Morgunblaðið - 14.02.1974, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 14. FEBRUAR 1974
Halldór Blöndal:
Vanda verður betur til
úthlutunar viðbótarritlauna WlMi
I FYRIRSPURNARTÍMA á Al-
þingi sl. þriðjudag bar Halldór
Blöndal (S) fram tvær fyrir-
spurnir til menntamálaráðherra
um úthlutun viðbótarritlauna.
Sagði Halldór I ræðu, sem hann
flutti, að fyrirspurnirnar væru
bornar fram vegna þess að mikil
gagnrýni hefði komið fram á út-
hlutunina 1972.
Eins og mönnum væri kunnugt
hefði hugmyndin með viðbdtar-
ritlaununum verið rökstudd fyrst
og fremst með þvf, að ekki væri
rétt, að söluskattur yrði greiddur
af bókum frekar en af sölu ann-
arra listrænna hugverka manna.
Hefði verið ákveðið, að endur-
greiða rithöfundunum fjárhæð,
sem væri þvf sem næst jafnhá
söluskattinum af sölu bókanna,
þó þannig, að sérstök nefnd gerði
tillögur um úthlutun fjárins.
Engu að sfður væri Ijóst, að meg-
inhugsun Aiþingis hefði ekki ver-
ið, að rithöfundar yrðu dregnir f
flokka eftir mati á verkum
þeirra, eins og einn nefndar-
manna hefði talið sér skylt að
gera.
Fyrri fyrirspurn Halldórs var
svohljóðandi:
1. Hvað er áætlað, að söluskatt-
ur af bókum hafi numið miklu
árin 1970, 1971 og 1972?
2. Hvaða ástæður lágu til þess,
að úthlutun fjár skv. 102 999 61 í
fjárlögum fyrir árið 1973 var látin
ná tilþriggja ára, en ekki eins?
3. Verður miðað einvörðungu
við árið 1973 við úthlutun fjárins
í ár, eða verður höfundum gefinn
kostur á að sækja um viðbótarrit-
laun vegna bdka útgefinna 1972?
Taldi Halldór í framsöguræðu
sinni upp allmarga höfunda, sem
ekki hefðu gefið út bækur 1972,
en engu að siður fengið viðbo'tar-
ritlaun. Á hinn bóginn væru svo
ýmsir, sem ekkert hefðu fengið,
þrátt fyrir að þeir hefðu gefið út.
Taldi þingmaðurinn, að nefndin,
sem sjá ætti um úthlutunina, yrði
að fylgjast með, hvaða bækur
væru gefnar út á ári hverju, í stað
þess að gera ráð fyrir, að rithöf-
undar sæktu sérstaklega um við-
bótarritlaunin i hvert skipti.
Magnús Torfi Olafsson sagði, að
ekki lægi fyrir, hver söluskattur
af bókum hefði verið árin 1970 og
1971. Skv. upplýsingum frá hag-
rannsóknadeild Framkvæmda-
stofnunarinnar hefði söluskattur
af innlendum bókum 1972 numið
21,7 milljónum kr. Ef þýddar
bækur væru taldar með, væri
þessi tala 38,3 milljónir.
2. tl. fyrirspurnarinnar svaraði
ráðherra þannig, að í fjárlögum,
þegar sett hefði verið inn ákvæði
um viðbótarritlaunin, hefði verið
gert ráð fyrir, að sérstakar reglur
yrðu settar um úthlutun fjárins.
Ekki hefðu verið talin til nein
ártöl í því sambandi.
Síðasta liðnum svaraði hann
þannig, að reglur síðasta árs
hefðu einungis átt við úthlutun-
ina þá. Nú ynni nefnd að samn-
ingu varanlegri reglna, sem beitt
yrði í framtíðinni.
Síðari fyrirspurn Halldórs var
svohljóðandi:
Eftir hvaða reglum var farið að
úthlutun viðbótarritlauna, og
hvað áttu margir höfundar rétt á
viðbótarritlaunum samkvæmt
þeim: a) árið 1972, b) árin 1970
og 1971?
