Morgunblaðið - 11.04.1979, Síða 21

20
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 11. APRÍL 1979
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 11. APRÍL 1979
21
fttagnitfrlafeifr
Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvaemdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guðmundsson.
Fróttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson
Ritstjórn og afgreiðsla Aöalstræti 6, sími 10100.
Auglýsingar Aöalstræti 6, sími 22480.
Deilur um efnahagsstefnu
, Sjálfstæðisflokksins
Ihálfa öld hefur hörð barátta staðið um það, hvort efnahags- og atvinnulíf
þjóðarinnar ætti að mótast af frjálsræði, frumkvæði og framtaki
einstaklinga eða ríkisafskijjtum, höftum og þjóðnýtingu. Á ýmsu hefur
gengið í þessari baráttu. I raun má segja, að á árabilinu 1930—50 hafi
ríkisumsvif, þjóðnýting í atvinnurekstri og höft og bönn einkennt
athafnalífið í samfélagi okkar. Upp úr 1950 örlaði á frjálsræðisstefnu en
vinstri stjórnin, sem við tók 1956 stöðvaði þá þróun snarlega. Það er fyrst á
árinu 1960, sem brotið er blað. Viðreisnarstjórnin beitti sér fyrir víðtæku
afnámi hafta og margvíslegra boða og banna stjórnvalda.
Vinstri stjórnin, sem tók við 1971 stöðvaði þá frjálsræðisöldu sem hófst
1960. Á síðasta kjörtímabili tókst Sjálfstæðisflokknum ekki í nægilega ríkum
mæli að taka upp þráðinn, þar sem frá var horfið við Iok Viðreisnartímabils-
ins, m.a. vegna andstöðu Framsóknarflokksins. Afleiðingin er sú, að við
Islendingar höfum raunverulega hjakkað i sama farinu allan þennan áratug.
Við höfum ekki haldið í við lífskjarabata í nálægum löndum. Þjóðartekjur á
mann eru nú lægri á íslandi en í nokkru hinna Norðurlandanna.
Þjóðarskútan hefur á þessum áratug steytt á skerjum óðaverðbólgu og tekið
niðri og er ekki enn komin á skrið.
Þetta er bakgrunnur þeirrar efnahagsstefnu, sem Sjálfstæðisflokkurinn
kynnti fyrr á þessum vetri og vekur nú vaxandi athygli og nýjar deilur.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur bersýnilega komizt að þeirri niðurstöðu að
fenginni reynslu síðustu fjögur árin, að ekki yrði hægt að koma
þjóðarskútunni á skrið á ný nema tekið yrði duglega til hendi þar sem frá var
horfið við lok Viðreisnartímabilsins og skipulega unnið að því að afnema þau
höft og þá fjötra, sem enn hamla frjálsu atvinnulífi í landinu.
Þetta er ekki þröngsýn hægri stefna, eins og andstæðingar Sjálfstæðis-
flokksins halda nú fram. Þvert á móti er þetta víðsýn og frjálslynd
framtíðarstefna. Okkur tekst ekki að koma skútunni á skrið, rífa okkur upp
úr þeirri deyfð, sem hefur einkennt þennan áratug nema með því að afnema
höft og bönn og gefa einstaklingunum í samfélagi okkar tækifæri til að fá
útrás fyrir dugnað sinn og athafnaþörf. Önnur leið er ekki fær til þess að
halda í við aðrar þjóðir um lífskjarabata en gerum við það ekki, missum við
fólkið úr landi til annarra landa, þar sem betri kjör eru í boði, eins og dæmin
sanna.
