Morgunblaðið - 11.03.1976, Side 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 11. MARZ 1976
Jafnstaða kvenna og karla:
Verði kvenfélög
opnuð körlum?
Gunnar Thoroddsen, félags-
málarádherra, mælti i gær i nedri
deild Alþingis fyrir frumvarpi til
laga (stjórnarfrumvarpi) um
jafnstöðu kvenna og karla (sjá
frétt bls. 2 í Mbl. sl. þriðjudag).
Ráðherrann rakti þróun jafn-
réttisbaráttu, bæði á alþjóðlegum
vettvangi og hérlendis, og taldi
lagalegt jafnrétti kynjanna hér til
staðar. Engu að síður viðgengist
margháttuð mismunun í raun og
væri þessu frumvarpi ætlað að
vera stefnumarkafidi að því
marki að algjör jafnstaða væri
tryggð í reynd: í menntun, starfi
og launum. Jafnstöðu kynjanna
þyrfti að tryggja með skýru
stjórnarskrárákvæði — en meðan
svo væri ekki gæti framkomið
frumvarp, ef að lögum yrði, orðið
stórt spor að lokamarkinu. Ráð-
herrann gat þess að frumvarpið
hefði verið sent ýmsum til um-
sagnar, sem rétt væri að taka tillit
til, er málið væri nánar skoðað í
þingnefndum og deildum.
Góðar undirtektir —
en nokkrar athugasemdir.
Miklar umræður urðu um mál-
ið. Til máls tóku eftirtaldar þíng-
konur: Geirþrúður Hildur Bern-
höft (S), Svava Jakobsdóttir (K),
Sigurlaug Bjarnadóttir (S) og
Vilborg Harðardóttir (K) og tveir
þíngkarlar: Gylfi Þ. Gíslason (A)
og Gunnlaugur Finnsson (F).
Fögnuðu allir framantaldir þing-
menn frumvarpinu, sem þeir
töldu viðleitni í verki, og spor i
rétta átt en höfðu þó á fyrirvara
um einstakar frumvarpsgreinar,
er taka þyrftu breytingum í með-
förum þingsins. Bar þar hvort
tveggja til, að vandi væri að fram-
fylgja tilteknum frumvarps-
ákvæðum, einkum varðandi aug-
lýsingar, bæði starfa og vöru (4.,
5. og 8. gr.) og að frumvarpið
gengi of skammt, sér í lagi um
ákvörðunar- og úrskurðarrétt
Jafnstöðuráðs, starfsaðstöðu og
fjárráð. Einnig að ekki hefði ver-
ið höfð nægileg samráð við ýmsa
þjóðfélagsaðila, sem hér kæmu
við sögu.
Spurningar vakna.
I máli þingmanna komu fram
ýmsar spurningar varðandi fram-
kvæmd slíkra laga um algjöra
jafnstöðu kynjanna:
• Hver verður staða kynjanna i
launþegasamtökum, starfi og
stjórnun, sem nú eru annaðhvort
einvörðungu opin körlum eða
konum?
0 Hvað um félagasamtök, sem
starfa á alþjóðlegum grundvelli,
og lokuð eru öðru hvoru kyninu?
0 Munu þessi lög í framkvæmd
ná til heimilanna, en þar vildu
sumir þingmenn meina að „undir-
okun“ konunnar væri hvað mest?
0 Hvað um jafnan rétt til náms i
ýmsum iðngreinum, sem í dag eru
meira og minna lokaðar vegna
svonefnds rneistarakerfis?
0 Verða hin ýmsu hagsmuna-
félög opnuð konum (mökum)
aðila á sama hátt og nú hefur
verið gert i Búnaðarfélagi Islands
um kjörgengi og kosningarétt
til Búnaðarþings.
0 Verða kvenfélög opnuð körl-
um?
Að lokinni umræðu þakkaði
ráðherra þingmönnum jákvæðar
undirtektir og taldi rétt að fram-
komnar ábendingar yrðu vand-
lega skoðaðar í þeim þingnefnd-
um, sem málið fengju til umfjöll-
unar.
Cíunnar Thoroddsen
Geirþrúður Hildur Svava Jakohsdóltir
Bernhöft
SinurlauK Bjarna- Vilborg Harðardótt-
dóttlr ir
<«vlfi Þ. (ilstason Gunnlaugur
Finnsson
Tilrauna-
verksmiðja
í Dalasýslu?
Þingmennirnir Ingi-
berg J. Hannesson og
Friðjón Þórðarson (S)
hafa lagt fram fyrir-
spurn á Alþingi svo-
hljóðandi:
1. Leiðir könnun sú, sem
átt hefur sér stað á und-
anförnum árum á nota-
gildi leirs í Dalasýslu til
þess að fyrirhuguð sé
vinnsla leirsins með
stofnun tilraunaverk-
smiðju í sýslunni?
2. Ef um jákvæðar niður-
stöður er að ræða í þessu
sambandi, hvenær má þá
vænta þess aö hafizt
verói handa um stofnun
og starfrækslu slíkrar
verksmióju?
Austur ■
sérstakt
Ilalldór Asgrímsson (F) mælti
f efri deild í gær fyrir frumvarpi
tíl laga um sérstakt lögsagnarum-
dæmi í Austur-Skaftafellssýslu.
Er þar gert ráð fyrir því að lög
reglustjórinn í Höfn í Hornafirði
Skaftafellssýsla
lögsagnarumdæ mi
Laun oddvita hækki
Frumvarp um íslenzka stafsetningu:
Menntamálaráðuneytið gefi út
reglugerð að fenginni heimild
Menntamálaráðherra hefur lagt
fram á Alþingi frumvarp til laga
um íslenzka stafsetningu. Þar er
gert ráð fyrir því, að menntamála-
ráðuneytið setji reglur um staf-
setningu, er gildi um stafsetn-
ingarkennslu í skólum, um
kennsluba-kur útgefnar á kostnað
ríkisins eða stvrktar af ríkisfé,
svoog um embættisgögn, sem gef-
in verði út.
