Morgunblaðið - 29.05.1976, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 29. MAÍ 1976
23
Sigurður F. Ólafsson
forstjóri — Kveðja
SIGURÐUR F. Ölafsson, forstjóri
Fálkans h.f., lézt í Reykjavík 21.
maí sl. 62 ára að aldri, af völdum
sjúkdóms, sem hann hafði gengið
með um langt skeið, og vitað var
að hann mundi naumast fá staðizt
öllu lengur.
Mér er bæði ljúft og skylt að
minnast þessa góðvinar míns, sem
var samstarfsmaður minn og fé-
lagi hátt á þriðja áratug, að
nokkru sérstöku málefni, sem þó
lá utan þess sviðs, sem taldist
eiginlegur starfsvettvangur hans
eftir venjulegum mælikvarða.
Sigurður var vel kunnur maður
á sviði athafna og viðskipta sem
forstjóri Fálkans h.f., en vöxtur
og viðgangur þess fyrirtækis á
liðnum árum Sýnir bezt, hvernig
þar hefur verið á málum haldið af
þeim bræðrum Haraldi, Sigurði
og Braga. En að því fráteknu sem
ég veitti því athygli, hve skipu-
lega og örugglega Sigurður fór
með þau mál sem hann þurfti
stundum að leysa, þegar ég var
hjá honum staddur — og þvi hve
samskipti hans við starfsfólkið
voru vinsamleg og eðlileg —
kynntist ég Sigurði á þessu sviði
furðu lítið, eins og langvinn og
náin kynni okkar voru orðin. En
þetta var af því að við áttum sam-
eiginlegt áhugamál, sem við sett-
um öðru ofar. Og þetta hugsjóna-
mál var málefni Nýals. Sigurður
var Nýaissinni og dró enga dul á
það. Um áratuga skeið starfaði
hann að því máli, og hefur mér oft
dottið í hug, að þetta hafi verið
því betur af sér vikið af honum,
sem hann var að vissu leyti hærra
og betur settur í þjóðfélaginu en
flestir okkar hinna sem gáfum
okkur þar að. Því enginn þarf að
halda. að þar hafi verið til fljót-
fenginnar viðurkenningar eða
virðingar að ætla sem það málefni
var, heldur var það drengskapur
Sigurðar og rik sannfæring hans
sem réð þvi, hvernig hann studdi
það mál.
Eg gleymi ekki þeim degi þegar
við fórum tveir úr nýstofnuðum
félagsskap Nýalssinna af stað til
þess að leita eftir því við Sigurð
að hann gæfi kost á sér sem
stjórnarmaður. Okkur hafði
borizt sú ábending ofan úr sveit,
að mikið ylti á að fá Sigurð til
starfa, ef fjármál félagsins ættu
að komast á traustan grundvöll.
Og þó að við værum óreyndir
menn í mörgu, skildum við að
þetta var rétt, og fórum að finna
Sigurð. Hann hugsaði sig um
dálitla stund, og sagði svo að
ætlunin hefði aðeins verið sú að
verða styrktarmaður þessa félags.
En þegar hann skildi að þetta var
félaginu nauðsyn, sagðist hann
ekki vilja skorast undan. Ég held
ég hafi þá þegar skilið, af þvf
hvernig hann brást við, hvern
mann hann hafði að geyma —
eins og hann reyndist mér líka
eftir því alla tíð.
Þannig atvikaðist það, að sam-
hliða hinni ört vaxandi starfsemi
Fálkans, þar sem straumur fjöld-
ans lá út og inn, var löngum dálít-
ill aukastraumur inn á litlu skrif-
stofuna hans Sigurðar i gamla
húsinu við Laugaveg 24, þar sem
saman kom heimspekilega hugs-
andi fólk, eða fylgjendur Nýals-
stefnu til þess að ræða mál sín.
Sigurður var að eðlisfari starfs-
maður og framkvæmda eins og
saga hans sýnir. Snjöll orð og góð-
ar hugmyndir kunni hann vel að
meta, en orðin tóm voru honum
ekki næg, og þegar ég lft yfir
farinn veg, þá sé ég það bezt að
hvenær sem starf og framkvæmd
náði að þróast hjá okkur, þá var
Sigurður þar nærri og sá sem
mest valt á. Ætla ég ekki að f.jöl-
yrða um þau verkefni, en vil þó
ekki sleppa þvi að minnast á
tvennt. sem vera má að einhvern
tíma verði talið til merkra við-
burða sinnar tíðar, en það var
endurútgáfa Nýalsritanna eftir
dr. Helga Pjeturss árið 1955 og
bygging þess sem kallað hefur
verið félagsheimili eða sambands-
stöð í Kópavogi 1969. Eg er ekki í
vafa um að báðar þessar fram-
kvæmdir hafa markað þau spor,
sem ýmsum mun þykja gott að
stíga í síðar.
