Morgunblaðið - 09.10.1977, Qupperneq 15

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 9. OKTÓBER 1977
15
Skammdegið kallar á aukna aðgæzlu - Skammdegið kallar á aukna aðgæzlu
Óskar Ólason, yfirlögregluþjónn Umferðardeildar lög-
reglunnar í Reykjavík.
Fyrsta óhappið f hægri umferð á Islandi, 26. maí 1968. I
ár er fjöldi umferðarslysa svipaður og fyrstu níu mánuði
þess árs, en mesti slysatíminn er eftir miðað við fyrri ár.
Það kostar mik-
ið að brjóta af
sér í umferðinni
aðeins gert vegna ölvunar. Nú er
og gengið ákveðnara eftir að
menn mæti hjá iögreglunni, geri
grein fyrir broti sínu og greiði
sektir. Það angrar mann vissulega
að þurfa að sekta allt þetta fólk,
sem brýtur umferðarlögin.
Lögreglan er alls ekki refsiglöð,
en það er eins og buddan sé það
eina sem fólk er sárt um og virðir.
— Aukin umferðarfræðsla í
skólum er tvimælalaust mjög já-
kvæð og við sjáum að slys á börn-
um i umferðinni eru færri nú en
áður. Hvert einasta barn á land-
inu fær á þriggja ára afmæli sinu
sendingu frá Umferðarráði og er
þar með komið i umferðarskólann
„Ungir vegfarendur“. Ég el þá
von i brjósti að með aukinni
fræðslu verði sú kynslóð, sem nú
er að vaxa úr grasi, betri vegfar-
endur, en við hin eldri erum.
ÞRÓUNIN í umferðinni ■ Reykja-
vfk hefur undanfarið verið já-
kvæð á margan hátt. Umferðar-
óhöppun í Reykjavík hefur
fækkað verulega, en hins vegar
hefur hanaslysum í umferðinni
fjölgað en ekki fækkað það sem
af er þessu ári miðað við árin á
undan. Þá er það skoðun Óskars
Ólasonar yfirlögregluþjóns, að
árekstrar verði sffellt harðari,
m.a. vegna aukins hámarkshraða,
og slysin þar af leiðandi alvar-
legri. Kemur sfðastnefnda atriðið
glögglega í ljós ef litið er á töflur
yfir þróun slysa í umferðinni í
Reykjavík sfðustu ár, minni hátt-
ar slysum fækkar mun meira en
þeim sem alvarlegri eru.
Síðasti mánuður var mun betri í
umferðinni en september undan-
farinna ára. Voru slasaðir samtals
i síðasta mánuði 21 vegna óhappa
í umferðinni i Reykjavík. Sam-
bærilegar tölur fyrir árin á undan
voru 26 1976, 36 1975 og 46 árið
1974. Banaslys urðu 2 i síðasta
mánuði í umferðinni í Reykjavík;
árin 1975 og 1976, urðu engin
banaslys en 1 hins vegar 1974.
Fyrstu níu mánuði þessa árs gaf
lögreglan skýrslur um 1959
árekstra i Reykjavík og er þessi
tala mun lægri en á sama tíma tvö
— Ég vil minnast á eitt atriði,
sem ég tel mjög veigamikið. Það
er að með útþenslu Reykjavíkur
og nýjum fjölmennum hverfum
vex starf lögreglunnar mikið og
dreifist. Vinnutími hefur stytzt á
undanförnum árum, en or-
lofstiminn hins vegar lengst.
Lítið hefur þó verið fjölgað í lög-
reglunni og ég tel því ekki óeðli-
legt að lögreglustjói hafi farið
fram á 100 manna fjölgun í lög-
regluliði Reykjavíkur. Ef sú
aukning fengist væri hægt að
sinna öryggi borgaranna og ýms-
um aðkallandi verkefnum enn
betur en nú er gert.
— Nú hefur ökuhraði verið
hækkaður nýlega á beztu götum í
Reykjavík, hefur það í einhverju
breytt umferðinnni og slysum
e.t.v. fjölgað eftir það.
— í byrjun september var öku-
siðustu ár. Oft gefur Iögreglan
ekk'i skýrslur um minnstu óhöpp-
in og hefur svo verið undanfarin
ár. Árið 1976 voru þeir 2183, en
2490 árið á undan. Ef litið er á
tölur varðandi umferðarslys
fyrstu 9 mánuðina í ár, þá töldust
70 lítið slasaðir og fengu að fara
fljótlega heim af Slysavarðstof-
unni, aðeins þremur færri, eða 67,
slösuðust mikið og þurftu að
dvelja lengri eða skemmri tima á
sjúkrahúsum. Samtals eru þetta
137 manns, en voru 176 1976 og
255 árið 1974, sem var mikið
slysaár. Arið 1975 var skipting sú
að 83 töldust mikið siasaðir, en 93
lítið. Árið 1974 slösuðust 114 mik-
ið, en 141 iitið.
