðningi við pólitisk deiiumál séu opnir. Félagsmenn sem eimstaklimgar geti þannig tekið persónulega afstöðu til þess hvernig fjármunum þeirra sé varið. 1 ályktuninni segir, að þetta auki lýðræði innan félags- ins. Skattstjóri — á Vestf jörðum HREINN Sveinsson, lögfræðing- ur, Hraunibæ 40, Reykjavik, hef- ur verið skipaður skattstjóri i Vestfjarðaumdæmi frá 1. janúar 1973, að því er segir i frétta- tólkynningu frá fjánmálaráðu- heytinu. Helga María Björnsdóttir — Alyktun Framhald af bls. 32. gerð og framkvæimdir í sam- bandi við línulagnir, byggingu orfeuvera og samninga um upp- setningu orfeufrefes iðmaðar, svo að bebur verði gætt sjónaimíða byggðajafnvægis og byggðaþró- unar. Varðandi sfeipulag og stjóm orkumála tekur bæjar- stjóm undir áiyktun fulltrúa- ráðsfundar Sambands íslenzkra sveitarfélaga. 2, Sýnt hefur verið fram á stóraukið öryggi fyrir rafmagns notendur og ótviræðan hagnað fyrir byggðarlögin á Norður- landi vestra, að reist séu og rek- in orkuver á svæðinu sjálfu, en samtenging orkuveitusvæða sé eðlilegt framhald slikra virkj- ana. Hins vegar virðast þeir möguieiikar skerðast með til- komu þeirrar háspennuaíimu, setn nú er í byggingu milli Skaga- fjarðar og Eyjafjarðar á vegum Rafmagnsveitna rikisins, auk þess sem orkuskortur er á báð- um orkusvæðunum og samten.g- ing þeirra leysir því engan vanda. Því fjármagni sem til línulagningarimnar fér, virðist þvi eðlilegra að verja til virkj- unarframkvæmda á Norðurlandi vestra. 3. Miðað við uppiýsingar um Helga M. Björns- dóttir látin FRÚ Helga María Bjömsdóttir íézt í Borgairspi ta ia n u m 16. ágúst. Hún var fædd 1. apríl 1880 að Svarfhóli í Stafholts- tunguim, dóttir hjónanna Þuríðar Jónsdóttur Ijósmnóður og Bjöms Ásmuaidssonar hreppstjóra. Húm stiundaði nám í Hússtjómarskóil- anuim i Reykjavik og mjóikur- Skóianum á Hvanncyri Hún veitti forstöðu ýmsum rjómabúum, þ. á m. rjómabúi barónsins á HvitárvöMum. Hediga giftist 12. mai 1906 Jóni Bjömssyni frá Bæ, kaupmanni í Borgamesi og voru þau sSðan búsett þar til ársins 1946, em flutt ust þá til Reykjavíkur. Jón Björnsson lézt 1949. Böm þeirra hjóna eru Bjöm haigfræðingur, Guðrún, Halidór Haukur arki- tekt og Selana listfræðingur. flutningsigetu háspennulínunnar miMi Skagafjarðar og Eyjafjarð ar virðist fyrirbyggt, að orku- frekur iðnaður verði settur upp á Norðurlandi vestra, ef há- spemnulína frá Sigöldu verður tenigd austursvæðinu. Verði há- iendislínan lögð vestan Hofsjök- uJs til Skagafjarðar, sem virðist skemtmri og hagstæðari leið, tak markar flutningsgeta háspennu- línunmar á sama hátt uppsetn- imigu orkufrekra iðjuvera á Norðurlandi eystra. Bæjarstjóm hlýtur að gera þá kröfu, að orkuimái Norðurlands vestra verði leyst á þann hátt, að mögu leikar verði á að reisa á svæð- inu arðbær fyrirtæki, sem eiga kost á nægri raforku. 4. Ekki er liklegt, að virkjun Blöndu, með því að veita henni niður í Vatnsdal, né heldur virkjum Dettifoss verði möguleg ar í næstu framtíð vegna nátt- úruverndarsjónarmiða. Virðast því þeir möguleikar til umræðu aðeins í þeim tilganigi að fresta enn meir raunhæfum aðgerðum í virkjunarframikvæmduim á Norðurlandi. 