Morgunblaðið - 28.06.1975, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 28. JUNl 1975
PlnrfminWa&iíí1
Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson
Ritstjórar Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Rorbjörn GuSmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla . Aðalstræti 6. simi 10 100
Auglýsingar Aðalstræti 6, simi 22 4 8C
Áskriftargjald 700,00 kr. á mánuði innanlands] >
í lausasölu 40,00 kr. eintakið
Togaraverkfallið leyst
Langvinnu verkfalli
undirmanna og yfir-
manna á togaraflotanum er
nú lokið með samningum
milli sjómannafélaganna
og útgerðarmanna. Það var
vissulega tími til kominn
að deila þessi leystist, enda
hefur hún valdið ómældu
tjóni eins og jafnan á sér
stað, þegar vinnustöðvanir
lama framleiðslustarfsem-
ina. Menn hljóta að fagna
því, að þessi erfiða vinnu-
deila skuli vera leyst, þvi
að lengi hefur verið beðið
eftir því, að þessi mikil-
virku atvinnutæki gætu
látið úr höfn.
Með þessu samkomulagi
er bundinn endi á þær deil-
ur um kaup og kjör, sem
staðið hafa í vor, aðeins
mjög. fáir og** fámennir
starfshópar eiga nú eftir að
ganga frá samningum. Það
er athyglisvert, að við þær
erfiðu aðst^eður, sem við
stöndum frammi fyrir i
efnahags- og kjaramálum,
skuli hafa tekizt að ná
samningum án víðtækra
vinnustöðvana. Þetta er
umtalsverður árangur,
sem rétt er að meta.
Á hinn bóginn er ljóst, að
útgerð stóru togaranna
hefur verið miklum erfið-
leikum bundin, svo að ekki
sé tekið dýpra í árinni. Af
þeim sökum var eðlilegt, að
lengri tíma tæki að ná sam-
komulagi um kauphækk-
unarkröfur milli þeirra
aðila, er þarna eiga hlut að
máli, en víðast hvar annars
staðar, svo sérstæður hef-
ur vandi þessarar útgerðar
verið.
I sambandi við þetta
verkfall og rekstrarörðug-
leika þessarar útgerðar
hafa eðlilega spunnizt um-
ræður um þann grundvöll,
sem þessi skip byggja á.
Flestum er þó ljóst, að
þessi skip gegna mjög
þýðingarmiklu hlutverki í
fiskveiðum landsmanna og
verðmætasköpun. Það sést
m.a. af því, aó verkfall
sjómanna á þessum stóru
togurum, sem staðið hefur
óslitið frá 9. apríl, hefur
valdið umtalsverðu at-
vinnuleysi á ýmsum stöð-
um.
Fiskveiðar stóru togar-
anna hafa fram til þessa
fyrst og fremst haft gildi
fyrir atvinnulíf í Reykja-
vík, Hafnarfirði, Akranesi
og á Akureyri. Til marks
um það má nefna, að veru-
legur hluti þeirra 555
manna, sem verið hafa á
atvinuleysisskrá í Reykja-
vík í þessari viku, hafa
misst atvinnuna vegna
togaraverkfallsins. Þetta
sýnir ljóslega, hversu
mikilvægar veiðar stóru
togaranna eru fyrir at-
vinnulífið á þessum stöð-
um. Nú má búast við
snöggum umskiptum í
þessum efnum og var það
ekki vonum seinna.
Mikils er því um vert að
markvisst verði unnið að
þvf að tryggja grundvöll
fyrir útgerð þessara tog-
ara. Ríkisstjórnin hefur
lagt sitt af mörkum til þess
að auðvelda þá samninga-
gerð, sem nú hefur tekizt.
En ljóst er, að meira þarf
til, ef koma á útgerðinni á
traustan rekstursgrund-
völl. Eflaust tekur það
langan tima, en að því ber
að vinna.
