Morgunblaðið - 17.09.1976, Síða 19

Morgunblaðið - 17.09.1976, Síða 19
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 17. SEPTEMBER 1976 19 Myndllst ar rétt, en heildarblærinn er þó óneitanlega keimlíkur frá ári til árs. Ekki hafa menn t.d. áður séð blómamyndir frá hendi Valtýs, en litameðferðina þekkjum við sannarlega frá fyrri tíð í óhlutbundnum mynd- um. Helst er það „sensasjón", að Valtýr skuli mála hlut- bundnar myndir, er hann árum saman skilgreindi sem „úrelta list“ er aðrir áttu i hlut, — eða réttara, „að þær væru ekki í anda tirnans." Það merkilega er, að Vaitýr hefur að vissu marki rétt fyrir sér, hve fjar- stæðukennt sem það kann að virðast, þvi að timi hinna þröngu stefnumarka er að mestu genginn hjá, og það telst Valtý til tekna að hafa hug- rekki til að draga í land. Mynd- ir hans eru mjög misjafnar, en sumar ákaflega hressilega mál- aðar líkt og nr. 8 „Blóm á bláum grunni" og „Fífa“ (10). Valtýr virðist þó fara full geyst í hlut- ina og sum málverkanna eru I bragðdaufara lagi og svo var t.d. um myndir hans á „Haust- sýningunni". Karl Kvaran mæt- ir dálítið ósamstæður til leiks hvað form mynda snertir, þótt litirnir séu sterkir sem fyrr. Mynd hans „Morgunn" (21) er að minu mati langsterkasta mynd hans og sú fágaðasta I lit frá hans hendi I langan tima. Hér er allt í góðu samræmi og jafnvægi, — litur, rými, lina og form. Mynd Þorvaldar Skúla- sonar „Brún blæbrigði" er glæsileg, einkum við fyrstu kynni, en virðist ekki auka við sig að sama skapi, — það gerir hins vegar myndin „Blá blæ- brigði" er sækir á við hverja skoðun. Að öðru leyti virðast mér myndir Þorvalds mjög mis- jafnar og endurtekning sömu forma næsta úr hófi fram. Það er öldungis rétt sem Kristján Davfðsson segir: „Við erum orð- in roskin og búin að finna okk- ar farveg", — og þrátt fyrir þessa yfirlýsingu hans er fjarri því að lognmolla og deyfð ein- kenni meðhöndlun hans á efni- viðnum. Hann kemur hér einna sterkast fram er hann gengur út frá einhverju táknrænu, t.d. andlitum, sem hann ummyndar á persónulegan hátt. Gustmikill málari Kristján Davíðsson! Myndir hans á „Haustsýning- unni“ nutu sin þar naumast nema nr. 56 „Andlit I Polli", sem er mjög magnað verk. — Guðmunda Andrésdóttir er við sin sömu hringform, sem eru þokkafull en það einhæf að nokkur niðurskurður hefði gert hlut hennar mun sterkari, en hér við bætist einhæf litanotk- un og blæbrigðalítil. Jóhannes Jóhannesson á tvímælalaust jafnbestu myndir málaranna á sýningunni, og um leið fjöl- breyttastar. Kemur vel fram að hann leggur mikla vinnu og natni í flestar myndir, fléttar og bindur formin saman og tekst það af hugkvæmni og oft með miklum ágætum, og án þess að þrengja um of að heild- armyndinni. Jóhannes á þó ekki jafn stórbrotin verk nú sem á fyrra ári. Sýningarvegg- ur hans i minni salnum er án vafa heilsteyptasti hluti sýning- arinnar og er þetta þó ákaflega erfiður veggur og vandmeðfar- inn. Þá er hér komið að hinum eina myndhöggvara sýningar- innar Sigurjóni Ólafssyni og er það i skemmstu máli um hann að segja, að frábært er hvernig honum tekst að lyfta list sinni á hátt svið á tveim sýningum samtímis og prýða báðar, flest- um öðrum meir, með sjálfstæð- um verkum, — þessi listamaður virðist gæða alla hluti lifi og þokka, er hann snertir, og skynjar efni það