Morgunblaðið - 05.07.1974, Blaðsíða 28

mnRGFRLDFIR
mÖGULEIKR VÐRR
ÞRR ER EITTHURfl
FVRIR RLLR
<!<i
FÖSTUDAGUR 5. JÚLl 1974
• Póstlestinni miðar vel áfram. Þessi mynd var tekin í norðanverðum Hvalfirði
í gærdag eftir að leiðangursmenn höfðu stytt sér leið yfir botninn með þvi að
fara þar yfir árnar. Fóru þeir í gær í einum áfanga úr Fremri-Botni að Þyrli.
Nánar er sagt frá póstlestinni í máli og myndum á bls. 16. (Ljósm. Mbl. Sv.
Þorm.).
Stöðvast rekstur Sem-
entsverksmiðjunnar?
Olíufélögin loka fyrir olíusölu til
verksmiðjunnar vegna skulda

INNHEIMTUAÐGERÐIR olfufé-
laganna hafa Ieitt til þess, að þau
haf.a nú stöðvað olfusölu til Sem-
entsverksmiðju rfkisins á Akra-
nesi og er fyrirsjáanlegt, að rekst-
ur verksmiðjunnar mun stöðvast
eftir um vikutfma hafi hún ekki
gert upp skuldir sfnar við olfufé-
lögin fyrir þann tíma. Hins vegar
eru til nægar birgðir f skemmu
eða um 22 þúsund tonn, svo að
landið verður ekki sementslaust í
bráð.
Svavar Pálsson, viðskiptafram-
kvæmdastjóri sementverksmiðj-
unnar, sagði f samtali við Morgun-
blaðið í gær, að hinar harkalegu
innheimtuaðgerðir olíufélaganna
hefðu komið sér á óvart, enda þótt
verksmiðjunni hefði verið til-
kynnt um að sölustöðvun væri yf-
irvofandi síðast er verksmiðjan
fékk olfu hjá olíufélögunum. For-
ráðamenn olíufélaganna hefðu
hins vegar lýst því yfir, að þau
sæju ekki ástæðu til þess að eiga
skuldir inni hjá ríkisfyrirtækjum
á sama tíma og þau ættu í örðug-
leikum með önnur viðskipti sín
við ríkisvaldið.
Svavar kvað greiðsluerfiðleika
Sementsverksmiðjunnar nú eink-
um stafa af tvennu — annars veg-
ar af óraunhæfri verðákvörðun á
framleiðslu verksmiðjunnar um
nokkurra ára skeið og hins vegar
hefði verksmiðjan þurft að leggja
í allmiklar en óhjákvæmilegar
fjárfestingar. „Það er þannig tap
á hverju tonni, sem fer frá okkur
núna,“ sagði Svavar.
Yfirdráttarskuldir viðskipta-
bankanna 5.000 millj. króna
Yfirdráttarskuldir viðskipta
bankanna við Seðlabanka Islands
námu um sfðustu mánaðarmót
5000 milljónum króna. Lausafjár-
staða bankanna hefur aldrei verið
jafn slæm. t byrjun júnfmánaðar
námu yfirdráttarskuldir við-
skiptabankanna 4000 milljónum
króna. Astandið hefur þvf
versnað til mikilla muna sfðast-
liðinn mánuð. Viðskipabankarnir
verða að greiða 18% refsivexti af
verulegum hluta þessara skulda.
Höfuðástæðan fyrir þessum
mikla yfirdrætti bankanna mun
vera almennur lánsfjárskortur,
sem stafar af geysimikilli eftir-
spurn eftir lánsfé og hríð-
versnandi greiðslujöfnuði. Gjald-
eyrissala umfram kaup á fyrstu
fjórum mánuðum þessa árs nam
3157 milljónum króna, en var á
sama tíma á fyrra ári 5 milljónir
króna. Halli á greiðslujöfnuði
vegna gjaldeyrissölu bankanna
umfram kaup leiðir til sam-
2 skipstjórar handteknir
vegna vangoldinna sekta
TVEIR skipstjórar voru
handteknir á mánudaginn
sl. og settir í varðhald í
Hegningarhúsinu við
Skólavörðustíg. Báðir
höfðu þeir orðið sekir um
margendurtekin landhelg-
isbrot en hvorugur hafði
sinnt itrekuðum kvaðning-
um dómsvaldsins varðandi
sektir vegna þessara brota
og var það ástæðan fyrir
handtökunni. Mennirnir
losnuðu úr varðhaldinu í
fyrradag eftir að sektir
þeirra höfðu verið greidd-
ar.
Mbl. hafði samband við Halldór
Þorbjörnsson yfirsakadómara
vegna þessa máls og sagði hann,
að hér væri ekki um að ræða
neina herferð gegn landhelgis-
brjótum sérstaklega heldur væri
hér einungis verið að framfylgja
landslögum. Sagði Halldór, að
skipstjórar þessir hefðu hlotið
marga dóma fyrir landhelgisbrot,
bæði sektir og varðhald, en aldrei
sinnt ítrekuðum kvaðningum
vegna þessara dóma. Eina leiðin
til að framfylgja dómum yfir
þeim hefði því verið handtaka og
varðhald unz sektir hefðu verið
greiddar.
dráttar peningamagns f umferð
og þar með til verri lausafjár-
stöðu viðskiptabankanna.
