Morgunblaðið - 09.08.1974, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 9. AGUST 1974
Árni úr Eyjum.
Oddgeir Kristjánsson.
Ási f Bæ.
Skvett á þjóðhátfðarbálið f Eyjum.
Valtýr Snæbjörnsson formaður
þjóðhátfðarnefndar Þórs
mundar hamarinn.
Brennudraslið var einnig komið á Bakkann, en f kvöld verður búið að
hlaða þvf upp f köstinn, 1000 tunnur takk.
Frá Þjóðhátfðarundirbúningi á Breiðabakka 1974, danspallur og leiksvið byggt af Þórsurum, sem sjá
um hátfðina að þessu sinni.
„Þrátt
íyrir
böl og
al-
heims-
stríð
þá
verðnr
haldin
p-
FYRIR kemur, þegar minnzt er á þjóð-
hátíð Vestmannaeyja, að sumir láti sér
fátt um finnast og hafi á orði, að það sé
stærilæti hjá tbúum einnar byggðar að
tala um sína eigin þjóðhátíð. Þessi hefð
á sér þó stna sögu eins og margt
annað, þvi árið 1874, þann 2. ágúst,
héldu Vestmannaeyingar fyrst þjóðhá-
tíð t Herjólfsdal t Vestmannaeyjum til
að minnast 1 000 ára byggðar á íslandi
um leið og fagnað var réttarbót þeirri,
sem Kristján níundi færði landsmönn-
um með stjórnarskránni það ár Stðan
hafa Eyjamenn haldið sína þjóðhátið
ávallt um fyrstu helgi í ágúst og þaðan
er nafnið komið og með því að halda
þessa hátið árlega hafa Eyjamenn hald-
ið tryggð við minningar, sem eru al-
þjóðareign um leið og þeir hafa eignazt
sérstæðan þátt í annars sérstæðu þjóð-
lífi sinu. Á þjóðhátið hefur ávailt rikt
góður og frjáls andi og iþróttafélögin
Þór og Týr hafa annazt hátiðina til
skiptis.
Nú er haldið upp á 100 ára afmælis
Þjóðhátíðar Vestmannaeyja við sér-
stæðar aðstæður. Ávallt hefur þessi
rómaða hátíð verið haldin i Herjólfsdal,
hamrasalnum, en eftir gos hefur það
ekki verið unnt ennþá S I sumar var
hátiðin haldin á Breiðabakka við Stór-
höfða og tókst hún sérstaklega vel og
enn er Herjólfsdalur ekki nógu gróinn
til þess að hægt sé að halda þar á ný
þjóðhátið Vestmannaeyja, en það kem-
ur skjótt að þvi.
Þjóðhátíð Vestmannaeyja 1874
hófst með útimessu og hefur það ávallt
verið siður, tjöld voru þá reist og prýtt
var með fánum Að loknu kaffi og
meðlæti hófu sumir dansleik, aðrir
söng og enn aðrir kepptu í íþróttum.
Fór hátiðin fram með góðri glaðværð
og svo hefur ávallt verið síðan .
■ Brennan á Fjósakletti, bjargsigið og
þjóðhátíðarlögin hafa út á við orðið
eftirminnilegustu þættir Þjóðhátiðar
Vestmannaeyja, en þó hygg ég, að
ríkasta minningin i huga hvers og eins
sé minningin um sæludvöl með góð-
um vinum i Herjólfsdal. girtum fjöllum,
en með opinn faðm mót suðri
Mörgum finnst eflaust, að það sé
ekki þjóðhátið, sem haldin er utan
Herjólfsdals, en sem betur fer féll þjóð-
hátiðarhaldið ekki niður á sjálfu gosár-
inu, þvi hátíð er til heilla bezt og þótt
byljir gangi yfir þá má ekki gleyma þvi
að líta hærra og teygja sig upp úr
hversdagsleikanum annað veifið.
