Morgunblaðið - 25.04.1973, Qupperneq 3

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 25. APRÍL 1973
3
þess'i er úir safni Ásgeúrs heiit-
ims Ásgieia'ssoniar forseta oig
með bóltaimerkii hans.
I>að kom fnam í rœðiu séra
Jónis Auöuns, að hann hafði
haf,t hug á því að fá þessarri
kveðjumeasiu útvarpiað til að
ná fll föiiks viða uim byggðlitr
ÍBindi ii.iis, sism fylgzt hetfðii með
sitairfi hainis og látið hairan vita
af því með heimsókmum o,g
bréfum. Kvaðst séra Jón þess
vegna hafa beðið um það fyr-
ir eiinium mánuéi — í fyirsta
siinn, sem hainin fæirii fram á
sliíkt — að þessari kveðju-
guðisþjónuistu yrði útvarpað.
Kvaðsit hiamin hiafa tali.ð í sann-
leika sjáifisagt að þeissani
beiðni yrði stinnt, en síðaai
lea'ð í skúrdagsblöðiumum að
ekiki hefði verið talsn ástæða
til a,ð faira að þesisiard óisk.
„Ég vona, a,ð mér verði það
ekiki láð, iað mér fignnst þetta
eikikii beimClinis hl'ýleig sdðaista
kveðjan frá þeirri kirkju,
sem ég hef þjónað í 43 ár,“
sagði séra Jón, en tiii sikýr-
inigar ber að geta þesis, að
sérsitiök nefnd á vegum bisik-
u psskrifstof umtniair ákveður
hvaða mess'um er úitvarpað
hverju sinini.
Undir 'liok mesisunnar kvaddi
biwkupinin yfir IsQandi, herra
Sigurbjöm Eiiniarsson, sér
hljóðs og ávarpaði séra Jón
Auðuns úr predilkunarstóii.
þiaikikaðli hann séra Jómi sam-
sitarflið á liðmuim árum, eilnik-
um hvað vliðikom samsitanf-
inu um fjöligun prestaikallla í
Reykjavik. Biiskupiinn vétk
þessu næst að þeinri ósk séra
Jónis um að fá kveðjumeis®-
unni útvarpað, og kvaðst ekki
hafa viitað um hana fyrr en í
óefni hefði verið komið, svo
að því varð efcfci breytt.
Að lofcinni messu gengu
h'rkjuges't'ir tii séra Jóns Auð-
uns og eiiglinikoniu hiamis, frú
Daignýjar, og kvöddiu þau
hjóniin með handatandi.
SR. JÓN AUÐUNS KVEÐUR
DÓMKIRKJUSÖFNUÐINN
A. PÁSKADAGSMORGUN kl.
11 var hátíðarmessa í Dóm-
kirkjunni, þar sem séra Jón
Aiiðuns, fyrrum dómprófast-
ur, kvaddi söfnuðinn. Kirkj-
an var þéttsetin — 800 til 1000
manns hlýddu á messuna og
margir urðu frá að hverfa
vegna þrengsla. Séra Jón
annaðist einn guðsþ.jónustuna
— þjónaði fyrir aitari og
flutti kveðjupredikun, en báð-
ir dómkirkjuprestarnir, séra
Óskar J. Þorláksson og séra
Þórir Stephensen, sátu hempu
klæddir i kór.
1 predúkun s'.nni liagði séra
Jón Auöunis út af orðum
Jöbstoákair: „Þegiar miaðuirinn
deyr, iifnar hanm þá afituir?
Þá skyMi ég þreyja alla daga
herþjómiuistiu mónmar, þia,r tii
er lausnairtið mím kœmi."
Séra Jón hafðii sérstiaiklega
beðlið um pásikadiaiginn til að
kveðja söfnuðimm og kom
fram i ræðu hans, að hann
hefuir taiið þann dag tá,kn-
rænan fyrir miarkmið stiarfs-
ins — að efiia trú manna á
upprisiu og framihaldislíf.
