Morgunblaðið - 22.02.1974, Qupperneq 16

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 22.-FEBRUAR 1974

Utgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Augiýsingar
hf. Arvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson
Matthías Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson,
Styrmir Gunnarsson
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6, sími 10 100.
Aðalstræti 6, sími 22 4 80.
Áskriftargjald 360,00 kr. á mánuði innanlands.
í lausasolu 22,00 kr. eintakið.
Ríkisstjórnin læðir
nú inn hverri skatta-
hækkuninni á fætur ann-
arri. Hún hefur heitið því
að lækka tekjuskatt um
2600 milljónir, en á móti
ætlar hún að hækka sölu-
skatt um 3700 milljónir.
Fyrirsjáanlegt er þó, að
afrakstur ríkissjóðs af sölu-
skattshækkuninni verður
mun meiri. Ástæðan er sú,
að því meiri, sem verð-
bólgan verður, þeim inun
hærri verða tekjur ríkis-
sjóðs af söluskattinum.
Þótt talið sé í dag, að hvert
söluskattsstig gefi yfir árið
í tekjur 700—800 milljónir
króna, er ljóst, að þegar
líður á árið og verð-
hækkanir hafa orðið veru-
legar, gefur hvert sölu-
skattsstig mun hærri upp-
hæð. Þannig á að svíkjast
aftan að launþegum og
sópa fé í ríkishítina með
blessun helztu verkalýðs-
foringja kommúnista með
Eðvarð Sigurðsson í farar-
broddi.
Jafnframt ætlar ríkis-
stjórnin að hækka launa-
skattinn um 1% til þess að
afla fjár í Byggingarsjóð,
sem er á heljarþröm. Það
eru að sjálfsögðu launa-
greiðendur, sem verða að
borga þennan aukna launa-
skatt, sem talið er að muni
gefa 400—500 milljónir
króna á ári. En í raun og
veru er hann sóttur í vasa
launþega, vegna þess að at-
vinnureksturinn getur þá
borgað þeim mun minna í
beinar kauphækkanir til
launþega. Nú hafa Félag
ísl. iðnrekenda og Lands-
samband iðnverkafólks
sameinast um að mótmæla
þessari skattheimtu, þ.e.
söluskattshækkuninni og
launaskattinum. Benda
þessir aðilar á, að hækkan-
ir þessar geri að engu þær
tollalækkanir á hráefnum
og vélum til iðnaðarins,
sem lofað hafði verið.
En ríkisstjórnin er ekki
af baki dottin í skatta-
hækkunum. Hún græðir á
verðbólgunni eins og að
framan greinir varðandi
söluskattinn og hún ætlar
líka að græða á hækkun
olíuverðs. Auknar tekjur
ríkisins vegna olíuhækkun-
ar munu nema um 300
milljónum króna. Þetta fé
ætla ráðherrarnir að taka í
hítina f stað þess að nota
það til þess að lækka olíu-
verðið.
Mesta hneykslið í skatt-
heimtu ríkisstjórnarinnar
er þó sú staðreynd, að hún
ætlar að innheimta toll og
söluskatt af innfluttu
Viðlagasjóðshúsunum.
Þessi hús eru sem kunnugt
er keypt fyrir gjafafé frá
Norðurlöndunum og eru
því f raun gjafahús. Þessa
gjöf ætlar ríkisstjórnin að
skattleggja, ríkissjóður
ætlar beinlfnis að hagnast
á hamförunum í Vest-
mannaeyjum. Þessi fram-
koma er þjóðinni til
skammar gagnvart gefend-
um, en hún sýnir, að
fégræðgi ráðherranna eru
engin takmörk sett.
Hið furðulega við þessa
gífurlegu skattheimtu
ríkisstjórnarinnar er þó sú
staðreynd, að stjórnarsinn-
ar í verkalýðshreyfingunni
virðast staðráðnir í að
leggja blessun sína yfir
hana og hafa raunar þegar
samþykkt meiri söluskatts-
hækkun en tekjuskatts-
lækkun, og auk þess hækk-
un launaskatts. Til við-
bótar því að samþykkja
þessa skattahækkun hafa
þeir einnig samþykkt að
taka áfengi og tóbak út úr
vísitölunni. Fyrir þremur
árum töldu þeir sjálfir slíkt
vera vísitölurán og eitt
helzta stefnumál nú-
verandi ríkisstjórnar var
að setja áfengi og tóbak
aftur inn í vísitöluna. Fyrir
einu ári taldi Björn Jóns-
son, forseti ASÍ, það ekki
koma til greina að taka
þessa liði út úr vísitölunni.
Nú beitir hann sér fyrir
því og óskaði eftir því að
auki, að hækkun benzín-
skatts og þungaskatts yrði
einnig' tekin út úr vísitöl-
unni. Það var fellt í 30
manna nefnd ASf, en fjór-
ir verkalýðsforingjar
greiddu þvf þó atkvæði.