Þjóðhátiðin á Breiðabakka við Klauf-
ina s.l. sumar var myljandi góð og þar
ríkti feiknalega góð stemmning. Þar
var sungið og dansað, þjóðhátiðarbál
tendrað að vanda, en þá var hátiðin
aðeins i einn dag vegna anna við
hreinsun bæjarins. Nú mun hún aftur
standa i 3 daga og fjórar nætur
minnst. Nú hefst hátiðin á föstudaginn
9. ágúst kl. 2 með messu, ávörpum og
lúðrablæstri að vanda, þá er miðdegis-
skemmtun, barnagaman, Iþróttir,
kvöldskemmtun með fjölbreyttri dag-
skrá, skátavarðeldur, flugeldasýning,
þjóðhátíðarbrenna, og dansað verður
til kl. 4 eftir miðnætti. Þannig mun svo
næsti dagur liða i stórum dráttum og
einnig sá þar næsti, en siðan hefjast
annir hversdagsins aftur af fullum
krafti, því hvað sem öllu gamni liður þá
er vinnan númer 1, 2, 3, 4 og 5 hjá
Eyjamönnum
Að þessu sinni verður bjargsigið
ekki á þjóðhátíðinni, það biður hátíðar
á ný í Herjólfsdal, en þjóðhátlðarlag
verður að vanda og að þessu sinni er
það eftir Gylfa Ægisson, sem er sjó-
maður! Vestmannaeyjum
Ekki verður svo minnzt á upphaf og
helztu þætti ( sögu Þjóðhátiðar Vest-
mannaeyja, þótt í fáum orðum sé, að
ekki sé getið þeirra þriggja manna,
sem mest hófu þjóðhátiðarlögin frægu
til vegs og virðingar: Oddgeir heitinn
Kristjánsson tónskáld, Árna heitinn úr
Eyjum og Ása i, Bæ. Strax þegar augu
þeirra voru ung spunnu þeir saman
vináttu sína og andardráttur þeirra var
sá sami, Vestmannaeyjar. Þessir peyjar
áttu marga tóna, einn dundaði i
bókum, annar var fjörulalli og svo var
þetta allt i bland, tónlist iðkuð, iþróttir
stundaðar, grös og steinar skoðaðir,
einn stóð sig vel á prófum, annar stal
heldur árabát til að dóla á. Nokkur
munur var á aldri þeirra þremenning-
anna, en sá munur fjaraði út eins og
verða vill þegar vináttan er annars
vegar. Oft munu þessir félagar hafa
hitzt heima hjá Oddgeiri og Svövu og
þar á sínum tima i herbergiskytrunni á
loftinu var margt lagið tekið, margur
brandarinn fauk og hópurinn þjappaði
sér saman i hugsjónum sínum, gleði
og lífi
Gömlu þjóðhátíðarlögin eru ekki
aðeins frábær og sérstök lög, heldur
fylgdu þeim úr hlaði góð Ijóð þeirra
Árna og Ása og einnig Lofts
Guðmundssonar.
Þjóðhátlðarlög og Ijóð þessara
félaga eru öll undir sterkum áhrifum
frá Vestmannaeyjum. I gegnum ást
þeirra til Eyjanna náðu þeir að breyta
litlu atviki í dillandi spaug og gráum
degi var breytt i glitrandi stundir.
En þessir eiginleikar voru ekki
aðeins þeirra, þeir eru eðlilegur þáttur í
lifsgleði Eyjamanna. en þeim lét bezt
að túlka hápunktinn á sinni tið og
lengur með sfnum fjóðkunnu lögum
og visum.
„Þrátt fyrir böl og alheimsstríð
þá verður haldin þjóðhátið,"
segir I einu gömlu þjóðhátíðarkvæði
og þótt erfitt sé á margan hátt að halda
eðlilega þjóðhátíð þessi árin, þá mun
Þjóðhátíð Vestmannaeyja aftur ná sínu
fyrra sæti í þjóðlifi Vestmannaeyja fyrr
en varir.
Árni Johnsen.