er hann mótar með mögnuðum, dulrænum hætti. Með þessari sýningu hefur SEPTEM-hópurinn staðfest styrka stöðu sina innan ís- lenzkrar myndlistar, en naum- ast markað nein eftirtektar- verðari spor en á fyrri sýning- um. Bragi Asgeirsson Septem — 1976 ÞEGAR þetta birtist er sýning SEPTEM — hópsins i sýningar- sölum Norræna hússins I full- um gangi, en henni lýkur nú um helgina. Þessi árlegi við- burður hefur unnið sér fastan sess í vitund borgarbúa, orðinn hefð líkt og „Haustsýningin". Er þess að vænta að þessi hópur haldi ótrauður áfram og að sýn- ingar hans verði fleiri en Sept- embersýningarnar forðum daga, en þær urðu þá einungis fjórar. Ekki verður annað sagt en að hinar öldnu kempur séu enn i fullu fjöri því að öll verkin munu vera unnin á þessu ári, og er hópurinn þannig trúr hinni upprunalegu megin- stefnu, að sýna einungis hið nýjasta. En hver veit nema þeim detti í hug að leggja undir sig alla Kjarvalsstaði einn góð- an veðurdag og efna til eins konar yfirlitssýningar á verk- um hópsins frá fyrstu tið og gæti það jafnvel gerst á næsta ári en þá eru liðin 30 ár frá hinni fyrstu sýningu hans, sem hinn mikli styrr stóð um. Rangt er þó að tiunda ár hvert sömu þuluna varðandi þessar fyrri sýningar og lifa þannig á um- róti í kring um þær forðum daga, því að hver ný sýning á sjálf að standa á eigin fótum á nákvæmlega sama hátt og t.d. hver ný haustsýning. — Þannig eiga þær að auglýsa sig, og verkin á sýningunum hverju sinni eiga að vera það sem meg- inmáli skiptir, það sem eftir- tekt og forvitni vekur. Það, að auglýsa t.d. siðustu daga „Haustsýningarinnar" með myndum eftir Picasso o.fl. úr kvikmyndum sem þar voru jafnframt I gangi, fékk einn mætan borgara til að varpa þeirri spurningu fram hvort menn myndu styrkja næstu sýningu með Ómari Ragnars- syni, Wilmu Reading eða danskri fatafellu, — jafnvel „Lónlí blú bojs“ (!). — í sambandi við SEPTEM var það lika óþarft verk hjá Valtý Péturssyni að lýsa því yfir að þeir „hótuðu að halda áfram að sýna“. Þetta er að visu hressilega til orða tekið, en fjarstæða er að til sé vottur af andófi gegn Septem-hópnum, og þvi siður að nokkur vilji hindra sýningarhald þeirra. Að- sókn og frami þessara tveggja sýninga á undanförnum árum ætti að vera órækt vitni þess, að sýningarnar þurfi ekki á slíku bætiefni að halda, og að það hafi frekar öfug áhrif, sbr. til- tölulega litla aðsókn að haust- sýningunni í ár ef tekið er mið af ýmsum öðrum sýningum, er haldnar hafa verið á staðnum. En rétt er þó, að við höfum um margt dregist aftur úr um nýjungar á myndlistarsviði á sl. áratug, og ætla mætti að það sé einmitt ástæðan fyrir þessum hliðarhoppum og fyrirgangi forsvarsmanna hérlendra sýn- inga. Góð list stendur fyrir sinu þótt ekki sé stritast við að hanga í framúrstefnu erlend- um. Slikt gefur ekki í öllum tilvikum góða raun og á heldur ekki að gefa, því að við eigum sjálfir að hafa hér af einhverju að miðla. Undirritaður verður þó siðastur manna til að boða nokkra tegund „próvensial- isma“ og einangrunar. Auk sjálfrar haustsýningar- innar væri æskilegt að t.d. 3—4 áhugaverðir listhópar hefðu ár- legar sýningar haganlega dreifðar, en engin þessara sýn- inga má nokkru sinni rekast á haustsýninguna, en það hafa Septem-menn gert í tvö skipti. Haustsýningin þarf afdráttar- laust að fara