5. Bæjarstjórn Sauðárkróks sikorar á yfirvöld orkumála að láta hraða sem mest ranmsófcn- um á virkjunarmiöguleikum í Jökulsá eystri í Skagafirði, sem æskilegum framtiðaráfanga í virkjunarmálum, og að efcki verði látið hjá liða, að afla jafn- framt ótvíræðra réttimda til þeirr ar manmvirkj agerðar. Samþ. 1. ágúst samihilj. í bæjarstj. — 80-100 millj. vantar Framhald af bls. 2. áriniu 1972. Umsóknaifresitur vair ákveðinn til febrúarloka. Jafn- framt auiglýsti stofniánadeildin eftir umsóknum veigna fyrirhiug- aðra kaupa bænda og búnaðiar- siambamda á dráttarvélum og öðr um vinnuivéluim. Þar var umsókn airfrestur ákveðinn nokkru rýmri eða til 20, marz 1972. Auig- lýsfmigar þessar eru nauðsynlleig- ar og raiumar óhjákvæmilieigar til þe'ss að urnnt sé að igema áætium uim hina árlegu útlánaþörf. Á girumdveM þeirra umsókna var áætlun samin og send Fram- kvæmdasjóði og landbúnaðar- ráðumieytiniu hinn 9. marz sd., ásaimt itamlieigri grednargerð. Þar var fj'áirvöntun stofnlánadieildar áætluð 267.5 milijónir króna. í fraimkvæmdaáætlum ríkisins var þessi áætlum Hækkuð uim 67.5 milljóniir króna þrátt fyrir ein- dreigma aðvörun bamkaráðs oig bamfeaistjóra, sem bentu á að slík- ur niðurskurður hefði áður reynzt óraiumhæfur. — Eftir að Hofeið var athuigiumumi allra um- sókna kom í ljós, að til þess að auðið væri að vedta lán eftir svip uðum regium og undamfarin ár, myndi vanta 80—100 millljónir króna. Sneri bankastjómin sér þá til lamdbúnaðarráðhierra með ósk um, að útveguð yrðí a.m.k. sú fjárhæð, sem áætlum bamkans hafði verið lækkuð um, em með bréfi, dags. 12. júlí 1972, tiil- kynnti ráðherra, að ekki væri auðgert að útvega þetta fé á þessu ári, em því hedtið, að það yrði gert fyrir 1. apríl næsta ár. Til þess að ekki þyrfti að sikiera niður a'l'mennia lánstfjárveitinigu til bænda ákvað bamkastj órnin í siaimráði við ráðherra að frestað yrði ölllum lánveitin'gum til vinnslustöðva landbúnaðarims, svo og lánveitinigium til dráttar- véla- og vinnuvéliataaiupa í þeim ti'livikum, að lánisbeiðnimíar bár- uist eftir tilskilinn frest, en von- azt hafði verið til, að unnt yrði að vedta umbeðin lán síðar á ár- inu. SkifjaMlegt er, að ýmsum um- sækjendum um lán úr stofnlána- deild hafi þótt biðin nokkuð lörug eftir svari. Af hálfu bankians voru öltt lánsloforð tilbúin um miðjan júní, en ©fcki þótti feerf aið senda þau út fyrr en endan- teiga væri vitað um fjármaign til útlána á þeissu ári. Að sjálfsogðu er lögð rík áberzla á, að bænd- ur ©eti fulttkomliega treyst þedm 'llánislloforðum, sem þeir fá send frá bankanum. — Úrskurðurirm Framhald af bls. 14. sögu. (En ályktun Alþiinigiis frá 5. miaii 1959 varðanidi úhfærslu fiskveiðilögsögunnar við Island virðilsit við fyrstu sýn skapa hugs aialegian grumdvöill, sem byggja mætti lögsögu dóimisimis á.) Staðhæfmgu Islenzku rikis- stjórnariiinnar í bréfi hennar 29. maí 1972 um að ákvæðim í skipt- unuim á orðsendinguim frá 11. marz 1961 séu úr gittdi flalliliin, mun dómsitóMnn tafea til athug- unar á sinium tiima. Ályktun dómisinis nú hefur eng in áhrif á það, hvont dómurinn hefur lögsögu í máldnu, eða á málsatriðin sjáilf og réttur verj- anda til að bera fram röksiemdir gegn lögsögu dómsins eða ein- stökum málsatriiðuim stenduir ó- haggaðuir. Réttur dóms'.ns titt. að kveða upp bráðabiingðaúrskiuirð eins og kveðið er á í 41. graim