Morgunblaðið - 24.07.1976, Qupperneq 10

Inngangur
\ 101 gísla á Knlchho-fluRVi'lli í l ííanria hinn 4. þcssa
mánariar cr cnn I fcrsku minni. har sannariisl. a<) hcimurinn cr
ckki varnarlaus KOKnvarl þcim ÓKnaroflum, scm líla svo á, ai)
lilKanKurinn hclj;i mcóalirt, oj? öllum rártum — jafnvcl morrtum
ok kÚKiinum — mcKÍ hcila lil art ná ákvcrtnum sl jórnmálalcKum
lilKanKi.
llinKart IiI hafa IrcKnar af þcssum alhurrti vcrirt fluttar jafnórt-
um. cn VlorKunhlartinu þykir hlýrta art hirla hcr f hcild frásÖKn at
hjör.KunarartKcrrtinni tildrÖKum hcnnar or cndalokum.
I opinhcrri vfirlýsinKu, scm rikisstjórn Isracls hirli hinn 5.
jiilí s.l.. — daKÍnn cflir hjörKun Kfslanna, — sckít m.a. art
ásla-rturnar fyrir þcirri ákvörrtun art láta lil skarar skrírta K<‘Kn
fluKra'ninKjunum hafi vcrirt Ivfþa'llar: 1'ilKanKurinn mcrt stofn-
un Israclsrfkis hafi vcrirt sá art um alla framlfrt a'lti Isradsþjórt
iiruKKl heimili ok skjól. or f samræmi virt þdla muni cnKin
ríkisstjórn í Isracl lála þart afskiptalaust art (ivrtinKum sc mcrt
kcrf’shiinrinum ha-lli húirt þart hlulskipti art lála lífirt, cins ok
álli scr start í mcslu hörmunKum allra tíma, cn slfk örlöR hafi
KrcinilcKa hcrtirt "fslanna á Knlchhc.
I (irtru laKÍ vcrrti art rárta nirturlöKlim þcirra dýrslCRU afla, scm
nú hafi um skeirt ÓKnart loKum or rcKlu á alþjórtlcKiim vdtvanKÍ.
ok hilur rcynsla hljóli nú art hafa sannfa'rl þjórtir hcims um þart,
art uppKjöf fyrir þcssum skartrærtisöflum lcirti óhjákvæmilcga lil
þess, art lægslu hvalir mannscrtlisins vcrrti ríkjandi þátlur í lífi
þjórta hcims.
FLUGRÁNIÐ
OG FERÐIN
TIL ENTEBBE
l>a<) var skömmu cflir fluKlak
frá Aþcnu. Klukkan var la-plcKa
cill cflir mirtnælli hins 2K. júni.
UnKur löKfra'rtinKur, Arika I.cx-
cr. frá Td Aviv hallarti scr aftur í
sæli sínu á f.vrsla farrýini ok flug-
frcyjan komoK liaurt farþcgunum
kampavín. I.cxcr þárti ckki vcíl-
inKarnar, cn rcyndi art sofna
Fjórum árum ártur hafrti hann
vcrirt virtsladdur fjiildamorrt
palcslinskra hryrtjuvcrkamanna á
ísradskum íþróll ainiinnum á
Olympíulcikunum i Múnchcn. Nú
var hann á lcirtinni tíl Montrcal til
art cfna þart, scm hann hafrti hcil-
irt sjálfum scr. — art hvart sem á
dvndi, skvldi hann horfa á landa
sína kcppa á n.cslu Olympíulcik-
um. V'irt hlirt hans sal Kamall
Frakki, scm virtist vcra sofnartur.
I’art kallarti cinhvcr ok sírtan
voru niargir farnir art hrópa.
Tveir ungir Arahar komu hlaup-
andi fram Kanpinn á inilli sæt-
anna ok slcfndu art I'IuksIjórnar-
klcfanum. Stúlka i hlárri dcnim-
dragl hirlisl incrt skammhyssu í
annarri hcndi ok handsprcngju í
hinni llún skrækli lyrirskipanir
til farþi'Kanna á cnsku: „ÞöKn.
Sdjist <>k haldirt höndum um hiif-
urtirt."