En jafnframt hefur Sjálfstæðisflokkurinn með þeirri frjálsræðisstefnu í
efnahags- og atvinnumálum, sem hann nú boðar, skipað sér í fylkingarbrjóst
með almenningi í landinu, gegn því Kerfi, sem situr yfir hvers manns hlut og
telur sig hafa meira vit á öllum hlutum en allir aðrir. Ástæðan fyrir því, að
sósíalistar bregðast svo illa við frjálsræðisstefnu Sjálfstæðisflokksins, sem
raun ber vitni er einfaldlega sú, að þeir sjá, að verði hún framkvæmd missa
þeir og embættismennirnir völdin í samfélaginu. Þau hverfa aftur til
fólksins, þar sem þau eiga að vera. Með efnahagsstefnu sinni hefur
Sjálfstæðisflokkurinn því undirstrikað mjög rækilega hlutverk sitt, sem
fjöldahreyfing fólksins í landinu gegn Kerfinu, sem er með nefið ofan í hvers
manns koppi. Það var vegna þess, að Alþýðuflokknum tókst að koma því inn
hjá fólki, að hann væri höfuðandstæðingur Kerfisins og fulltrúi aukins
svigrúms einstaklinga í þjóðfélaginu, sem hann vann kosningasigur sinn. En
annað varð uppi á teningnum eftir kosningar. En það var á frjálshyggjunni
— stefnu Sjálfstæðisflokksins — sem kratar flutu.
Frjálsræðisstefna Sjálfstæðisflokksins í efnahags- og atvinnumálum
merkir ekki, að flokkurinn hafi horfið frá stuðningi við þá umbótastefnu í
félagsmálum, sem hann jafnan hefur fylgt. Þvert á móti er ljóst, að hin nýja
efnahagsstefna Sjálfstæðisflokksins er forsenda fyrir því, að við sem þjóð,
náum þeim hagvexti, sem nauðsynlegur er til þess að við getum byggt upp þá
fullkomnu félagslegu þjónustu, sem hugur þjóðarinnar stendur til. Við höfum
náð langt á þeirri braut en við getum náð lengra, ef við höldum rétt á
stefnunni í efnahags- og atvinnumálum.
Efnahagsstefna Sjálfstæðisflokksins skýrist bezt með því að líta til
kjaramálanna einmitt nú. Vinstri stjórnin hefur gefizt upp við að virða
samningsrétt verkalýðsfélaganna og ákveður nú kjör fólksins í landinu með
lögum á þriggja mánaða fresti. Með því eru vinstri menn að segja, að
ráðherrar og þingmenn og sérfræðingar vinstri stjórnarinnar hafi meira vit
á launamálum en fulltrúar verkalýðsfélaga og vinnuveitendur og séu því
betur til þess fallnir að taka ákvarðanir í þessum efnum en þeir. Afstaða
Sjálfstæðisflokksins er þveröfug. Skv. stefnuyfirlýsingu flokksins er það
skoðun hans, að stjórnmálamenn og embættismenn eigi ekki að taka
ákvarðanir í kjaramálum launþega, heldur eigi forystumenn verkalýðsfélag-
anna og fulltrúar vinnuveitenda að gera það við samningaborðið. Burt með
miðstýringu — valdið til fólksins er því kjarninn í efnahagsstefnu
Sjálfstæðisflokksins.
Það fer ekki á milli mála, að þetta er stefnumörkun, sem er í takt við
tímann. Afturhaldsmenn okkar daga eru sósíalistarnir í Alþýðubandalaginu,
sem ríghalda í gamlar kreddukenningar um stjórn efnahagsmála og kratar,
sem hafa tekið upp á sína arma gjaldþrota efnahagspólitík, sem búið er að
reyna og hefur ekki dugað.
