Morgunblaðið - 02.12.1977, Side 11

43
MORGUNBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUH 2. DESEMBER 197'7
r \T /■ « 1 r r •
i Nyja-bioi
FÉLAGIÐ Germanía og
TónleikafélaK Háskólans
sýna óperuk\ikmvnd eftir
Töfraflautu Mozarts í Nýja
Bíói á morgun klukkan
13.30. Mvnd þessi er í lit-
um og' gerð í Hamhorgar-
ámorgun
óperunni að tilhlutan norð-
ur-þýzka sjónvarpsins.
Þekktir söngvarar eru í
öllum hlutverkum.
Christina Deutekom er í
hlutverki næturdrottning-
arinnar, Hans Scotin er
— Aldarminning
Framhald af bls. 38
stjóri var hann að vonum vinsæll
hjá alþýðu manna, en öðrum var
veitt sú staða 1921, enda var hann
þá í hárðri stjórnarandstöðu á
þingi. Þegar fyrstu togaravöku-
lögin voru samþykkt, var það at-
kvæði Benedikts Sveinssonar,
sem réð úrslitum. Þá mælti hann
af reisn og virðuleik úr forseta-
stóli:
,,Mér hefur alltaf þótt gott að
hvilast að loknu dagsverki og segi
já,“ Það var áhrifaríkt, þetta eina
orð, og vakti það mikinn fögnuð á
áheyrendapöllum.
Bæjarfulltrúi í Reykjavik var
Benedikt 1914 — ’20. Hann lét
þar mjög mikið til sín taka í veiga-
miklum málum. Hann var aðstæð-
ur því, að komið væri upp gasstöð
í stað þess að virkja Elliðaárnar,
en þegar svo þar kom að rafmagn
skyldi leysa af hólmi gasið, vildi
hann taka stórt spor og virkja
Sogið, enda aðstæður þá orðnar
allmjög breyttar. Árið 1930 keypti
K.F.U.M. eignir Bernhöfts
bakara, austan Lækjargötu.
Benedikt taldi það nauðsyn, að
opinberum byggingum væri ætlað
rúm við austanverða Lækjargötu
endilanga. Átti hann svo frum-
kvæði að þvi, að ríkið keypti ekki
einungis húseignina af K.F.U.M.
heldur festi einnig kaup á öllum
eignum við Skólastræti milli
Bankastrætis og Amtmannsstigs
undir „þjóðhýsi". Hann réð þvi
einnig sem forseti, að fyrir það
var tekið, að templarar stækkuðu
húseign sína á lóð Alþingis milli
Alþingishússins og Tjarnarinnar.
Þess hefur áður verið getið i
þessari grein, hve mjög Benedikt
mat gildi Fiskifélags íslands.
Hann sat jafnan Fiskiþing og var
lengi fundarstjóri. Árið 1940
deildi hann hart á starfsemi
félagsins og fékk kjörinn upgan
mann, Davíð Ölafsson, í sæti fiski-
málastjóra. Þá verður hér að geta
þess fordæmis, sem Benedikt gaf
í landhelgismálunum, þegar
Sigurður skáld Sigúrðsson kom til
Reykjavikur til fjársöfnunar,
þegar Vestmanneyingar réðust að
kaupa gamla Þór til björgunar-
starfa og til gæzlu á miðunum.
Benedikt gaf þúsund krónur, og
rómaði Sigurður það jafnan, hve
það framlag heföi veitt honuni
drjúgt fulltingi og gott fordæmi
viö útvegun framlaga. Þess er svo
einnig vert að minnast, að vetur-
inn 1912 — ’13 var Benedikt
frummælandi þess í Stúdentafé-
lagi Reykjavíkur, að stofnað yrði
eimskipafélag, sem leyst fengi af
hólmi hinn danska skipastól til
flutninga að og frá íslandi. Hann
gerðist svo einn af forystumönn-
um að stofnun Eimskipafélags ís-
lands, og þar kom, að Vestur-
islendingar fólu honum aó fara
með atkvæði þeirra á aðalfundum
félagsins.
Þótt Benedikt auðnaðist ekki að
taka háskólapróf i íslenzkum
fræðum, var hann samt gagnfróð-
ur um íslenzka sögu, tungu og
bókmenntir. Að beiðni Sigurðar
Kristjánssonar tók hann að sér að
sjá um endurútgáfur tslendinga-
sagna. Hann vandaði mjög til þess
starfs og ritaði formála, sem voru
mjög merkir, en þó vió hæfi al-
þýðu. Hann ritaði grein um út-
gáfu Fornritafélagsins á Grettis-
sögu og færói sterk rök aó þvi, að
frumhöfundur hennar væri
Sturla Þórðarson. Sigurður
Nordal færði svo sönnur á að
Benedikt hefði rétt fyrir sér. Þá
vöktu og ærna athygli sumar
skýringar Benedikts á vísum í is-
lendingasögum. Hann ritaði
margar forvitnilegar greinar um
ævina, og athugun min á skrifum
hans í Ingólfi, sem hann ritstýrði
á ný 1913 — 15, virtust mér leiða í
ljös, að þær væru að málfari og
allri formun svo haglegar, að
sumar þeirra gætu talizt til
fagurra bókmennta.
Ekki er enn getið allra þeirra
starfa, sem Benedikt Sveinsson
hafði á hendi um dagaria, og
verður sitthvað út undan í þessari
grein minni. En þvi bæti ég hér
við það, sem áður hefur verið á
drepið eóa um fjallað, aö hann var
aðstoðarbókavöróur í Landsbóka-
safni 1915 — ’16 og á ný 1931 —
'41. Síðan var hann til sjötugs
aðstoðarmaður i Þjóðskjalasafn-
inu.
