Morgunblaðið - 24.10.1973, Side 14

14 MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 24. OKTÓBER 1973
Fiárlagaræða fiármálaráðherra;
Endurskoða ber tekju
ðflunarkerfí ríkisins
HALLDÓR E. Sigurðsson, fjár-
málaráðherra flutti fjárlagaræðu
sfna á Alþingi í gær. Ráðherrann
notaði talsvert af ræðutfma sín-
um til að láta I Ijós skoðanir sfnar
á tekjuöflun rfkissjóðs. Helstu
niðurstöður ráðherrans um það
efni voru, að taka bæri upp virðis-
aukaskatt í stað söluskatts (sjá
frétt á baksfðu), endurskoða bæri
tekjuskattakerfið og þar stefnt að
brúttóskatti, eignarskattur
héidist, leggja bæri niður marga
smáskatta, herða viðurlög við
skattsvikum og athuga bæri hvort
ekki ætti að skattleggja hjón sitt f
hvoru lagi.
Ræða fjármálaráðherra tók um
3 klst. í flutningi, og mun hér
aðeins verða sagt frá nokkrum af
þeim málum, sem hann fjallaði
um.
Halldór vék að því hver
árangur hefði orðið af innheimtu
tekna ríkissjóðs árið 1972:
Af persónusköttum inn-
heimtust 75,1% árið áður 76,2%.
Af tekju- og eignarsköttum
innheimtust 75% árið áður
73,9%. Af söluskatti innheimtist*
um 98,4% árið áður 99,1%.
Heildarinnheimtan árið 1972 var
85,8% árið 1971 88,3%, en það
væri besti árangur, sem náðst
hefði í innheimtu. Ástæðan til
þess að söluskattur skilaði sér
ekki eins vel á s.l. ári og árið áður,
væri sú breyting, sem gerð hefði
verið á innheimtu skattsins, þar
sem henni hefði verið flýtt um
einn mánuð og þvf hefði tími til
innheimtunnar orðið skemmri
heldur en verið hefði árið áður.
Ráðherra fjallaði um hvaða sam
ráð hefði verið haft við Bjarna
Guðnason varðandi tekjuöflun
ríkissjóðs, en eins og mönnum er
kunnugt hefur Bjarni sagt, að
ekki hafi verið haft samráð við sig
MMnci
um það, og hefur hann lýst þvf
yfir, að hann muni ekki styðja
fyrirhugaða hækkun söluskatts.
Um þetta sagði fjármálaráðherra:
„Um mitt sumar, eftir að
ákveðið hafði verið að auka niður-
greiðslur og fjölskyldubætur, var
talið nauðsyn að fara í tekjuöflun.
Ég ræddi það í ríkisstjórninni og
óskaði eftir, að þeir hefðu sam-
band við sína flokksmenn þar um
en sjálfur hafði ég samband við
háttvirtan þríðja landskjörinn
þingmann, Bjarna Guðnason, hét
honum því að láta honum í té
allar upplýsingar hagrannsókna-
deildar, er ég fengi um málið, að
sjálfsögðu sem trúnaðarmál.Þetta
gerði ég. Hins vegar ákvað ég og
lagði það til í ríkisstjórninni að
beðið yrði átekta fram til þess
tíma að Alþingi kæmi saman, þar
sem ljóst væri, að tekjur myndu
reynast meiri en spáð var, er mál-
ið var til athugunar, eins og fram
kom í síðari spá hagrannsókna-
stjóra og reynslan sannaði. Ég tel
mig hafa rætt þetta atriði við alla
þá aðila, sem ég hafði ástæðu til
að ræða það við, svo enginn gæti
með réttu kvartað undan því, að
þar hefði á skort. Frumvarp var
aldrei samið eða nein ákvörðun
tekin um tekjustofn, og þurfti ég
ekkert bréf frá einum eða neinum
þar um. Hins vegar er ég eftir
atburði síðustu daga reynslunni
ríkari um meðferð þeirra, er telja
sig sérstaka siðapostula um það
sem heitir trúnaður. Eins og ég
hefi þegar sýnt fram á, var það
mat mitt rétt, að ekki var aðgerða
þörf í tekjuöflun f sumar. Hins
vegar skal ég engu um það spá
hver niðurstaða á ríkisreikningi
fyrir árið 1973 verður."