I sljórnklcfanum slórt Ijóshicrrt-
ur unpur inartur yfir flufjstjöran-
um. Michd Bacos, mcrt byssu i
annarri hcndinni <>k hand-
sprcnKju i hinni. Af útliti hans <>k
framhurrti á cnskunni rcrt I'Iuk-
sl jór”"’ art h-.tin v:cr' |"'/k*.■ r
Hanii var KrcinilcKa fvrirlirti flug-
ra'mnKjanna þvi art nú lök hann
hljórtnemann og lilkynnli farþcg-
unum, art þctla væri nýr sljórn-
andi farþeKaþotunnar. scm nú
væri á valdi Chc Cucvara starfs-
hóps Haifa-dcildarinnar innan Al-
þýrtuhrcyfinKarinnár f.vrir frcis-
uri Fah'stínu (FFI.P).'
'w.ii koiii . iji/s. a<) þclla var
Wiifrcd Biisc. liiKfrærtiiiKur Irá
Frankfurl.scit^ ar virkur þálllak-
andi í Kvrópudeild PFLI’, cn lcirt-
togí <>K sljórnandi dcildarinnar
var hinn alræindi Carlos, þar lil
hann hvarf cftir morrtirt á tvoimur
friinskum lcyniþjónustumönnum
í Lalinuhvcrfinu í París fyrir ári.
Tvcim diigum ártur cn Carlos
skaut Icyniþjónuslumcnnina. var
Wilfrcd Biisc handtekinn í Frakk-
landi fvrir art sigla undir fiilsku
flaKKi Hann var þó ckki ákærrtur,
heldur framsddur v-þýzku lög-
rcglunni virt landamæri V-
Þýzkalands og Frakklands. Þrcm
diÍKum sírtan slcppti löKrcglan í
V'-Þýzkalandi Bösc úr haldi gegn
tryKKÍnKU. <>k lct hann ckki á scr
kncla opinhcrk'Ka fyrr cn hann
hirtixt í stjörnklofa Air Francc-
vclarinnar.
Brátl kom i Ijös art flugræningj-
arnir um horrt voru fjörir art tiilu.
Tvcir þcirra kiillurtu nokkra far-
|>cga í cinu lil skortunar <>g scndi
þá sírtan aftur i iinnur sæti. Þctta
var gcrl lil art koma i vcg fyrir art
|>cir farþcgar scm |>ckklusl gælu
sírtur slofnart til sams;cris gt'Kn
flUKncninKjunum.
Mcrtal farþcga voru hjönin
Huth <>K Baruch (>ross frá Tcl
Avív. Þau voru á leirt til Los
Angclcs í sumarleyfi ásamt
yngsla syni sínum, Shy, 6 ára að
aldri. Kulh skiparti harninu art
fda sig undir sætinu. Sh.v litli
hlýddi mörtur sinni. en spurrti
margsinnis hvorl þart yrrti vont
þi'Kar hryrtjuvcrkamcnnirnir
dræpu hann. Eftir art hafa Kcngizt
undir skortun flugræninKjanna
lókst Kulh art komast i sæti þar
scm hún gat fylgzt mcrt Shy, scm
lá í hnipri undir sætinu í Ivær
klukkustundir, crta þar til spcnna
andrúmsloftsins fór art minnka og
hörnin í vclinni fóru art flytja sig
aftur til forddra sinna. Nú komu
flUKt'æninKjarnir mcrt konfckt-
kassa, scm þeir fcstu virt útgöngu-
dyr í farþcgarýminu. Þeir sögðu
gíslunum. art í kössunum væri
sprcngicfni <>g mundu þeir
springa cf þcir væru hreyfrtir.
Flugra'ninKjarnir fcngu leyfi
til lendingar í Bcnghazi í Líhíu.
Vclin hafrti niu klukkustunda virt-
dvöl í Bcnghazi <>g tók þar m.a.
cldsneyti. FlugræninKjarnir
slcpptu þar vanfærri hrczkri
konu. Hcnni var farirt art hlærta og
fósturlát virtist vera í artsigi. Þeg-
ar vclin hóf sig á loft frá Bcng-
hazi. var gíslunum tilkvnnt. art
lcnt vrrti á ákvörrtunarstart art
þrcmur klukkustundum liðnum.