Misskilningur
Sá misskilningur kem-
ur fram í forystugrein
Þjóðviljans í gær, og raun-
ar bryddaði einnig á hon-
um í forystugrein Tímans,
að fyrstu óskir ’Breta um
viðræður um landhelgis-
mál við Islendinga vegna
fyrirhugaðrar útfærslu
fiskveiðitakmarkanna í 200
sjómílur hafi verið settar
fram af Wilson, forsætis-
ráðherra Breta, í viðræð-
um hans og Geirs Hall-
grímssonar, forsætisráð-
herra, í byrjun þessarar
viku.
Hið rétta er, eins og Ein-
ar Ágústsson, utanríkisráð-
herra, skýrði frá í viðtali
við Tímann 31. maí síðast-
liðinn, að Callaghan utan-
ríkisráðherra Breta óskaði
eftir slíkum viðræðum, er
þeir Einar Agústsson
ræddust við í Briissel í
tengslum við leiðtogafund
Atlantshafsbandalagsríkj-
anna.
Ríkisstjórnin hefur ekki
enn tekið afstöðu til þess-
arar óskar brezka utanrík-
isráðherrans. í viðræðum
forsætisráðherra íslands
og Bretlands fyrir nokkr-
um dögum itrekaði Wilson
þessa ósk Callaghans utan-
ríkisráðherra. En sam-
kvæmt frásögn Tímans 22.
júní síðastliðinn neitaði
Geir Hallgrímsson forsæt-
isráðherra að ræða nýja
samningagerð við Breta í
því samtali.
í tilefni af hefóbundnum
ásökunum Þjóðviljans í
gær í garð Sjálfstæðis-
flokksins, er ástæða til að
minna á, að síðustu samn-
ingar við Breta um veiði-
heimildir innan íslenzkrar
fiskveiðilögsögu voru gerð-
ir af ríkisstjórn Ólafs Jó-
hannessonar, sem komm-
únistar áttu sæti í, og þing-
menn þeirra greiddu at-
kvæði með þeim samningi
á Alþingi allir sem einn.
9 Bragi við Frú M.: „Læt mér í léttu rúmi liggja formúlur
ofbeldis og þröngsýni..."
„Stikkprufa
á fortídina>>
Rœtt við Braga
1 Ásgeirsson list-
málara um sgn-
inguna á loftinu
gagnrgni á
gagnrgni o. fl.
Texti: Á. Þ.
Mynd: E B.B.
9 ..JÚ, eftir því sem ég bezt veit
hafa undirtektir sýningargestá verið
góðar og ýmsir starfsbræður mínir
hafa haft mjög góð orð um sýning-
una, bæði við mig og aðr^Jafnvel
svo góð að ég treysti mér ekki til áU
hafa þau eftir. [ hnotskurn má segja
að hugmynd mín með sýningunni,
þ e að hafa hana hressilega, for-
dómalausa og eins fjölbreytta og
húsnæðið leyfir, hafi komizt til skila
eftir þessum viðbrögðum að
dæma"
0 Þetta sagði Bragi Ásgeirsson list-
málari og lístrýnir er blaðamaður
Morgunblaðsins rabbaði við hann á
Loftinu við Skólavörðustíg þar sem
sýning hans hefur staðið yfir I tvær
vikur og lýkur á morgun, sunnudag.
Enn gefst því mönnum kostur á að
kynnast ýmsum hliðum myndlistar
Braga á þessari sýningu Hún er
opin frá 2—6 í dag og á morgun.
„Sé miðað við aðsókn og sölu
hefur sýningin i fyrra fallinu
gengið bærilega", sagði Bragi er
hann var frekar inntur eftir viðtök-
um. „Salan hefur þó verið nokkuð
treg. Sjálfsagt má rekja ástæðuna
til þess að þetta er fyrir utan
aðalsýningartimabilið. Fólk er
orðið þreytt eftir undangengið
sýningaflóð. Svo er stutt siðan ég
sýndi siðast og seldi vel. En veiga-
mesta ástæðan er vafalitið tak-
mörkuð kaupgeta. ’r’msir hafa lika
talað um misræmi t verðlagningu
og miða þá vafalitið við stærð
mynda. En myndlistarverk eru
ekki verðlögð eingöngu eftir
stærð eða þyngd. heldur einnig
eftir aldri. Aldurinn er hér afger-
andi atriði. Ég get ekki töfraðfram
á ný löngu horfin timabil en hins
vegar málað að vild I mtnum nú-
verandi stil. Og það ætti að gefa
auga leið að fyrir mér eru þessar
gömlu myndir verðmætari og var
ég lengi í vafa um það hvort ég
ætti yfirhöfuð að setja verð á þær.
