Tíminn - 20.06.1965, Blaðsíða 2

2
f

Frá upphafi kristins dóms
hefur kristniboð verið að sjálf
sögðu eitt æðsta og göfugasta
verkefni og hlutverk krist-
inna manna. Og hvað væri
kristinn dómur án kristniboðs?
Kristniboðar hafa því jafnan
notið mikillar virðingar jafn-
vel tilbeiðslu og lotningar. Og
nöfn eins og þeirra postulanna
Péturs og Páls eru enn á hvers
manns vörum og svo er um
fleiri boðendur kristindómsins
t.d. Livingstone og Albert
Schweítzer.
En jafnvel um þetta göfuga
starf eru ekki allir sammála,
þótt margir fórni enn í dag
lífi, heilsu og lífsþægindum á
altari kristniboðsins.
Auðvitað er margt af rök-
um andstæðinga kristniboðsins
hreinn rógur og svívirðingar,
borið fram af öfund og illgimi.
Ennfremur hafa stjórnmála-
menn og höfðingjar heimsins
eyðilagt bæði störf og heiður
kristnilboðanna með því að
sigla valdafleyi sínu í kjölfar
þeírra og leggja undir sig
ríkí, auðæfi þeirra og fólk og
þannig gjöra kristniboðana að
brautryðjendum hinnar nú ill
ræmdu nýlendustefnu með alla
hennar kúgun, áþján, misrétti
og jafnvel þrælahald.
Þannig hefur því oft mátt
segja um kristniboð, og þar
höggur sá er hlífa skyldi.
En nú eru þau vandamál að
verða úr sögunni. Nýlendurn-
ar flestar að verða sjálfstæð
lönd og ríki, sem nota sér hvert
eftir sínum þroskfi frelsishug
sjónir og frelsiskenningar krist
insdóms til að skapa nýtt Þjóð
líf, sem verða mætti gróandi
þjóðlíf með þverrandi tár, sem
þroskast á guðsrikisbraut.
En samt virðast ekki vanda-
mál kristniboðsins úr sögunni.
Það sýnir eftirfarandi samtal
við gríska þjóðfræðinginn Gott
gried Polykrates, sem dvalið
hefur 14 ár í Danmörku.
En samtal þetta birtist í
danska blaðinu Informationen
og er hér stuttur úrdráttur úr
því.
Polykrates hefur verið lang-
SUNNUDAGUR 20. júní 1965
dvölum ■ meðal frumstæðra
þjóða bæði í Suður-Ameríku
meðal Wai-Wai-Indíána sömu-
leiðis í frumskógum Brazilíu
og er nú nýlega farinn til
Afríku í þriðja leiðangurinn
þangað. Hann hefur skrifað
bók um Afríkudvöl sína.
Hún kemur væntanlega út í
Danmörku á komandi vetri og
nefnist „Brennandi jörð.“
„Mér líkar langbezt við Indí-
ána og Amazonfljótið,“ segir
Polykrates. „Það er of þurrt
í Afríku. Og mér hefur aldrei
tekizt að komast innilega
snertingu við Negrana, en hins
vegar eignast trygga vini með-
al Indíánanna.
Afrí jgrinn er orðinn of
háður hvíta manninum, lítur
á hann sem nokkurs konar
ófreskju, sem allt geti. Indíán-
inn er einlægari, af því að þeir
þekkja ekkert hinn svonefnda
siðmenntaða heím.
Einu sinni sat ég fastur með
bílinn minn í sandauðn milli
tveggja þorpa í Afríku og
komst hvorki aftur á bak né
áfram. Svo komu 20 Negrar á
stórum vörubíl. Eg bað þá um
aðstoð, með því að ýta á bíl-
inn minn. Það var svo sem
sjálfsagt, en þeir vildu bara fá
2500 krónur fyrir handarvikið.
Þetta mundu Indiánar aldrei
hafa sagt, en aðeins veitt hjálp-
ina fagnandi."
„Reyna Afríkubúar að líkja
eftir háttum hvíta mannsins?"
spyr blaðamaður.
„Frumstæða fólkið, sem
kemst í snertingu við siðmenn
inguna verður öreigalýður.
Fyrst koma kristniboðarnir og
reyna að vinna traust þeirra
með gjöfum og ala þá upp í
betlimennsku. Þeir rugla allt
þeirra forna siðamat, svipta þá
stolti og sjálfsvirðingu beint
eða óbeint.
Það koma kaþólskir, mótmæl
endur og Múhameðstrúarmenn
og boða trú. Allir segja sitt á
hvað. Þeir trúboðar, sem ég
hef kynnzt eiga ekki mikið af
hugsjónum. Starf þeirra er við-
skiptalegs eðlis, hagnaður og
hagnaðarvonir.
„Þetta eru kaupsýslumenn á
sinn hátt,“ segir Polýkrates.
„Það er ekki fyrst og fremst
blíð guðsmóðir, em þessir
frumstæðu þjóðflokkar komast
í kynni við. Ónei, mest áherzla
er lögð á kenninguna um kval-
ir og loga helvítis. Það eru
glansmyndirnar, sem þeim eru
sýndar. (Ótti þeirra, „guðsótt-
inn“ þannig vakinn). Það er
svo sem auðvelt að fórna lífi
sínu fyrir vesalings villimenn.
Skilningur frumstæðs fólks á
„andlegum málum“ og „guðs-
orðasnakki“ er býsna grunnur.
Þeir hafa engar forsendur til
að byggja á.
Trúboðinn segir Þeim, að
það sé synd að búa í sambýlis-
húsi, eins og þeir hafa gert
kynslóð eftir kynslóð. Fimm til
sex fjölskyldur búa þannig
mjög náið saman. En það er
nauðsyn vegna veiðanna. Trú-
boðinn heimtar „eðlilegt fjöl-
skyldulíf."
Þeir hafa nú þegar komið
upp snotrum einbýlishúsum í
allstórum þorpum. En þá verð-
ur lítið til í pottinn. Það mor-
ar ekki af veiðidýrum í skógin-
um, sízt umhverfis fjölmenn
þorp. Það þarf að dreifa sér
um veiðisvæðin, helzt með 100
km. milli bili eins og þeir hafa
gert um aldaraðir. Svo vill trú-
boðinn, að allir safnist naman
til guðsdýrkunar milli kl. 6 og
8 á hyerjum mo^i.j.en .^að
bezti veíðitíminn. ’ -
Gott og vel,, þejr'yei$a h%,
eigendur, heldur Polykrates
áfram, en án þess að leggja
nokkuð sjálfir af mörkum. Það
er fólk úr borgunum sem bygg
ir húsin. Indíánar eru veiði-
menn og safnarar, en eiga nú
að eignast „blívanlegan sama-
stað.“ Trúboðinn ræktar akra
og í stað þess að kenna Indíán-
um að rækta sjálfum, (sem
kannske er erfitt) þá fá þeir
að standa í biðröð og betla
mjöl og korn. Hafi þeir mætt
til morgunbæna, þá fá þeir mat.
Þetta gerir þá smám saman að
betlisamkundu. Hvað er orðið
af hinum frjálsa stolta syni
skóganna. þar sem hans eigin
vw'

