Morgunblaðið - 10.12.1976, Blaðsíða 2

34
GUÐ verndi okkur fyrir vinum okkar Einkum þó
Suðurkóreönum þessa dagana. Eitt sinn fóru frjáls riki
heims í stríð gegn hinum ófrjálsu fyrir Suðurkóeru. En
það verður ekki annað séð af seinustu atburðum í
Suðurkóeru en ráðamenn þar, og þó öllu heldur
ráðamaðurinn þar, vilji búa svo um hnútana, að riki
hins frjálsa heims endurtaki þetta ekki, eða hugsi sig
a.m.k. tvisvar um áður. Í frelsisokum hljótum við nú
enn að taka Suðurkóreu fram yfir Norðurkóeru, rétt
eins og við hlutum að taka Suðurvietnam fram yfir
Norðurvietnam (þótt ekki væri nema vegna þess, að
alltaf var von um betri tið í Suðurkóeru og
Suðurvietnam, þótt frelsið í báðum væri nokkuð
vafasamt, en hins vegar engin von í mótrikjum þeirra,
kommúnistaríkjunum þvi, að ráðamenn þar beittu
ekki aðeins kúgun, heldur var kúgunin aðal og kjarni
stefnu þeirra). Það léttir okkur að vísu ekki skylduna,
en þyngir hana. En skytdaokkar er sú að sjá til þess,
að mannréttindabrot þeirra, er við viljum halda við
lýði. verði gerð heyrinkunn og þau fordæmd.
Fáir þjóðarleiðtogar hafa gildari ástæðu en Park hag
Hee forseti Suðurkóeru. til þess að vara þjóðir sínar
við yfirvofandi árás kommúnistat n þvi minni ástæðu
hefur Park lika til þess að nota hættuna i þvískyni að
herða eigin tök á landslýð sínum. Það eykur einungis
hættuna af kommúnistum, þar eð lýðræðissinnaðir
andstæðingar forsetans hljóta að hneigjast æ meir til
samúðar með óvininum fyrir norðan.
Æviráðning
En þetta er nú einmitt það, sem Park forseti er að gera Árið 1 9 72
var lögbundin ný stjórnarskrá fyrir Suðurkóeru Meðal ákvæðanna þar
var eitt þess efnis, að Park forseti mætti sitja embætti sitt ævilangt En
hann fékk þar líka stóraukin völd Honum var heimilað að stjórna með
tilskipunum, fangelsa menn án málsrannsóknar, segja dómurum fyrir
verkum, koma á ritskoðun, banna gagnrýni, reka hvern sem væri úr
starfi Um fram allt annað var þó það. að forsetanum var heimilað að
gripa til þessara ráða hvenær, sem hann teldi öryggi ríkisins krefjast
þess
Upp frá því hefur miðað hraðbyri til einræðis og harðstjórnar i
Suðurkóreu, líkast þvt, sem geríst hjá Kim II Sung norðan við
landamærin, Eða nærri því — ekki alveg. Og þess vegna getur enn
skipt nokkru að vekja athygli á þróun mála i Suðurkóreu Ekki er öll von
úti meðan einhver smuga er til umbóta
En það er ekki við gott að eiga Það sést glöggt af skýrslu Amensty
International. sem samin var eftir rannsókn í Suðurkóreu i fyrravor
Þeir, sem sakaðir eru um pólitiska glæpi eiga sér ýmsan rétt i lögum
En sá réttur er oftast nær að engu hafður Grunaðir menn og
sakborningar hafa verið pyntaðir Lögmönnum sakbominga er hótað til
hlýðni Sakarefni eru svo mörg, að aldrei verður skortur á föngum til að
dæma (Tveir menn t d sitja inni fyrir þá sök, að þeir sögðu i blöðum.
