Morgunblaðið - 09.08.1975, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 9. AGÚST 1975
15
Reglur um brottflutning
Gyðinga frá Sovétnkjun-
um verða ekki rýmkaðar
Moskvu, 8. ágúst.
Einkaskeyti til Mbl. frá AP.
LEIÐANDI baráttumaður fyrir
málefnum Gyðinga f Sovétrfkjun-
um segir að háttsettur embættis-
maður hafi tjáð sér, að reglur um
útflutning Gyðinga frá Sovét-
rfkjunum verði ekki rýmkaðar.
Alexander Lerner, sem er stærð-
fræðingur, skýrði frá þvf að á
föstudag hefði hann verið kallað-
ur á fund V.S. Obidin, yfirmanns
Ovir, stjórnarskrifstofu, sem
gefur út vegabréfsáritanir. Hefði
Obidin boðað sig til að ræða um
bréf, sem hann hefði skrifað
Leonid Brezhnev, leiðtoga
kommúnistaflokksins, þar sem
hann sagði að Sovétrfkin sköðuðu
álit sitt með þvf að hindra Gyð-
inga f að flytjast úr landi.
Obidin og fleiri embættismenn
tjáðu Lerner að „engrar stefnu-
breytingar væri að vænta varð-
andi flutning sovézkra Gyðinga til
tsraels, auk þess væri engin
ástæða til að breytinga, þar sem
reglur væru þegar nægilega
rúmar“.
Varnarefni gegn
ísingu á skipum
Moskvu 7. ágúst Reuter
SOVÉZKIR vísindamenn hafa
fundið upp málingarefni sem á að
koma í veg fyrir ofisingu á skip-
um á siglingu á norðurslóðum.
TASS-fréttastofan skýrði frá
þessu í gær og tók fram að prufur
af málningarefni þessu væru á
alþjóða fiskveiðisýningu sem
nýlega var opnuð i Leningrad.
Obidin sagði Lerner einnig að
bréf hans hefði verið rætt meðal
æðri manna, sem er mjög óvenju-
legt þar sem yfirleitt verður ekki
vart néinna viðbragða yfirvalda
við bréfum Gyðinga.
Samtal Lerners við embættis-
menn Ovir átti sér stað á föstu-
dag, sama dag og Brezhnev undir-
ritaði Helsingfors-yfirlýsinguna,
þar sem ákvæði er um aukið
ferðafrelsi á milli landa.
Sagði Lerner að orð Obidins
voru vottúr þess að „Sovétríkin
ætla ekki að taka tillit til efnis
samkomul agsi ns “.
Hitabeltisloftslag
á Norðurpólnum
fyrirSO millj. ára
FRA þvf hefur verið sagt í
erlendum blöðum að tveir
bandarfskir vfsindamenn hafi
fundið steinrunnar feifar dýra
sem bendi til þess að nánast
hafi verið hitabeltisloftslag f
aðeins 800 mflna fjarlægð frá
Norðurpólnum fyrir fimmtfu
milljón árum. Rannsóknum
þessum stjórnaði Mary Daw-
son en með henni starfaði
einnig Robert West. Vfsinda-
mennirnir fundu steinrunnin
fiskbein, skjaldbökuskeljar,
krókódflabein og leifar frum-
stæðra spendýra í rannsóknar-
leiðangri á Ellesmore-eyju á
norðurheimskautinu.
Edward Gierek, flokksleiðtogi pólskra kommúnista, og Helmut Schmidt, kanslari Vestur-Þýzkalands.
Þýzkættaðir Pólverjar
keyptir til V-Þýzkalands
FNLA gengur
úr stjórninni
Luanda, 7. ágúst. NTB. AP.
ÞJÖÐFYLKINGIN fyrir frelsun
Angóla, FNLA, hætti í dag þátt-
töku í bráðabirgðastjórn landsins,
en aðild að henni eiga hinar tvær
frelsishreyfingarnar í Angóla,
MPLA og Unitas, ásamt fulltrú-
um portúgalskra stjórnvalda.