Veiðimaðurinn

Betlarinn
menning og andatrú var lífs-
skilyrði? Hann er horfinn og
betlari kominn í staðinn.
Þetta er sjálfsagt erfittt verk
efni fyrir trúboðann, sem er
fyrst og fremst prestur en ekki
frumstæður bóndi eða veiði-
maður,“ skýtur blaðamaðurinn
inn í.
„Þeir gera þetta víst flestir
í góðum tilgangi," segir Polý-
krates, éins og allir, sem gefa
sig að góðgerðastarfsemi og
safna fötum og peníngum
handa þessu „vesalings frum-
stæða fólki,“ sem það kallar.
En árangurinn verður stund
um hörmulegri en nokkrum
gæti til hugar komið.
Trúboðinn kennir þeim, að
það sé ósiðlegt og dónalegt að
ganga um allsnaktir eða því
sem næst. Þess vegna úthlutar
trúboðinn einum klæðnaði til
allra og fyrirskipar þeim að
klæðast fötum. En þetta hefur
orðið heilum ættflokkum að
bana. Þegar þeir vaða eða
synda yfir ár og læki verða þeir
auðvitað rennvotir. En iiú hafa
þeir aðeins einn klæðnað, sem
þeir geta ekki samkvæmt siða-
boði trúboðans afklæðast, og
lagt til þerris, þar eð það er
ósiðlegt. Þeir þurrka því föt-
in á sjálfum sér. En þessir
þjóðflokkar hafa engin mót-
efni gegn ýmsum sjúkdómum
menningarþjóða í blóðinu. Þeir
kvefast og verða auðyeldlega
berklum og lungnabólgu að
bráð og geta þar enga vöm
veitt sér.
Að ekki sé nú rætt um þetta
frá fegurðarsjónarmiði. Það er
hryllilegt. Fötin passa ekki tog
fara því illá. Þau verða fljótt
óhrein. En þeir kunna ekkert
til þvotta og hreinsunar og
hafa engin þvottefni. Þeir,
sem áður vora svo fallegir út-
lits með fjaðraskúfana sína til
skrauts og ýturvaxnir eftir úti
líf skógarins eru nú líkastir
aumustu ræflum stórborganna
í rifnum og skítugum druslum,
sem hanga utan á þeim á
hörmulegan hátt.
Meira seinna.
Arelíus Níelsson.
FLJUGID með
FLUGSÝN
til NORDFJARÐAR
FerSir alla
Yirka daga
Fró Reykjavík kl. 9,30
Fró Neskaupstað kl. 12,00
AUKAFERÐIR
EFTIR
ÞÖRFUM
Fyrir vandláta kaupendur
5 herb. íbúðarhæð í þríbýlishúsi rétt við Laugar-
dalinn.
FASTGIGNASALAN
HÚS&EIGNKR
BANKASTRÆTI6
Slmars 18828 — 16837
Heimasímar 40 8 63 og
2 2790.
Fyrsta flokks
RAFGEYMAR
sem fullnægja ströngustu
kröfum Fjölbreytt úryal 6 og
12 volta, (afnan fyrirllggj
andi.
SMYRILL
Laugavegi 170.
Sími 1-22-60.
I. DEILD
í DAG, sunnudag, kl. 16, leika á Akranesi
Akranes — Valur
Ferð með Akraborginni kl. 13.30 og til
baka kl. 8.15.
í DAG, sunnudag kl. 16, leika á Akureyri
Akureyri
Á MORGUN, mánudag, kl. 20.30 leika
á Laugardalsvelii
Fram —
Keflavík
Mótanefnd.