að dauðarefsing væri siðferðislega óverjandi, ríkisstjórnin léti sig engu
skipta hag fátæklinga og menn hefðu verið pyntaðir til þess að játa
sakir. sem þeir hefðu aldrei framið En allar þessar staðhæfingar eru
bannaðar og refsiverðar) Dómarar hafa verið barðir til hlýðni Þegar
menn höfða mál á hendur rikisstjórninni kemur ósjaldan fyrír, að
dómari meinar ákæranda að kalla til vitni Dómarar taka einnig við
ákærum og sakarskýrslum um meinta glæpi stjórnarandstæðinga án
þess að spyrja neins ellegar halda yfirheyrslur Og altitt er, að verjandi
fái alls ekki að sjá þessi málsskjöl Hafi mjög alvarlegar stjórnmálasakir
verið bornar á einhvern stjórnarandstæðing þykir yfirvöldum oft vissast
að handtaka helztu vitni hans fyrir eitthvað, svo að þau verði honum
ekki til hjálpar í réttinum Þá hefur lögmönnum sakborninga verið
meinaðað hitta skjólstæðinga sína að máli
Átta hengdir —
fyrir hvað?
Þetta var nú dálítil upptalning En víkjum nú að sérstöku máli j
aprílmánuði 1975 voru átta fangar. sakaðir um félagsskap í
„Þjóðbyltingarflokknum” svo nefnda. dæmdir og hengdir Áður höfðu
farið fram réttarhöld í máli þeirra En þau réttarhöld fóru í bága við
almennilegt réttarfar í flestum greinum. Fyrst er frá því að greina, að
aðalákærandinn og fulltrúar hans tveir drógu sig í hlé og kváðust ekki
mundu halda fram ákærunum því, að þær væru tilefnislausar
(Dómsmálaráðherra komst svo að orði, að „ákærendur hefðu sífellt
óhlýðnazt skipunum yfirboðara sinna í þessu máli'). Nú vatt
réttarhöldunum fram Það fór svo, að allmargir hinna ákærðu voru
sýknaðir Þeir voru þá ákærðir jafnharðan aftur Enn frémur eru órækar
sannanir þess, að margir fanganna hafi verið pyntaðir til að játa á sig
sakir En því má svo bæta við, að mörg sönnunargögn sækjenda i
málinu hefðu ekki einu sinni þótt frambærileg í Sovétríkjunum eða
Suðurafríku (Sakborningar áttu að hafa þegið fé af manni nokkrum í
október árið 1 973. En sá góði maður hafði dáið í apríl það ár Þá átti
starfsmaður timburverzlunar að hafa greitt sakborningunum úr sjóðum
verzlunarinnar. Starfsmanninum var ekki leyft að neita þessu og
embættismenn gerðu bókhald verzlunarinnar upptækt og stungu undir
stól Enn má telja, að einum var gefið að sök, að hann hefði fengið
skipamr frá Norðurkóreu Ekkert var þessu til „sönnunar” nema það, að
maðurinn átti alvanalegt útvarpstæki) Verra var þó það, að
lögmönnum sakbornmga var ekki leyft að yfirheyra vitni sækjenda
skjóli
lýðræðis-
skrums
HAHM SUK
HON: Japanir
fangelsuðu
hann, þá Norður-
Kóreumenn, þá
stjórn Syngmans
Rhee í Suður-
Kóreu — og nú
er Park forseti
tekinn við.
BEMHARD LEVI\ lýsir
því á áhrifaríkan hátt
hvernig þeir í Soðnr-Kóren
- landinn, sem frjálsi
heimorinn frelsaði nr
klóm konunnnista - ern
nn óðnm að verða síst
betri sjálfir.