Ástæðan fyrir þessari ákvörðun
FNLA, sem er fremur hægri
sinnuð og nýtur stuðnings frá
Kína og Zaire, er sú, að æðsti
fulltrúi Portúgalsstjórnar i
Angóla, Cardoso hershöfðingi,
var kvaddur heim til Lissabon í
fyrri viku og heimildir innan
hersins herma að í hans stað muni
koma maður sem hliðhollari verði
MPLA, hreyfingu marxista. Seg-
ist FNLA ætla að hefja stjórnar-
störf að nýju þegar Cardoso
kemur aftur, en heimildir f Lissa-
bon sögðu að svo kynni að verða í
næstu viku. Kyrrt var að mestu í
Angóla í dag.
HELMUT Schmit, kanslari Vest-
ur-Þýzkalands, og Edward Gierek,
flokksleiðtogi pólskra kommún-
ista, hafa náð samkomulagi sem
felur það f sér að Pólverjar af
þýzkum uppruna munu nú eiga
hægara með það en áður að flytj-
ast til Vestur-Þýzkalands. Þar á
móti hefur Sambandslýðveldið
skuldbundið sig til að veita Þjóð-
verjum lán að upphæð milljarð
þýzkra marka og á einnig að
greiða bætur að upphæð 1,3 millj-
arða marka vegna eftirlauna og
tryggingabóta sem Pólverjar hafa
gert kröfu til.
Samningur þessi leysir að
flestra dómi eitt af síðustu stór-
málum sem valdið hafa ágreiningi
milli Vestur-Þjóðverja og Pól-
verja, eftir að samningur um eðli-
leg samskipti rfkjanna var undir-
ritaður fyrir fimm árum. Stjórn
Vestur-Þýzkalands áætlar að
fjöldi þeirra sem þarna eiga hlut
að málv sé um 300 þúsund en
pólska stjórnin segir það of háa
tölu. Bótakröfur Pólverja hafa af
hálfu Vestur-Þjóðverja jafnan
verið taldar alltof miklar. Sú
málamiðlun sem þeir Schmidt og
Gierek hafa gert,felur í sér að 120
þúsund til 125 þúsund manns
gætu fengið að flytja frá Póllandi
á næstu fjórum árum.
Pólverjar báru fram þá tillögu
fyrir tveimur árum að fimmtfu
þúsund Pólverjar af þýzkum upp-
runa flyttu úr landi fyrir árslok
1974, en þá strandaði málið á að
Vestur-Þýzkaland féllst ekki á
fjárkröfur Pólverja. Nú hefur
verið fallist á fyrrnefndar tölur
með 2,5% vöxtum. Búist er við að
formlega verði frá þessum samn-
ingi gengið alveg á næstunni.
Pravda tekur
málstað Portúgala
Fimclað í Washington
inki-yfirlýsinguna —
höfundar telja hana
um Hels-
Dálka-
lítils virði
MIKIÐ er fjallað um niður-
stöður Helsinki-ráðstefnunnar
á opinberum vettvangi i blöð-
um 1 Bandaríkjunum og einnig
á bak við tjöldin hjá stjórnvöld-
um.
I gær var haldinn,í utanríkis-
ráðuneyti Bandaríkjanna í
Washington, fundur fulltrúa
NATO-rfkjanna um horfur í
samskiptum ríkjanna við lönd
Varsjárbandalagsins að lokinni
öryggismálaráðstefnu Evrópu.
A fundinum voru háttsettir
menn úr utanríkisráðuneytinu
í Washington m.a. Arthur Hart-
mann aðstoðarutanríkisráð-
herra, sá sem fjallar um mál-
efni Evrópu. Gerðu þeir á fund-
inum grein fyrir viðhorfum
Bandaríkjastjórnar að lokinni
ráðstefnunni. Fundinn sátu
sendiherrar NATO-landanna í
Washington, en af Islands
hálfu var á fundinum Þor-
steinn Ingólfsson sendiráðsrit-
Tveir dálkahöfundar New
York Times fjalla f nýlegum
dálkum sínum um Helsinki-
fundinn. James Reston segir að
yfirlýsing fundarins sé lftið
annað en endurtekning þeirra
loforða sem gefin voru við und-
irritun sáttmála Sameinuðu
þjóðanna og þau hafi verið
svikin og hundsuð í rúman
mannsaldur. Reston segir að
fyrst muni reyna á hin
nýgefnu loforð f Portúgal og í
Miðausturlöndum og þá muni
sjást hvort Sovétríkin hyggist
halda áfram að ausa fé f
kommúnistaflokk Portúgals og
framlengja ófriðarástandið f
Miðjarðarhafsbotnum.