Ráðherra svaraði þessari fyrir-
spurn þannig, að 23. okt. sl. hefðu
verið gefnar út og staðfestar regl-
ur aí menntamálaráðuneytinu,
sem farið hefði verið eftir. Þessar.
reglur hefðí nefnd samið, sem
skipuð hefði verið fulltrúum rit-
höfundafélaga auk fulltrúum frá
ráðuneyti. Meginefni þeirra
reglna hefði verið, að úthlutunin
miðaðist við ritverk útgefin eða
flutt opinberlega 1972, en einnig
hefðu mátt koma til álita verk frá
1970—71. Þá hefði verið ákveðið
að auglýsa eftir umsóknum um
viðbótarritlaun og síðan hefði
þriggja manna nefnd séð um út-
hlutunina.
Halldór Blöndal kvaðst ekki
hafa fengið svar við síðari hluta
fyrirspurnarinnar um, hve marg-
ir rithöfundar hefðu átt rétt á
viðbótarritlaunum.
Kjarni þessa máls váeri, að rit-
höfundarnir fengju að njóta
þessa fjár og ekki yrði þar reiptog
um einstakar sálir. Þá ættu höf-
undarnir ekki að þurfa að sækja
um féð, heldur ætti úthlutunar-
nefndin að fylgjast með, hvaða
bækur væru gefnar út.
Beindi Halldór því að lokum til
ráðherra, að þau skáld, sem um
viðbótarritlaun hefðu verið svík-
in, fengju sinn hluta af fénu. Það
væri sanngirniskrafa.
Ellert B. Schram:
Óeðlilegt að skerða
samningsfrelsið
ELLERT B. Schram (S) hefur
flutt frumvarp til laga um breyt-
ingu á lögum um verðtryggingu
fjárskuldbindinga, þar sem hann
leggur til, að við 2. gr. laganna
bætist ný málsgrein, svohljóð-
andi:
„Þrátt fyrir ákvæði 1. gr. er
heimilt að kveða svo á í kaup- og
verksamningum um hús, hús-
Fyrirspumatími
Fyrirspurnatími var á
Alþingi sl. þriðjudag.
Verður hér sagt frá
nokkrum fyrirspurnum,
sem þá voru teknar fyrir
og svörum ráðherra.
Kennsla í
fjölmiðlun
Þá spurði Benedikt Gröndal
(A) menntamálaráðherra, hvað
ríkisstjórnin hefði gert til að
kanna, hvort tök væru á að taka
upp kennslu í fjölmiðlun við
Háskóla islands, sbr. ályktun
Alþingis30. marz 1973.
Sagði Benedikt í framsögu,
að hér væri um ört vaxandí
starfssvið að ræða, og unnt ætti
að vera að koma á kennslu í
Háskólanum án mikils til-
kostnaðar, þar sem nýta mætti
mikið af núverandi kennslu-
kröftum.
Magnús Torfi Ólafsson sagði,
að meðferð málsins væri stutt á
veg komin. Hefði þingsályktun-
in fyrir stuttu verið send
Háskólanum til umfjöllunar.
Fullorðins-
menntun
Stefán Gunnlaugsson (A)
spurði menntamálaráðherra:
Hvað líður athugun mennta-
málaráðuneytisins á því,
hvemig fullorðinsmenntun
verði bezt fyrir komið?
Sagði Stefán í framsöguræðu
sinni, að þingsályktunartillögu
sinni o.fl. á þinginu í fyrra
hefði verið vísað til rikis-
stjórnarinnar, þar sem upplýst
hefði verið, að nefnd ynni að
könnun málsins á vegum ráðu-
neytisins. Væri hér spurt um,
hvað þeirri könnun liði.
Magnús Torfi Úlafsson sagði,
að nefnd hefði verið skipuð í
málið í okt. 1971. Nefndin hefði
síðan starfað reglulega og aflað
margvíslegra gagna um málið
erlendis frá. Frumdrög
nefndarinnar að frumvarpi
hefðu verið send 28 aðilum til
umsagnar. Þar hefðu komið
fram ýmsar ábendingar. Nú
hefði nefndin komið sér saman
um endanleg drög að frumvarpi
og yrðu þau send ráðuneytinu
innan tíðar. Kvaðst ráðherra
vona fastlega fyrir sitt leyti, að
unnt yrði að leggja frumvarp
um þetta efni fyrir þettaþing.'