Kölluðu sækjendur 42 vitni málstað sinum til framdráttar — meðan
lögmenn ákærðra voru fjarstaddir Réttarhöldin fóru fram i skrifstofu
dómara (forsætisráðherrann lýsti yfir því, að ekki hefði verið pláss
handa áheyrendum eða ættingjum sakborninga; var það álika og þá er
sovézk yfirvöld færa ástæður til þess, að aldrei er pláss i réttinum fyrir
ættingja ákærðra andófsmanna). Ekki mátti leiða vitni til málsbóta
ákærðum, engir erlendir blaðamenn máttu vera við réttarhöldin, aldrei
hafa verið lögð fram nein eftitrit af málsskjölum. En sakborningum var
lýst svo i dagblöðum. bæklingum. á veggspjöldum og i sjónvarpi. að
þeir væru „glæpamenn og niðurrifsmenn" Var hamraðá þessu meðan
réttarhöldin stóðu yfir. Og hinir átta sakborningar, sem dæmdir voru til
dauða. voru liflátnir tafarlaust; þeir fengu aldrei ráðrúm til þess að
áfrýja dómnum.
Tólfmenningarnir
Þetta var í fyrra. Nú skal rakið enn nýrra mál. Hinn 1. marz síðast
liðinn (það er mikill hátíðisdagur í Suðurkóreu Þann dag árið 1919,
risu Suðurkóreanar upp gen Japönum, sem þá réðu landinu) rituðu 1 2
mikils háttar menn í Suðurkóreu undir yfirlýsingu. Þetta voru
lögfræðingar. prestar, háskólakennarar og fyrrverandi stjórnmálamenn,
meðal þeirra mótframbjóðandi Parks forseta frá því 1971, og annar.
fyrrum forseti. En yfirlýsingunni var stefnt gegn ýmsum valdboðum
Parks, svo sem banni við allri stjórnarandstöðu, en beðið eindregið um
það, að lýðræði yrði komið á aftur, okinu létt af dómsmálunum, og
blöð gefin frjáls. í yfirlýsingunni var þess og farið á leit, að Park forseti
segði af sér. Skjalið var svo lesið upp í Myong-Dongdómkirkju i Seoul.
Það skiptu engum togum, að 10 þeirra. sem rituðu undir. voru
handteknir og einnig aðrir átta, sem grunaðir voru um það, að hafa
verið með í ráðum Voru allir sakaðir um það að vilja steypa ríkisstjórn
landsins. Ýmislegt annað var þeim og gefið að sök; áttu þeir að hafa
„rangfært staðreyndir i efnahagsmálum”, „gagnrýnt Park forseta í
prédikunum” og „gagnrýnt stjórnarskrána”.
Flestir hinna ákærðu voru kristnir prestar — öldungakirkjumenn,
! rómversk-kaþólskir og kvekarar. Þó bera réttarhöldin ekki fyrst og
fremst keim af trúarofsóknum. En krikusöfnuðir í Kóreu eru hins vegar
framarlega I baráttunni gegn harðstjórninni. Og áfram með málið. Einn
! hinna ákærðu, Hahm Suk Hon, leiðtogi kvekara hann er nefndur
;„Gandhi Suðurkóreu”). er hálfáttræður. Annar er 78 ára. þriðji 72. Og
önnur tveggja ákærðra kvenna er 61 árs. A.m.k. einn sakborningur.
