Morgunblaðið - 01.07.1979, Page 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 1. JÚLÍ1979
Náð Guðs
3. sunnudagur
eftir Trinitatis
Pistillinn
1. Pét. 5,6—11: En Guð allrar
náðar, sem hefur kallað yður
fyrir samfélagið við Krist til
sinnar eilífu dýrðar, mun sjálf-
ur, er þér hafið þjáðst um lítinn
tíma, fullkomna yður, styrkja og
öfluga gjöra. Hans er mátturinn
um aldir alda. Amen.
YFornt tákn, sem merk-
ir föðurfaðm Guðs,
sem hann breiðir móti
börnum sínum.
Guðspjallið
Lúk. 15,1 — 10: (dæmisögurnar
um hið týnda, sem
finnst)... þannig segi ég yður,
verður gleði hjá englum Guðs
yfir einum syndara, er gjörir
iðrun.
Úr frœðum Lúthers:
Skírnin
í þriðja lagi
Hvernig fær vatn gjört svo mikla hluti?
Svar: Vatn gjörir það sannarlega ekki heldur Guðs orð, sem er
með og hjá vatninu, og trúin, sem treystir því orði Guðs. Því að án
Guðs orðs er vatnið algengt vatn og engin skírn. En með Guðs orði
er það skírn, það er: náðarríkt lífsins vatn og laug hinnar nýju
fæðingar í Heilögum Anda, svo sem Páll postuli segir í bréfinu til
Títusar, 3. kap. 5.—8.v:
Guð frelsaði oss fyrir laug endurfæðingarinnar og endurnýjunar
Heilags anda, sem hann úthellti yfir oss ríkulega fyrir Jesúm Krist,
Frelsara vorn, til þess að vér, réttlættir fyrir náð hans yrðum í
voninni erfingjar eilífs lífs. Það orð er satt!
í f jórða lagi
Hvað merkir þá slík vatnsskírn?
Svar: Hún merkir það, að hinn gamli Adam í okkur á að deyja
fyrir daglega iðrun og yfirbót, með öllum syndum og vondum
girndum, og aftur á móti daglega að koma fram og rísa upp aftur
nýr maður er iifi að eilífu í réttlæti og hreinleik fyrir Guði.
Hvar stendur það skrifað?
Svar: Páll postuli segir í bréfinu til Rómverja í 6. kap. 4.v:
Vér erum greftraðir með Kristi fyrir skírnina til dauðans, til
þess að eins og Kristur var uppvakinn frá dauðum fyrir dýrð
föðurins, svo skulum vér og ganga í endurnýjungu lífsins.
Fyrir hálfum mánuði birtist hér grein undir þessari yfirskrift og var kveikja hennar samnefnt
leikrit Leikfélags Reykjavfkur. í þessari grein verður haldið áfram hugleiðingu um þessa spurningu,
en með öðrum hætti.
Það sem þú ert...
Segja má að vera okkar öll og
viðhorf séu svar við þessari
spurningu: Er þetta ekki mitt
líf? Hvort sem okkur er það
meðvitað eða ekki svörum við
þessari spurningu dag hvern
með lífsháttum okkar, viðhorf-
um til manna og málefna og
viðhorfinu til okkar sjálfra.
Spurningin, eða öllu heldur svar-
ið við henni, skiptir öllum mönn-
um í tvær meginfylkingar. Ann-
ars vegar eru þeir sem trúa því
að maðurinn sé háþróað dýr sem
hafi í sér fólgna möguleika til
farsældar eða ófarnaðar fyrir
sjálfan sig og meðbræður sína og
skynsemi til að greina þar á
milli. Sem slíkur þurfi hann ekki
að standa neinum skil gerða
sinna nema eigin samvisku og
því samfélagi manna sem hann
er hluti af. Hins vegar eru þeir,
sem trúa þvf að maðurinn hafi
algjöra sérstöðu í sköpunarverk-
inu, það er, að hann sé skapaður
af Guði til samfélags við hann og
sé þar með ábyrgur gagnvart
þeim Guði sem skapaði hann og
léði honum lífið. Nokkur dæmi
skulu tekin.
Húmanisminn
í daglegu tali er orðið húman-
ismi notað um það sem einkenn-
ist af tillitssemi, kærleika, um-
burðarlyndi o.s.frv. Hér verður
orðið ekki notað í þessari al-
mennu merkingu heldur sem
heiti á þeirri lífsskoðun sem
hefur á sér það megineinkenni
að líta á manninn sem hina
æðstu viðmiðun. Þannig verður
það maðurinn sem setur tilver-
unni markmið og gæðir hana
innihaldi. Maðurinn er þannig
frjáls til að móta líf sitt og
nmhverfi og óháður öðru en
eigin vitsmunum og vilja. í
manninum sjálfum er að finna
það sem þarf til að greina gott
frá illu, rétt frá röngu og allt
sem máli skiptir fyrir samfélag
manna innbyrðis og samskipti
manna og annarra þátta náttúr-
unnar. Þegar maðurinn er sjálf-
um sér og innsta eðli sínu trúr
leiðir það til farsældar. Margt af
sálfræðilegum kenningum sam-
tímans á sér rætur í þessari trú,
þessu viðhorfi til mannsins.
Marxisminn
Marxisminn hefur víða átt
auknu fylgi að fagna, einkum
meðal ungs fólks. Auðvelt er að
greina ákveðinn skyldleika
marxisma og húmanisma að því
er tekur til viðhorfanna til
mannsins. Maðurinn, velferð
hans og hamingja í daglegu lífi
og starfi, er í brennidepli. Fram-
kvæmd marxismans í hinum
kommúnísku ríkjum er hins
vegar með þeim hætti víðast
hvar, að skyldleikinn við húman-
ismann er horfinn og grundvall-
ar mannréttindum misboðið.