Myndirnar eru allar teknar af
veggjum ibúðar minnar og vinnu-
stofu og báðir staðirnir þykja mér
hálftómlegir, að ég segi ekki
ömurlegir þessa dagana. Ég dirfist
þó ekki að likja myndum minum
við antik likt og „meistari Valtýr"
gerði á dögunum um sinar myndir
hér á þessum sama stað. Enda
vona ég að myndir minar verði
aldrei antik, heldur einungis mis-
munandi gamlar, en þó jafnan
nýjar og ferskar og höfði sem
slikar til ókominna kynslóða".
„Stemmningin er allt önnur á
Loftinu en i öðrum sýningarsölum
i höfuðborginni", sagði Bragi er
talið barst að sérstöðu þessa hús-
næðis fyrir listamenn og gesti.
„Hér er meiri innileiki á ferð. Og
ég tel einmitt að sýningar sem
hingað koma eigi að laga sig eftir
aðstæðum. Að öðrum kosti
verður salurinn naumast lang-
lifur. Skrælþurrar formúlur
um uppbyggingu mynd-
listarsýninga eiga hér ekki
heima. Hér var lengi vettvangur
lifandi lifs. Hér bjó heil fjölskylda.
Litil falleg stúlka átti sér samastað
í þessum litla þrönga gangi, milli
annars og þriðja herbergisins. Því
fékk ég þá hugmynd að hengja
upp þessa vatnslitamynd mina, er
ber nafnið „Upp, upp mín sál...'
yfir rúmgaflinum sem var. Hvað
varðar sýningargesti tel ég að enn
sé mest um að ræða fastagestina.
vini og ættingja listamannanna.
Almenningur hefur ekki ennþá
tekið við sér varðandi þetta sér-
staka húsnæði og jafnvel margir
fastagestir sjást ekki. Það liggur
m.a. i þvi að fyrir után helgarnar
er salurinn opinn á verzlunartima,
en einnig í þvi að margfalt færri
boðskort eru send út þegar um
jafnlítið húsnæði er að ræða, aðal-
lega til vina og ættingja. ráðherra
og róna. Allt þar á miili verður að
koma af eigin hvötum."
0 Gagnrýni á það sem
ekki er
Bragi var spurður um þær undir-
tektir sem sýningin hefur h'otið
hjá gagnrýnendum, t.d. þá gagn-
rýni Valtýs Péturssonar að sýning-
in sé hvorki yfirlitssýning né sýn-
ing nýjustu verka, heldur eins
konar „handahófskenndur sam-
tiningur".
„Þær hvatir sem liggja að baki
gagnrýni á það, sem ekki er, læt
ég liggja á milli hluta", svaraði
hann. „Meistari Valtýr" hefur
nefnilega hárrétt fyrir sér er hann
talar um handahófskenndan sam-
tining. Slik var einmitt sú stefna
sem ég markaði mér, eins og
raunar hefur komið fram i blöðum.
Þvi dæmist slikur framsláttur
litilsiglt þvaður, af annarlegum
hvötum sprottið. Það væri einnig
harkalegt vanmat á mér, —
manni sem er þrautþjálfaður i upp-
setningu sýninga, að nefna þetta
yfirlitssýningu. Ég mundi beita
öðrum og yfirvegaðri vinnubrögð-
um ef ég stefndi að jafnvanda-
sömum hlut. Nei, svo sannarlega
er þetta ekki yfirlitssýning og ég
hef aldrei stefnt að yfirlitssýningu.
Hins vegar hef ég verið óhræddur
við að láta gamlar myndir fljóta
með á sumum sýningum mínum.