stofn- Skráriimiiair hefur það að mark- miði að vertnda haigsmuni málsað itta hvans um sig á meðam beð- ið er eftir niiðunstöðu dómisins, og byggisit á því, að gerf er ráð fyrir að efcki verði óbæitantegur. Skaði unninm á réttindum, sam eru lögifræðilegt deiluefni, og að við úrsttcurði dómsins verði ekki búizt á grundvelli þeirra sfenefa, sem fyrsrt; verða tekin varðandi málið. Tatfa'riíau.s fraimkvæmd regiu- gerðar Island's mundi, með því að verða á undan dómi dómsfóls- ins, spi'fa fyrir þeim réttándum, sem Bretiiainid og Vestur-Þýzka- land tettja siig eiiga og hindra mögutteikia þei.rra á að ná fullum rétti síinium aftur, skyldi svo flara, að dóimiur félli þe'm í vil. Einndg er nauðsynlegt að ha.fa í huiga, hve isttenzka þjóð'n er óvenjulega háð f.iistaveiðum með sf.röndum fram fyrir ailkiomu sína og efnahagslega þróun eins og Bretiiand og Veabur-ÞýzkiafJand viðuirkenndu gagnigent í orðsend ámgum tiil utanrikisráðherra ís- íiainds dags. 11. marz 1961 og 19. júilií 1961. — Bráðabirgða- úrskurðir Framh. af bls. 1 lega dómsniðurstöðu. Ef Is- land lætur reglugerð sína taka þegar gildi í von um að dómur falli sér í hag, er rétt- ur Breta skertur og minnk- ar möguleikana á fullri leið- réttingu ef dómur fellur Bretum í hag. Það er einnig nauðsynlegt að hafa í huga hversu mjög efnahagur og afkoma bygg- ist á fiskveiðum, svo sem ótvírætt er viðurkennt í orð- sendingu brezku stjórnarinn- ar 11. marz 1961 til brezka utanríkisráðherrans. Með þetta í huga verður að taka tillit til hversu nauð- synlegt er að vernda fisk- stofna við íslandsstrendur. Dómstóllinn telur því rétt að aflamagn v-þýzkra og hrezkra togara á íslandsmið- um fyrir næsta ár miðist við aflamagnið sl. ár. 1970 veiddu brezkir togarar 164 þúsund lestir á þessum mið- um og árið 1971 207 þúsund lestir. í beiðni sinni miða Bretar við meðalafla á árun- um 1960—1969 og fara fram á 185 þúsund lesta kvóta. Rétturinn telur hins vegar að réttara sé að miða meðal- aflann við árin 1967—:71 sem þýðir um 170 þús. lestir á ári. Með því að nota sama útreikn ing fyrir v-þýzk fiskiskip fæst sambærileg tala þar 119 þúsund lestir á ári. Á þessum forsendum bygg- ist úrskurður dómstólsins sem hirtist á bls. 14. — Fox stefnir Framhald af bls. 32. blaðsins spuirði séra Lombardy uim áffit á þeissiu málli í gærkvöldi hafði hann eklkii heynt fréÖtáTta, en þegiar hainn heyrði hvaða upp hæð Fox vildi fá svanaði hann um hæl: „Það vifl ég einnig," hló og bætti siJan v:ð: „Það er sitór- 'kostte'gt hvað skák getur giefið mi.k'ta peniiniga,“ en ekkii viiidi bainin freikair ræða málið. Cram- er, blaðafluttltrúi Fischers var einniig spuirður uim málið. „Fox yrði hamingjusamiur með þótt efeki vœri neima 750 þús. dollara, en þó er það meira virði en hatin er sjál>fur.“ Síðan bætrti Oramer eúrani kvörtun við og saigði að hann hefði séð menn mieð Jljós- mynidavélar inni í höttilánni á skák inni og reyndin var sú að lögregtt an haíði víisiað þremiuir gesrtuim úr Laugairdal'shöirinnii i gær, en þeir höfðu >.