Iðnfræðsla og
tæknimenntun
Þórarinn Þórarinsson (F)
bar fram eftirfarandi fyrir-
spum til menntamálaráðherra:
Hvað líður störfum nefnda
þeirra, sem menntamálaráð-
herra skipaði sl. vetur til að
vinna að nýskipan iðnfræðslu
og tæknimenntunar?
Magnús Torfi Ólafsson sagði,
að nefnd hefði verið skipuð í
feb. 1973 til að fjalla um iðn-
fræðslumálin. Ilefði farið fram
viðamikil gagnasöfnun á vegum
nefndarinnar, en ekki væri
unnt að segja til um, hvenær
vænta mætti nýs frumvarps um
verkmenntun.
Þá hefði um sama leyti verið
skipuð nefnd til að fjalla um
tæknimenntunína. Hefði hún
þegar mótað stefnuna um
menntun tækna, sem fram
kæmi í reglugerð útgefinni sl.
sumar. A hinn bóginn væri
framtíð tæknifræði- og verk-
fræðináms óljósari. Væri
nefndin nú að ganga frá
nefndaráliti sínu, sem sent yrði
ráðuneytinu. Eftir umfjöllun
um málið þar mundi nefndin
siðan semja frumvarp.
Fiskiskipasmiðar
Að lokum spurði Stefán
Jónsson (Ab) iðnaðarráðherra
um, hvaða ráðstafanir hefðu
verið gerðar til þess, að við not-
færum okkur tæknilegar fram-
farir færeyskra skipasmíða.
Sagði þingmaðurinn, að hér á
landi væri beitt úreltum aðferð-
um við smiði línuveiðara, þrátt
fyrir miklar tækniframfarir við
byggingu slíkra skipa hjá
grönnum okkar i Færeyjum.
Þar væri farið að byggja yfir-
byggða línuveiðara með lokuðu
vinnudekki, jafnvel upphituðu.
Lúðvik Jósepsson sjávarút-
vegsráðherra svaraði fyrir-
spuminni í forföllum iðnaðar-
ráðherra. Sagði hann, að fram
hefði farið talsverð athugun á
þessum færeysku teikningum,
rætt hefði verið við Færeyinga,
og væri málið m.a.s. komið svo
langt, að innlend skipasmíða-
stöð hefði gert tilboð í smiði
skipa eftir þessum teikningum.
Yrði unnið að málinu áfram, og
væri við það miðað, að 2—3
bátar yrðu smíðaðir til að byrja
með, ef samkomulag næðist við
kaupendur.
Jón Ármann Héðinsson (A)
tók einnig til máls og taldi þetta
mál vera hið athyglisverðasta.
hluta eða önnur mannvirki, sem
eigi eru fullgerð á samningsdegi,
en seljandi eða verksali skuld-
bindur sig til að afhenda fullgerð
eftir minnst 12 mánuði, að sá
hluti söluverðs, sem svarar til
þess byggingarhluta, sem ófull-
gerður er, skuli breytast í sam-
ræmi við breytingar á verðlags-
vfsitölu til afhendingardags."
í greinargerð með frumvarpinu
segirþingmaðurinn m.a.:
„Af efni og forsendum laga nr.
71 frá 6. mai 1966, um verðtrygg-
ingu fjárskuldbindinga, má ráða,
að höfuðtilgangur þeirra var að
skapa nauðsynlegan grundvöll að
verðtryggingu lánsfjársamninga.
