Morgunblaðið - 23.04.1978, Qupperneq 1

64SÍÐUR
84. tbl. 65. árg. SUNNUDAGUR 23. APRÍL 1978 Prentsmiðja Morgunblaðsins.
Kambódíumenn í vitnastúkunni við Kambódíu-réttarhöldin í Ósló, en þeim lýkur í
kvöld. Sjá frásögn hér á síðunni.
(AI*-símamynd)
Páfinn grát-
bænir Rauðu
herdeildina
Róm, 22. apríl, AP.
PÁLL PÁFI VI grátbændi í dag
Rauðu herdeildina um að pyrma
lífi Aldo Moros. Yfirlýsing páfa var
birt á laugardagsmorgun, fáum
stundum áður en frestur mann-
ræningjanna er á enda kl. 14 í dag
aö íslenzkum tíma. Engin breyt-
ing hefur orðið á afstööu ítölsku
stjórnarinnar um að smna ekki
kröfum mannræningjanna um að
„öllum kommúnískum föngum" í
landinu verði sleppt úr haldi, en
ekkert hefur heyrzt frá Rauðu
herdeildinni frá pví aö hún
kunngjörði kröfur sínar í fyrradag.
Tverdokhlebov
handtekinn
Moskvu, 22. apríl, AP.
LEIÐTOGI sovézkra andófs-
manna, vísindamaðurinn
Andrei D. Sakharov, skýrði frá
því í dag, að tekinn hefði verið
fastur andófsmaðurinn Andrei
Tverdokhlebov, sem fyrr á
árinu kom úr tveggja ára útlegð
í Síberíu.
Tverdokhlebov á yfir höfði
sér að verða dæmdur til allt að
eins árs fangelsisvistar, en
honum er gefið að sök að hafa
brotið reglur um ferðalög innan
Sovétríkjanna. Hann hafði ekki
leyfi til að búa í Moskvu vegna
andófsaðgerða sinna, en reyndi
engu að síður að verða sér úti
um leyfi til búsetu í Moskvu, að
því er heimildir meðal andófs-
manna hafa skýrt frá.
„Þið ókunnu og óvægnu and-
stæöingar þessa saklausa manns,
sem ekkert á skilið nema gott: Á
hnjánum fer ég þess á leit við
ykkur aö þið frelsið Aldo Moro, án
skilyrða,“ sagöi páfinn í bæjarskjali
sínu. Með því aö tala í fyrstu
persónu til mannræningjanna, sem
er afar óvenjulegt, leggur páfinn
áherzlu á að áskorun hans er
persónubundin, og hann segir
ennfremur: „Þið liösmenn í Rauöu
herdeildinni, takið mark á orðum
mínum, sem tala fyrir munn svo
ótalmargra samborgara ykkar. í
huga ykkar býr enn siguraflið
mannúð. Biöjandi og ennþá
kærleiksríkur gagnvart ykkur vænti
ég sönnunar um þetta.“
Rómarblaðið La Republica birtir
í morgun bréf til framkvæmda-
stjóra Kristilega demókrataflokks-
ins, sem talið er frá Aldo Moro.
Bréfið viröist ritað áöur en stjórn-
málaflokkar birtu ákvöröun sína á
föstudagskvöld um aö hefja ekki
samningaviöræöur við Rauðu her-
deildina um fangaskipti. í bréfinu
eru harðoröar ásakanir í garð
framkvæmdastjórans og annarra
flokksleiötoga, og m.a. sagt aö þeir
hafi sýnt áhugaleysi og kaldlyndi
þá 40 daga, sem hann, þ.e. Moro,
hafi þurft að líða óbærilegar
þjáningar. „Blóð mitt mun flekka
ykkur, flokkinn og ríkiö,“ segir í
bréfinu, sem talið er aö Moro hafi
ritaö nauðugur, ef þaö er ófalsaö.
Á fundi Öryggisráðs Sameinuöu
þjóðanna, sem Andrew Young,
sendiherra Bandaríkjanna, hafði
frumkvæöi aö, var tillögu hans um
Framhald á bls. 31
Kambódíuréttarhöldin í Ósló:
S-kóreanska T^l "1
>. Farþegar og
áhöfn til Helsinki
Moskvu — Seoul, 22. apríl —
AP
BOEING 747 þota frá Pan
American-ílugfélaginu er nú á
leiðinni til Múrmansk til að
sækja farþega og áhöfn suður-
kóreönsku farþegaþotunnar, sem
sovézkar orrustuvélar neyddu til
að lenda á ísilögðu stöðuvatni.
Fulltrúi flugvallaryfirvalda í
Múrmansk sagði í morgun að
farþegarnir væru væntanlegir af
lendingarstaðnum, Kem, síð-
degis. Um borð í bandarísku
þotunni er hjúkrunarlið, en þotan
lagði upp frá Berlín og hefur
viðkomu í Leníngrad. þar sem
japanskir og bandarískir
diplómatar koma um borð, en
þeir hafa á hendi milligöngu í
málinu, þar sem stjórnmálasam-
band er ekki milli Sovétríkjanna
og Suður-Kóreu. í ráði er að Pan
Am þotan fljúgi með farþegana
til Helsinki í kvöld en þangað cr
nú komin þota frá suður-
kóreanska flugfélaginu KAL, og
mun hún sjá um flutninginn til
Seoul. Fer KAL-þotan til Seoul á
sunnudag, og hefur viðkomu f
Alaska og Japan á leið sinni á
áfangastaðinn.