Þessir fjórir voru: Eðvarð
Sigurðsson, Snorri Jóns-
son, Guðmundur J. Guð-
mundsson og Benedikt
Davíðsson.
Björn Jónsson hefur
sagt, að venkfall V.R. hafi
ekki byggzt á „faglegum"
rökum, og Eðvarð Sigurðs-
son hefur látið í það skína,
að það sé af pólitískum rót-
um sprottið. Þau ummæli
eru að sjálfsögðu móðgun
við fólk úr öllum flokkum,
sem tók ákvörðun um þetta
verkfall. Sönnu nær er, að
afstaða þeirra beggja til
núverandi samningavið-
ræðna sé þrælpólitísk. Það
sem þeir ekki máttu heyra
nefnt, þegar flokkar þeirra
voru utan stjórnar, leggja
þeir nú sérstaka áherzlu á
að fá fram. Þessi hræsni og
óheiðarleiki er svo yfir-
gengilegur að engu tali
tekur. Þessir menn, sem
þykjast vera að vinna í
þágu launþega, miða allar
gerðir sínar við það að gera
ríkisstjórninni til þægðar.
Þeir samþykkja milljarða-
álögur á launþega og halda
því fram, að ríkisstjórnin
sé að auðvelda samninga,
þegar hún íþyngir í senn
atvinnuvegunum og laun-
legum með þessum hætti.
Mikið má vera, ef ekki
kemur að skuldadögum
þeirra fyrr en síðar.
SKATTARNIR
HÆKKA OG HÆKKA
Victor Zorza:
Stefna
Kínverjar að vinslitum?
TÖNNINN í hinni nýju herferð
Kínverja gegn Vesturlöndum
gæti verið fyrsta bendingin um
vinslit við stjórnina í Washing-
ton.
í Moskvu hafa komið fram
nýjar vísbendingar um ugg
vegna þeirrar ógnunar sem
Sovétríkj unum stafar frá
bandalagi Kínverja og Banda-
ríkjamanna. í Washington hef-
ur sjálfur dr. Kissinger sýnt að
það hafa verið innantóm orð
þegar stjórnin hefur þráfald-
lega neitað því að hún noti sam-
bandið við Kínverja til þess að
leggja fast að Sovétríkjunum.
Það sem fyrir Nixon vakti var
opinberlega dregið í efa í
Kreml þegar hann fór til Pek-
íng, en tortryggni manna í
Moskvu var bersýnilega eytt
með endurteknum fullvissun-
um frá Washington þess efnis
að Bandaríkin og Kína væru
ekki að stofna til samblásturs
gegn Sovétríkjunum.
Nú kemur dr. Kissinger til
skjalanna og í viðtali við
Gyðingarithöfunda og prófess-
ora, sem fara átti með sem
einkamál en hefur nú birzt í
megindráttum í Washington
Post, segir hann bersýnilega
þveröfugt við það sem hann
hefur alltaf sagt opinberlega.
Viðtal hans miðaði að því að
fullvissa Gyðingaleiðtoga um
afstöðu hans til ísraels. En
hann sagði einnig að nýju sam-
skiptin við Kína væru bráð-
nauðsynleg til þess að Banda-
rikin gætu lagt fast að Rússum.
Nokkrir þátttakendanna, en þó
ekki allir, minntust þess einnig
að hann hefði sagt það vera
nauðsynlegt að etja þeim sam-
an.
Dr. Kissinger gerði þessar at-
hugasemdir í sama mund og
vísbendingarnar frá Moskvu
bentu þegar til þess að sá valda-
hópurinn í Kreml, sem hefur
alltaf dregið í efa að mark sé
takandi á fullvissunum frá
Washington um samskiptin við
Kína, hefði fengið byr í seglin.
Ritið Alþjóðalíf, sem áður hafði
borið fram nokkrar nærgöngul-
ar spurningar um samskipti
Kínverja og Bandaríkjamanna,
hefur á ný ráðizt fram til at-
lögu. Það spyr aftur þeirrar
spurningar, sem hefur legið í
þagnargildi undanfarin tvö ár
og flokksritarinn Leonid
Brezhnev bar fram opinberlega
skömmu eftir ferð Nixons til
Peking.
Brezhnev vildi vita hvað
raunverulega gerðist í Peking.
En, sagði hann, úr því að
bandarískir og kínverskir for-
ystumenn ,,ákváðu að halda
leyndum" einstökum atriðum
viðræðna sinna mundu athafnir
þeirra í framtíðinni sýna hvað
þeir voru að bralla. Alþjóðalíf
hefur nú svarað spurningu
hans. Eftir sex ferðir Kissing-
ers til Pekings, sagði það, sýndi
,,frumárangurinn“ að samvinna
Kína og Bandaríkjanna hefði
orðið nánari I nokkrum alþjóða-
málum og svæðamálum.