Tvennt er enn, sem mér þykir
hæfa að geta i þessari aldarminn-
ingu hins virðulega þjóðskörungs.
Stúdentafélag Reykjavíkur
gleymdi ekki, þótt árin liðu, hve
Benedikt Sveinsson hafði þar oft
forystu um tillögur og ályktanir,
sem höfðu verið því til vegs og
gengis-og vakið þjöðarathygli.
Að kvöldi 30. nóvembermánað-
ar 1951 efndi félagið til mikils
fagnaðar að Hótel Borg í minn-
ingu 80 ára aldurs þess og starfs.
Vakti það sérstaka athygli „aö á
vegg gyllta salar Hótel Borgar var
hvitur dúkur sveipaður um Itlut
nokkurn", segir i ársriti félagsins.
Bjarni Guðmundsson blaðafull-
trúi flutti ræðu, þar sem honum
fórust meðal annars þannig orð:
„Hjónin Guðrún Pétursdóttir
og Benedikt Sveinsson hafa viljaó
sýna félaginu þann sóma að koma
hér í kvöld og vera viðstödd. þeg-
ar félagið minnist hins bláhvíta
baráttufána sins. Þau hjón hafa
fremur öðrum ástæðu til að minn-
a.st hans með stoltum hug, þvi aö
Sarastro æðsti prestur og
Willian Workman er fugl-
arinn Papageno. Edith
Mathis fer með ‘hlutverk
Paminu og Nicolai Gedda
er Tamino konungssonur.
Einnig fer Dietrich
Fischer-Dieskau með eitt
hlutverkanna.
Rolf Lieberman hefur
haft umsjá með gerð mynd-
arinnar og hinn þekkti
gamanleikari og háðfugl
Peter Ustinov er leikstjóri.
Sviðssetning Ingimars
Bergmanns á Töfraflaut-
unni er íslenzkum sjón-
varpsáhorfendum að góðu
kunn, og verður eflaust
forvitnilegt að bera þessar
tvær myndir saman.
Töfraflautan er einhver
vinsælasta ópera sem til er.
Söguþráðurinn er með
miklum ævintýrablæ og
lýsir sigri ljónsins yfir öfl-
um myrkursins. Óperan er
jafnt við hæfi barna og
fullorðinna.
Sýning myndarinnar tek-
ur liðlega tvo og hálfan
tíma. Aðgangur er öllum
heimill og er hann jafn-
framt ókeypis.
Benedikt var aðalhvatamaðurinn
að fánamálinu, bæði ir.nan félags-
ins og utan, en Guðrún Péturs-
dóttir saumaði með eigin hendi
fyrsta fánann af þessari gerð sem
til varð og síðan marga fleiri. Stú-
dentar! Stúdentafélagiö minnist i
kvöld sins gamla baráttufána,
sem Einar kvað um:
Meðan sumarsólir bræða
svellin vetra um engi og tún,
skal vor ást til íslands glæða
afl vort undir krossins rún,
djúp sem blámi himinhæða,
hrein sem jökultindsins brún.
Vér stöndum meðan hljómsveit-
in leikur fánasöng íslands."
Siðan segir:
„Frú Guðrún Pétursdóttir
svipti hjúpnum af bláhvíta fánan-
um, sem á veggnum var, en gestir
hylltu þau hjón, frú Guðrúnu og
Benedikt. Síðan var fánasöngur-
inn leikinn og menn hylltu blá-
hvíta fánann og þjóófána islend-
inga með rösklegu húrrahrópi.
Athöfn þessi var mjög látlaus og
virðuleg."
Hin mikla þákkarskuld þjóðar-
innar við Benedikt Sveinsson var
viðurkennd á lýðveldishátiðinni
1944 með þvi að hátíðarnefndin
fól honum að halda eina aóalræð-
una á Þingvelli 17. júni, og vissu-
lega hreif mál hans enn einu
sinni, hvern þann, sem þarna var
áheyrandi.
„Aldrei hefur dýrlegri dagur
risið yfir þjóð vora og land, síðan
lýöveldi var fyrst stofnaó i ár-
daga,“ mælti hann. Hann lýsti
því, hvernig „leiðar nornir skópu
oss langa þrá“ — unz fullt frelsi
var loks endúrheimt á þessunt
degi. Og minnugur vita fortíðar
hvatti hann þjöó sína þannig:
„Látum samhug þann og þjóö-
areiningu, sem endurheimt hefur
lýðveldi tslands, festa sannhelg-
an þjóðaranda í brjósti vorrar
frjálsu þjóðar, við einhuga leit
sannleika, drengskapar og rétt-
lætis. Höfnum sundrung og
hleypidómum."
Guömundur Gíslason Ilagalín
FÉLAG VESTMANNAEYINGA
SUÐURNESJUM
Aðalfundur
verður haldinn í Stapa
(minni sal) föstudaginn
2. des. 1 977 kl. 8 30
Dagskrá
1 Venjuleg aðalfundarstörf
2. Myndasýningar frá starfi félagsins sl. fimm
ár
3. Erling Ágústsson sýnir kvikmynd frá árshá-
tíð félagsins 1975.
4. Kaffiveifingar og spjall.
Allir Vestmannaeyingar og makar verið velkom-
m Stjórnin
Okkar
landsþekktu
bylgjuhuróir
Framleiðum
eftir máli.
HURÐIR h.f.,
Skeifan 13 sími 81655.
Ekkibara
fyrir nnga fólkið
Fœst ekki í apótekum
iteinor Dreifing um Karnabæ simi 28155