Fjármálaráðherra gerði saman-
burð á því, hvernig fyrirhugaðar
tekjur rikissjóðs skv. fjárlaga-
frumvarpinu skiptust miili ein-
stakra ráðuneyta. Las hann upp
eftirfarandi töflu:
Heilbrigðisráðuneytið 36,1%
Menntamálaráðuneytið 18%
Samgönguráðuneytið 12%
Viðskiptaráðuneytið 7,1%
Dómsmálaráðuneytið 5,6%
Fjármálaráðuneytið 5,2%
Landbúnaðarráðuneytið 4,5%
Þrjú fyrstnefndu ráðuneytin
eru skv. þessu með 2/3 hluta af
öllum útgjöldum fjárlagafrum-
varpsins.
Síðar í ræðu sinni vék ráð-
herrann að tekjuöflun ríkisins.
Sagði hann, að nefnd hefði
starfað að endurskoðun laga um
tekjuöflun ríkissjóðs og væri full-
frágengin skýrsla væntanleg upp
úr næstu mánaðamótum. Sú
skýrsla yrði ekki birt almenningi,
heldur yrði hún afhent þing-
flokkunum sem trúnaðarmál, til
leiðbeiningar við þá vinnu, sem
stjórnmálaflokkarnir vildu leggja
í tekjuöflunarmálin.
Þessu næst fjallaði hann um
eigin skoðanir til ýmissa þátta í
tekjuöfluninni, þar sem ríkis-
stjórninni hefði ekki unnist tími
til að móta formlega afstöðu sína
til þess máls. Dró ráðherra saman
niðurstöður sínar á eftirfarandi
hátt:
„1. Tekjuöflun ríkissjóðs, verði f
einum lögum, sem sameinuðu ein-
staka þætti skattaherfisins.
2. Virðisaukaskattur verði tekinn
upp.
3. Tekjuskattakerfið verði endur-
skoðað og þar stefnt að brúttó-
skatti, þar sem frádráttur vegna
mismunandi aðstöðu eða sér-
stakrar nauðsynjar verði
ákveðinn eftir álagningu skatts-
ins.
4. Athugað verði og reynt að koma
við sambandi í fjölskyldufrá-
drætti milli tryggingakerfisins
ogtekjuskattsins.
5. Eignarskattur haldist.
6. Sameina þarf skattana eða
leggja niður smáskatta til þess að
komast út úr flækju hinna mörgu
skatta. Og algjörlega hætta við
það, að gera tekjustofna með
þeim hætti að bæta ofan á tekju-
stofn sem fyrir er 1 eða 2% til
þess að ná sér í tekjur fyrir af-
mörkuð verkefni. Yfirleitt á að
gera sem minnst af því að merkja
tekjustofna sérstökum
verkefnum heldur á Alþingi að
skipta ríkistekjum á hverjum
tíma til þeirra þarfa, sem nauð-
synlegastar eru.
7. Ég tel líka, að það eigi að mæta
skattsvikum með því að herða
viðurlög við þeim, birta nöfn
þeirra, sem skattsvikarar eru, ef
um veruleg brot er að ræða, og að
brotin geti varað við hegningar-
lög.
8. Ég tel líka, að eignir og tekjur
verði yfirleitt að koma til fram-
tals annars náist ekki réttlæti í
Seyðisfirði 23. október
1 DAG var opnuð hér ný sjálfvirk
sfmstöð í nýju húsnæði, sem
Landsfminn hefur látið reisa hér.
í nýju stöðinni eru 400 númer, en
notendur eru hér 240. Þar með
fluttist síminn úr húsi þvf, sem
hann hefur verið f um margra ára
skeið, svonefndu Wathnehúsi,
sem Norðmaðurinn Otte Wathne
lét reisa fyrir aldamót, og er eitt
þekktasta hús Seyðisf jarðar.
Kviknaði í
sængurfötum
SLÖKKVILIÐIÐ var í gær-
morgun kvatt að húsi við
Frakkastíg, en þar hafði kvikn-
að í sængurfötum og rúmi.
