Morgunblaðið - 16.09.1979, Blaðsíða 1

Sunnudagur
16. september
ircgpstililfifrifr
Bls. 33—56
— þéttustu byggó í heimi
Elín Pálmadóttir
heimsækir flótta-
mannabúðir
Víetnama út af
Malasíuströnd og
lýsir lífinu þar í
máli og myndum
Grein þessa sendi Elín Pálma-
dóttir frá Malasiu 18. ágúst,
en vegna tafa á flugi og
verkfalls á Mbi. hefur hún
beðið birtingar.
Kuala Lumpur 18. ágdnt 1979.
— Aldrei hafa svo margir ein-
staklingar verið saman komnir á
svo litlum stað, — var mitt fyrsta
viðbragð, þegar ég steig á land á
eyjunni Pulau Bidong í Suður-
Kínahafi út af austurströnd Mal-
asíu sl. miðvikudag. í fyrstu hélt
ég, að allir flóttamenn frá Víet-
nam hlytu að vera komnir niður á
ströndina til að taka á móti
bátnum frá Rauða krossinum —
sem hér heitir raunar rauði mán-
inn — og flytur matvæli út í
eyjuna. I þetta sinn voru það mest
kálhöfuð fyrir utan einn íslenzkan
koll, sem rennt hafði verið niður í
bátinn í bænum Tringganu, ásamt
kálinu, rétt eins og barni í renni-
braut. Kálhöfuðin voru þó mun
dýrmætari, þar sem flóttafólkið
hafði ekki séð ferskt grænmeti í
tvo mánuði, en fékk nú að auki
einn ananas á hverja fjölskyldu
daginn eftir.
En það var hvorki mitt höfuð né
kálhöfuðin, sem drógu þennan
mannskara á Bidong niður í fjör-
una. A tveggja daga dvöl minni á
eynni átti ég eftir að læra, að
þannig er það alltaf, — varla
neins staðar hægt að snúa sér við.
Fólkið lifir í slíku nábýli nótt sem
dag. 32 þúsund manns á eyju, sem
í allt er einn og hálfur ferkíló-
metri. þar sem hún rís úr hafi með
skógi vöxnum kolli, kemur hún
íslendingi aðlaðandi fyrir sjónir.
En þegar nær dregur sézt, að allur
þessi mannfjöldi getur aðeins
komið sér fyrir á sendinni strönd-
inni, sem sennilega er ekki stærri
en íþróttasvæðið í Laugardalnum.
Fyrir mánuði voru þar 42 þúsund
manns, en nú hafa ýmsar þjóðir
tekið 10 þúsund manns, einkum
Bandaríkjamenn. Ekki sér þó
högg á vatni. Sumir sem ég hitti
voru búnir að bíða þarna í 9