Þær deilur, sem nú eru hafnar um efnahagsstefnu Sjálfstæðisflokksins
sýna, að þar er vaxtarbroddurinn. Þess vegna eiga þær að vera
stuðningsmönnum Sjálfstæðisflokksins fagnaðarefni. Morgunblaðið hefur
jafnan stutt þá frjálsræðisstefnu í efnahagsmálum, sem Sjálfstæðisflokkur-
inn hefur barizt fyrir. Morgunblaðið hefur hins vegar ekki alla tíð verið
sammála Sjálfstæðisflokknum um það, hvernig þeirri stefnu hefur verið fylgt
fram. Það er t.d. gagnrýnisvert, að þingflokkur Sjálfstæðisflokksins skuli enn
ekki hafa lagt efnahagsstefnu sína fram á Alþingi í formi frumvarps eða
frumvarpa og þingsályktunartillagna. Þá kröfu verður að gera til
stjórnarandstöðuflokks, að hann leggi valkost sinn fram á Alþingi ekki síður
en í almennum umræðum. Það hlýtur að verða grundvöllur málefnabaráttu
Sjálfstæðisflokksins á næstu misserum að leggja efnahagsstefnu sína fram í
frumvarpsformi. Hún er merkasta nýmæli, sem fram hefur komið í
umræðum um efnahagsmál hér á þessum áratug. Og sú gagnrýni, sem birzt
hefur á frjálshyggjustefnu Sjálfstæðisflokksins, m.a. í grein hér í blaðinu,
sýnir aðeins, að sósíalistar óttast, að þeir sitji eftir sem e.k. bergmál frá
Stalínismanum, eins og Jónas H. Haralz benti á í merkum greinum hér í
blaðinu. Jafnframt hefur komið í ljós í umræðum um stefnuskrá
Sjálfstæðisflokksins, að miðstýringarmenn þola ekki tilhugsunina um eins
frjálst markaðskerfi hér á Iandi og unnt er, kalla slíka stefnu „þrengingu" á
velferðarstefnu Sjálfstæðisflokksins. En það er alrangt. Þessi stefna hefur
verið leiðarljós Sjálfstæðisflokksins frá upphafi og vinsældir hennar fara
sívaxandi, eins og sjá má á því, að jafnvel kratar geta unnið mikinn
kosningasigur með því að boða grundvallarsjónarmið frjálshyggjunnar —
þótt þeir hafi ekki haldið við stefnu sína í aumri vinstri stjórn eftir
kosningar(I) En auðvitað fylgir íslenzkri frjálshyggju samhjálp og aðstoð við
þá, sem minna mega sín.
jr ..——
Birgir Isleifur Gunnarsson: GunnarEydai
Sagan um ráðningu skrif-
stofustjóra borgarstjómar
kommúnista á borgarskrífstoium.
Á að verða póUtískur kommisar
Með samþykkt meirihluta
borgarstjórnar s.l. fimmtudag um
ráðningu skrifstofustjóra borgar-
stjórnar er lokið máli, sem valdið
hefur miklum umræðum og heila-
brotum meðal vinstri flokkanna og
tekið ótrúlegan tíma hjá þeim. I
þessari grein verður gert að
umtalsefni ýmislegt af því, sem
gerst hefur bak við tjöldin hjá
vinstri flokkunum í þessu máli.
Staða
borgarlögmanns
Þegar vinstri menn tóku við
völdum í borgarstjórn á s.l. sumri
var staða borgarlögmanns laus og
fyrir lá að skipa þyrfti fljótlega í
þá stöðu. Sú skoðun var mjög
almenn hjá fulltrúum, að meðal
starfsmanna borgarinnar væri
einn maður, sem mjög væri vel að
þeirri stöðu kominn, en það var
Jón G. Tómasson, sem gegnt hefur
starfi skrifstofustjóra borgar-
stjórnar um langt árabil. Jón
hefur verið aðallögfræðilegur
ráðunautur borgarinnar lengi,
flutt mál fyrir dómstólum á henn-
ar vegum og er einstaklega hæfur
og dugandi starfsmaður.
Fram hjá Jóni varð því ekki
gengið í .þessa stöðu, ef hann
sjálfur hefði áhuga á að taka við
henni. Ahugi Jóns á því mun hafa
orðið meiri en áður eftir að hann
var kjörinn formaður Sambands
íslenzkra sveitarfélaga í septem-
ber s.l., en staða borgarlögmanns
veitir meira svigrúm til að stunda
svo tímafrek aukastörf, en skrif-
stofustjórastarfið, sem er æði
bindandi.