Þetta er nokkurs konar stikkprufa
á fortiðina frá minni hálfu og
margir listskoðendur hafa kunnað
mjög vel að meta þetta, — eink-
um ungt fólk. Eins og ég sagði. þá
stefni ég ekki að yfirlitssýningu
enda hyggst ég ekki reisa mér
neitt spanskgrænt mónument í lif-
anda lifi.
Fyrir mér eru t.d Septembersýn-
ingarnar athyglisvert og lifandi
fyrirbæri I nútimanum. Ekki
minnisrherki umliðinna alda. Þvi
gat Valtýr ekki búizt við að ég
hrópaði hósianna er ég fjallaði um
sýningu hans hér á Loftinu. Hann
er jafnan að staglast á þvi i skrif-
um sinum, að hann só ámóti upp-
talningu á einstökum verkum.
Þess vegna tók ég þá stefnu,
honum til geðs, að fjalla ekki um
einstök verk, heldur um sýning-
una i heild. Og það virðist einmitt,
— þótt undarlegt megi virðast,
— hafa farið óskaplega i tugarnar
á honum. Annars vil ég geta þess,
að fyrir klaufaskap minn mislas
ég, og raunar margir fleiri, atriði I
viðtalinu við hann hér i blaðinu.
Ég vissi ekki, þegar ég skrifaði um
sýninguna, að septembermenn
eru flestir löngu búnir að mála yfir
þessi bernskubrek sin, svo það var
tómt mál frá minni hálfu að óska
eftir fleiri sýningum sem Valtýs.
Ég bauðst til að leiðrétta þetta við
fyrsta tækifæri vel og vandlega,
en þvi hafnaði Valtýr algjörlega.
Leiðréttingunni er samt komíð hér
með til skila og sömuleiðis
afsökun."
£ „Allur efniviður
höfðar til mín"
„Jú það er rétt að ýmsir ganga
með mjög fastmótaðar hugmyndir
um það hvernig sýningar eigi að
vera, hvað má og ekki má",
svaraði Bragi, er hann var spurður
að þvl hvort fyrrnefnd gagnrýni
væri dæmi um menningarlega
ihaldssemi. „Ég læt mér í léttu
rúmi liggja formúlur ofbeldis og
þröngsýni, — er löngu frelsaður
af þeim. Og það er mín mesta
gæfa."
Þá var Bragi spurður um þá
gagnrýni sem myndlistarstill hans
nú þ.e. reliefmyndir með alls kyns
aðskotahlutum úr umhverfinu.
hefur sætt. Sú gagnrýni hefur
m.a. komið fram í tilefni af þessari
sýningu hjá Aðalsteini Ingólfssyni
og Jónasi Guðmundssyni. Á sýn-
ingunni kemur hins vegar í
Ijós — sem ekki er vist að
allir hafi gert sér grein fyrir,
— að Bragi hefur lagt
stund á mjög breitt svið mynd-
listar-teikningu, málun,
grafik o.fl. En hverju svarar hann
þeirri gagnrýni að þessi still hans i
dag sé kannski að verða of ein-
hæfur, að hann verði að leita á ný
mið? „Það má vissulega segja að
aðskotahlutirnir séu áberandi sér-
kenni fyrir myndir mínar i dag og
ýmsir hafa raunar fullyrt að þær
myndir mundu skera sig úr á
hvaða framúrstefnusýningu sem
er utanlands. En ég leita ekki á ný
mið. Ég finn þau, uppgötva og
upplifi. Ég geri engar áætlanir um
breytingar af neinu tagi. En ef
einhvern tima kemur að þvi að
haldin verði yfirlitssýning á verk-
um minum þá mun fjölbreytnin
fyrst njóta sin til fulls."
„Það er erfitt að lýsa eigin
myndum og koma hughrifum I
orð", sagði Bragi er hann
var beðinn um að lýsa þess-
um umdeilda stil sjálfur, og
hvers vegna hann höfði svo
mjög til hans. Ég nefni þessar
myndir relief-málverk. Einmitt
Framhald á bls. 13.