Þart var þó ckki fyrr cn cftír
fimm klukkutíma. art vciin lcnti á
Entchbc-fluKVclli. <>g Bösc til-
kynnti, art nú væri martrörtin á
cnda.
Eftir lcndinguna 'voru gíslarnir
látnir sitja um horrt í vclinni í scx
klukkustundir. Þcir fengu cgg og
kartöflur art horrta og flugræn-
ingjarnir tóku art fjarlægja kon-
fektkassana af hurrtunum. (>lart-
hlakkalcgir opnurtu þeir nokkra
kassa og sýndu gislunum inni-
haldirt — súkkulartimola, scm þcir
hurtu gíslunum art gærta scr á.
Loks kom art því art gíslarnir
fcngu Icyfi til art yfirgcfa vclina,
cn þcgar þcir stigu nirtur á flug-
hrautina hirtu þar um þrír tUKÍr
ÚKandahermanna, scm voru gráir
fyrir járnum og hinir vÍKalegustu.
Þá varrt Kislunum Ijóst, art þcir
voru ckki staddir mcrtal vina, þvi
art hermennirnir mirtuðu á þá
I rifflum sinum. Farirt var mcrt gísl-
ana í hrörk'Ka hygginKU, þar scm
Viktoríuvatnirt cr á artra hönd cn
mýrlcndi á hina. í ljós kom, art
þctta var gamla flugstörtvarbygK-
ingin, scm cr i nánd virt nýju
fluKstörtina, þcgar hcr var komirt
sögu tilkynnti Bösc gíslunum, art
þcir væru cnn á valdi hans, <>g
gíslarnir vcittu því cftirtckt art
hirt hczta fór á mcð flugræningj-
unum <>g Úgandahcrmönnum.
Þcgar gíslarnii' höfrtu hafzt virt í
fluKstörtvarhyKgingunni í um þart
hil eina klukkustund lenti þyrla á
staðnum — og sjá: Út steig idi
Amin Hann var klæddur einum
af hinum mörgu og fjölbreytilegu
cinkcnnishúningum, scm gíslarn-
ir áttu eftir art fá art sjá prýða
hans tignarlega sálarfat. Þarna
var hann kominn i öllu sínu vcldi
í húningi, scm hcrmcnn nota ti!
art dyljast övinum sínum. Mcð
honum var fjögurra ára sonur
hans, líkur pahha <>g klæddur cins
og hann.
„Shalom", sagrti þjórtarlciðtog-
inn, cn þannig heilsaði hann jafn-
an gíslunum. „Kannski kannist
þirt virt mig, kannski gerið þið það
ckki, cn samt hcld cg art þið gerirt
þart flcst. Eg cr doktor Idi Amin
Dada marskálkur. forscti lýövcld-
isins Úganda."
Hann ávarparti sírtan samkom-
una og sagrtist vita art gíslarnir
væru saklaust fólk, cn þart breytti
samt ckki því art málstaður Palcs-
tínuaraha væri rcttmætur. Hann
lct i Ijósi vonir um, art ríkisstjörn
ísracls tækist art fá gíslana látna
lausa.
Þegar Idi Amin Dada hvarf á
braut gcrrtu flcstir gíslanna sér
Ijöst, art martröðin var ckki á
cnda,:— hún var rctt að hyrja.
RÁÐAGERÐIR í
TEL AVIV
Nú víkur sögunni til Tcl Aviv.
Sólarhringur var lirtinn frá því art
flugránirt átti scr stað yfir Aþenu.
Stjórn ísracls sat á síðdegisfundi
og rædd! ástand <>g horfur. Svipur
rárthcrranna var þreytulegur <>g
spcnnan hafrti þegar sett sín spor
á andlit þeirra. Yfir þeim gnæfði
stör vcggmynd af hinni heilögu
Jcrúsálem.
SamgöngumálarárthciTann, Gad
Yaakohi, varrt til þess art koma
fyrstur orrtum art því, scm allir
höfrtu raunveruiega í huga: „Ef
virt göngum art skílyrðum þeirra,
þá munu Palestínuarabar ganga á
lagirt <>g cnginn Ísraelsmartur,
scm fcr út fyrir mörk landsins
vcrrtur öhultur." Yitzhak Kabin,
forsætisrárthcrra, sneri scr art
Mordcchai Gur hershöfrtingja og
spurði: „Phgum virt annarra kosta
völ mert artstoð hersins?" Þarna
hafði loks verið hreyft viðkvæmu
máii. Gur sagrti, að nauðsynlegar
upplýsingar um staðhætti á Ent-
chhe-flugvelli væru ekki fyrir
hcndi. Hcrinn vtssi ckki nóg um
artstæður I Úganda, fjölda gísl-
anna, og gæti ckki gcrt scr grein
fyrir áhættunni, sem taka yrði.