Ráðuneytið skal Ieita tillagna
nefndar í þessu efni, sem sé
þannig skipuð: Einn tilnefndur af
deildarráði heimspekideildar
Háskóla Islands úr hópi fastra
kennara háskólans i íslenzkrí mál-
fræðí, þ.e. prófessora, dósenta og
lektora, annar tilnefndur af
íslenzkri málnefnd úr hópí
nefndarmanna, og hinn þriðji af
stjórn Félags islenzkra fræða, og
skal hann vera móðurmáls
kennari á grunnskóla- eða fram-
haldsskólastigi. Ráðherra skipar
formann nefndarinnar.
Við framkvæmd laganna skal
þess gætt að stuðlað sé að æski-
legri festu í stafsetningu og regl-
um ekki breytt örar en nauðsyn-
legt þykir til samræmis við eðli-
lega málþróun.
Aður en settar eru staf-
setningarreglur eða gerðar breyt-
ingar á þeim skal þó aflað
heimildar sameinaðs Alþingis í
formi þingsályktunar.
Engín löggjöf er nú í gildi um'
þessi mál og hafa auglýsingar út-
gefnar af menntamálaráðuneyti
um þetta efni, ekki við lög að
styðjast (fyrst 1918, síðan 1929,
þá 1973 (um afnám Z) og loks
1974).
Það vekur nokkra athygli að
frumvarpið er ekki á neinn hátt
stefnumarkandi um staf-
setningarreglur og er flutt af
menntamálaráðherra en ekki sem
stjórnarfrumvarp.
„Skeiðsfoss” kom-
inn tillandsins
M.s. „Skeiðfoss" sem Eim-
skipafélag Reykjavfkur hefur
nýlega eignazt er kominn til
landsins.
Skipið er smíðað árið 1967
hjá skipasmíðastöðinni C.
Lúhring í Brake. Skipið er
smíðað úr stáli samkvæmt
ströngustu kröfum
Germanischer Lloyds og styrkt
til siglinga í ís. Það er smíðað
sem hlífðarþilfarsskip og er 774
brúttó tonn að stærð opið, D.W.
1500 tonn. Tvær vörulestar eru
í skipinu, samtals 110 þúsund
teningsfet. Ganghraði er um
13,5 sjómilur. Skipið kom til
landsins rneð fullfermi af vör-
um frá Þýzkalandi og Noregi.
Skipstjóri á m/s „Skeiðsfoss"
er Atli Helgason og yfirvél-
stjóri er Jóhann Vigfússon.
verði sýslumaður Austur-
Skaftafellssýslu og skipi dóms-
málaráðuneyti fyrir um, hvernig
málum verði háttað, sem varða
hagsmuni Austur-Skaftfe'linga,
en heyra nú undir sýslumanninn í
Vík í Mýrdal (i Vestursýslunni).
Á sínum tfma var rétt talið að
stofna sérstakt lögreglustjóraem-
bætti i Höfn, þar eð breyttar að-
stæður í íbúahlutföllum sýsln-
anna hömluðu eðlilegri þjónustu
sýslumannsins í Vik við austur-
sýsluna, m.a. vegna fjarlægðar og
farartálma, þrátt fyrir góðan
vilja. Taldi flutningsmaður nú
rétt að stíga skrefið til fulls með
stofnun sérstaks lögsagnarum-
dæmis. Málinu var visað til skoð-
unar í allsherjarnefnd deildarinn-
ar.
Hækkun oddvitalauna.
Gunnlaugur Finnsson(F)
mælti fyrir frumvarpi, sem hann
flytur ásamt öðrum þingmönnum
(úr öllum þingflokkum), um
breytingu á sveitarstjómarlögum.
Meginefni frumvarpsins er að
laun oddvita skuli vera 6% af
rekstarartekjum sveitarsjóða og
fyrirtækja sveitarfélaga i þeim
sveitarfélögum, þar sem sérstak-
ur sveitarstjóri er ekki starfandi,
og oddvitar sinna nokkurs konar
sveitarstjórastörfum. þykir þetta
óhjákvæmileg leiðrétting á nú
verandi kjörum oddvita til sam-
ræmis við það sem gildir um sam-
bærileg störf. Frumvarpinu var
vísað til félagsmálanefndar deil-
1.000.000
Saab-
bifreiðar
FRÁ því 1950 hafa verið fram-
leiddar 1.000.000 SAAB-bifreiðar
f Saab-Scania verkdsmiðjunum í
Trollháttan. Afmælisbíllinn Saab
99 Combi Coupé verður gefinn til
umferðarráðs Svíþjóðar og
verður hann notaður í herferð til
aukins umferðarörvggis á árinu
1976.
Fyrsta Saab-bifreiðin lauk ferð
sinni í gegn um verksmiðjuna í
lok árs 1949 en fjöldaframleiðsla
hófst árið 1950. Það ár voru fram-
leiddar 1246 bifreiðar en á þessu
ári er gert ráð fyrir að 100.000
bifreiðar fari í gegn um hinar
ýmsu verksmiðjur Saab.
Auk þess að vera framleiddir í
Trollhátten þá eru Saab-bílar
einnig framleiddir í Finnlandi,
Belgíu og Arlöv sem er nálægt
Malmö í Sviþjóð.
Milljónasta Saab-bifreiðin að koma út úr verksmiðjunni.