Morgunblaðið - 05.01.1975, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 5. JANUAR 1975
13
UNGLINGA-
VANDAMÁL
o
5. (,RKI\
Hvað heldurðu, að piltarnir
tveir eigi eftir að vera „geymd-
ir“ á skammvistunarheimilinu
lengi enn?
Ég vona, að það verði ekki
nema 1—2 dagar, en ég sé ekki
fram á neina lausn eins og er og
allra sfðustu árum og þetta má
meðal annars rekja til þess, að
læknavísindum hefur fleygt
svo fram, að nú er hægt að
halda lífi f börnum, sem áður
voru dauðadæmd. En þau eru
engu að síður örkumla frá upp-
allan bæ til að stela”
lokaðnr inni
ég veit ekki til, að neinn hafi
fundið hana. Ég hef bæði leitað
til heilbrigðisráðuneytis og
menntamálaráðuneytis og ég
get ekki sagt, að undirtektir séu
slæmar, en ég veit ekki til þess,
að neinar aðgerðir séu í upp-
siglingu.
Að vilji hins opinbera sé ekki
nðgu gðður?
Eg vil ekki segja vilji, miklu
fremur held ég að skilning
skorti enda kannski ekki nema
von, möguleikarnir eru ekki
miklir og það vantar peninga.
Þetta er ný þjónusta í þjóð-
félaginu, sem það verður að
taka á sínar herðar, en það má
bara ekki verða of seint.
Lfta kannski embættismenn
svo á, að þjððfélagið hafi ekki
efni á að halda uppi einstakl-
ingum, sem svona er komið fyr-
ir?
Mér þykir það ekki ólíklegt.
Þetta er nokkuð nýtt fyrirbæri
og nú á tímum höfum við miklu
meiri fjölda einstaklinga, sem
þurfa á hælisvist að halda og
mikil þörf er á að hjálpa og
þetta hlýtur þjóðfélagið að
þurfa að verða að bera. Það er
miklu meira um slíka einstakl-
inga nú en fyrir nokkrum ár-
um. Þörfin fyrir samhjálp hef-
ur því bólgnað óeðlilega út á
hafi. Ég er ekki að segja, að
þessi piltar flokkist endilega
undir þetta, en ég nefni þetta
sem dæmi um hugsanlega
ástæðu fyrir tregðu peninga-
valdsins til að láta fé renna til
þessarar starfsemi allrar, eins
og þörf krefur. Það er kannski
heldur ekki von, að þeir, sem
ekki koma nálægt þessu skilji
nógu vel hvað þetta kostar. Hér
erum Við t.d. með mjög dýra
stofnun, miklu dýrari en stjórn-
unarmenn viðurkenna, að sé
raunverulega nauðsynlegt.
Hvað hafa börnin helzt fyrir
stafni hér á heimilinu?
Námið er ákaflega snar þátt-
ur I starfi okkar hér, en að öð'ru
leyti þá vinna þau hér alls kyns
heimilisstörf, eins og t.d. að
halda hreinu hér og við matseld
og þetta hefur gengið furðuvel.
Þá föndra þau við sitthvað
annað og einmitt þessa dagana
eru þau að undirbúa jólahátíð-
ina.
Hér verða haidin jói?
Já. Sum barnanna hafa ekki
aðstöðu til að fara heim. I sum-
um tilfellum .er það mikið bil
milli meiningar foreldris og
barns, að þau ná ekki saman. t
öðrum tilfellum eiga þau
ekkert heimili.
ótrúlega þæg”
röngu og þess vegna erfðu þeir
ekki við þau þótt þeir væru
skammaðir, ef þeir vissu á ann-
að borð, að þeir hefðu gert
rangt.
„Það er ekki rétt, að við séum
sérlega ströng. Þetta er meira
eins og á venjulegu heimili.
Þau fá t.d. að vera úti til kl. 10
— og þau fá að vera lengur úti i
sumum tilfellum, eins og þegar
þeim er boðið til ættingja eða
fara á skólaböll," sagði Leifur.
1 hvaða tilvikum er þeim refs-
að með því að vera sett á
skammvistunarheimilið?
Leifur: Til dæmis fyrir að
brjótast út úr húsinu.
Sigurbjörg: Fyrir endurtekin
brot á reglum hússins. Ef þau
koma 3svar of seint heim, þá
fara þau á „níuna“.
Hér gripu krakkarnir fram i
og vildu ræða málið. Sigurbjörg
þaggaði niður í þeim og benti á,
að einmitt svona mál væru
rædd á morgunfundunum.
„Það verður ekki sagt annað
en að þau séu ótrúlega þæg. En
í mörgum tilvikum verður mað-
ur að sýna meiri hörku en er i
rauninni eðlilegt. En við
forðumst að komast i slikan
bobba“, sagði Sigurbjörg.
Þau Leifur og Sigurbjörg
voru sammála um, að þegar
hópurinn væri orðinn þetta stór
— og æsingur í öllum — gæti
þetta orðið erfitt. Það væri
ýmislegt, sem gæti skapað
spennu. Það þyrfti ekki nema
nn á llpptöknheimilinn
Hvað finnst þér helzt skorta á
til að þið náið beztum hugsan-
legum árangri af starfi ykkar?