Hjón, sem þar búa höfðu setið
að sumbli um nóttina og reykt
mikið, svo og um morguninn, og
er talið, að kviknað hafi í út frá
vindlingi. Logaði í sængurföt-
um og rúmi og dýnu annars
þeirra og má segja, að þetta
hafi brunnið tii kaldra kola.
Einhverjar vatnsskemmdir
urðu og lítilsháttar aðrar
skemmdir vegna eldsins. Hjón-
unum varð ekki meint af.
skattinum. Ég vil láta athuga það,
að skattleggja hjón sitt í hvoru
lagi og ég tel, að það verði að
endurskoða skattalög viðvíkjandi
fyrirtækjum og reyna að tryggja
að þau ekki siður en einstaklingar
skili sínu til sameiginlegra þarfa
þjóðfélagsins."
Ráðherra sagðist hafa verið
einn af þeim, sem aðhyllst hefðu
staðgreiðslukerfi skatta. Hefði
hann kynnt sér slíkt kerfi í Dan-
mörku, og væri reynsla Dana af
því mjög slæm. Þeir hefðu varað
okkur mjög við slíku kerfi.
Kvaðst ráðherra álíta, að við ætt-
um að reyna að nálgast þetta
kerfi, eins og framast væri kostur,
en vel þyrftum við að huga að,
áður en við tækjum ákvörðun um
að innleiða það í sinni fyllstu
mynd.
Fyrstu umræðu um fjárlögin
lauk ekki á þinginu i gær, heldur
talaði einungis einn fulltrúi frá
hverjum þingflokki. Af hálfu
Sjálfstæðisflokksins talaði Jón
Árnason, og mun frásögn af ræðu
hans birtast í Morgunblaðinu
siðar.
í hyggju er að gera þetta hús að
byggðasafni og hefur bæjarstjórn
Seyðisfjarðar falast eftir húsinu.
Á fundi bæjarstjórnar hinn 8.
október s.l. samþykkti bæjar-
stjórn Seyðisfjarðar eftirfarandi
tillögu samhljóða: Bæjarstjórn
samþykkir að kaupa húseignina
Hafnargötu 44 (gömlu símstöð-
ina) og felur bæjarráði og bæjar-
stjóra að ganga frá kauptilboði til
samgönguráðuneytisins. Með
kaupum þessa húsnæðis verði
stefnt að því, að koma þar upp
safni muna og minja úr sögu
Seyðisfjarðar, í samvinnu við
safnastofnun Austurlands.
Ekki í
lífshættu
KONAN sem varð fyrir bifreið
á Miklubrautinni í fyrrakvöld,
reyndist hafa höfuðkúpubrotn-
að. Hún var þó ekki talin í
lífshættu, samkvæmt upplýs-
ingum lækna f gær.
Ný símstöð á Seyðisfirði
Gamla símstöðin minjasafn?
Ný þingmál
BREYTING A
BtJFJARRÆKTAR
LÖGUM
Ingólfur Jónsson (S) og Agúst
Þorvaldsson (F) flytja
frumvarp um breytingu á bú-
fjárræktarlögum þannig að í
stað orðanna í niðurlagi 2. mgr.
37 gr. laganna: „og 10% af út-
flutningsverði hryssna" komi
orðin „og 10% af útflutnings-
verði hryssna, sem teknar hafa
verið í ættbók Búnaðarfélags
lslands“.
TILKYNNINGAR
AÐSETURSKIPTA
Stjórnarfrumvarp um breyt-
ingu á lögum um tilkynningar
aðseturskipta, borið fram í
þeim tilgangi, að þeir, sem lög-
heimili áttu i Vestmannaeyjum
22. jan. s.l., skuli skráðir með
lögheimili þar 1. des. n.k.,nema
þeir lýsi sig heimilisfasta ann-
ars staðar.
HAFFRÆÐIKENNSLA
1 HASKÓLA ÍSLANDS
Þingsályktunartillaga um að
ríkisstjórnin láti kanna, hvort
ekki sé tímabært að hefja
kennslu i haffræði og skyldum
greinum við Háskóla íslands.
Tillaga þessi er flutt af þing-
mönnum úr öllum flokkum, og
er Ingvar Gíslason (F) fyrsti
flutningsmaður hennar.
