Tíminn - 20.06.1965, Blaðsíða 8

TEMENM_____________ SUNNUDAGTJR 20. Jáni »65
MBMnHÍMnDWMMMMnnWMMMHMMMÍMWMNI
Guðmundur Daníelsson, rit-
höfundur, og kona hans Sigríð
ur Arin'bjamardóttir fóru í
janúar síðastliðnum í ferðalag
allt suður til ísrael með við
komu í Danmörku, Ítalíu, Grikk
landi og Tyrklandi, svo eítt
hvað sé talið. Undirritaður hitti
Guðmund af tilviljun um það
leyti, sem þau hjónin voru að
hefja ferðina. Hér var þá
blautur vetur og við spjölluð-
um eitthvað um það, að hann
ætti nú sólarmeíri daga fram
undan, það sem af lifði vetri
sn við sem yrðum eftir bér uppi
á landinu. Okkur var þó ýmis-
legt annað meira í huga á þess
um tíma og skildum með góð-
um kveðjum. Svo var það núna
í byrjun júiíí að hingað inn á
Tímann til mín snarast útitek
inn og hraustlegur maður, ei-
lítið dimmraddaður eins og
ævinlega og er þar kominn Guð
mundur Daníelsson, til að bera
mér kveðju ágæts vinar okkar í
Kaupmannahöfn, búinn að fara
um Miðjarðarhafið á lystískipi,
standa á Akropolis, ganga á
land á tveimur sögufrægum eyj
um og sjá þá staði í ísrael,
sem höfðu staðið honum fyrir
hugskotssjónum allt frá Þeim
tíma, að hann var að læra bibl
íusögur i skóla.
Það samdist svo um á milli
okkar Guðmundar, að hann
svaraði nokkrum spurningum
mínum upp á þetta ferðalag
þeírra hjóna, þótt hann mót-
mælti því I fyrstu, og ég yrði
að viðurkenna að hefði hann
ekki verið fieðinn fyrir kveðj
una frá Kaupmannahöfn hefði
hann bara farið austur á Eyr
arbakka, án þess að láta sjá
sig hér í Skuggasundinu.
— Það var um miðjan janú-
ar, sem þið fóruð utan?
— Ja, mig minnir að við
höfum fárið héðan 22. janúar
með Gullfossi, sem af einhverj
um sérstökum ástæðum tók
fyrst land í Gautaborg, en
annars er skipið vant að fara
til Hamborgar á þessum tíma,
svo að fólk geti heimsótt merka
staði, eins og St. Pauli og búð
ir þar í borg. En í þetta sinn
var það Gautaborg. Eftir tvo
daga þar hélt skípið áfram til
Kaupmannahafnar.
— Þú hefur stanzað lengst
í Hö^fn?
— Já, lengst Þar.
— Þú hefur ekki farið það
an fyrr en í vor?
— Eg fór frá Kaupmanna-
höfn 8. apríl og suðureftir og
kom þangað aftur 8, maí, svo
það tók réttan mánuð þetta
aukaferðalag mitt.
— Hvernig var Þessu auka-
ferðalagi hagað?
— Því var þannig hagað í
stórum dráttum. að ég fór til
Bennett-ferðaskrifstofunnar í
Kaupmannahöfn, sem er í hópi
þekktari ferðaskrifstofa heims,
jafnvel ámóta og Cook, og
sagði að míg langaði að ferðast
ásamt konu minni um lönd
in fyrir austanverðu Miðjarðar
hafi.
— Það er Grikkland . . .
— Já, og ýmsar eyjar, Tyrk-
land og ísrael. En það er hægt
að velja Araba-löndin líka. En
ef maður velur þau, þá er
spurning hvort maður getur
komizt til ísrael, því að Þar
er múr á milli; ég vil segja
að 'hann sé ekki lægri en milli
austur og vesturhluta Berlínar.
— Einskonar sandtjald?
— Eitthvert tjald. Ætli það
sé ekki úr úlfaldahári, eins og
skikkja Jóhannesar slcírara.
— Þið hafið farið landveg
suður Evrópu.