Banaslys i umferðinni urðu 4
fyrstu 9 mánuðina 1975, 5 árið á
eftir og 6 árið 1977. Árið 1974
urðu þau hins vegar 7 banaslys
fyrstu 9 mánuðina.
Ef litið er á lögregluskýrslur
um umferðaróhöpp i september í
ár og undanfarin ár eru tölurnar
þessar:
1974 _ 270
1975 — 319
1976 — 257
1977 — 233
hraðinn aukinn á nokkrum götum
í 70 km á klukkustund og á öðrum
i 50 km á klst. Ég var meðmæltur
þessari breytingu, sem ég taldi
eðlilega miðað við batnandi
gatnakerfi og til samræmingar
við reglur nágrannaþjóða okkar.
Því miður hefur reynslan orðið sú
að ökumenn hafi tekið það þannig
að nú mættu þeir aðeins bæta við
sig, aka aðeins hraðar en áður.
Afleiðingin hefur siðan orðið sú,
þó ekki hafi orðið merkjanlegur
meiri fjöldi árekstra, en þeir hafa
orðið harðari en áður og slysin
þar af leiðandi enn alvarlegri.
— Nú er það að sjálfsögðu
þannig að hámarkshraðinn er
miðaður við beztu skilyrði og það
væri betur að allir ökumenn
hefðu í huga 49. grein umferðar-
laganna, sem ég tel vera biblíuna
um hraða ökutækis hverju sinni.
Þar segir m.a. að ökuhraða skuli
„ávallt miða við gerð og ástand
ökutækis, staðhætti, færð, veður
og umferð og haga þannig, að
aksturinn valdi ekki hættu eða
óþægindum fyrir aðra vegfar-
endur né geri þeim óþarfa tálm-
anir“.
— Ef þú ættir að gefa öku-
mönnum eitt heilræði, hvað kem-
ur þá fyrst upp í hugann?
— Ökumenn ráða aðeins þvi
ökutæki, sem þeir sjálfir stjórna.
Það þýðir ekki fyrir þá að bolla-
ieggja um hvað aðrir ökumenn
hefðu átt að gera. Meinsemdin er
sú að við getum ekki treyst sam-1
ferðarfólkinu, hvorki gangandi
eða akandi. Þess vegna er bezt að
treysta fyrst og fremst á sjálfan
sig.
— Það er engin tilviljun hvern-
ig slys eða óhöpp verða, en brot á
lögum um biðskyldu og almennan
umferðarrétt hafa verið helztu or-
sakir umferðarslysa árum saman.
Þetta á hver einasti ökumaður að
hafa hugfast þegar hann sezt und-
ir stýri. Þvi ef við virðum rétt
hvers annars i umferðinni verður
akstur á götum og g.tnamótum
öruggari en hann er í dag. Annars
virðist frekja og tillitsleysi i öllu
þjóðlífi okkar koma einna bezt
fram í umferðinni. A.m.k. valda
þessi einkenni okkar mestum
sýnilegum skaða þar.
I
Hér á eftir birtist tafla yfir um-
ferðarslys i septembermánuði síð-
astliðnum og sama mánuði undan-
farin ár. Allar upplýsingar í sam-
antekt þessari eru fengnar hjá
Umferðardeild lögreglunnar i
Reykjavik.
Fróðlegt er að lita aftur i tim-
ann og sjá hver fjöldi slysa var í
septembermánuði árið 1968. I mai
það ár tók hægri umferð við og
mikil umferðarfræðsla fór fram á
vegum lögreglu, forystumanna I
umferðarmálum og að sjálfsögðu í
fjölmiðlum.
SEPTEMBER 1968:
Börn fyrir bifreið 2
Fullorðnir fyrir bifreið 2
UMFERÐARSLYS I SEPTEMBER
Slasaðir samtals
Slys með meiðslum
Barn fyrir bifreið
Fullorðnir fyrir bifreið
Slasaður vélhjólamaður
Slasaður hjólreiðamaður
Slasaðir ökumenn bifreiða
Slasaðir farþegar
Dauðaslys
SAMTALS voru 11580 ökumenn
kærðir fyrir umferðarlagabrot í
Reykjavik fyrstu niu mánuði árs-
ins. Sektir eru mjög mismunandi,
en ef þeir ökumenn, sem kærðir
hafa verið, greiða allir sektir sin-
ar má ætla að upphæðin nemi um
100 milljónum króna. Eru þá ekki
taldar með stöðumælasektir, en
þær nema milljónum króna. Al-
gengustu brot önnur eru vegna
rangstöðu ökutækja eða 5100,
2965 hafa verið kærðir vegna of
hraðs aksturs og 886 vegna
meintrar ölvunar við akstur. 1
Reykjavik voru um síðustu ára-
mót skráð 29.100 ökutæki.