Samkomulag í
september
Svo virðist sem samkomulag
hafi orðið á milli vinstri flokkanna
í borgarstjórn þegar í september
ólafur Jónsson og Jón G. Kristjánsson
Gengið var framhjá tveimur mætum borgarstarfsmönnum.
um að Jóni yrði veitt staða borgar-
lögmanns og ræddu þeir það opin-
skátt þá, að svo myndi verða. En
þá sprakk blaðran, sem valdið
hefur því að mál þetta hefur
dregist mánuð eftir mánuð og varð
fyrst útkljáð nú fyrir skemmstu.
Eins og allir vita, sem fylgst
hafa með störfum Alþýðubanda-
lagsins, er það ein meginregla
þess, að nota þann tíma, sem
flokkurinn er við völd, hvort sem
er í ríkisstjórn eða sveitastjórnum,
til að ráða flokksmenn í sem
flestar lykilstöður til að geta síðan
stjórnað í gegnum þá starfsmenn,
þegar flokkurinn sjálfur hverfur
úr valdastólunum. Þetta hafa
Alþýðubandalagsmenn stundum
látið uppiskátt og er skemmst að
minnast deilunnar i Kópavogi, sem
leiddi til afsagnar forseta borgar-
stjórnar, en það var eitt aðaldeilu-
efnið, að stór hluti Alþýðubanda-
lagsmanna vildu láta hreinsa út í
helztu embættum Kópavogskaup-
staðar og setja Alþýðubandalags-
menn þar í staðinn. Þetta náði þó
ekki fram að ganga þar.
Hvað sprengdi
blöðruna?
Stuttu eftir að vinstri menn
höfðu náð samkomulagi um Jón G.
Tómasson í stöðu borgarlögmanns
var stofnað nýtt embætti á
borgarskrifstofunum, þ.e. for-
stöðumaður fjármáladeildar.
Ráðið var í það embætti með
miklum hraða og var einróma
samstaða í borgarráði um að ráða
Björn Friðfinnsson í starfið. Björn
var áður fjármálafulltrúi
Rafmagnsveitu Reykjavíkur og
stóð sig vel í því starfi og því voru
allir sammála um að fela honum
ábyrgðarmeira starf. Björn hefur
verið flokksbundinn Alþýðuflokks-
maður, en notið trausts allra
flokka í störfum sinum hjá borg-
inni.
Ráðning Björns var til að
sprengja blöðruna. Stór hópur
Sjöfn Sigurbjörnsdóttir
Stóð lengst gegn ráðningunni, en
var ofuríiði borin í borgarmála-
ráði Alþýðuflokksins.
Sigurjón Pétursson
Hlaut mikla gagnrýni innan
flokksins og málið hetur valdið
honum mikiili armæðu og tekið
ótrúlegan tíma.
Kristján Benediktsson og Björgvin Guðmundsson
Neituðu Inga R. Helgasyni sem borgarlögmanni, en gáfu Alþýðu-
bandalaginu eftir embætti skrifstofustjórans vegna hótunar um
samstarfsslit.
manna í Alþýðubandalaginu varð
alveg æfur út af ráðningu Björns
og hlaut Sigurjón Pétursson mikla
gagnrýni innan flokksins fyrir
meðferðina á þessu máli. Var það
skoðun þeirra, sem ófriðlegast létu
í Alþýðubandalaginu, að í þetta
lykilstarf hefði átt að ráða
tryggan flokksmann og jafnframt
kæmi ekki til greina annað en að
þess yrði gætt við ráðningu
borgarlögmanns.
Miklar sviptingar
og hrossakaup
Þar með var málið komið í
sjálfheldu og upphófust nú miklar
sviptingar og hrossakaup, sem
staðið hafa með litlum hvíldum
fram að þessu. Margir voru
tilnefndir, en sá sem rætt var um
af mikilli alvöru af hálfu Alþýðu-
bandalagsmanna var Ingi R.