1 lok predikunairinmar flutti
hanin söfnu'ðinum þaikkir, en
að því búrnu kvaddi séra Ósk-
ar J. Þorláksson, núverandi
dómpiöfastur, sér hljóðls og
færði séra Jóni simiar persómu-
legu þaikkir fyxiir lamgt og
gott samistarf Við söfnuðinn,
sem séra Jón hefðli þjónað í
27 ár. Jafnframt þvi lét hann
þess geitið, að séra Jón ætti
að baki þriðja lenigsta starfs-
timann við Dómikirkjuna —
Milii 800 og 1000 kirkjugestir voru við kveðjuniessu séra Jóns Anðuns í Dónikirkjnnni á páska-
dagsmorgun. (Ljóism. Mbl'.: Ól. K. M.)
Beiðni hans um að kveðjumessunni á
páskadag yrði útvarpað var ekki sinnt
á eftiir þeim séria Bjarna og
séna Jóhanni. Einniig flutti
dómprófaistur séra Jóni þakk-
ír prestia og söfnuða i Reykja-
viíkurprófaatsdæmi og ávarp-
aðii eig'inikonu séra Jóns, frú
Dagmýju Auðunis.
f messiulok afheintli svo Þór
Magnúseoin, þjóðminjavörðu'r
og fuliitrúi i safnaðarnefnd,
séria Jóni að gjöf fjórðu út-
gáfu ísiisnzku biibC'íuinner, svo-
ne'fnda Vajisenihuuisbíblíu flrá
1747, siem ofuirlíitiinn þiaikklæt-
isvott frá söímu'ðinuim. Bvbiia
Dr. Joliannes Mosbech yfirlæknir og frú lians.
Skoðaði landið 17 ára
Fræðir nú um krabbamein
DR. Johannes Mosbech, yfir-
læknir frá Kaupmannahöfn,
er staddur á íslandi í boði
Krabbameinsfélags Reykja-
víknr og Norræna hússins og
flytur hér fyrirlestra nm
krabbamein. Er fyrri fyrirlest
urinn í Norræna húsinu í
kvöid, miðvikudag, kl. 17.30,
og fjallar um gTelningu
krabbamelns á frumstigi. Er
sá fyrirlestur ætlaður al-
menningi. Þá flytur dr. Mos-
bech fyrirlestur í kennslu-
stofu Landspítalans kl. 11.00
f. h. á laugardag og ræðir um
faraldsfræði krabbameins í
meltingarvegum. Auk þess
annast yfirlæknirinn nokkrar
hópumræður við lækna og
læknanema þá daga sem hann
dvelst hér.
Dr. Mosbech er kunnur
fræðimaður og fyrirlesatri í
sínu landi. Han,n hefur m. a.
starfað sem ráðgjafi við sjúlk-
dómavarndr við danska heil-
brtgðisráðumeytið og eimmig
hjá Alþjóðahettllbrigðisstofnun-
inni, verið m. a. á hennar veg-
um í Austur-Evrópu. En vís-
indagreiin hans beinist að melt
ingarsjúikdómium og þá einnig
að krabbamieini í maga.
— Og þar með hef ég að
sjálfsögðu fylgzt með fram-
vimdu magakrabba á fsilandi,
sem er 4 sinnum tíðari en í
öðrum Evrópulöndum, sagði
dr.. Mosíbeeh í viðtali við Morg
Urtblaðið í gær. — Einnig
þekki ég að sjálfsögðu merki-
legar rannsóknir prófessors
Dungals á þvi sviði. Einasta
landið, sem hefur svo mikla
tíðni magakrabba, er Japan.
En magakrabbatíðni er nú
fallandi um allan heim og
einmiig hér og í Japan. Þó hef-
ur ísland enn hærri tölu maga
krabbatilfella en hin Norður-
löndin. Neflnt hefur verið að
þessiar tvær þjóðir borði báð-
ar fisk og reyktan mat og að
þar kunni að vera orsaka að
leita, en ekki kvaðst læfcnir-
inn þora um það að segja.
Erfitt væri að vita hvað fólk
borðar. En tíðni magakrabba
hvað hann minnka meðal
fó'llks frá þessum löndum, sem
sezt að annars staðar.