— Nei, hópurinn frá Skandi
navíu fór frá Kastrup fljúg-
andi i,il Feneyja í Ítalíu. Það
voru eitthvað 27 manns frá
Norðurlöndum. Við hjónin vor
um einu íslendingarnar. Svo
voru hinir frá Finnlandí, Sví
þjóð og Danmörku, en enginn
frá Noregi. Og þegar við
komum til Feneyja, 8. apríl, þá
var þar liggjandi við hafnar-
garð grískt skip, fjórtán þús-
und lestir að stærð, eign Ty-
paldos-bræðra í Aþenu, en það
hefur fimmtán daga áætlunar
ferðír um austanvert Miðjarð
arhaf og skilar farþegum aftur
til Feneyja. Það var siglt suð-
ur eftir Adríahafinu; átti að
koma við í Split í Júgóslavíu,
en vegna þess að við fengum
bæði Þoku, rigningu og rok,
fyrstu nóttina og fram á
næsta dag, þá seinkaði skip-
inu og varð a’ð hætta við að
stanza í Split. Var því haldið
áfram og ekki komið að landi
fyrr en í Pireus í Grikklandi,
sem er hafnarborg Aþenu. Þar
á bryggjunni stóðu stórir far-
þegabílar, reiðubúnir til að
flytja farþegana til Aþenu. Við
komum þarna að morgni og
vorum allan þennan dag í
Aþenu að skoða rústir já, og
mannlíf. Náttúrleg' 'i-ðum
við að standa á A
— Eins og aðrii.
— Eins og aðrir. — Mér
fannst þetta sérstaklega
skemmtilegur dagur. Eg
var hrifinn af því að standa
á Akropolís, eins og margur
annar. Eg varð ekki fyrir von-
brigðhm af Því. Eg held að út
sýnin frá Akropolis sé einhver
sú fallegasta sem fyrirfinnst,
þótt maður ferðist víða. Nú,
seint um kvöldið lagði skipið
úr höfn og hélt til Herakleon
á Krít. Við komum þangað
snemma morguninn eftir. Þá
var sólskín og blíðveður og
afar fallegt að sjá til landsins.
Þar er mjög hátt fjall á miðri
eyjunni, sem blasir við. þegar
maður siglir að landi. Það
hafðí snjó á toppi, og ég held
að ekki þiðni af því fannir
allt sumarið, þótt þarna sé
heitt loftslag.
— Hvað höfðuð þið fyrir
stafni á Krít?
— Meðal annars skoðuðum
við merkilegt fornminjasafn.
sem er í Herakleon. en síðan
fórum við til rústa borgarinn-
ar Knossos, þar sem hin svo
nefnda Mínos-menning eða
Knossos-menning átti sér höf
uðból, áður en hún fluttist til
Grikklands. Krítarmenningin er
eldri en það menningarskeið,
sem kennt er við Aþenu. Knoss
os var alveg hulin jörð, Þegar
uppgröftur hófst þar. Bændur
í nágrenninu höfðu verið að
finna margt einkennilegra
muna í torfunni yfir borgar
rústunum, en þegar fornminja
fræðingar sáu þetta, fóru þeír
að grafa þarna og fundu þessa
borg Mínosar konungs og
grófu hana upp. Hún
hefur geymzt afar vel þarna
undir moldinni, svo að nú er
hægt að ganga um þessar sér-
kennilegu rústir, en þarna hafa
fengizt sannanir fyrir ýmsu,
sem grískar þjóðsögur cg
grísk goðafræði hefur mni
að halda. Þarna er völundar
húsið. þar sem Minotárus, ó-
vætturin, átti að eiga heima,
hálfur naut og hálfur maður
og krafðist mannfórna. Krít
verjar undirokuðu Grikki og
heimtuðu sjö stúlkur og sjö
pilta i skatt af AÞenu ár
hvert. Síðan var þessu fólki
fórnað. sem átti hverju sinui
að vera blóminn úr æsku Grikk
lands, þangað tU Þeseifur kon-
ungssonur bauðst tíl að verða
einn í fórnarhópnum. Það end
aði með því að hann drap
Minotárus. En þar voru brögð
í tafli. Adríana konungsdóttir
spann þráð og fékk Þeseifi
hnoðann, svo hann gat rakið sig
eftir þræðinum til baka. Við
fengum að sjá herbergið, þar
sem talið er að Adríana hafi
spunníð þennan þráð.
— Er þetta stórt svæði?
— Þetta er all stórt svæði
Þarna hafa búið margir tugir
þúsunda. Vafalaust er margt
jörðu hulið Þar, en kjarni borg
arinnar hefur verið grafinn
upp.
— Fóruð þið víðar um Eyja
hafið?