Helgason, sem sjálfur mun hafa
haft áhuga á borgarlögmanns-
starfinu.
Þá gerðist það sem kom Alþýðu-
bandalagsmönnum nokkuð á
óvart, en það var að þeir Björgvin
Guðmundsson og Kristján Bene-
diktsson sýndu sjálfstæðan vilja í
þessu máli og harðneituðu þessum
tillögum Alþýðubandalagsins.
Vildu þeir að staðið yrði við fyrra
samkomulag um Jón G. Tómasson
sem borgarlögmann. Varð Alþýðu-
bandalagið að hlíta því, en gerðu
þá eindregnu kröfu í staðinn, að
tryggur Alþýðubandalagsmaður
yrði ráðinn í starf skrifstofustjóra
borgarstjórnar. Létu þeir Björgvin
og Kristján undan því.
Auglýsingin
til málamynda
Fóru þá Alþýðubandalagsmenn-
irnir að leita að tryggum flokks-
manni og komust að niðurstöðu
um Gunnar Eydal, ungan
lögfræðing og tryggan flokks-
mann, sem hefur orð fyrir að vera
æði pólitískur í störfum sínum.
Báðu þeir Gunnar um að sækja um
stöðuna. Þá fyrst var málið talið
komið í heila höfn.
Tillaga um ráðningu Jóns G.
Tómassonar í borgarlögmanns-
starfið var lögð fram í borgarráði
og samþykkt þar einróma. Jafn-
framt var samþykkt að auglýsa
stöðu skrifstofustjóra, þótt aug-
lýsingin hafi að sjálfsögðu verið
eingöngu til málan.ynda, þar sem
þegar hafði verið ákveðið hver
fengi stöðuna.
Gengið fram
hjá borgar-
starfsmönnum
Meðal umsækjenda voru tveir
borgarstarfsmenn, Ólafur Jóns-
son, lögfræðingur, sem verið hefur
fulltrúi á borgarskrifstofum í
nokkur ár og m.a. gegnt umræddu
skrifstofustjórastarfi í forföllum,
og Jón G. Kristjánsson, skrifstofu-
stjóri borgarverkfræðings, en
hann hefur gegnt því annasama
starfi með mikilli prýði í allmörg
ár. Hann hefur lengri starfsaldur
hjá borginni og töldum við sjálf-
stæðismenn í borgarstjórn rétt að
hann fengi hina auglýstu stöðu og
greiddum atkvæði í samræmi við
það í borgarstjórn.
Sjöfn mótmælir
Á þessum langa vegi var enn eitt
ljón þó eftir. Einn af borgarfull-
trúum meirihlutans, Sjöfn Sigur-
björnsdóttir, var ekkert hrifin af
því að ráða kommúnista í þetta
mikilvæga lykilembætti hjá borg-
inni. Lét hún það óspart í ljós og
jafnframt að það væri alls óvíst að
hún myndi greiða Gunnari Eydal
atkvæði sitt. Björgvin Guðmunds-
son beitti hana miklum þrýstingi
og svo fór að kalla varð saman
sérstakan fund í borgarmálaráði
Alþýðuflokksins um málið.
Fundur í
borgarmála-
ráði Alþýðu-
flokksins
Sá fundur var haldinn á mánu-
dag í síðustu viku. Þar lagði
Björgvin Guðmundsson þunga
áherzlu á ráðningu Gunnars
Eydal. Hélt hann því fram, að
Alþýðubandalagið gerði þetta að
úrslitaatriði í samvinnunni og að
vinstra samstarfið myndi rofna, ef
ekki yrði látið undan Alþýðu-
bandalaginu. Jafnframt væri þetta
liður í heildarsamkomulagi flokk-
anna um embættaveitingar, þ.e.
náðst hefði samkomulag um eins-
konar „pakka" um embætti á
vegum borgarinnar.