„Art svo komnu máli er slíkra
kosta ckki völ.“
Rabin sneri sér að Yaakobi:
„Jæja, þctta scgja þeir, sem hafa
faglcga þekkingu. Telur þú rétt
art hafa ráð þeirra að engu?" Eng-
inn sagrti ncitt. Þá tök til máls
Simon Peres varnarmálaráðherra
sem í flestum málum cr andstæð-
ingur Rahins. Hann krafðist þess
að herinn tæki til sinna ráða í stað
þcss art veik og ráðvillt ríkisstjórn
yrði látin rárta fcrrtinni. Rabin
þrútnarti af reiði, hvcssti á hann
sjönir, <>g sagði: „Virt erum aö
rærta um hcrnaðarlcga mögu-
leika, en ckki stjórnmál."
Skömmu síðar lct Rabin fara
fram atkværtagreirtslu þar sem
samþykkt var einróma art ríkis-
stjórnin héldi áfram að kanna
möguleika á þvi að scmja virt flug-
ræningjana og ná þannig gíslun-
um án þcss aö til blóðsútheliinga
þyrftí að koma. En um leið var
hcrnum og leyniþjónustunni falið
art gcra tillögur um hernaðarað-
gcrrtir, scm að gagni mættu koma.
Hcr israels hóf þcgar að skipu-
Icggja hugsanleg björgun gísl-
anna úr höndum flugræningj-
anna og gestgjafanna í Úganda.
Safnað var saman öllum upplýs-
ingum, sem handbærar voru um
aðstæður á Entebbe. Sérstök árás-
arsvcit var skipuð og þjálfurt í
herstöö einhvers staðar í eyði-
mörkinni í Ísrael. Hafnar voru
fjögurra daga látlausar árásaræf-
Dan Shomron, sem stjórnaði
áhlaupinu.
ingar, án þess að nokkur vissi
hvort nokkurntíma kæmi að því
að leikritið yrði að raunveruleika.
Á þcssum tima var vandamálið
tvíþætt. Gifurlegu mikið af flókn-
um upplýsingum um fjarlægt og
óvcinvcitt ríki vantaði og um leið
þurfti að telja hyrðjuverkamönn-
unum trú um aö raunverulegar
samningaumlcitanir færu fram.
Sérstök ncfnd var sctt til að
samræma hina tvíeggjuðu stefnu
stjórnarinnar. I henni voru
Rabin, Peres, Yaakobi, Allon ut-
anríkisráðherra, Zadok döms-
máiaráðherra og Galili, sem er
ráðherra án sérstaks ráðuneytis.
Samningavirtræður við flugræn-
ingjana voru hafnar. Þær fóru
fram með skeytasendingum til
sendiráðs Ísraels í París: Þartan
fóru skilahort til franska utanrík-
isráðuneytisins, sem siðan kom
þcim á framfæri viö sendiherra
Sómalíu í Kampala, höfuðborg
Úganda, og frá honum barst flug-
ræningjunum á Entebbe loks boð-
skapur Ísraclsstjórnar.
Timinn sniglaðist áfram, og eft-
ir þvi sem á leið gerðu Ísraels-
mcnn sér æ Ijósari grein fyrir því
að áform um hernaðarlegt áhlaup
á Entebbe-flugvöll væru síöur en
svo óraunhæf. Hvaðanæva að
streymdu áreiðanlegar upplýsing-
ar um alls konar atriði. Samráð
var haft við fyrirtækið Solel
Boneh i israel, sem annazt hafði
skipulagningu og framkvæmdir á
Entebbe fyrir nokkrum árum. i
ljós kom þó, aö ckki var hægt að
treysta á upplýsingar fyrirtækis-
ins nema að litlu leyti, þar sem
Amin. Enginn þorði að segja
honum . . .