Við eðlilegar aðstæður f efna-
hagsmálum batnar lausafjárstaða
bankanna venjulega á þessum
árstíma vegna mikils útflutnings.
I fyrra batnaði lausafjárstaða
bankanna fyrstu fjóra mánuði
ársins um 717 milljónir króna.
Þrátt fyrir lausafjárerfiðleika
sína hafa bankarnir orðið að auka
útlán sín og þá fyrst og fremst til
atvinnurekstursins, sem nú
stríðir við rekstrarörðugleika. Af
þeim sökum hafa bankarnir orðið
að taka hin dýru yfirdráttarlán
hjá Seðlabankanum.
Ástæðurnar fyrir ört versnandi
greiðsluhalla mun að leita bæði í
inn- og útflutningi. Annars vegar
hefur orðið verðfall á erlendum
sjávarafurðum miðað við út-
flutningsverðlagið f fyrra. Verð-
lag á innfluttum vörum hefur
hins vegar farið hækkandi og
viðskiptakjörin við útlönd því
versnað. Þá hefur umframeftir-
spurn eftir innfluttum vörum
vegna hárra tekna og spákaup-
mennsku haft mikil áhrif til
aukningar á innflutninginn.
Bráðabirgða-
lausn á kaffi-
þurrðinni
KAFFIBRENNSLURNAR
eru nú teknar til starfa af
fullum krafti og nýmalað
Ræddu við for-
sætisráðherra
FORRÁÐAMENN olíu-
félaganna gengu í gær á
fund forsætisráðherra.
Erindi þeirra var að
ræða um greiðslur úr
svokölluðum olíusjóði,
sem greiða á niður olíu-
verð til bátaflotans, en
Seðlabankinn, sem
hefur með vörzlu sjóðs-
ins að gera, hefur til-
kynnt olíufélögunum, að
engir peningar væru til
fyrir þessum nið-
urgreiðslum. Engin
ákvörðun hefur verið
tekin af hálfu olíufé-
laganna um stöðvun á af-
greiðslu olíu til bátaflot-
ans enn — þótt ljóst sé,
að félögin geti ekki
óendanlega afgreitt olíu
án þess að fá greiðslu á
móti.
kaffi kom í verzlanir í gær-
morgun. Kaffiþurrð ætti
því ekki að hrjá kaffi-
neytendur á næstunni en
ekki eru þó öll ljón úr vegi.
Forráðamenn kaffíbrennsln-
anna segja, að verðlagn-
ingin nú sé aðeins bráða-
birgðalausn, þar sem aðeins hafi
nú fengizt hækkun, sem nemur
hreinni hráefnisverðhækkun en
hækkun vegna aukins til-
kostnaðar heima fyrir hafi orðið
að bíða nú.
Stj
ornarmyndun:
Ákvörð-
unar forsetans að vænta í dag
Sjálfstæðisflokkur og Framsóknarflokkur þinga um
stjórnmálaviðhorfið 1 dag. Alþýðuflokkur á mánudag
BUlZT er við þvf, að forseti Is-
lands muni f dag kunngera
ákvörðun sfna um það, hverjum
hann felur stjórnarmyndun. Ar-
degis f dag mun miðstjórn og
þingflokkur Sjálfstæðisflokksins
ræða stjórnmálaviðhorfíð og
sömuleiðis mun þingflokkur og
framkvæmdastjórn Framsóknar-
flokksins gera það f dag. Flokks-
stjórn Alþýðuflokksins mun
koma saman til fundar á
mánudag.
Eins og Mbl. skýrði frá í gær,
hefur Alþýðubandalagið sent
Alþýðuflokknum bréf og óskað
eftir viðræðum flokkanna til þess
að koma m.a. f veg fyrir, að til
valda komizt „hægri stjórn" eins
og það er kallað í bréfinu.
Jafnframt ritaði Alþýðubandalag-
ið Framsóknarflokknum og Sam-
tökum frjálslyndra og vinstri
manna bréf. í bréfinu leggur
Alþýðubandalagið til, að núver-
andi stjórnarflokkar snúi sér til
Alþýðuflokksins og að fram fari
viðræður flokkanna um myndun
nýrrar ríkisstjórnar — vinstri
stjórnar með þátttöku Alþýðu-
flokksins.
Alþýðubandalagið hefur þegar
skipað viðræðunefnd um þessi
mál. Athyglisvert er, að í þeirri
nefnd er hvorugur ráðherra
Alþýðubandalagsins, Magnús
Kjartansson og Lúðvík Jósepsson.
I nefndinni eru tveir alþingis-
menn flokksins, Ragnar Arnalds
og Svava Jakobsdóttir. Ástæður
fyrir þessu vali munu vera harð-
vítugar deilur innan
Alþýðubandalagsins um fram-
vindu mála, þátttöku flokksins í
hugsanlegum rfkisstjórnum og af-
stöðu til Alþýðuflokksins.