Morgunblaðið - 06.03.1976, Síða 15

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 6. MARZ 1976
15
SPORVAGNINN Girnd — eða
Leið sex, eins og málhagur al-
menningur kallar hann — held-
ur áfram áætlun sinni f Þjóð-
leikhúsinu. Um það leyti sem
þetta kunna leikrit eftir Tenn-
essee Villiams átti að vfkja af
fjölunum fyrir nýrri verkum,
var aðsókn slfk, að hætt er um
sinn við að fella það niður.
Aðalhlutverkið, Blanche, leikur Þóra
Friðriksdóttir. Það er vafalaust eitt af
stærstu hlutverkum leikbókmenntanna,
sem margar frægar leikkonur hafa
spreytt sig á. Þóra er stöðugt á sviðinu í
þessari nær þriggja tíma löngu sýningu,
utan einu sinni er hún heyrist syngja
fyrir utan. Blanche talar mikið, eins og
taugaveikluðu fólki er tamt. Orðræður
hennar ná stundum óslitið yfir heila eða
jafnvel hálfa aðra blaðsfðu i textanum.
Og Blanche er frá upphafi æst og hávær,
og heldur því áfram þar til hún er í lokin
flutt á geðveikrahæli.
Þóra Friðriksdóttir hefur hlotið mikið
lof fyrir frammistöðu sína. Blaðamaður
Mbl. lagði því leið sína dag einn að
Njarðargötu 7, þar sem Þóra og eigin-
maður hennar, Jón Sigurbjörnsson leik-
ari, búa í fallegu gömlu húsi. Hafa komið
sér þar skemmtilega fyrir með dætrun-
um tveimur.
Þóra viðurkenndi að hún væri þreytt
að aflokinni sýningu, er við tókum að
spjalla saman um leikinn og hlutverk
hennar. Hún kvaðst vera svo uppspennt
að hún gæti alls ekki sofnað strax. Það
tæki hana 2—3 tíma að koma sér niður.
Og sýningardagurinn verður til einskis
nýtur. — Um leið og ég vakna, þá er ég
mér þess meðvitandi að þetta er í vænd-
um um kvöldið, segir hún. Þá er ég
stundum allt í einu farin að hugsa um
þessar löngu orðræður, sama hvað ég er
að gera. Nei, nei, ekki að ég sé hrædd um
að gleyma. Textinn er orðinn það fastur í
minninu, þó auðvitað gæti slíkt alltaf
komið fyrir. Við erum bara mannleg,
ekki vélar.
Talið berst að Blanche og kynnum
Þóru af persónunni. Hún kvaðst hafa
lesið leikritið fyrir Iöngu, enda les hún
mikið eftir Tennessee Williams, sem
hún er ákaflega hrifin af. Þó hafði hún
aldrei leikið i leikriti eftir hann. Hún
kvaðst þó hafa séð kvikmyndina, sem
gerð var eftir leikritinu. En það var
mjög langt siðan, og þegar hún fór að
rifja þetta upp, þá mundi hún aðeins vel
eftir einni persónunni, Mitch, sem Karl
Malden lék. Hana rámaði í Vivian Leigh
í hlutverki Blanche og mundi vel atriðin,
þar sem þau voru saman, Blanche og
Mitch.
— Ég var satt að segja fegin að ég
skyldi ekki muna þetta hlutverk betur í
túlkun Vivian Leighs. Slíkt truflar mann
og túlkunin verður ekki eins upprunaleg
hjá manni, sagði Þóra. Ég hefi satt að
segja aldrei lent í því að sjá hlutverk,
sem ég átti að leika, fyrr en eftir á. Og ég
held að ég mundi ekki kæra mig um það.
Upprunalega tilfinningin er alltaf sönn-
USl.
Mótast persónan þá strax? — Nei, svo
sannarlega ekki, svarar Þóra. — Maður
getur gengið lengi með það og hlutverk-
ið er aldrei fullgert. Endalaust er hægt
að halda afram að velta þvi fyrir sér.
Jafnvel eftir að sýningar byrja geta ein-
staka blæbrigði breytzt þó sýningin
haldi sér í aðalatriðum, eins og leikstjór-
inn, og leikarinn skila henni, og hún á að
gera það.
— Mér þykir vænt um Blanche, segir
Þóra ennfremur. — Ég vorkenni henni
óskaplega mikið. Ég er oft að hugsa, að
ef einhver hefði nú ekki sagt þetta við
hana eða brugðist öðru vísu við, þá hefði
kannski ekki farið svona fyrir henni.
