Morgunblaðið - 10.08.1975, Page 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 10. ÁGUST 1975
Auga fyrir auga
ifif Death Wish,
amerísk, 1974. Leik-
stjóri: Michael Winner.
Michael Winner og Charles
Bronson hafa gert allmargar
myndir I sameiningu og meðal
þeirra nýlegustu má nefna The
Mechanic, Chato’s Land og The
Stone Killer. Hafa fæstar
myndir þeirra félaga verið
áhugaverðar en nú bregður svo
við, að hugmyndin að baki
Death Wish er langt frá þvf að
vera galin. Hér segir frá bygg-
ingaverkfræðingi, Paul (Bron-
son), sem lifir eðlilegu fjöl-
skyldulífi í New York, þar til
dag nokkurn, að þrír afbrota-
unglingar ráðast á konu hans
og dóttur, með þeim afleiðing-
um, að eiginkonan deyr, en
dóttirin missir vitið. Paul hefur
verið mótfallinn öllu ofbeldi og
frjálslyndur í skoðunum, en
þegar kunningi einn gefur
honum byssu í þakklætisskyni
fyrir velunnið verk, fara að þró-
ast ýmsar hugmyndir með
honum. Glæpafaraldur gengur
um New York, og kveður svo
rammt að árásum á fólk, að
menn telja sig ekki óhulta á
ákveðnum svæðum eftir myrk-
ur. Lögreglan stendur ráðþrota
gagnvart þessum glæpum, svo
Paul tekur til sinna eigin ráða.
Hann fer að venja komur sínar
á skuggalega staði, egnir glæpa-
lýðinn til árásar á sig og skýtur
þá umsvifalaust til bana — í
sjálfsvörn. Fjölmiðlarnir eru
fljótir að taka við sér, og „vöku-
maðurinn”, eins og hann er
kallaður, vekur brátt aðdáun
allra borgarbúa. Glæpunum
fækkar um helming, meðan lög-
reglan setur í gang umfangs-
mikla leit að „vökumanninum”.
Þó að myndin risti ekki djúpt í
samfélagsleg vandamál, sýnir
hún athyglisverða þróun. Þegar
friðsömum borgarbúum er stöð-
ugt ógnað með líkamsárásum
og ránum, sem lögreglunni er
um megn að stöðva, taka þeir til
sinna ráða og skjóta þessa af-
brotamenn niður. Lög og réttur
eru fyrir bí, en ofbeldið er þá
farið að ríkja á báða bóga. Eins
og Winner bendir réttilega á í
myndinni ýtir eitt ofbeldisverk
undir það næsta og þannig koll
af kolli. Þegar „vökumaðurinn”
er orðinn frægur og dáður fyrir
hugrekki sitt, fara aðrir borgar-
búar að dæmi hans, en eins og
fram kemur í einni sjónvarps-
fréttinni, eru hinir friðsömu
borgarar strax farnir að beita
jafn miklu eða meira ofbeldi en
Charles Bronson les um sjálfan sig f Death Wish.
glæpamennirnir. I síðustu árás-
inni kemst Paul einnig að því,
að glæpamennirnir, sem hingað
til hafa aðeins verið vopnaðir
hnffum eða berum hnefunum
standa honum nú jafnfætis með
byssu í hönd. Þannig smá vex
ofbeldið á báða bóga, meðan
yfirvöldin núa saman hönd-
unum og reyna að finna ein-
hverja lausn á málinu.
I upphafi fer myndin heldur
rólega af stað, enda er Bronson
hér í gjörólíku hlutverki miðað
við fyrri myndir, en hann
kemst þó fljótlega f sinn gamla
ham, þegar hefndin hefur náð
tökum á honum. I rauninni ber
myndin í uppbyggingu öll ein-
kenni vestra, þar sem byssan er
lögin og hefnd einstaklingsins
sómi hans. En með því að að-
laga þennan efnisþráð nútíma-
aðstæðum, verður myndin um-
hugsunarverð og sennilega sú
skásta frá hendi
Winners/Bronson um nokkurt
skeið. SSP.
