Morgunblaðið - 10.09.1977, Qupperneq 11

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 10. SEPTEMBER 1977
11
um, lítil lóð á vogarskálina, sagði
Jósef að lokum.
Trillurnar úr augsvn
en stóru bátarnir
upp í kálgarða
I samtölum okkar við fólkið i
Höfnum kom fram að fyrr í haust
hefði vélbáturinn Baldur úr
Keflavík gert tilraunir með drag-
nótaveiðar bæði norðan og sunn-
an Garðsskaga á vegum Hafrann-
sóknastofnunarinnar. í framhaldi
af þessum tilraunaveiðum hefði
svæðið úti fyrir Höfnum verið
opnað og frá 1. september, eða
þegar svæðið var opnað, hefðu
mest verið þarna að veiðum tveir
bátar, fyrrnefndur Baldur úr
Keflavik og Gullþór úr Keflavík.
Að sögn Hólmfríðar Oddsdóttur í
Merkinesi, skammt sunnan við
Hafnir, hefja dragnótabátarnir
veiðar á morgnana og eru að fram
i myrkur.
— Við urðum fyrst vör við þetta
um mánðamótin og urðum stein-
erum við, þessir 120 íbúar i Höfn-
hissa. Er haft var samband við
Landhelgisgæzluna fengum við
þau svör að þetta væri allt löglegt.
Trillurnar héðan úr Höfnum eru
að vísu lítið á þessu svæði nema
hvað þær hafa stundum lagt
þarna línu. Það þýðir ekkert að
renna færi hér nærri landi, því
það er lítill sem enginn fiskur og
þessum tíma höfum við verið hér
fyrir utan en nú erum við mest út
af Reykjanesinu. í og með fórum
við vegna þess að þarna er nú
enginn fiskur. Dragnótabátarnir
eru að skarka meðfram hrauninu
og bæði grugga sjóinn og rugla
fiskinn, sem þar er. Þarna er fisk-
ur, sem við höfum sótt í og okkur
finnst nóg um að hafa netatross-
urnar frá stóru bátunum um allan
sjó í 8 til 10 mánuði á ári, þó
dragnótin komi ekki líka.
— Eins og er hefur þessi drag-
nótaveiði ekki mikil áhrif á okkar
veiðiskap nema þá á fiskinn, sem
er við hraunbrúnina. Við stund-
um hins vegar engar veiðar hér
fyrr en næsta sumar og hver veit
nema dragnótaveiðin kunni að
hafa einhver áhrif á fiskgengdina
þá? Það er ekkert óeðlilegt að
reynt sé að nýta kolann en að
binda þessar veiðar við örþlítið
svæði, sem þeir hreinsa upp á
stuttum tima, getur ekki ráðið úr-
slitum fyrir heildina, sagði Vil-
hjálmur.
Fiskurinn hvarf
af hrauninu með
smurstöðinni
— Hann var heldur aumur
þessi róður enda hálfgerð bræla
og aflinn eftir því, sagði Kalmann
Sigurðsson, er hann renndi að
bryggju á bát sínum, Farsæl, 6V2
þar með verða bátarnir að fara úr
augsýn. Nú er heldur ekki hægt
að leggja hér línu eftir að drag-
nótabátarnir komu. Dragnótabát-
arnir skarka líka á hraunbrúninni
og fæla fiskinn frá auk þess, sem
þeir grugga upp allan sjó. En ein-
mitt þarna við hraunbrúnina hafa
handfærabátarnir oft verið að
veiðum. Okkur finnst það skjóta
nokkuð skökku við að litlu
bátarnir þurfi að fara úr augsýn
en þess í stað eru stóru bátarnir
komnir upp í kálgarða, sagði
Hólmfriður.
Ekki óeðlilegt að
nýta kolann en
svæðið of írtið
Vilhjálmur Magnússon er einn
þeirra manna, sem stunda smá-
bátaútgerð frá Höfnum. Trilluút-
gerð frá Höfnum er um þessar
mundir minni en ella þar sem
einar fjórar trillur skemmdust i
óveðrinu fyrir skemmstu og þessa
dagana eru aðeins þrjár til fjórar
trillur á sjó. Er þessi trilluútgerð
eina atvinnan, sem íbúar Hafnar
stunda heima fyrir, nema hvað
einnig er á staðnum saltfiskverk-
unarhús, sem tekur við aflanum
af bátunum og frystir einnig
loðnu á loðnuvertíðinni. Aðrir
ibúar í Höfnum verða að sækja
vinnu inn til Keflavíkur eða upp á
Keflavikurflugvöll.