Það sem einkennir fyrst og
fremst síðari skrif Marx og
hinnar marxísku hreyfingar í
samtímanum er þýðing hinna
ytri aðstæðna og einkum og sér í
lagi skipan hagkerfisins fyrir
velferð mannsins. Kjarni máls
þeirra er, með nokkurri einföld-
un, sá að í raun og veru sé það
ekki maðurinn sjálfur sem er
orsakavaldur þess sem aflaga fer
heldur samfélagsaðstæðurnar,
misskipting auðs og valda. Orsök
hins illa liggur þannig utan
mannsins— í þjóðskipulaginu.
Réttlæti og hamingju mann-
kyns, sem er hið endanlega
takmark, er unnt að ná með
breyttu þjóðskipulagi. Öreigarn-
ir — hinn vinnandi maður — er
einn þess megnugur að koma
réttlátri skipan á, það er hinu
stéttlausa þjóðfélagi. Sem hinn
vinnandi maður finnur einstakl-
ingurinn sjálfan sig er hann
nýtur arðs eigin handa og kemst
í hið rétta samband við náttúr-
una og umhverfi sitt sem hann
er hluti af. Eingöngu með því að
losna þannig úr viðjum firring-
arinnar er maðurinn frjáls og
fær um að sýna samstöðu og
sanna umhyggju fyrir náunga
sínum.
Trúarbrögðin eru afleiðing
hins óréttláta skipulags, huggun
hins kúgaða eða tæki í höndum
valdastéttanna til að viðhalda
óréttlætinu. Þau verða því óþörf
þegar hinni réttlátu skipan hef-
ur verið komið á í þjóðfélaginu.
Einstaklings-
hyggjan
Fáein orð undir þessari fyrir-
sögn, enda þótt einstaklings-
hyggjan sem slík sé ekki afmörk-
uð stefna eða lífsskoðun þótt
hún sé snar þáttur í lífsskoðun
margra. Því hefur af sumum
verið haldið fram að setja megi
jafnaðarmerki á milli einstakl-
ingshyggju og kristins dóms.
Það er að vísu satt að kristin trú
metur einstaklinginn, frelsi hans
og sjálfstæði mikils. Sú einstakl-
ingshyggja sem markast af því
að ég hugsa fyrst og fremst um
mig er kristnum dómi framandi.
Einstaklingshyggju kristin-
dómsins er miklu nær að kalla
einstaklingsumhyggju.
Hið kristna
viðhorf
Viðhorf hins kristna manns og
svar hans við spurningunni: Er
þetta ekki mitt líf ?, birtist skýr-
ast í upphafi trúarjátningarinn-
ar. Þar segir: Ég trúi á Guð
föður almáttugan, sakpara
himins og jarðar. Með þessum
orðum játar kristinn maður: Ég
trúi því að Guð hafi skapað mig!
í því felst að ég á mig ekki
sjálfur. Mér hefur verið gefið líf
og því markaður tilgangur og
stefna af skapara mínum.
Aðeins þegar ég lifi í samfélagi
við hann og að vilja hans er ég
sannur maður. Orsök þess sem
aflaga fer í lífi manna og þjóða
er samkvæmt þessari trú sú að
ég — maðurinn — hef valið að
lúta öðrum vilja en Guðs, tekið
drottinvaldið í eigin hendur. Til
þess var maðurinn tældur og af
því vali er hann fjötraður. Sú
staðreynd, að maðurinn kýs að
lúta sjálfum sér fremur en Guði
knýr hinn kristna mann til að
halda áfram að játa trú sína og í
þetta sinn trú sína á Jesúm
Krist sem frelsara. Björgun
mannsins er þess vegna ekki
fólgin í eigin aðgerðum heldur
kemur hún frá Guði í Jesú
Kristi. Og enda þótt kristinn
maður hljóti að keppa að betra
og réttlátara samfélagi manna
er takmarkið fyrst og fremst
endurlausn mannsins til sam-
félags við Guð. í játningunni á
Guð sem skapara og Jesú sem
frelsara felst svar hins kristna
manns við spurningunni: Er
þetta ekki mitt líf? Þessi játning
gerir manninn ábyrgan gagn-
vart Guði að því er tekur til
samskipta hans við aðra menn
og umgengni við náttúruna og
gæði hennar. Það er
umhugsunarefni þegar rányrkja
og ofneysla eru þau vandamál
sem efst eru á baugi.
Kærleikur Guðs í Jesú Kristi
sem endurleysir, skuldbindur
mig jafnframt til að elska og
bindast Guði og mönnum í
kærleika.
Ég trúi
Að lokum er rétt að leggja
áherzlu á að viðhorf mitt til
eigin lífs og annarra er grund-
vallað á trú. Vísindaleg svör við
veru mannsins eru ekki til þegar
dýpst er skoðað. Þess vegna er
húmanistinn trúaður á getu
mannsins, marxistinn trúaður á
þjóðskipulagið sem lausn á
vanda mannsins og hinn kristni
maður trúaður á Guð sem skap-
ara og Jesúm Krist sem endur-
lausnara.
sp.
Biblíu-
lestur
Vikuna 1,—7. júlí
vikuna 1.—7. júlí
Sunnudagur 1. júlí
Lúk. 15: 1-10
Mánudagur 2. júlí
Lúk. 15: 11-32
Þriðjudagur 3. júlí
Róm. 1: 1—23
Miðvikudagur 4. júlí
Róm. 3: 9-31
Fimmtudagur 5. júlí
Róm 4: 13-25
Föstudagur 6. júli
Róm. 5:1-11
Laugardagur 7. júlí
Róm. 5:12-21