Fjörkippir
Svo virðist sem árið 1975 ætli
að verða mjög hagstætt
amerískum kvikmyndum, að
því er Jay Cocks, gagnrvnandi
hjá Time, segir í grein, sem
hann skrifaði í kanadíska kvik-
myndablaðið Take One fyrir
skömmu. Þar heldur hann þvl
fram, að oft hafi liðið heilu árin
án þess að frumsýndar hafi
verið jafn margar góðar myndir
og gert hefur verið á tveim
mánuðum á þessu ári. Með
tveggja vikna millibili birtust
French Connection 11, (John
Frankenheimer leikstýrir Gene
Hackman í beinu framhaldi af
fyrri myndinni), Return of the
Pink Panther (Blake Edwards
og Peter Sellers taka upp þráð-
inn aftur, þar sem þeir skildu
við hinn upprunalega Pink
Panther fyrir 12 árum) og
Night Moves, ný mynd frá leik-
stjóranum Arthur Penn
(Bonnie and Clyde/Little Big
Man). I Night Moves leikur
Gene Hackman aðalhlutverkið,
einkaspæjara, en Hackman er
nú einn alvinsælasti kvik-
myndaleikari í Bandaríkjunum
og má geta þess, að í sömu
báðar viðtekinni frásagnarhefð
og eru gerðar eftir þaulreynd-
um formúlum, en Cocks telur
þær báðar afbragðsgóðar innan
sinna takmarka. Hins vegar er
Nashville öllu meiri tilraun,
Altman berst gegn hefðbund-
inni frásögn og formúlu-
kenndri uppbyggingu. Nash-
ville fjallar um Ameríku nútím-
ans, og virðist Cocks megin-
þráður myndarinnar vera tóm-
leiki. Efnislega snýst Nashville
um bandaríska þjóðlagatónlist
(þ.e. country and western
music), þar sem er að finna
bæði tilfinningalegustu og
barnalegustu hugmyndir og
drauma amerísku þjóðarinnar.
Samkvæmt lýsingum Cocks
reynir Altman að draga fram
hina grátbroslegu tilveru þessa
fólks, bæði þeirra, sem fremja
tónlistina og hinna, sem nærast
á henni til andlegrar uppbygg-
ingar. En Altman er ekki
hrokafullur í lýsingum sínum,
þvert á móti ber hann mikla
umhyggju fyrir persónum
sínum og það er þessi um-
hyggja og skilningur, sem
verður þess valdandi, að
Robert Altman — annar athyglisverðasti leikstjóri Randarfkja-
manna á eftir Kubrick.
vikunni og Night Moves var
frumsýnd, var frumsýnd önnur
mynd með honum í aðalhlut-
verki er nefnist Bite the Bullet,
gerð af Richard Brooks (In
Cold Blood/The Profession-
als/The Heist). Auk þessara
þriggja fyrstnefndu, sem Cocks
telur mjög góðar telur hann
aðrar þrjár öllu betri, en það
eru The Wind and the Lion,
mynd í ævintýrastíl eftir John
Milius, Nashville eftir Robert
Altman og Jaws eftir Spielberg.
The Wind and the Lion og Jaws
(sem fjallað var um hér á sfð-
unni fyrir skömmu) fylgja
nokkur augnablik í Nashville
öðlast, að mati Cocks, sjálfstætt
lif eða lifrænt gildi, sem er svo
einstaklega fágætt, og um leið
verðmætt, innan kvikmynda-
listarinnar. Af bandarískum
leikstjórum er Altman nú
talinn ganga næst Kubrick að
vebðleikum og hafa þarlendir
gagnrýnendur lokið upp einum
munni um ágæti Nashville. Og
vonandi líður ekki á alltof
löngu þangað til hérlendir kvik-
myndahúsgestir fá að sann-
reyna það, að Nashville sé ekki
oflofuð.
SSP.
Gene Hackman sem Doyle f French Connection II.
Demant stúlkan
0 Lady Ice, amerísk,
1973. Leikstjóri: Tom
Gries.
Sem betur fer er fremur
óalgengt að sjá jafn efnislitlar
og spennusnauðar sakamála-
myndir sem Demant stúlkuna.