— Við á trillunum erum aðal-
lega á handfæraveiðum og einnig
nokkuð með línu. Alveg fram að
tonns tillu, rétt i þann mund, sem
okkur bar að. Þau eru orðin æði
mörg árin, sem K: lmann á að baki
á sjónum, því fyrst réri hann frá
Höfnum 9 ára gamall en er nú á
73 aldursári.
— Við erum hreint ekki sáttir
við þessi vinnubrögð. Það þekkja
allir sjómenn hvað dragnótin get-
ur eyðilagt og ég hélt að þeir
væru nógu margir hrepparnir,
sem væru farnir i eyði vegna eyði-
leggingar af völdum dragnótar-
innar. Dragnótaveiði spillir fyrir
þeim sem stunda handfæraveiðar
og dregur úr fiskgengdinni. Það
er lika dæmalaust að þetta Skuli
vera nær eini staðurinn sem er
opnaður fyrir snurrvoðinni, þegar
menn vita að öll atvinna hér bygg-
ist á trilluútgerð.
— Þeir byrjuðu vist eitthvað
með dragnótina i Garðssjónum en
þeir i landi voru það harðir að
svæðinu var lokað aftur. Ég hélt
að það væri orðið nógu tregt fiski-
ríið hjá okkur hér i Höfnum, þó
ekki væru gerðar sérstakar ráð-
stafanir til að gera sjósókn héðan
enn erfiðari. Ég man þá tima sem
snurrvoðin var leyfð. Þá gekk
fiskur mikið inn á hraunið en
hann hvarf allur þegar þeir fóru
að draga með snurrvoðinni á leir-
unum og með hraunkantinum. Ég
er þvi ekki í vafa um að þessar
dragnótaveiðar hafa áhrif á fisk-
gengd á þeim miðum, sem við
erum mikið á framan af sumri,
sagði Kalmann að lokum.
Myndllst
Leirmunasýning
Jónínu Guðnadóttur
Það hefur litið farið fyrir
skrifum undirriðaðs um hið ný-
stofnaða galleri undir heitinu
Sólon tslandusað Aðalstræti 8.
Ástæðan er einfaldlega sú, að í
fyrsta lagi var hann sjálfur í
sýningarvafstri á þeim tíma er
sýningarsalurinn opnaði, og í
öðru lagi hefur hann verið er-
lendis og að mestu leyti laus frá
skrifum fram að þessu.
Framtak hins unga fólks, er
standur að sýningarsalnum, er
mjög lofsvert og ber vott um
bjartsýni og hugrekki. Eins og
allir vita hafa flestar slíkar til-
raunir lognazt útaf á skömmum
tíma, enda þarf ótrúlega mikla
útsjónarsemi og þolinmæði til
að reka slik fyrirtæk’i og tap
virðist óhjákvæmilegt fyrstu
árin. Það er því full ástæða til
að koma til móts við hið unga
og framsækna fólk, styrkja það
með ráðum og dáð og stuðla að
því að starfsemin nái að hasla
sér völl.
Komið hefur fram að
sýningarsalurinn er ágætlega
fallinn til hina smærri einka-
symnga, svo og samsymnga
2—4 einstaklinga, en hins veg-
ar þolir hann síður samsýning-
ar margra aðila, a.m.k. hafa
slíkar sýningar þar verið frekar
litlausar fram til þessa.
— Um þessar mundir sýnir i
salnum Jónina Guðnadóttir,
sem er einn hinna dugmiklu
leirkerasmiða er við höfum
eignazt á siðustu árum, en þeim
fjölgar með ári hverju, sem er
ánægjuleg og merkileg þróun,
eftirtektarverðari en flestir
gera ser grein fyrir. Hér er um
það að ræða að þetta góða fólk
er að hasla gildum listiðnaði
völl hérlendis. Það lætur sér
sannarlega ekki nægja að-
fengnar hugmyndir né er á
spena erlendra tízkufyrirbæra.
Að vísu er það undir áhrifum
viða að, að hér gildir að virkja
slik áhrif og hagnýta fyrir per-
sónuleg viðhorf. Hér er ekki
um fjöldaframleiðslu sama
hlutar að ræða heldur hefur
hver gripur sitt eigið persónu-
lega svipmót, eins og hver og
einn getur sannfærzt um er
skoðar sýningu Jónínu
Guðnadóttur. Þessi ssýning
hennar er mjög heilleg og
menningarleg og eru hér hvort
tveggja hlutir er hafa visst
notagildi og hlutir sem hafa
sjálfstætt skreytigildi er nefna
má Keramik-skúptúr og relief.