Stefnt var að því að taka upp
verðtryggingu að einhverju leyti
við innlánsstofnanir, fjárfest-
ingarlánasjóði og jafnvel lífeyris-
sjóði. Jafnframt mun hafa verið
reynt að taka öll tvímæli um laga-
grundvöll verðtryggingar, en
fram að setningu þeirra voru lög
ekki afgerandi um heimildir til að
beita verðtryggingu nema á
tveimur sviðum. Annars vegar
hafði veðdeild Landsbankans
fengið almenna heimild til sölu
vísitölutryggðra vaxtabréfa á al-
mennum markaði vegna þarfa
Byggingarsjóðs. Hins vegar höfðu
lög, sett við gengisbreytingar
krónunnar, jafnan endurtekið
gamalkunnugt ákvæði, að óheim-
ilt væri að lána fé með skilmála
um breytileika á grundvelli
skráningar krónu miðað við
erlendan gjaldeyri, nema um
endurlánað erlent lánsfé væri að
ræða.
Þó að tilgangur verðtryggingar-
laga hafi fyrst og fremst verið sá,
sem að framan grefnir, var þó, að
því er virðist.gengið lengra í laga-
setningunni, og er orðalag 1. gr.
það víðtækt, að túlka má það svo,
að það nái yfir allt fjármunasviðið
nema löggerninga á sviði kaup-
gjaldsmála.
Reyndin hefur orðið sú, að lög-
gjöfin hefur haft verulega þýð-
ingu á sviði lánsfjársamninga, og
má telja hana fyrst og fremst eðli-
lega oggagnlega að því marki.
Framhald á bls. 20.
Akranesferja samþykkt
Á fundi neðri deildar í gær var
til atkvæðagreiðslu við 2. umræðu
stjórnarfrumvarp um sjálfskuld-
arábyrgð á lánum til kaupa á 10
fiskiskipum og 2 ferjuskipum,
öðru fyrir Akurnesinga og hinu
fyrir Vestmannaeyinga. Voru
fiskiskipin og Vestmannaeyja-
ferjan samþykkt samhljóða, en
Akranesferjan var samþykkt með
26 atkvæðum gegn 4 að viðhöfðu
nafnakalli. 4 þingmenn greiddu
ekki atkvæði og 6 voru fjarver-
andi. Þeir, sem atkvæði greiddu á
móti, voru Björn Pálsson (F),
Bjarni Guðnason (Ff), Pálmi
Jónsson (S) og Pétur Sigurðsson
(S).
Umferðarlög o.fl.
í efri deild var i gær til fyrstu
umræðu frumvarp til breytingar
á umferðarlögum, þar sem lagt er
til að vátryggingarfjárhæðir lög-
boðinna ábyrgðartrygginga skv.
lögunum tvöfaldist. Þá hækki
einnig sjálfsábyrgð bifreiðaeig-
enda úr 7.500,00 kr. í 15.000,00 kr.
Einnig er í frumvarpinu lagt til,
að 1‘4% af iðgjaldatekjum trygg-
ingafélaga vegna ‘ lögboðinna
trygginga ökutækja renni til Um-
ferðarráðs.
Ólafur Jóhannesson dómsmála-
ráðherra mælti fyrir frumvarp-
inu. Þá tók Halldór Blöndal (S)
til máls og taldi ákvæði frum-
varpsins um hækkaða sjálfs-
ábyrgð og sérstakan skatt á bif-
reiðaeigendur til Umferðarráðs
þurfa nokkurrar skoðunar við, áð-
ur en þau yrðu samþykkt.
Þá fór á þessum sama fundi
frumvarp um breytingu á skipu-
lagslögum í gegnum 2. umræðu og
Steingrimur Hermannsson (F)
mælti við fyrstu umræðu fyrir
tveimur frumvörpum, sem hann
flytur. Fjallar annað um vinnslu-
stöðvar á sviði sjávarútvegs, en
hitt um breytingu á lögum um
Framkvæmdastofnun ríkisins.
Varaþingmað-
ur tekur sæti
I GÆR tók sæti á Alþingi Alex-
ander Stefánsson sveitarstjóri,
sem er fyrsti varaþingmaður
Framsóknarflokksins í Vestur-
landskjördæmi. Tók hann sæti í
forföllum Ásgeirs Bjarnasonar,
sem nú situr búnaðarþing. Alex-
ander Stefánsson hefur átt sæti á
Alþingi áður.