fram i október- mánuði, um það held ég að meirihluti myndlistarmanna sé sammála auk þess marks, að hún verði aðalmyndlistarvið- burður hvers árs, a.m.k. hinn viðamesti. Það er fráleitt að almenning- ur hafi í sjálfu sér minni áhuga á samsýningum og að svo hafi það alltaf verið, — hér er sann- ara að myndlistarmenn hafa matað almenning með risastór- um einkasýningum, sem eru i sjálfu sér, og eiga einungis að vera, fátíðir viðburðir I lifi hvers listamanns, en þeim ber fyrst og fremst að beina tima og kröftum að mótun listar sinnar. — Ég merki enga þreytu hjá Septem-mönnum, en sýningin er óneitanlega veikari án þátt- töku Steinþórs Sigurðssonar eða gestsins I fyrra Andre Enard, og þá er það einnig veik- indi að Kjartan Guðjónsson skuli standa utan hópsins. Skilti sýningarinnar er henni ekki samboðið og „plakat" er ekkert, en hvorttveggja gegnir mikilvægu hlutverki. Hið arkitektónískt-stranga skilti „Haustsýningarinnar" var einnig harla litið eftirtektar- vert, hér skortir frumleika og góðan undirbúning fyrir þenn- an þátt mála. Nefna má að „Haustsýningin" 1974 að Kjar- valsstöðum var einnig stórum litríkari vegna gestsins Louisu Matthiasdóttur. I stuttu máli er hér hægt að gera mikið til bóta, er varðar öðru framar myndlistina sjálfa, inn að tína til vandamál þessara tveggja sýninga samtímis, er vegna þess að árekstur þeirra á samtima sýningu hlýtur að leiða til vangaveltu í þessu efni, auk þess sem að tveir sýnendur á SEPTEM-sýningunni eiga einnig myndir á Haustsýning- unni sem tekur rými frá öðrum, og hlýtur að teljast á misskiln- ingi byggt, auk þess að vera vafasöm þegnsemi, þótt ekki leiki vafi á að hún sé vel meint. Umræður listamanna, list- fróðra og almennings um inn- tak sýninganna, einstök verk og annað er sýningarnar varðar eru atriði er ekki hafa ennþá verið reynd. Og hvernig væri að senda úrtak slíkra sýninga út um landsbyggðina, t.d. til hinna stærri kaupstaða allra lands- fjórðunga. — Stöðug hreyfing og umræða er það sem öllu máli skiptir... Frá upphafi hefur það öðru fremur verið litagleði sem hef- ur einkennt SEPTEM-hópinn og hafa þeir verið ósparir á notkun ómengaðra frumlita og að hræra þeim saman á hressi- legan hátt. Slík vinnubrögð grípa jafnan áhorfendur sterkt við fyrstu skoðun, en getur orðið þreyt- andi til lengdar. Fólki sem skoðar sýninguna einungis einu sinni ár hvert þykir þannig lítið um breytingar á listsköpun hópsins. Það er þó ekki allskost- eftir BRAGA ÁSGEIRSSON og gjarnan má taka nokkra áhættu í þvi skyni, jafnvel fjár- hagslega, — vogun vinnur, vog- un tapar, — allt er betra en ládeyða og afsláttur. — Sýning litskyggna með sér- stökum útbúnaði frá geymslu- herbergi I Norræna húsinu ger- ir það kleift að hafa slikan sýn- ingarþátt í stöðugum gangi án þess að það raski eða komi nið- ur á lýsingu sýningarsalar. Væri það góð nýjung ef SEPTEM-hópurinn kæmi næst með slika viðbót og sýndi þá hlið heimslistarinnar, er þeir gjálfir hafa mestan áhuga á og sækja mest til, — óþarfi er að fela hlutina ef þeir telja sig hafa eitthvað ferskt til málanna að leggja. Og því ekki að láta prenta veglega sýningarskrá til þess að auglýsa listhópinn langt út fyrir landsteinana með sýn- ingarhald ytra fyrir augum? — Að ég hef valið þann kost-

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.