„Staðreyndirnar" sýndu nú
að Peking-stjórnin reyndi að fá
Bandaríkin til liðs við sig í bar-
áttu sinni gegn Sovétríkjunum
og notaði nýja bandalagið „til
þess að ýta efnahags- og
hernaðarþróuninní í Kina fram
á veg.“
Ritið sakar ráðamenn í
Peking um að heyja
„samvizkulausa stjórnmálaref-
skák“ í þeim tilgangi að koma á
laggirnar bandalögum sem
stefnt sé gegn Sovétríkjunum.
En að svo miklu leyti sem við-
leitni Kínverja hefur borið
árangur, gaf ritið í skyn, hljóta
þeir að hafa notið heilshugar
stuðnings Bandaríkjanna sem
léki sama leik í eigin þágu.
En í skilgreiningunni frá
Moskvu var einnig bent á að
ekki væru allir kínverskir for-
ystumenn hlynntir banda-
lagi Peking-stjórnarinnar við
Bandaríkin. Endurteknar sov-
ézkar umræður um slíkan
ágreining í Peking jafngilda
því að ýmsum kínverskum leið-
togum er beinlínis boðið upp á
að berjast fyrir endurvakningu
þess sem Brezhnev kallaði í ný-
legri ræðu „vináttu" við Sovét-
rikin. Fyrstu teiknin um að
valdahópur hliðhollur Sovét-
ríkjunum og fjandsamlegur
Bandarfkjunum hefði staðið af
sér fall Lin Piaos, arftaka Mao
Tse-Tungs sem beið bana í flug-
slysi þegar hann reyndi að flýja
til Sovétríkjanna, fóru að sjást
eftir kínverska flokksþingið í
sumar.
Nú virðast þeir finna hljóm-
grunn I Peking, að minnsta
kosti að þvi marki að hnútur til
Bandaríkjamanna eru farnar
að fljúga í þeirri stórfelldu
áróðursherferð sem kínverskir
vinstrisinnar setja nú af stað í
sambandi við nýja valdabaráttu
innanlands. Svo virðist, segir
Alþýðudagblaðið, að „vofa
John Foster Dullesar loði enn-
þá við fylkingu bandariskra
heimsvaldasinna.“ Gæti það
haft Kissinger í huga? Það
hvetur til þess að afhjúpaður
verði vestrænn „vinur“, sem
taki þátt „í ósvífnum andkín-
verskum samningum“ svo að
hann geti ekki Iengur „svikið
og blekkt.“ Og Owen Lattimore,
bandaríski fræðimaðurinn sem
snæddi með Chou En-lai þegar
hann dvaldist í Kina, er nú
kallaður alþjóðlegur njósnari.
Þetta eru varla meira en
hálmstrá. Hví skyldi telja að
niðrandi orð um Bandaríkin, í
grein með gagnrýni á ítalska
kvikmynd um Kina — eftir
leikstjórann Antonioni — eigi
við um utanríkisstefnu Peking-
stjórnarinnar? Af sömu ástæðu
og fordæmingin á Konfúsíusi í
kínverskum blöðum er talin
innlegg í valdabaráttuna í
Peking. í sjálfu sér má vera að
lítið vit virðist i þeirri þróun,
sem er að mótast i Peking, en ef
hún er skoðuð með hliðsjón af
þeim sólarmerkjum sem eru
greinileg í Moskvu og
Washington má sjá móta fyrir
mynztri.
Kremlverjar segja i raun
réttri fyrir sitt leyti valdamönn-
um i Washihgton, ctg vera má að
það sem þeir telja bera vott um
veikleika I bandarísku stjórn-
inni auki þeim kjark, að þeir
verði að hætta að etja Kínverj-
um og Rússum saman. Jafn-
framt svara þeir — eins og
Brezhnev gerði i ræðu í septem-
ber — málaleitunum sem
Peking-stjórnin virðist hafa
gert í fyrrasumar. Peking
svaraði þeim síðan með
árnaðaróskum á afmæli októ-
berbyltingarinnar og sleppti
skammaryrðum sem slíkum
óskum hafa fylgt á fyrri árum.
Orðsendingin átti greinilega að
gefa mönnum í Moskvu
bendingu. Hún var ekki birt í
innanlands fjölmiðlum í Kína,
aðeins lesin í útvarpssending-
um til Rússlands.
Nýlegar athugasemdir dr.
Kissingers undirstrika þann
hag sem Bandaríkin hafa haft
af deilu Kínverja og Rússa.
Hún kom honum að miklu
Framhald á bls. 18
Hætta þeir að skálast?