Svo fóru leikar á þessum fundi
að samþykkt var með öllum
atkvæðum gegn atkvæði Sjafnar
að ráða Gunnar Eydal. Þar með
taldi Sjöfn sig bundna og greiddi
hún Gunnari atkvæði á borgar-
stjórnarfundinum með sýnilegri
ólund, en Alþýðubandalagsmenn
vörpuðu öndinni léttar, því að þar
með var lokið máli, sem hafði
reynst erfitt og tekið ótrúlega
mikið af tíma þeirra.
Pólitískt
siðleysi
Þessi saga er dæmigerð um
vinnubrögð vinstri stjórna. Hún
varpar ljósi á allt það baktjalda-
makk og öll þau hrossakaup, sem
einkennir vinstri stjórnina í
Reykjavík. í slík mál fer mikill
tími og mikil orka og víst er, að
ekki er gert annað á meðan að á
þessu karpi stendur.
Við Sjálfstæðismenn töldum í
bókun að þessi ráðning bæri vott
um pólitískt siðleysi. Gengið var
fram hjá mætum borgarstarfs-
mönnum við ráðninguna. Aug-
lýsingin var einungis til mála-
mynda því að allt var fyrirfram
ráðið og hæfni umsækjenda í einu
athuguð. Um það var eitt hugsað
að sá sem starfið fengi gæti oðið
einskonar pólitískur kommissar
kommúnista á borgarskrifstofun-
um. Þess vegna fordæmum við
Sjálfstæðismenn þessa ráðningu.
Með henni hafa vinstri flokkarnir
farið langt út fyrir þau siðgæðis-
mörk, sem pólitískir valdhafar
verða að halda sig innan við.
Mondale kunnugur
mörgu hér á landi
WALTER Mondale varaforseti sem
hingað kemur í heimsókn í dag var
áður öldungadeildarmaður frá Minne-
sotaríki þar sem hann þekkir marga
íslendinga og er vel kunngur íslandi.
Ilann var talinn einna frjálslyndastur
þeirra manna sem komu til greina í
embætti varaforseta og Jimmy Carter
hafði augastað á. Þar sem hann var
bæði frjálsiyndur og frá Norður-
ríkjunum var hann talinn heppileg-
asta mótvægið sem Carter gat fundið í
starfið.
Mondale keppti sjálfur að því að vera
í forsetaframboði fyrir demókrata fyrir
síðustu kosningar en ákvað að hætta
baráttunni eftir um það bil eitt ár í
nóvember 1974 þar sem hann hefði ekki
nógu mikinn áhuga á starfinu. Hann
mun hafa komizt að þeirri niðurstöðu
að barátta hans hefði ekki borið nógu
mikinn árangur og að hann væri ekki
nógu mikið þekktur meðal almennings í
Bandaríkjunum þótt hann ferðaðist um
þrjátíu ríki.
Þessi afstaða hans olli nokkrum
efasemdum um hvort hann væri nógu
dugandi og áhugasamur stjórnmála-
maður, en Mondale hefur þó orð fyrir
að vera ágætur baráttumaður í
kosningum og hafa gaman af því að
tala við fólk og flytja ræður þótt hann
hafi á hinn bóginn óbeit á ýmsum
öðrum þáttum bandarískrar stjórn-
málabaráttu eins og fjársöfnun í
kosningasjóði.
Mondale hefur verið tengdur verka-
lýðshreyfingunni og barizt fyrir þá sem
minna mega sín í þjóðfélaginu. Hann
var talinn einn frjálslyndasti þing-
maður öldungadeildarinnar á sínum
tíma og þar starfaði hann mikið í
fjármálanefnd. Hann átti mikinn þátt í
því að laða verkalýðshreyfinguna og
frjálslynda Norðanmenn til fylgis við
Carter í baráttunni fyrir síðustu
kosningar.