Svo nauðsynlegar sem réttar
framkvæmdir eru, þá er þó annað
undanfari þeirra, og þar er komið
að þvi sem mér verður jafnan
minnisstæðast um Sigurð og und-
ir eins gerði okkur að góðum fé-
lögum og samstarfsmönnum. En
það var það sem ég get með góðri
samvizku kallað hið vísindalega
viðhorf hans. Þegar Þorsteinn
Jónsson ávarpaði samankominn
hóp Nýalssinna vestur á Stýri-
mannastig haustið 1948 og hvatti
til visindalegrar hugsunar og
raunsæis, segir hann mér að Sig-
urður Ölafsson hefði orðið f.vrstur
til að taka þar undir. Sigurður var
þannig gerður, að hann gat ekki
sætt sig við þokukenndar og
óraunverulegar hugmyndir. ..Dul-
ræn reynsla" og allt sem þar að
lýtur. var honum áhugaefni. en
hinar dulrænu eða andlegu skýr-
ingar voru honum jafn framandi
og hann kunni vel að meta það
sem stefndi til náttúrufræði og
rökrétts skilnings. — Varla er
hægt að hugsa sér betra og far-
sælla hjónaband en þeirra Svan-
laugar, en þó var það svo að henni
þótti í fyrstu sem kenning sú, er
maður hennar aðhylltist, væri
eitthvað öðruvísi en það sem hún
hugsaði sér. Sigurði var mikið í
mun að geta sannað mál sitt og
óskaði þess eindregið að eitthvað
það bæri fyrir konu sina. sem hún
gæti sjálf dregið ályktanir af. Þá
sömu nótt dreymdi Svanlaugu
draum, sem sýndi henni svo
glögglega að ekki varð um villzt.
að draumvitund hennar var vöku-
vitund annarrar konu (af öðrum
kynstofni). Eg segi frá þessu
dæmi af því að það sýnir svo vel,
hver fjarri Sigurði var öll ráð-
ríkni gagnvart skoðunum ann-
arra, einnig sinna nánustu. Það
voru rökin og sannindin. sem
hann tre.vsti á.
Sigurður var heimilisrækinn og
áreiðanlega mjög umh.vggjusam-
ur fjölskyldufaðir. Hann var yfir-
leitt umhyggjusamur um allt sem
hann tók að sér. Hann var kátur
maður og glettinn í hófi. en eng-
um þó til meins, og hann var
skilningsgóður á ástæður rnanna.
— Nú er hann horfinn á braut. og
það er mikil eftirsjá að slíkum
manni. Mig langar til að votta frú
Svanlaugu og dætrum hennar
samúð mína. En eftirsjáin verður
þó á allan hátt léttbærari þegar
vitað er það, sem Sigurður vissi.
um líf eftir þetta Iíf og hvers eðlis
það er.
Þorsteinn Guðjónsson.
Osvald Wathne
— Minningarorð
Þegar ég átti samtal við Ósvald
Wathne á siðastliðnu hausti var
hann á förum til Bandarikjanna.
Ætlaði hann til dóttur sinnar, sem
þar er búsett, og hugðist dvelja
þar um hrið jafnframt því sem
hann ætlaði að leita sér lækninga.
Osvald var trúaður á að læknar
þar vestrá gætu ráðið bót á
veikindum þeim sem hann hafði
átt við að stríða undanfarin ár.
Því var hann glaður og ánægður
þegar við kvöddumst og horfði
vongóður til framtíðarinnar. En
þessi ferð fór öðruvísi en ætlað
var. Þann 24. marz s.l. varð Ós-
vald bráðkvaddur að heimili
Berglindar dóttur sinnar á Long
Island.
Ösvald var fæddur á Seyðisfirði
2. janúar 1920 og var því 56 ára
þegar hann lést. Foreldrar hans
voru Þórunn Jónsdóttir Wathne
og Kristján Wathne, sem bæði
voru af merkum austfirzkum ætt-
um, en bjuggu um langt skeið í
Reykjavík, og hér ólst Ósvald upp.
Við Osvald kynntumst fyrst ár-
ið 1937 í Menntaskólanum í
Reykjavík, er við settumst í 4.
bekk. Hann hafði verið 1 skólan-
um undanfarin ár og hafði þegar
getið sér góðan orðstír sem náms-
maður.