Fyrst í stað fannst mér ég ekki passa í
hlutverkið. Blanche væri svo litil og létt,
eins og fjöður. Mér fannst ég verða að fá
annan líkama til þess. En maður verður
að yfirvinna svona hugsun. Hefur bara
þennan eina likama og verður að skrölta
I honum. Gisli Alfreðsson, sem er leik-
stjóri að Sporvagninum, hvatti mig og
hjálpaði mjög mikið. Samvinnan í þessu
verki var mjög ánægjuleg.
— Það er skrýtið, að þegar hlutverk er
að gerjast í mér, þá sé ég það í litum.
Blanche er blágra, og svolitill silfurþráð-
ur i henni. Stundum sé ég persónurnar
En það kemur upp i vana að aðgreina
þetta.
Þóra er með fleira í takinu um þessar
mundir. Hún leikur I barnaleikritinu
„Karlinn á þakinu“ sem oftast er sýnt
um helgar, á laugardögum og sunnudög-
um. Og hún er byrjuð að æfa stórt hlut-
verk í nýju leikriti eftir Guðmund
Steinsson, sem nefnist Sólarferðin og er
næntanlegt í april. Það fjallar um sólar
Þegar hlutverk er a8 gerjast, sé ég
það í litum
Blanche er blðgrá og svolltill silfur-
þrðður I henni
í hlutverki Blanche I leikritinu.
— Ég hugsa oft um það, að ef
einhver hefði brugðizt öðru visi við
eða sagt eitthvað annað, þá hefði
ekki farið svona fyrir Blanche, segir
Þóra.
ferðir Islendinga á Spáni. Þóra leikur
þar islenzka konu á ferð með manni
sinum, sem Róbert Arnfinnsson leikur.
— Leikstjóri er Brynja Benediktsdóttir,
sem mér finnst alltaf gaman að vinna
með, segir Þóra.
— Ég held að mér finnist vinnutíminn,
þ.e. æfingartiminn meðan hlutverkin
eru að skapast, skemmtilegastur, segir
Þóra í samtalinu. — Venjulega er æft I
6—8 vikur og persónurnar taka
sífelldum breytingum á þeim tíma. Þetta
er svipað og að ganga með barn. Annað-
hvort fæðist það svo fullburða og rétt
skapað, eða að það er ,,steinbarn“ eins
og Halldór Laxness segir. Auðvitað
kemur fyrir að maður hefur ekki fundið
rétta tóninn í hlutverkinu. Þá er eins
mikil kvöl að leika það eins og hitt er
skemmtilegt. Þá kviðir maður fyrir
hverri sýningu og þær geta komizt upp [
50—60 ef vel gengur.
Þóra kvaðst eiginlega hafa farið i leik-
skóla af rælni á sfnum tíma. Hún hafði
lokið gagnfræðaprófi og var ekki
ákveðin í að gera neitt annað, svo hún
fór í leikskóla til Ævars Kvarans. Þaðan
fór hún svo i Ieikskóla Þjóðleikhússins
og kom þá fram á sviðinu sem statisti.
Nemarnir fengu stundum að segja 2—3
setingar. Og svo kom stóra tækifærið,
leikritið „Fædd í gær", þar sem hún sló
rækilega í gegn í hlutverki
„ljóskunnar". — Eftir það kom ekkert
annað til greina en að leika, sagði Þóra.
Raunar hafði ég áður verið ákveðin í að
spreyta mig. Úr þvi ég var byrjuð á
þessu, ætlaði ég auðvitað að halda þvi til
streitu.
Ekki kvaðst Þóra hafa hugmynd um
hve mörg hlutverk hún hefur leikið,
enda hefur það aldrei verið talið. Hún
lék fyrst nokkur hlutverk hjá Leikfélagi
Reykjavíkur m.a. í „Tíminn og við“ eftir
Priestley og tveimur tengdamömmu-
stykkjum, Tannhvassri tengdamömmu
og Taugastriði tengdamömmu. Svo lá
leiðin í Þjóðleikhúsið, þar sem hún
hefur leikið í fjölda leikrita, m.a. Jenny í
Allt í garðinum og fleira sem of langt
yrði upp að telja. Alltaf er þar nóg að
gera og lítill timi til nokkurs annars.
— Þegar aðrir eiga frí, er mesti anna-
timinn hjá okkur leikurunum og við
verðum að laga okkur að því, segir hún.