Helzti ókostur hans þá var talinn sá
að hann væri of lítið þekktur og
gárungarnir sögðu að flestir kjósendur
héldu að Mondale væri ein af útborgum
Los Angeles. Mondale sagði að hann
héldi að mikið væri til í því. En síðan
hann varð varaforseti hefur hann
ferðazt víða til þess að kynna viðhorf
Bandaríkjastjórnar og ekki sízt reyna
að treysta samband Bandaríkjanna og
bandalagsþjóða þeirra. Hann hefur
sýnt sérstakan áhuga á sambandi
Bandaríkjanna og Norðurlanda enda er
hann af norskum ættum og héðan fer
hann til Noregs þar sem hann mun
fyrst heimsækja bæinn Mundal í
Vestur-Noregi sem hann er ættaður
frá.
Nokkuð bar á skoðanamun Mondales
og Carters fyrir síðustu kosningar, en
Mondale vildi sjálfur gera lítið úr þeim
mun og sagði: „Ég er framfarasinnaður
demókrati og raunsær demókrati."
Mondale er rúmlega fimmtugur að
aldri og hóf afskipti sín af stjórn-
málum á 3kólaárum sínum í St. Paul,
Minnesota. Hann var skjólstæðingur
Hubert Humphreys, fyrirrennara hans
í varaforsetaembættinu, og átti mikinn
þátt í að tryggja sigur hans í
kosningum til öldungadeildarinnar
Mondale og Geir Hallgrimsson á Keflavíkurflugvelli í janúar 1977.
TOMS IMM!6RATI0,H
Mondale og Carter og konur þeirra á flokksþingi demókrata í júlí 1976 þegar þeir voru tilnefndir.
1948. Mondale varð dómsmálaráðherra
Minnesota 32 ára gamall 1960 og var
yngsti maðurinn sem hafði gegnt því
starfi.
Hann var kosinn öldungadeildar-
maður 1966 og tveimur árum síðar tók
hann þátt í skipulagningu
misheppnaðrar baráttu Humphreys
fyrir því að verða forseti. Hann var
endurkosinn til öldungadeildarinnar
1972 með miklum atkvæðamun.
í lok janúar 1977 kom Mondale til
íslands á leið frá París til Tokyo, en þá
hafði hann íerðazt um helztu banda-
lagslönd Bandaríkjanna og gert
leiðtogum þeirra grein fyrir stefnu
Carters forseta. Hann sagði þá meðal
annars í samtali við Morgunblaðið að
loknum viðræðum við Geir Hallgríms-
son þáverandi forsætisráðherra:
„Eg færði Geir Hallgrímssyni og
íslenzku þjóðinni persónulegar kveðjur
Carters Bandaríkjaforseta, en síðan
tóku samræðurnar að snúast um alla
Islendingana sem búa í Minnesota. Þeir
eru margir og má nefna Valdimar
Björnsson sem ég þekki vel og marga
aðra. Margir íslendingar hafa verið
þekktir í Minnesota fyrir afskipti
þeirra af opinberum málum og Minne-
sotabúar minnast framlags Vestur-ís-
lendinga til fylkisins."
Jafnframt gat Mondale þess að góður
vinur sinn, sem hefði útnefnt sig til
Öldungadeildarinnar, Karl Rolvaag,
hefði verið sendiherra á íslandi og lét í
ljós áhuga á að heimsækja bæ Snorra
Sturlusonar. Geir Hallgrímsson sagði
m.a.:
„Hann (Mondale) er mjög vel
kunnugur ýmsu hér á landi og þekkir
ýmsa landa okkar vestanhafs og ég
kom hvergi að tómum kofunum hjá
honum. Ég tel það mjög mikilvægt og
mikils virði að hafa átt þess kost að
ræða ítarlega við varaforseta Banda-
ríkjanna, gera honum ljós okkar
vandamál og áhugamál og heyra beint
frá honum um mál sem við að vísú
höfum lesið um í fréttum... Auk þess
er ávallt mikilvægt að ná persónu-
legum tengslum við forvígismenn ann-
arra þjóða.“