Morgunblaðið - 22.03.1975, Page 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 22. MARZ 1975
Hin árlega bílasýning í Genf stendur í ár 13. tíl 23. mars. Meðal nýjunga,
sem þar eru sýndar er þessi glæsilegi Ford Escort RS 2000, sem er
íraðskreiður bíll í nýju Escort*línunni.
hjá P. Stefánssort sýndi meS
glæsilegum akstri upp snarbrattan
moldarbing inni við Sundahöfn.
Vélin er 52 hestöfl (SAE), 1600
rúmsm. og með þjöppun aðeins
6,8:1. Vélin er mjög gangþýð og
allhraðgeng (yfir 4000 snún. á
mín.) á sinnar tiðar mælikvarða.
T.d. má nefna að krómbúð var efst
i strokkunum, sem eykur slitþolið
mjög. Rover verksmiðjurnar
bresku gátu ekki verið þekktar
fyrir að láta annað en góða
vöru frá sér fara! Ekki er gott
að segja hvað gert hefur verið
við vélina, sem i bílnum er,
þar eð allmargir hafa átt
hann en ventlar og sveifarás
hafa væntanlega verið endurnýj-
aðir en stimplarnir ekki. Jeppan-
um hefur verið ekið um allt land á
vegum og vegleysum. — '48
módelið af Land-Rover er verðandi
safngripur. sem víða hefur farið og
staðið i ströngu. Þvi verður auð-
vitað ekki móti mælt að allnokkrir
bílar af ýmsum tegundum jafn-
gamlir og jafnvel eldri eru enn í
góðu gengi hér. Land Roverinn
hefur stækkað, fengið stærri og
kraftmeiri vél og margs konar nýj-
an og nýtiskulegan, búnað, en '48
módelið er fyrsti Land-Roverinn
án þess að efast verði um.
Það sýnir kannski nokkuð um
þróun verðlagsins hér að 1950
kostaði slikur jeppi 30 þúsund
krónur, en i dag kostar hann 1.6
millj. kr.l
br.h.
Nýi og gamli tíminn.
Fyrsti
Land Roverinn
Jeppar hafa löngum þótt hag-
kvæm farartæki hérlendis til ferða
á vegum og vegleysum. Allmikið
er um gamla og virðulega jeppa,
sem menn hafa dundað við að
gera upp eða þá haldið þeim vel
við frá upphafi. Það er raunar
ekkert sérfyrirbæri um jeppa en
hér verður farið nokkrum orðum
um fyrsta Land Roverinn, sem
kom til landsins. Hann er árgerð
1 948 og er nú í eigu umboðsins
hér, sem er P. Stefánsson hf.
Árið 1 948 var hafin fjöldafram-
leiðsla á Land Rover.
Land Roverinn gamli hefur feng-
ið gott aðhald að undanförnu og
verið sprautaður með nýju lakki
og verið tekinn í gegn. Vélin og
aðrir mekanískir hlutar hafa hins
vegar lítið verið lagaðir en grindin
er ný. Jeppinn er ekki beint lipur í
akstri, níðþungur í stýri og hastur.
en þegar hann er kominn á ferð
eða kannski fremur þegar maður
er kommn upp á lagið með að
koma honum af stað með
ósamhæfðum gírkassa hvað
viðkemur 1. og 2. gír er hann
alls ekki svo ólíkur nýjum Land
Rover í dag. Útlitið hefur til-
tölulega lítið breyst. En á upp
hafsárum sínum var Land Rov-
erinn með blæjum, en álhúsið
kom til sögunnar upp úr 1954.
Álið í yfirbyggingu bílsins var
raunar nokkuð, sem menn efuðust
um að gæti enst er bíllinn sást hér
fyrst, en þær hrakspár rættust
ekki. Stýrisliðir og fjaðrahengsl
eru ekki gerð fyrir smurning en
slfkt var ekki algengt á þeim tím-
um. '48 módelið er 8" styttra en í
dag og hefur þessi gamii bíll mikið
brattaþol og góða þungadreifingu
eins og Sigfús Sigfússon forstjóri
Upp þýtur hann, þó gamall sé.

Myndir af gjaMmiðU frá ým
og tímum. Frétttr frá Mynts
inu, samkeppni um merk
Eg lærói það í Menntaskólan-
um hjá Ölafi Hanssyni, sem
kenndi mér þar sögu, að Krösos
konungur í Lydiu hefði látið
gera fyrstu peningana, eins og
við nú þekkjum þá. Svo var það
einhverntíma i vetur, er ég var
að lesa mér til um myntsögu, að
í einhverjum bókunum var
minnst á það, að Kínverjar
hefðu verið farnir að nota mynt
500 árum áður. Ég kunni nú
ekki nógu vel við að hafa tekið
svo skakkt eftir hjá Ólafi, mað-
ur man það gjarnan betur, sem
góðir kennarar kenna. Svo ég
fór að glugga í Encyciopediu
Britannicu og auðvitaó voru
þeir sammála Ölafi. Ég hefi síð-
ar komist að því að það, sem
sumir kalla kínverska mynt eru
hlutir, sem eru éins í laginu og
hnifar, spaðar eða þviumlikt.
En það stendur semsagt óhagg-
að að fyrsta rikið sem sló pen-
inga var konungsríkið Lydia,
um 700 árum fyrir Krist. Fram
að þeim tima höfóu Egyptar
notað gull, oft mótað í grióar-
stóra hringi. A grisku eyjunum
höfðu menn notað brons. Uxinn
var verðgildi til viðmióunar
lengi vel. Bæði hjá Egyptum og
síðar hjá Rómverjum. Þegaf
menn ræddu um auð gamalla
Rómverja var til nefnt hversu
mörg höfuð hann ætti; þ.e. hve
marga nautgripi. Höfuðin eru á
latínu ,,capita“ og þaðan er orð-
ið kapítal runnið. Reyndar má
hér bæta við einu enn sem við
höfum úr latínu en það er orðið
peningur — reyndar skilst það
enn betur ef við höfum i huga
orðið búpeningur, en það var á
latinu „pecus“ og af peeus
leiddu Rómverjar á máli sínu,
latínunni, orðió „pecunia“ sem
þýðir peningur. Krösos konung-
ur í Lydiu umbylti peningamál-
um heimsins er hann lét gera
þrennt í einu. Hann lét alla
peningana vera með ákveðinni
þyngd, lét þá alla hafa sömu
lögun og fyrst þetta var hægt
þá lét hann slá á þá innsigli sitt.
Siðar varð það mikil list að slá
fallega peninga, en þá list lærð-
um við ekki á Norðurlöndum
fyrr en mörg hundruð árum

eftir RAGNAR
BORG
Þessi skrautlega uppstilling
á myndinni hér til hliðar er af
ýmiss konar gjaldmiðli, sem
notaður hefir verið.
I bakgrunninum er sænsk
plötumynt frá 1726: þetta er
þung koparplata, nærri 3 kíló,
um 29x26 cm á kant og á henni
stendur verðgildið: 4 dalir í
silfurgildi. — Perlufestin hefir
verið, og er jafnvel ennþá,
gangmynt í Súdan, og búrhvals-
tönnin er notuð á mörgum eyj-
um í Kyrrahafinu. Á miðri
myndinni er kringlótt íhvolf
silfurmynt frá Laos og svo-