Jónína hefur mjög gott vald á
tækninni, enda er hún mjög vel
menntuð í fagi sínu og hefur
sannarlega ekki látið sér nægja
að læra fagið eitt, heldur hefur
hún einnig lagt áherzlu á hina
skapandi hlið og er vel sjóuð i
hræringum nýlista. Því miður
er það algengt nú til dags að
fólk læri fagið til fulls, taki gott
lokapróf úr skóla, en án þess að
hafa neina verulega þekkingu
né tilfinningu fyrir frjálsri
myndlist. Slikt fólk fer ekki á
myndlistarsýningar né söfn, og
dæmi eru þess að það þekkir
eftir BRAGA
ÁSGEIRSSON
enn virðist nægur markaður
vera fyrir slíkt hér. Hjáleitt fyr-
irbæri er það t.d. að rækta og
selja fögur blóm og urtir en
hafa um leið á staðnum lélegt
hlutaveltudót i listiðnaði, slíkt
er gróf móðgu n við samfélagið,
lífrikið og rakin andleg meng-
Leirkerasmiðir hef hafa opin-
berlega kvartað yfir lélegum
stælingum á framleiðslu silnni
sem í umferð sé og teija sig
varnarlausa gegn þeirri plágu.
Hér hlýtur gölluð löggjöf um
höfundarétt að eiga sök á, því
að fyrir nokkrum árum frétti
ég að Henning Koppel, einn
frægasti keramikhönnuður
Dana, héldi lögfræðing, meira
að segja hæstaréttarlögmann er
gerði naumast annað en að
standa fyrir málaferlum gegn
verksmiðjum og einstaklingum
er stælu hugmyndum hans til
fjöldaframleiðslu. Hlýtur
Koppel að hafa hér lög aþ baki
og hag fyrir augum.
Til umhugsunar er, hve ódýr
vinnubrögð eiga létt með að
skjóta rótum hérlendis og njóta
fyllstu verndar andvaraleysis
landands. Hlaða bíla sina af lé-
legum myndvarningi og aka um
landið og berja að dyrum á
hverjum bæ. Viðskiptin geta
numið milljónum, og þeir verða
að auka starfsemina til að anna
eftirspurn!
Færeyingar ráku tvo slika
menn af höndum sér fyrir
nokkrum mánuðum, svo sem
kunnugt er af blaðafréttum, og
svo bráður var flóttinn að þeir
misstu bifreið sina í hafið
leiðinni til íslands! —- Væntan-
lega, og þvi miður, hafa þeir
verið fljótir að bæta sér tapið
með umsvifum hérlendis. . .
Ég slæ þessu hér fram til
áherzlu á það, að hafi það farið
framhjá einhverjum skal vakin
athygli á þvi, að þetta unga
fólk, velmenntað og framsækið,
er kjarni islenzkrar menningar
i dag og helzta vörn gegn þvi að
islenzk listmenning verði ótind-
um. kaupahéðnum og skrum-
pésameisturum að bráð.
Sýning Jónínu Guðnadóttur
verðskuldar alla athygli,
sýningin er ekki einasta aðlað-
andi og falleg, heldur er hún
einnig gildur hlekkur i þróun
islenzkrar menningar.
Bragi Asgeirsson.
ekki nöfn þekktustu mynd-
listarmanna þjóðar sinnar hvað
þá meir. Hér höfum við hins
vegar dæmi sem við getum ver-
ið stolt af, vegna þess að það
íslenzka fólk, er lagt hefur fyrir
sig keramik á undanförnum ár-
um, er einmitt margt mjög
áhugasamt um frjálsa myndlist
og opið fyrir nýjum hræring-
um. En það krefst staðfestu og
fórnfýsi að halda fast við sann-
færingu sína, og kröfuhörku
um hámarksgæði, og láta
hvorki sölusjónarmið né
óþroskaðan smekk almennings
ná yfirtökum. Við sjáum mörg
dæmi um staðlaða fjöldafram-
leiðslu á þessu sviði allt i
kringum okkur og rakin Hong-
Kong sjónarmið. Visa ég hér til
þess, að iðnjöfrar vesturlanda
senda hugmyndir til Hong-
Kong og láta fjöldaframleiða
þær þar, en selja þetta svo sem
innanlandsframleiðslu til
annarra landa. Þetta unga fók
hér virðist óðum vera að ná
undirtökum á markaðinum,
enda greina útlendir strax hér
mikinn gæðamun.
Hins vegar munu íslendingar
ennþá gína við hinni ódýrari og
litlausari fjöldaframleiðslu, því