Ökuhraðabrot eru orðin 2965 á
árinu, en lágmarkssekt fyrir slik
brot er krónur 8.000. Ef um mjög
gróft brot er að ræða er sektin
hærri og sömuleiðis ef um itrek-
Hjólreiðamaður
fyrir bifreið 10
Slasaðir ökumenn 6
Slasaðir farþegar 5
Dauðaslys 0
Slasaðir samtals í september
1968 voru því 25, en lögreglu-
skýrslur um fjölda árekstra í um-
ferðinni í mánuðinum voru 232. 1
september í ár skráði lögreglan í
Reykjavik nær sama fjölda
árekstra i umferðinni, eða 233.
Um síðustu mánaðamót höfðu
1959 árekstrar orðið í umferðinni
í Reykjavik á þessu ári miðað við
lögresluskýrslur. Fyrstu níu mán-
uði 1968 skráði lögreglan hins
vegar 1846 árekstra.
1974 1975 1976 1977
46 36 26 21
37 31 35 19
6 3 4 4
6 10 4 5
6 2 4 1
2 1 2 0
13 12 6 6
13 8 6 5
1 0 0 2
un er að ræða. Ef reiknað er með
að allir þeir sem fá sekt vegna
ökuhraða fái lágmarkssekt, nema
heildarsektir vegna þessa brots
23,7 milljónum króna.
525 bifreiðar hafa verið teknar
úr umferð í Reykjavik i ár og
lágmarkssekt vegna þess brots er
krónur 5 þúsund. Samtals sektir
vegna þessa brots eru því a.m.k.
2,6 milljónir kröna.
242 ökumenn hafa verið teknir
réttindalausir við akstur. Lág-
markssekt ef ökumaður létts bif-
hjóls er tekinn réttindaiaus er
krónur 3.500, en 6.500 hjá rétt-
indalausum bilstjóra. Má þannig
ætla að alls séu sektir vegna þess-
arra brota í ár, 1,4 milljónir.
174 hafa verið kærðir fyrir að
fara yfir á rauðu ljósi i Reykjavik
í ár. Lágmarkssekt fyrir slíkt brot
er yfirleitt 15 þúsund krónur og
heildarupphæðin er því a.m.k. 2,6
milljónir króna.
í Reykjavik hafa 780 manns
verið teknir vegna gruns um ölv-
un við akstur, en 106 á vegum
embættisins i Reykjavik úti á
landi. Samtals eru þetta 886
manns og er lágmarkssekt vegna
ölvunar við akstur 30 þúsund
krónur. Heildarupphæðin verður
þvi ekki undir 26,5 milljónum
króna.
Alls voru 1959 árekstrar skráðir
af lögreglunni i Reykjavik fyrstu
níu mánuði ársins. Eru sektir
vegna árekstra frá 9.000 upp i
15.000 krónur og er ekki fjarri
lagi að áætla sektarupphæðin:.
vegna árekstra 30 milljónir
króna.
Margir ökumenn, eða 1216, hafa
verið kærðir fyrir önnur brot en
að framan greinir og eru sektir
vegna þeirra brota frá 1 þúsund
upp í 10 þúsund krónur. Mætti
áætla sektir vegna þessara liða 7,5
milljónir króna.
Loks eru siðan þeir ökumenn,
sem sektaður hafa verið vegna
þess að þeir hafa lagt bifreiðum
sínum ólöglega, fengið bláan miða
á framrúðuna. Eru þeir orðnir
5100 i ár og er sekt vegna þessa
3 þúsund krónur eða samanlagt
15,3 milljónir króna. Eins og áður
sagði eru óteljandi stöðumæla-
sektir ekki með í þessu dæmi, en
án þeirra er hægt að áætla að
sektir, sem borgarar í Reykjavík
þurfa að greiða vegna brota i um-
ferðinni fyrstu níu mánuði ársins,
séu um 103 milljónir króna og er
þá yfirleitt reiknað með lág-
markssektum.
Jákvæð þróun í umferðinni
í Reykiavík undanfarin ár
Samantekt: Ágúst I. Jónsson