Eftir allsnyrtilegan inngang
segir hún frá viðureign einka-
spæjara, sem starfar f þjónustu
tryggingafyrirtækis, við glæpa-
hring, sem fæst við rán og
smygl á demöntum. En ein-
hvers staðar miðja vegu í mynd-
inni fer hún að hallast að ein-
hverri rómantískri hálfvelgju
milli Sutherlands og ungfrú
O’Neil, sem að sönnu eru bæði
hin geðfelldustu útlits en það
dugir skammt, þegar leik-
stjórinn veit ekki í hvorn fótinn
hann á að stíga, þann róman-
tíska, eða þann glæphneigða.
Auk þess er myndin þrúguð af
tryggingafræðilegum smáatrið-
um glæpsins, sem gera mynd-
ina lítt skiljanlega og allt efnis-
innihald er þar af leiðandi
nokkuð loftkennt. Hámarki
nær myndin í lokin, þegar þau
skötuhjúin standa á ströndinni
og horfa á eftir nýfengnum
auði sínum; bresta þau í hlátur,
sem magnast upp og fylgir
áhorfendum út úr salnum. Þar
með er rekið smiðshöggið á
þessa aðlaðandi lfkkistu —
utan um eintómt loft. Það er
ekki frítt við að hláturinn
hljómi storkandi, líkt og sá
hlæi, sem haft hefur mann að
ginningarfífli. SSP.
kvik
mijnl
/ídon
SIGURÐUR SVERRIR
PÁLSSON
F rétta-
Kvikmyndir í bigerð:
% Francis Ford Coppola
hefur verið að leita sér að
baksviðsumhverfi fyrir
næstu mynd sína,
Apocalypse, Now, sem
gerist í Viet Nam (hand-
ritið er eftir John
Milius). Einnig er hann
með í undirbúningi mynd
er nefnist Tucker, sem
fjallar um mann, er
reynir að finna upp nýja
tegund bifreiða.
9 Roberto Rosselini
vinnur nú að kvikmynda-
töku (í Túnis og Róm)
um ævi Krists. Nefnist
myndin The Messiah og
er áætlaður kostnaður
um 4 milljónir dollara.
# Nicolas Roeg (leik-
stjórinn, sem gerði Don’t
Look Now) vinnur nú að
mynd er nefnist The Man
Who Fell to Earth með
David Bowie í aðalhlut-
verki.
# Arthur Penn mun
innan skamms hefja
kvikmyndatöku á vestra,
The Missouri Breaks,
með þeim köppum
Marlon Brando og Jack
Nicholson í aðalhlutverk-
um.
# Federico Fellini vinn-
ur nú að myndinni
Casanova, og er titilhlut-
verkið leikið af Donald
Sutherland. Þegar þess-
ari mynd er lokið, mun
Fellini taka til við fram-
hald af Amarcord, þar
sem Mercello Mastroi-
anni mun leika Fellini.
0 Sam Peckinpah hefur
nýlokið við upptöku á
myndinni Killer Elite,
sem fjallar um starfsemi
CIA, með þeim James
Caan, Robert Duvall og
Gig Young.
# ítalski auðjöfurinn
Dino De Laurentiis fram-
leiðir enn myndir af
fullum krafti og meðal
væntanlegra mynda hjá
honum eru The King of
The Gypsies, sem Peter
Bogdanovich bæði skrif-
ar og leikstýrir og
Buffalo Bill and the Indi-
ans, þar sem Robert
Altman leikstýrir Paul
Newman. De Laurentiis
ætlaði einnig ásamt Para-
mount að endurgera
kvikmyndina um King
Kong, en um leið og þessi
fyrirætlun var gerð heyr-
inkunn fengu þeir á sig
25 milljón dollara skaða-
bótakröfu frá dreififyrir-
tækinu Universal, sem
taldi sig, samkvæmt
samningi við gamla fyrir-
tækið RKO, eiga einka-
rétt á að endurgera King
Kong myndina frá 1933.
# Roy Rogers, sem ekki
hefur leikið í kvikmynd í
21 ár, hefur nú ákveðið
að snúa sér að kvik-
myndaleik aftur í mynd-
inni Mackintosh and T.J.,
sem að sjálfsögðu er
vestri.
SSP.