I lærdómsdeild voru uppáhalds-
námsgreinar hans saga og erlend
tungumál, einkum enska og
Framhald á bls. 18
Minning:
Gísli Kristjánsson
bóndi Réttarholti
Árla morguns hinn 17. maí s.l.
andaðist á Fjórðungssjúkrahús-
inu á Akureyri mágur minn og
vinur, Gísli Kristjánsson bóndi í
Réttarholti, Skagafirði, eftir
stutta en erfiða sjúkralegu. Er ég
með nokkrum fátæklegum orðum
reyni að minnast þessa hógværa
og mæta manns mun ég fyrst
greina lítillega frá ætt hans og
fjölskyldu.
Gísli var Skagfirðingur langt
fram í ættir og í Skagafirðinum
átti hann heima alla tíð. Hann
fæddist að Minni-Ökrum 4. maí
1913 og var nýlega orðinn 63 ára
er hann lést. Gísli var sonur hjón-
anna Kristjáns Gíslasonar og
konu haríS Aðalbjargar Vagns-
dóttur. Þau hjón bjuggu á Minni-
ökrum og Sauðárkróki en síðustu
Framhald á bls. 19
— Hafa
kommúnistar
Framhald af bls. 8
flokkar í V-Evrópu fylgdust með fram-
vindu mála og létu sér vel líka, en höfð-
ust þó lítt að lengi framan af.
Smám saman kom i ljós, að stefna
Togliattis var t vimælalaust til farsældar,
þvi að fylgi hans fór stöðugt vaxandi.
Aðrir flokkar fóru að dæmi hans einn af
öðrum, og fjarlægðust lærifeðurna í
Kreml.
EPLIÐOG EIKIN
Það er náttúrulögmál, að eplið fellur
til jarðar i fyllingu timans og rennur frá
eikinni, en hversu langt?
Þeim kommúnistaleiðtogum á Vestur-
löndum, sem fyrir aðeins rúmum áratug
studdu miðstöðina i Moskvu með ráðum
og dáð, hefur nú lærzt, að i löndum
þeirra er einfaldlega ekki jarðvegur
fyrir kenningar um blóðuga byltingu,
einsflokkskerfi, alræði öreiganna og
alhliða forsjá rikisvaldsins. Á undan-
förnum árum hafa þessir flokkar þvi
keppzt við að þvo af sér kommúnista-
stimpilinn, skipta um nöfn, viðurkenna
lýðræðislegt fyrirkomulag kosninga og
fjölflokkakerfi, en halda sér þó jafnan
við kenninguna um miðstýringu og
áætlunarbúskap á öllum sviðum þjóð-
lífsins. Vestrænir kommúnistaflokkar,
hverju nafni svo sem þeir kjósa að nefna
sig, hafa flestir það einkenni að stefna
að umönnun — sifellt aukinni „félags-
legri aðstoð“, sem i raun þýðir aðeins
það, að umráð borgaranna yfir eigin
aflafé eru takmörkuð í sifellt auknum
mæli. Þeir stefna að því, að sem mest
fjármagn fari um hendur ríkisvaldsins
— að einstaklingurinn hafi sem minnst
svigrúm. Vera má að tilgangur þessara
flokka, a.m.k. sumra, sé heiðarlegur og
raunverulegt takmark þeirra sé jöfn-
uður, en þeir eiga það sameiginlegt að
vantreysta einstaklingnum og telja hann
lftt til sjálfsforræðis fallinn.
Þessi stefna, sem á orðið furðu mikil
ítök í vestrænum þjóðfélögum, leiðir
m.a. til þess, að einstaklingurinn hættir
að treysta á mátt sinn og megin, — lítur
á RÍKIÐ eins og einhvem heilagan anda,
sem kann ráð við öllu og er óþrjótandi
uppspretta fjármuna. Nægir i þessu sam-
bandi að benda á Sviþjóð og Danmörku,
sem lengst __ nágrannalandanna hafa
gengið i þessum efnum. Þar ber mjög á
þvi, að kerfið sé komið út í öfgar, — t.d.
telja Danir atvinnuleysistryggingar
hættar að gegna hlutverki sinu i núver-
andi mynd, þar sem fjöldi fólks láti skrá
sig atvinnulaust að ástæðulausu og lifi
síðan góðu lifi af tryggingabótum.
Kerfið er sem sé orðið svo háþróað, að
yfirvöld hafa misst á þvi tökin, og þegar
við bætist svo víðtækt alvöruatvinnu-
leysi er von, að mönnum blöskri, eins og
bezt kemur í ljós með makalausum
vinsældum Glistrups.
— ÁR.
TOYOTA-B ÍLASÝNIN G
í dag og á morgun, laugardag og sunnudag
að Nýbýlavegi 10, frá kl. 10 f.h. til kl. 6. e.h. báða dagana
Sýnum:
Toyota Corolla — Toyota Corona MK2 og Toyota Crown
Toyota-umboðið.