Eitt af þvf, sem okkur vantar
mjög nauðsynlega, er að geta
fylgt börnunum eitthvað áfram
eftir að þau fara héðan. Það er
ein af frumforsendunum fyrir
þvf, að fullur árangur náist. Við
reynum alltaf að hafa samráð
við barnið sjálft þegar það fer
héðan frá okkur. Annað teljum
við ófært, en þó hefur komið
fyrir, að við hefur legið, að við
höfum þurft hreiniega að kasta
einstaklingum út án þess að
finna nokkurn möguleika eða
a.m.k. möguleika, sem við telj-
um færan til að hægt sé að
búast við nokkrum árangri. Hér
koma á hverju ári nokkrir ein-
staklingar, sem fá enga viðun-
andi lausn á málum sfnum.
Af hverju eru þau þá látin
fara?
Það verður að hafa í huga, að
við erum ekki að ala upp börn
hér. Við erum að reyna að end-
urhæfa þau til að komast aftur
inn f eðlilegt umhverfi. Ég tel,
að við eigum ekki að búa til
stofnanabörn. Okkar hlutverk
er að reyna að láta þau aðlagast
eðlilegu umhverfi, fjölskyldu,
skóla og vinnustöðum og þess
vegna álít ég rangt að hafa þau
of lengi hérna. Það er heilla-
vænlegra að hjálpa þeim úr
fjarlægð. Við höfum reynt
þetta svolítið, en í rauninni
ekki haft vinnukraft til þess.
Við höfum sótt um að fá félags-
ráðgjafa, sem myndi annast
þetta, en ekki fengið svar enn.
Upptökuheimilið að Kópavogsbraut 17.
Mörg þeirra, sem hérna hafa
verið leita mikið hingað í sfnum
erfiðleikum í sambandi við alls
kyns fyrirgreiðslu. Við höfum
eytt töluverðum tíma í að
fylgjast með hvernig börnun-
um reiðir af eftir að þau fara
héðan og við getum þetta að
nokkru leyti enn, þar sem hér
hafa ekki verið nema um 40
börn frá upphafi.
Hvernig hefur þeim reitt af?
Betur en ég þorði að vona. Ég
held, að ekkert barn, sem við á
annað borð töldum, að við gæt-
um yfirleitt hjálpað, eigi í veru-
legum erfiðleikum f dag.
Reyndar höfum við gefizt upp á
tveimur ungum mönnum, en ég
vil helzt ekki telja þá með, því
þeir voru alltof stuttan tíma.
Hvernig hefur samstarf við
lögreglu verið? Finnst lögregl-
unni f Kðpavogi þetta heimiii
vera plága?
Það hefur ekki komið skýrt
fram. Ég held, að fyrsta árið
hafi lögregluyfirvöldum þótt
heimilið vera plága og alls ekki
sætt sig við starfsaðferðir
Síðari
hluti
okkar. Þeir sættu sig ekki við
það, að börn, sem hingað voru
send gætu haldið áfram að
brjóta af sér. Þeir litu svo á að
nú væru þau komin í örugga
umsjón, allt að því undir lás og
slá. Og ofan á bætist, eins og ég
nefndi fyrr, að sumir strákanna
fóru jafnvel að berjast harðar
við lögregluna. Það kom upp
mikill misskilningur og ég varð
sjálfur fyrir miklum vonbrigð-
um, þegar blaðagreinar fóru að
birtast um Upptökuheimilið frá
lögreglumönnunum sjálfum.
Samstarf okkar hefur hins veg-
ar batnað mjög mikið, og svo
mikið, að ég kvarta sfður en
svo. Og ástæðan er ef til vill sú,
að við höfum ekki haft eins
mikið af erfiðum einstakling-
um, við höfum haft yngra fólk
og við höfum einnig betur und-
irbúið starfsfólk.
En ég undirstrika, að ég er
algjörlega á móti því, að þetta
fólk sé lokað inni, eins og sumir
virðast hafa gert ráð fyrir og
reyndar þjóðfélagið allt.
Þannig væri erfiðleikunum
aðeins slegið á frest og börnin
myndu bara koma aftur. Þetta
er ekki geymsla. Ég vil frekar,
að þau reki sig á, upplifi sína
erfiðleika, og við getum á þann
hátt unnið með þeim að þvf að
fást við erfiðleika þeirra. Þann-
ig geta þau lært af erfiðleikun-
um.
Og þú telur semsagt, að þetta
hafí borið gððan árangur?
Já, ég held það og raunar
vonum framar, þvf ég gerði
aldrei ráð fyrir miklum
árangri. Um endanlegan árang-
ur get ég að sjálfsögðu ekki
fullyrt.
Fulinægir þetta heimili raun-
verulegri þörf?
Þetta er ákaflega mikið mats-
atriði. En ég tel, að við eigum
ekki að byggja stórar hallir
fyrir svona starfsemi. Við höf-
um t.d. aldrei haft biðlista auk
þess, sem þetta er ekki eina
Framhaldá bls. 29
Leifur Brynjðlfsson og Sigurbjörg Snorradðttir, vaktmenn á Upptökuheimilinu. (Ljósm. Mbl.
Emilfa).
einn að vera i fýlu til að allur
hópurinn æstist upp.
„Það getur orðið erfitt hjá
okkur, ef einn fær meira en
annar án þess þó, að það hafi
beinlfnis verið ætlunin,“ sögðu
þau.
Þið verðið e.t.v. að taka þau
meira sem hóp en einstaklinga?
„Já þvi miður. Hér er fólk,
sem hefur mikla þörf fyrir að
vera teknir einmitt sem ein-
staklingar.“ — h.
KUttSWAHi