TEKJUSKATTUR A
EINSTAKLINGUM
Þingmenn Alþýðuflokksins
flytja þingsályktunartillögu um
að rikisstjórnin skipi nefnd til
að semja frumvarp um skatta-
mál, sem að því miði, að lækka
tekjuskatt á einstaklingum.
Nefndin skuli skipuð 5 mönn-
um tilnefndum af þingflokkun-
um, auk hagrannsóknarstjóra
og ráðuneytisstjóra í fjármála-
ráðuneyti. Gylfi Þ. Gíslason er
fyrsti flutningsmaður frum-
varpsins.
FYRIRSPURNIR
■Sjónvarp á fiskimiðunum
Til menntamálaráðherra frá
Karvel Pálmasyni (SFV) um
hvort farið hafi fram könnun á
móttökuskilyrðum sjónvarps-
sendinga á fiskimiðunum um-
hverfis landið.
Hafrannsóknir
Til sjávarútvegsráðherra frá
Eysteini Jónssyni (F) um hvað
líði gerð áætlunar um hafrann-
sóknir og þjónustu við fiskiflot-
ann.
Sjálfvirk viðvörunarkerfi
Til samgönguráðherra frá
Oddi Ólafssyni (S) um hvað líði
framkvæmd þingsályktunar frá
6. apríl s.l. um ítarlega könnun
á notagildi sjálfvirkra hláku-
viðvörunarkerfa á hraðbrautir.
Geðdeild Landspítalans
Til heilbrigðisráðherra frá
Oddi Ólafssyni um hvenær ætla
megi, að geðdeildin verði tekin
í notkun og hvort gripið verði
til bráðabirgðaráðstafana
þangað til.
Hitaveita á Suðurnesjum
Til iðnaðarráðherra frá Oddi
Ólafssyni um hvað líði rann-
sóknum Orkustofnunar á jarð-
hitasvæðum á Suðurnesjum.
Heimili drykkjusjúkra
Til heilbrigðisráðherra frá
Pétri Sigurðssyni (S) um hver
sé áætluð stærð á fyrirhuguðu
heimili drykkjusjúkra á Vífils-
stöðum og um hver áætlaður
kostnaður sé.
Seðlabankinn
Til viðskiptaráðherra frá
Pétri Sigurðssyni um stærð
fyrirhugaðrar byggingar Seðla-
bankans og hver fjöldi starfs-
manna þess banka sé nú.
Einnig hver sé áætlaður kostn-
aður við þessa bankabyggingu.
Lánamál húsbyggjenda
Til félagsmálaráðherra frá
Sverri Hermannssyni (S) um
hvernig Húsnæðismálastofn-
unin muni anna lánsfjárþörf
húsbyggjenda fram til áramóta
og hver sé áætluð lánsfjárþörf
og lánsfé á næsta ári.
Leiguhúsnæði
Til félagsmálaráðherra Frá
Sverri Hermannssyni um
hverjar séu áætlanir um fjár-
mögnun byggingar leiguhús-
næðis skv. lögum nr. 58/1973.
Birningsstaðir f Laxárdal
Til landbúnaðarráðherra frá
Braga Sigurjónssyni (A) um
hvort ríkisjörðin Birningsstaðir
I Laxárdal í S-Þing. hafi verið
seld.
Framkvæmdir
V egagerðarinnar
Til samgönguráðherra frá
Helga F. Seljan (Ab) um hve
mikið af framkvæmdum Vega-
gerðar ríkisins sé unnið með
eigin vélakosti, og hvort þar sé
stefnt að aukinni vélvæðingu.
Áhugaleikfélög
Til menntamálaráðherra frá
Helga F. Seljan um hvenær
vænta megi lagafrumvarps um
fjárhagslegan stuðning við
áhugaleikfélög.
Rafvæðing sveitanna
Til iðnaðarráðherra frá Vil-
hjálmi Hjálmarssyni (F) um
hvað líði rafvæðingu þeirra
býla, sem ekki eru inni á
„þriggja ára áætlun".
Sjómannastofur
Til sjávarútvegsráðherra frá
Vilhjálmi Hjálmarssyni um
hvenær vænta megi frumvarps
um sjómannastofur.