í fyrri fyrirlestri sínum fjall
ar dr. Mosbech um það að hve
miklu leyti sé rétt að leita að
krabbameiini með regluleg-
um hópskoðunum eða hvort
réttara sé að einbeita sér að
því þegar fólk firanur ein-
kennd. Sikoðun hans er sú, að
í vissum sjúkdómum og meðal
vissra hópa, sé reglubundin
skoðun réttmæt. En ekki sé
hægt að skoða alla einu sinni
á ári, því það sé bæði dýrt og
árangur óviss. í þvi er viss
tryggirag en eklkd öryggi. —
Þetta kvað hann vera flókið
vandamiál, bæði frá læknás-
fræðilegu sjónarmiði og eins
sé það spurning um forgang
verkefna. Því telur haran rétt
að taka fyrir afmörkuð svæði
og afmarkaða hópa og athuga
síðan vel áraraguir og þreifa
sig áifram Skref fyrir sikref.
Hann kvaðst telja nærri
óhugsandi að hægt sé að
útiikxka krabbamein á þenm-
an hátt. — Éigi að gera
það, sé vænllegast til ár-
aragurs að firana orsökina. Það
sé auðvitað betra en að finna
sjúkdóminn á frumstigi. Or-
saka krabbameins sé leitað
um allan heim með samara-
burði á aðstæðum og ranra-
sóikraum oig víðfeðmi þeirrar
leitar sé uppörvandi. En að-
spurður kvaðst hamn telja þá
leit eiiga iangt í land. Menn
færasit þó hæ'gt nær markinu,
skref fyrLr skref. Því sé mjög
mLkilvægur allur stuðniragur,
sem fram er lagður, eins og
t. d. sá sem krabbaimeirasfé-
Iögin í heiminium veita, Þar sé
mjög mifeiilvægur sá stuðnáng-
ur, sem þau geta lagt vísinda-
mönnum til rannisóknanna.
Þetta er ekki í fyrsta sinn,
sem dr. Johannes Mosbech
kemur við sögu Morgunblaðs
ins, þvi hann var m.a. gestur
blaðsins í hópi 20 mennta-
skólanema, sem komu hirag-
að árið 1939. Porsaga þeirr-
ar ferðar var sú, að faðir
hans, sem var guðfræðipró-
fessor, var mikili vinur Jóns
Helgasonar biskups og Ás-
mundar Guðmundssonar, síð-
ar biskups og hann korn hirag
að til fyrirlestrahalds við
Háskóla íslands í febrúar
1937. Hafði Mbl. þá viðtal við
föðurinn, sem var svo hrif-
inn af Islandsförinni að hann
lagði til að sonur hans færi
hingað, sem varð, þegar hairan
var 17 ára gamall árið 1939.
En Johannes Mosbech hafði
bæði þekkt þessa vlrðulegu
vini föður sins og átt gott
islenzkt frímerkjasafn og
þurfti því ekki mikið að
hvetja hamn.
Hópuriran, 17 drengir og 3
stúlkur, komu með Brúar-
fossi til landsins og tó'ku
Pálmi Hannesson rektor og
dr. Fontenay sendiherra á
móti þeim. Kvaðst dr. Mos-
bech muna eftir stórkostleg-
um ferðum til Gullfoss og
Geysis og uin Norður-
land með Pálma Haranes-
syni, sem hann var mjög hrif
inn af, en Pálmi kenndi nem
unum að meta þetta stórkost-
lega land og náttúru þess,
eins og hann sagði. Og gam-
an þykir honum að hitta nú
aftur Ludvig Storr, aðalræð-
ismann Dana, sem þá tók á
móti honuim og hefur nú aft-
ur boðið honum og konu
hans heim. Bn skömmu eftir
fyrri Islandsdvölina skali
heimsstyrjöldin á og þá slitn-
aði sambandið við þá, sem
hann hafði hitt hér.
Nú kvaðst dr. Mosbech
ætla að reyna að sjá ofurlít-
ið af umhverfi Reykjavíkur,
en ekki fara lengri ferðir, þvl
• hann hefði mikiran áhuga á
að hit'ta islenzfca lækna og
ræða við þá þessa fáu daga
sem hann er hér. E. P.