Ekki leikur vafi á þvi, að sögn
Restons, að allar meiri háttar
tilslakanir í samningaviðræð-
unum sem leiddu til þess að
Helsinki-tilslakanir í samninga-
viðræðunum sem leiddu til þess
að Helsinkiyfirlýsingin var
undirrituð hafi verið gerður af
Bandaríkjunum, en Sovétríkin
hafi hins vegar aðeins slakað á i
tiltölulega veigalitlum málum.
Því sé það lágmarkskrafa sem
bæði Ford og Wilson, forsætis-
ráðherra Breta, hafi lagt
áherzlu á í ræðum sínum á
fundinum í Helsinki, að Sovét-
ríkin virði til fulls öll atriði
samkomulagsins.
Anthony Lewis, harður and-
stæðingur stjórnar Fords for-
seta, segir í dálki sfnum fyrir
skemmstu að tal Fords í Hels-
inki um trú bandarísku
þjóðarinnar á mannréttindi og
lýðfrelsi hljóti að hafa haft
innantóman hljóm, þvf Ford
hafi nýlega hafnað tækifæri til
að hitta þann mann sem sé
holdi klætt vitni um baráttuna
fyrir þessum réttindum, Alex-
ander Solzhenitsyn. Grein
Lewis birtist þýdd í Mbl. ein-
hvern næstu daga.
Moskva8. ágúst AP.
SOVÉZKA blaðið Pravda ýjaði að
því f dag að Vestur-Evrópurfki
væru að fótum troða meginreglur
Helsinki-samkomulagsins með
þvf að koma f veg fyrir að Portú-
gal fengi efnahagsaðstoð. 1 grein
frá Lissabon sem birtist f Pravda
undir yfirskriftinni „Gróf
afskipti" er ráðizt mjög harka-
lega að þvf sem kallað er „fjand-
samleg herferð f fjölmiðlun
heimsvaldasinna“ f garð Portú-
gala og birtist meðal annars f þvf
að beita Portúgala efnahagsleg-
um refsiaðgerðum. Þá segir þar
að samtfmis þessu sé einnig alið á
óhróðri um stjórnvöld og kynnt
undir andróðri hjá fjandmönnum
byltingarinnar í Portúgal.
Segir í greininni að framkoma
Vestur-Evrópuríkja við Portúgal
hafi valdið mikilli furðu þar í
landi og menn spyrji hvort ekki
sé tímabært að standa við þær
skuldbindingar og samninga sem
gerðir hafi verið í Helsinki, þar
sem meðal annars hafi verið
kveðið á um að ríki blönduðu sér
ekki í innanlandsmál annarra
þjóða.
Sovétríkin hafa verið ásökuð
fyrir það að hafa afskipti f Portú-
gal og beita þar áhrifum sfnum og
kommúnistaflokkur Portúgals er
mjög hallur undir sovézka
Kommúnistaflokkinn.
Rannsókn hafin
vegna flugslyss-
ins 1 Marokkó
Casablanca, Marokkó,
6. ágúst. Reuter. AP.
RANNSÖKN er hafin á orsökum
flugslyssins í Marokkó sl. sunnu-
dag þegar 188 manns týndu lífi er
jórdönsk farþegaþota af gerðinni
Boeing 707 fórst nálægt borginni
Agadir. Slys þetta er hið þriðja
mannskæðasta i sögu flugferða.
Þeir sem fórust voru flest-
ir verkamenn frá Marokkó
sem unnið hafa í Frakklandi
og voru á leið í leyfi heima
hjá sér. Fjórir Evrópubúar
voru með ''élinni, auk finnskr-
ar flugfreyju. Áhöfn vélar-
innar var að öðru leyti frá
Jórdaníu. Fjöldaútför fór fram
daginn eftir slysið f Agadir að
viðstöddum þeim ættingjum
hinna látnu sem náðist til f tæka
tfð. Ekki hafði tekizt að bera
kennsl nema á örfá Ifkanna.