Leikhúsin verða að starfa á kvöldin og
um helgar og maður venst því. Þetta er
okkar starf. Til dæmis kemur ákaflega
sjaldan fyrir að við hjónin eigum bæði
frí um helgar. Leikarar eiga helzt frí á
mánudagskvöldum og þá verður að
reyna að hitta kunningjana. En þau
kvöld er bara vinnudagur hjá flestum
öðrum að morgni.
Á sumrin dvelja þau Jón og Þóra aust-
ur á Helgastöðum í Biskupstungum, þar
sem þau keyptu sér jörð fyrir 6 árum. Þó
hafa þau skroppið til Ítalíu og Þóra fór i
leikför til Kanada í fyrra. En fyrir
austan eiga þau hesta, 25 eru hausarnir,
sem þurfa vetrarforða. Á sumrin þarf
því að heyja fyrir austan, en á vetrum
eru reiðhestarnir í bænum, í hesthúsi
uppi í Selási. Þóra kvaðst sjálf litið hafa
komið á bak í vetur. Varla hefur viðrað
til þess, og svo gerði barnaleikritið um
helgar strik i reikninginn. En hún hefur
gaman af þvi að bregða sér á bak. Einnig
ákaflega gaman af garðyrkju. Eftir að
hún fór að fara austur, kvaðst hún hafa
byrjað að dútla við ræktun og nú hefur
hún líka svolitla garðholu eins og hún
segir við húsið á Njarðargötunni.
Túlipanarnir eru þar farnir að stinga
Ljósm. RAX
Hún er svo lítil og létt, eins og
fjöður
Að skapa
hlutverk er eins
og ganga með
eins og fugla. Ég man sérstaklega eftir
kerlingunni i Hornakóral, hún minnti
mig á jaðrakann. Sjáðú, sagði Þóra og
benti á fallega vatnslitamynd eftir Ás-
grím yfir sófanum. — Littu á bláa fjallið
hérna. Svona finnst mér Blanche vera.
— Þessi Suðurríkjakona hlýtur þá að
vera dálitið íslenzk, fyrst þú getur likt
henni við þetta sérlega islenzka bláa
fjall hans Ásgrims?
— Já, ég hefi hitt fólk, sem finnst það
hafa þekkt hana.
„Þú minntir mig á þessa eða hina sem
ég þekki“, segir það við mig. Raunar er
manneskjan alltaf eins, hvar sem hún
býr. Alltaf hægt að finna liðstæðu við
ieikpersónuna og það verður maður
raunar að gea. Á þvi er byggt, þegar
maður fær nýtt hlutverk i leikriti. Enda
eru persónurnar sem betur fer oftast af
þjóðerni sem stendur okkur allnærri.
— Þegar þú lifir svona mikið í persónu
eins og Blanche, kemur það þá ekki fram
í háttalagi og daglegri umgengni?
— Það er víst bezt að spyrja einhvern
annan en mig að því, svarar Þóra og hlær
við. — Jú, bætir hún svo við hikandi. Ég
finn að ég er dálítið uppstökk og verð
svolítið að gæta min. Ekki fer hjá því
þegar maður er svona mikið með henni.
barn
Það fæðist full-
burða eða verð-
ur steinbarn
Vi
iðtal við
Þóru
Friðriksdóttur,
leikkonu
upp kollinum, þvi snjórinn hefur hlift
laukunum i vetur. — Það er voðalegt
segir Þóra og páskahretið eftir.
Dæturnar á heimilinu, sem eru 18 ára
og 10 ára, virðast líka hafa tekið „leik-
bakterfuna“ svokölluðu. Lára er nú að
leika í Skjaldhömrum í Iðnó og Kristin
var í jólaleikriti Sjónvarpsins. — Þær
hafa vanizt þessu lífi á leikaraheimili og
lært að bjarga sér, segir Þóra. Það hefur
orðið ofur eðlilegt og ég sé ekki að þær
hafi farið neins á mis. Auðvitað hafði ég
alltaf hjálp með þær, þegar þær voru
litlar.
Mundi hún þá óska þess að þær yrðu
leikkonur að ævistarfi?
— N-ei, helzt ekki, svarar Þóra. Ég
gæti hugsað mér betra ævistarf. Þetta
getur verið svo grimmt. 1 því er annað
hvort að duga eða drepast. Það er mikið
álag á taugar og anda. En þetta er jafn-
framt ákaflega töfrandi. Það er ekki eins
og að sitja á skrifstofu frá klukkan 9 til
klukkan 5. Sjaldan getur maður losnað
undan vinnunni. Annaðhvort er verið að
æfa eða leika. Vinnuna er aldrei hægt að
leggja frá sér fyrr en tjaldið fellur eftir
siðustu sýningu.
— E.Pá.