-otið regliurnar í sambandi við ljósmyinidun. — Efnisdómur Framhald af bls. 1 rétti hefur staðið og srtendur yfir. ókkur ; vil varðandi fisk- veiðilögsögu þjóða almemnrt og sérstæðan rétt strandríkis eins og ístends. Er skynsam- Icgt að hafa hafnað þeírri lið- veizlu, sem thnintn einm irnin óoeitantega veita máistað og srtefnu íslendinga í landhelgis- málinu? Lifs.hagsmunir þjóða mælast ekki í mán.uðum held- ur flramitíðinni." “ Telur þú þá hafa verið rétt- ar tilraunii rikisstjórniarinnar til þess að reýtnia að ná bráða- birgða.samkomuliagi við deilu- aðila? „Ég hef ekki dregið dul á, að ef takast mætti að ná viS- unandi bráðabirgðasamkomu- lagi, þá væri það hyggilegt. Það mundi fresrta deiluan í bili bæðí fyrir dómi og í fram kvæmd. Það ætti líka að geta verið þess eðlis að varðveita aðra hagsmuni okkar, þótt tímabundin tilslökun eða „um þóttumartími“ væri veittur m-eð takmörkuðum veiðiheim- ildura.“ En strandaði ekki allt sam- komulag um miðjam júlí? „Ekki skildi ég það svo og ekki heidur íslenzka ríkis- stjórnin. Hún tjáði sig vilja halda frekari samkomulags- tilraumum áfram. Það má hins vegar áteija aðgerðarleysi á því sviði aí hen/nar hálfu þar til 11. ágúst, eftir að málin voru dómrtekin i Haag, að hún semdi Bretum og Vesrtur- Þjóðverjum niýjar uppástumg- ur um bráðabirgðasafrtkomu- lag. Ég tcl að hvemdg sem menm vilja líta á réttarstöðu í máli deiJuaðila og hver svo sem afstaðam til alþjóðadóm- sitólsins e-, þá er það rangt aí honum að láta í ljósi nokkuð álit eða ábemdingar, meðam ekki er tekið tilraunum deilu- aðila til þess að ná samkomu- lagi. Þeim tilraunum var ekki lokið eins oa kunmugt er. M. a. af þessurn ástæðum var ekki sikyneamilegt að íslendingar ættu engan málsvara fyrir Haagdómstólnum að þessu sinni. Með því að senda okkar málisvara gátum við engum rétti glatað, en aðeins srtyrkt réttarstöðu þeasarar litlu þjóð ar i augsýn aminama þjóða.“ Telur þú að herða eigl á samlliomiilagstilraunum éftir orðeendi/igu rikisstjórmaT ís- lamds þann 11. ágúst? „Ég vona, að svo verði. Það rak enigiar nauðir til þess að gefa landhelgisreglugérðiina út á ársafmæli rikisstjórnar- innar og hætt er við, að það hafi aðeins leitt til þess að tor velda lausn málains. Útfærslu- dagurinn, 1. septemnber, var eftir sem áður hinn sami, en. betra tóm til s'amkomulags var fyrir hendi.“ Viltu segja eitthvað uim sjálfan úrskurð Haagdómstóls ins nú? „Nei — ekki umfram það„ sem að framan gireinir. Enda hefur fort'ætisráðherra lýst yfir, að þegar okkur er hantn, að fullu kunmur, veirðd málið rætt í ríkisstjórn og land- helgianefnd. Við SjáJfstæðis- menm höfum ætíð iagt þymigsta áherzlu á samsrtöðu. okkar ís'.endiniga í málinu. Eni ljóst var frá upphafi að málið var vandmeðfarið, þó að ég hafi aldrei efazt og efist ekki. enn um lokasigur íslendinga." Morgunblaðið smeri sér til Einars Ágústssonar utanríkis- ráðherra og spurði hann, hvað hann \ildi segja nm málið. — Ég er undramdi á því, að dómsrtóllinin skuli telja það á sínu verksviði að fjattla um þetta tílshagsmunamál ís- lamds, áður em hamin er búinn að gamga úir skugga um lög- sögu sína yfir því og gegn mót iTiælum Xslendinga. — Teljið þér þá að viðræð- ur við Breta séu úr sögummi? — Ég álít að það þurfi efcki að vera. Við settum okkar til- lögtir frarn ám þesis að vita um niðurstöður Haagdómstóla ins og óháður haraum, og þeim, vatr ætttað að hafa gildi, hvernig sem niðurstaðan Xiefði orðið.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.