— Já. Frá Krít fórum við
til Kýpur. Við stönzuðum í
Limassol, en ekki lengi. Og
þaðan var haldið til Haifa i
ísrael.
— Hvernig var að koma
þangað?
— Lapdssýnin þar er alveg
ógleymanleg. Borgin stendur ut
an í Karmelfjalli og borgar-
stæðið er talið með þeim falleg
ustu í heimi. Haifa er byggð
um norðurendann á fjallinu
Fjallið deyr út í odda til norð
urs en innan hans liggur höfn
in. í hlíðum fjallsins og alveg
upp á topp eru fallegar bygg
ingar, t d. Konungshótelið svo
nefnda. Það er nú ekki kennt
við Davíð konung. heldur ein
hvern brezkan kóng, minnir
mig. Eg held Játvarð.
— Hann hefur víða komið
við sögu.
— Já. Annars er Haifa með
fallegustu borgum, sem ég
hef séð, sérstaklega borgarstæð
ið. Eg legg hana að minnsta
kosti að jöfnu við Napolí.
— Nú er alltaf verið að
tala og syngja um hið bláa
Miðjarðanhaf. Segðu mér, var
það blátt í þessari ferð?
— Ekki nema þegar heið-
skírt var. En satt að segja Þá
var stundum dálítið skýjað loft.
En voríð var komið á þessar
slóðir og hitinn var t. d. þrjá
tíu stig, Þegar við vorum við
Genesaretvatnið.
— Já, þið hafið náttúrlega
farið inn í land þarna frá
Haifa?
— Það var strax ekið af
stað í áttina tíl Jerúsalem og
ýmsir frægir biblíustaðir skoð
aðir á leiðinni, og ekki síður
ýmislegt sem gert hefur verið
síðan Gyðingar stofnuðu þarna
sérstakt ríki. Eg hef hvergl
komið í land, þar sem andstæð
-umar eru eins miklar og
þarna. Gamalt og nýtt er alls
staðar hlið við hlið. Þarna er
alls staðar verið að byggja
upp af feiknarlegri bjartsýni
og dugnaði.
— Nú hefur þú farið á
margra biblíustaði í ísra-
el og margir hafa farið til
ísrael af tómum biblíuáhuga.
Ert þú biblíuáhugamaður?
— Eg er það. vegna þess að
ég læijði þetta utan að Þegar
ég var krakki. Eg las nú alla
biblíuna, þegar ég var um
fermingu og innan við ferm-
ingu, og hef varla lesið bók
síðan, sem mér hefur þótt
skemmtilegri. Og þar að auki
las ég, þegar ég var krakki.
biblíuljóðin eftir Valdimar
Briem. Svo voru biblíusögurn
ae vitanlega skyldunámsgrein
og ég lærði það allt saman og
þótti mjög gaman að því sögu
lega. fyrst og fremst. Og nöfn
margra staða grópuðust í mína
meðvitund, svo að þeir urðu
m^r jafn nákomnír og sögu-
staðir í mínu eigin landi.
— Svo þú hefur þannig séð
haft full not áningar í
ísrael?
— Það er áhrifameira finnst
mér, að koma á biblíustaðina
heldur en skoða nývirkin í
landinu. Þótt þau séu merkíleg
og ég hafi ekki lokað augunum
fyrir þeim, fyrst og fremst
sagnfræga staði Gamla testa
mentisins. Mér fannst t. d.
merkilegt að standa á hæðinni,
þar sem Rakel, kona Jakobs,
er grafin. og þar sem Jakob
syrgði hana og Gísli Brynjólfs
son orti um frægt ljóð á ís-
lenzku, og varð einhver vinsæl
asti slagari íslendinga um nokk
urt skeið. „Enn ertu . .
hvernig er þetta nú. ,,Enn
ertu farin mín fagra og góða“.
Eg man r>ij ekki iengur sjálft
kvæðið ibókar
— En petta var tilefnið.
— Já, og þaðan getur mað-
ur horft til Betlehem, sem er
örskammt i burtu. en þangað
var ekki hægt að fara, af því
Betlehem er í Jórdaníu og
það er alveg lokað land þeim
megin frá. sem við vorum. Þar
kemur úlfaldatjaldið til sög-
unnar. Nú, við stóðum líka á
Zion-fjalli, þar sem Davíð kon
Guðmundur og kona hans stödd í Knossos á Krít
Rætt við Guðmund Daníeisson, rithöfund, heimkominn úr ferð um austanvert Miðjarðarhaf.