Skelfilegar lýsing-
ar—vitnin tortryggin
Osló 22. apríl —
frá Elínu Pálmadóttur
blaðam. Mbl.
í Kambódíuréttarhöldunum f
morgun lýsti dr. Nal Oum,
aðstoðaryfirlæknir við sjúkra-
hús f Pnom Penh, hvernig
læknar, hjúkrunarfólk og
sjúklingar voru reknir út úr
sjúkrahúsinu 17. apríl 1975
þegar borgin féll. Sjálfur var
hann rekinn út f læknakyrtlin-
um. „Ég var svo heppinn að
vera rekinn sömu leið og
sjúklingar mínir og gat svolftið
hjálpað. t>ar voru sjúklingar
sem limir höfðu verið teknir af,
voru nýlega uppskornir og illa
farnir. Þarna voru nokkrir af
mfnum eigin sjúklingum.“
Seinna var hann látinn vinna á
ökrunum í Norðvestur-Thai-
landi. en tókst að flýja frá
Battambang 16. aprfl 1976.
Hann hafði greinargóða lýs-
ingu á ástandinu f landinu
fram að þeim tíma, stundum
svo skelfilegar að enski túlkur-
inn átti erfitt um mál.
Réttarhöldin fóru ekki svo vel
af stað í gær, að dómi Charles
Meyers, hins fræga Kambódíu-
sérfræðings, sem bjó í landinu í
25 ár og var í 12 ár ráðgjafi
Shianouks prins. Hann sagði
það stafa af því að í upphafi
erindis- síns hefði bandaríski
rithöfundurinn Anthony Paul
sagt frá því áð Khmeri hefði
steikt lifur úr fórnarlambi sínu
og kambódísku vitnin hefðu
haldið að hann væri að ásaka
kambódísku þjóðina um að vera
mannætur. Paul sagði mér er ég
bar þetta undir hann, að þetta
hefði verið að kenna slæmri
þýðingu yfir á kambódísku, en
Meyers, sem þekkir Kambódíu-
menn vel og skrifaði meðal
annars bókina „Bak við bros
Khmeranna", sagðist hafa séð
hvernig öll tíu vitnin stirðnuðu
upp í gær. Voru Kambódíu-
mennirnir greinilega nokkuð
tortryggnir og varkárir gagn-
vart beinum spurningum spyrj-
enda. Meyer kom sjálfur að
þessu í ræðu sinni í morgun, bað
menn að muna að þarna
mættust tveir heimar. Öðrum
megin væru vitni úr öðrum
menningarheimi, sem ekki væru
vön beinum, áköfum spurning-
um, enda þar í landi venja að
fara í kringum spurningar, og
þau væru viðkvæm fyrir þjóð
sinni.
í viðtali við blaðamann Mbl.
sagði Meyer að hann hefði þekkt
flesta núverandi stjórnendur
byltingarinnar í Kambódíu og
hefðu þeir verið elskulegustu
menn áður. Kieu Sampan hefði
verið vinur hans til dæmis. En
hvað hefði þá komið fyrir þá?
Þeirri spurningu svaraði Meyer
á þann hátt, að Kambódíumenn
væru mjög sérkennileg þjóð,
sem alltaf hefði gengið langt í
hverju sem þeir gera. Grimmd
blundaði í þeim og hættulegt
væri að vekja hana. „Þeir eru
ekki hlédrægt fólk,“ sagði hann,
„og nú eru þeir sem reka
byltinguna hreyknir eins og
forverar þeirra áður af að hafa
gengið lengra en jafnvel kín-
verskir vinir þeirra í menning-
arlegri byltingu með því að
afnema peninga, alla einkaeign
og öll merki um fyrra samfélag.
Þeir telja að Kambódía sé eina
framúrstefnu kommúnistaþjóð-
félagið í heiminum. Þeir, sem nú
stjórna Kambódíu," sagði hann,
„eru ekki skrímsli, en þeir hafa
séreinkenni þjóðar sinnar, sem
eru önnur en t.d. Víetnama eða
Thailendinga." Hann bætti við
Framhald á bls. 31
Samningaviðræður um að
Sovétmenn láti af hendi þotuna.
sem neydd var til lendingar,
hefjast eftir að Pan Am-þotan fer
frá Múrmansk, en enn er ekki
vitað hvort tveir menn um borð.
svo og þeir þrettán, sem særðir
eru, særðust í lendingu eða í
skotárás sovézku herþotnanna.
48 S-Kóreumenn voru um borð í
KAL-þotunni, 51 Japani, 5 Frakk-
ar, 2 Bretar, 2 V-Þjóðverjar og 2
Kínverjar.
Paul Newman
á afvopnun-
arfundi S.Þ.
Washington, 22. apríl, AP.
BÚIZT er við því, að Jimmy Carter
Bandaríkjaforseti skipi leikarann
Paul Newman í sendinefnd Banda-
ríkjanna á aukafundi Allsherjar-
þings Sameinuðu þjóðanna um
afvopnunarmál, að því er haft var
eftir embættismönnum í Washing-
ton í dag.
Newman verður einn þriggja
nefndarmanna af tíu, sem ekki eru
úr röðum stjórnmálamanna.
Fundirnir hefjast í lok maí og
standa i fimm vikur.