'j ■ ■ j 1 rmmm * m ■ \r> j

-' J 1 x | * " '"'"t

Efniviðurinn er ekki beysinn, en dugnaðurinn er undraverður. Sum hreysi flóttafólksins eru meira að segja upp á tvær hæðir.
mánuði eftir að komast til þriðja
landsins.
Þetta er eins og mauraþúfa.
Vatnið er ódrykkjarhæft, enda
fæst það þannig, að fólk grefur
holur með berum höndum, eins
langt niður og það getur það er
notað til þvotta, en drykkjarvatn
flutt úr landi. Geysilega erfitt er
að koma frá sér rusli og sorpi. í
þessum 30 stiga miðbaugshita með
sinni hröðu rotnun, er engin leið
að koma frá sér úrgangi mannslík-
amans á það, sem við köllum
viðunandi hátt. Eina leiðin er að
klífa upp í snarbratt fjallið eða
fara út í sjó. Lyktina leggur sem
sé fyrir vitin. En ég hafði þarna
aðeins tveggja daga viðdvöl. Aðrir
urðu að dveljast þarna í marga
mánuði án þess að geta nokkuð að
gert.
Ekki þarf löng kynni til að
fyrsta áfallið víki fyrir aðdáun.
Stórkostlegt, hvernig þessu fólki
tekst að skapa sér þarna „eins
konar líf eins og sr. Le Ngoc Tieu,
leiðtogi flóttamannahópsins á
eynni, kallaði það. — Við verðum
að gera okkar bezta til að lifa af,
— sagði hann. Flóttamannahjálp
Sameinuðu þjóðanna og Alþjóða
Rauði krossinn leggja línurnar í
gegnum Rauða mánann í Malasíu,
flytja mat út í eyjuna og vinna
margvíslegt hjálparstarf. ICEM
(Intergovernmental Committee
for European Migration) og fleiri
hjálparstofnanir reyna að finna
flóttafólkinu stað og flytja það
áfram milli landa. Sjálft hefur
flóttafólkið bjargað sér á eynni og
skipulagt líf sitt við þessar að-
stæður á aðdáunarverðan hátt. Er
ekki ofsögum sagt, að þetta er
duglegt og vinnusamt fólk.
Sjóræningjar hirða allt
Til að byrja með þarf sannar-
lega mikinn kjark eða örvæntingu
til að leggja út á opið Kínahaf á
bátskriflum á borð við þau, sem
þarna mara, hálfbrotin, í kafi í
fjörunni og hafa borið allt upp í
200—300 manns, eða á kænum,
sem varla rúma eina fjölskyldu.
Vitandi af thailenzkum sjóræn-
ingjum með byssur og hnífa, sem
bíða eftir því að ráðast á bátana
og ræna fólkið öllu, sem því hefur
tekizt að hafa með sér til að lifa á,
skartgripum, úrum og fatnaði.
Konum er oft nauðgað og karl-
menn drepnir.
Svo til hver einasta manneskja,
sem ég talaði við, hafði verið rænd
þannig á leiðinni. Um nauðganir
voru sem fæst orð höfð. Einnig um
meðferð Malasíumanna, sem
drógu bátana nær matarlausa og
vatnslausa aftur út, eftir að þeir
höfðu gefizt upp á sívaxandi
flóttamannastraumi í landið, en
hann var orðinn um 80 þúsund
manns. Flóttafólkið vildi ekki
móðga þá, enda tók ég eftir því, að
túlkur minn, Hins, varaði það við
því. Sumir, sem ég talaði við,
höfðu verið rændir þrisvar til
fjórum sinnum, eða höfðu sloppið
á land í Malasíu vegna þess að
bátarnir voru að sökkva undan
þeim. Er þeir komust í land eftir
3—4 daga, — þ.e. þeir heppnu, —
aðrir eftir allt að tveggja mánaða
hrakninga, þá voru þeir fyrst í
haldi í Kata Baru, meðan örlög
þeirra voru ráðin. Ef Malasíu-
menn ákveða að draga þá út, þá er
ekkert, sem nokkur getur að gert.
Annars eru þeir skráðir hjá
Flóttamannahjálp S.Þ. og fluttir í
búðir. Af 75 þúsund flóttamönnum
í Malasíu eru 32 þúsund á Pulau
Bidong. Og þaðan ætlaði íslenzki
Rauði krossinn að velja 4—5
fjölskyldur. Það er ekki auðvelt.
Enda fór svo að íslenzka flótta-
fólkið er valið af annarri eyju,
Pulau Tenegh, með 8000 manns.
Báða dagana horfði ég á, hvern-
ig flóttamennirnir eru kallaðir í
opið skýli til viðtals. Öll fjölskyld-
an kemur, afi og amma, pabbi og
mamma og mörg lítil börn, öll í
sínu nýþvegna pússi. Þrír Banda-
ríkjamenn voru að veita flótta-
fólki viðtöku, og tóku nú margar
fjölskyldur, sem lengst hafa beðið.
Þeir, og síðar Frakki nokkur, sátu
þarna í hitanum í opnu skýli frá
því árla morguns og langt fram á
kvöld og ræddu við fólkið með túlk
sér við hlið. Svo sváfu þeir á
borðunum á nóttinni. Kannski á
nafnið ísland — Bang Dao á
þeirra máli — eftir að hræða svo
þetta fólk, sem aldrei hefur heyrt
um slíkan stað að vandinn verði
ekki eins mikill. — Er bara ís þar?
spurðu þeir sem vissu, hvaðan ég
var. En líklega vill þetta fólk
heldur lenda á köldum klaka en
vera áfram í þessu vonlausa víti.
Merkilegt samíélag
Það er undravert, hvernig
flóttafólkið hefur komið sér þarna
fyrir. A ströndinni og eins langt
upp í hlíðarnar og nokkur leið er
að festa spíru, hefur verið komið
fyrir trégrindum úr niðurhöggn-
um trjám af eyjunni og strengt
yfir plast eða eitthvað slíkt. sum
hreysin eru á tveimur hæðum.
Uppi er bambusgólf tii að liggja á,
en niðri eldstæði, samanhróflað
borð og bekkir. Bláa plastið, sem
Sjá nœstu
síðu /.