Kim Dae Jung, sem fór nærri því að sigra Park í forsetakosningunum
(1971 (og var reyndar mjög nærri drepinn í kosningabaráttunni þá), er
alvarlega veikur
Réttarhöldin reyndust skrípaleikur einn. Sakarefnin voru fáránleg,
j(þess skal getið. að í yfirlýsingunni var afsagnar Parks krafizt á þeirri
forsendu, að Suðurkóreu yrði ekki til lengdar forðað við kommúnisma
með neinu öðru móti). og handhafar réttlætisins brutu lög margsinnis í
réttarhöldunum. Eitt sinn neituðu dómarar t.d. að hlusta á nokkurt vitni
,verjenda Einnig var ættingjum sakborninga og jafnvel lögmönnum
þeirra meinað að hitta þá. En í ágúst voru allir sakborningarnir loks
fundnir sekir og dæmdir í tveggja til átta ára fangavist. Allir eru þeir
búnir að áfrýja dóminum. Aftur á móti er eftir að tiltaka daginn, sem
málið verður tekið upp aftur. . . Þyngstu dómana hlutu Vun Po Sun,
fyrrum forseti (hann vantar einn í áttrætt), Kim Dae Jung, og Hahm
Suk Hon. Sá síðasti nefndi á sennilega met Hann hefur verið fangi
Japana, Norðurkóreana, ríkisstjórnar Syngman Rhee i Suðurkóreu og
nú Parks forseta. Eftir réttarhöldin komst Hahm svo að orði um félaga
sína; „Þetta eru beztu menn þjóðarinnar. Þeir þurfa ekki að skammast
sín fyrir neitt”. Kim kardínáli, leiðtogi kaþólikka í Suðurkóreu. sagði, að
„réttarhöld þessi kynnu að þagga niður í þjóðinni”. Og sú hefur án efa
verið ætlunin.
Góði dátinn Svæk
Ýmsir sakborninganna létu engan bifbug á sér finna i réttahöldunum,
nema siður væri Einkum var Hahm þó óhræddur. Hér er smákafli úr
orðaskiptum hans við einn dómarann; Hahm hafði verið að vekja
athygli á þvi, að fæðingardagurinn i kærunni gegn sér væri rangur.
„Nú", sagði dómarinn, „hvenær ertu þá fæddur?" „Ég er búinn að
svara því svo oft", sagði Hahm, „og svo margir eru búnir að skrifa það
hjá sér, að þér fynduð það áreiðanlega. ef þér leituðuð Getið þið ekki
haft bókhaldið í lagi?" „Setjizt niður", sagði þá dómarinn. „Reynið nú
að haga yður eins og manni sæmir og breyta samkvæmt samvizku yðar
i þessum réttarhöldum. Minnízt þess nú. að þetta er sögulegur
viðburður Það kann að vera, að þér skeytið ekki návist guðs En þér
ættuð þá a m k. að hafa i huga dóm sögunnar", svaraði Hahm
Lee Oo Jung, önnur kvennanna, sem ákærðar voru, átti jafnvel enn
skemmtilegri samræður við dómara Þaer voru miklum mun likari
orðaskiptum í Góða dátanum Svæk en sýndarréttarhöldum Hún sagði.
að vörðurinn um dómhúsið væri svo góður, að hún hefði verið stöðvuð
og henni meinuð innganga, er hún ætlaði að mæta i réttinn. Spurði
hún, hvers konar framkoma það væri, að meina mönnum að láta dæma
sig „Hvers konar réttarhöld eru það, sem sakborningar mega ekki
verða viðstaddir?"
Ég hygg, að enginn muni telja mig hliðhollan Norðurkóreönum
ellegar kommúnisma. Mér er vel Ijóst, að vanstilltar hótanir þess
iskyggilega manns, Kim II Sungs, í garð Suðurkóreana eru ekkert
gamanmál Ekki heldur hættan á árás að utan og undirróðri innan lands
i Suðurkóreu Park Chung Hee forseti og stjórn hans hafa gildar
ástæður til þess að vera á varðbergi, því miklar hættur steðja að þeim
En það mun ekki stoða Suðurkóreana gegn óvininum að mæta einræði
með einræði, sýndarréttarhöldum með sýndarréttarhöldum og
dómglæpum með dómglæpum En Park forseti á nú leik á borði Hann
á þess kost að vinna aftur virðingu þeirra manna á vesturlöndum sem
þykjast sviknir af stjórn hans; hann getur einnig eflt mjög varnir lands
sins En til þess, að þetta megi verða, þarf hann að náða alla
sakborningana i þeim skammarlegu réttarhöldum, sem ég lýsti hér á
undan Og ég vona, að hann láti verða af þvi
— BERNARD LEVIN