Morgunblaðið - 16.09.1979, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 16. SEPTEMBER 1979
35
Við fyrstu sýn var næstum að sjá sem allir flóttamenn frá Vietnam væru þarna saman komnir á ströndinni. Þarna bíða flóttamennirnir á hverjum morgni eftir vatnsskammtinum
sinum, 25 litrum á fjölskyldu i 3 daga.
Hún hafði einhvers staðar náð sér i háifan kjúkiing og var að fórna
honum. Þarna hafði fjölskyldufaðir, sem komist hafði alla leið eftir
mikla hrakninga, látið lífið fyrir kókoshnetu, sem féll á kollinn á
honum úr pálmatré og þar hafði verið sett upp altari til að blíðka
máttarvöldin.
sonur bar aldraða móður sína með
visna fætur, en konan hans og
börnin 5 trítluðu á eftir.
Sviss hefur nýlega tekið nokkuð
af slíku fólki, og nú vilja allir fara
til Ameríku, eina landsins, sem
þeir þekkja, eða til Sviss.
Klukkan 8 um morgun fóru
bátarnir af stað með þá 250
lukkunnar pamfíla, sem fengið
höfðu hæli í Bandaríkjunum. Allir
voru mættir til að kveðja. Hver
fjölskylda var kölluð upp, fékk
skilriívi sír. r.æld á sig og trítlaði
um borð með aleiguna í plastpoka.
Elóttafólkið hafði sýnilega fengið
áburðarpoka með áletrun frá
Malasíu, en flestum hafði tekizt að
sauma úr þeim snyrtilegustu tösk-
ur og snúa letrinu inn. Þeir voru
furðuvel til fara og hreinir. Eink-
um voru þetta stórar fjölskyldur
með mörg lítil börn. — Allir
glaðir, — sagði einn ungi strákur-
inn í fjörunni við mig. — Bara ég
er dapur. Ég hef verið hér í 7
mánuði og veit um engan sem vill
mig.
Borða, sofa og
þrífa sig
En lífið á flóttamannaeyjunni
gengur sinn gang. Nokkrir fara.
Menn lifa lífinu á sinn frumstæða
hátt eins og annars staðar. Það
gildir að borða, sofa, drekka og
þrífa sig eins og hægt er, og láta
ekkert, á sig fá. Ein aðalgata hefur
myndazt u.þ.b. tveggja metra
breið og þar þrífst verzlun. Að
vísu stendur á skilti, að enginn
markaður sé leyfður en konur
sitja í röðum með varning til að
selja, kókakóla, transistortæki,
sígarettur og jafnvel matvæli.
Einhverjir höfðu skartgripi eða
jafnvel fé til að koma sér af stað.
Og þeir búa sér til eintrjáninga og
róa á nóttinni á móti smyglurun-
um, fiskibátum frá Malasíu. Varð-
bátarnir eia erfitt með að ná þeim
á nóttinni. En varan er dýr og
skiptimynt engin. Allt kostar doll-
ar, 5 eða 10 malasíudali. Rakari
klippir viðskiptavini og kona hef-
ur náð í saumavél til að sauma.
Aðrir hugsa minna um verald-
lega hluti. Þeir biðja sinn guð,
hver sem hann er og hver á sinn
hátt. Flóttafólkið hefur komið upp
guðshúsum. Kaþólskir sem eru um
3000 talsins eiga stóran rimiahjall
uppi í brekkunni og haía gert þar
altari mcð prentmynd af
madonnunni. Prestbýtarakirkjan,
sem telur 1000 manns, hefur líka
byggt sitt guðshús úr fjölum og
presturinn messar tvisvar á dag.
Hann rekur skóla og hefur tekið
að sér geðveika, sem lágu sinnu-
lausir á ströndinni. Hann hafði
flúið einn með 17 ára son sinn, en
konan varð eftir með tvær dætur,
og búddhasöfnuðurinn er stór.
Sífellt er fólk að biðja og brenna
reykelsi í stóra, opna musterinu
við hliðina á kirkjunum tveimur.
Ég heimsótti munkana 11 í appels-
ínugulu kyrtlunum sínum sem
þarna eru. Sat hátíðlega á gólfinu
og þeir i kringum mig á meðan
bænasöngurinn frá musterinu
hljómaði í rökkrinu. Þeir sögðu, að
í Víetnam væri búddismanum
haldið niðri, ungir munkar væru
teknir í herinn, en ef einhver af
þeim eldri hefði áhrif, væri fundin
ástæða til að setja hann í fangelsi.
Þeir fóru á bátum án þess að
borga fyrir, því að fólkið bað þá að
koma með sér til blessunar. Og nú
vilja þeir helzt komast til Kali-
forníu, þar sem er stór búdda-
söfnuður. — í Víetnam erum við
þyrnir í auga stjórnvalda, — sagði
elzti munkurinn, og hann verður
að rífa burt.
I öllum þrengslunum sá ég
Kálhausarnir komnir á sinn stað, hálfur eða heill haus

eftir stærð fjölskyldunnar.
alltaf einhvern að biðjast fyrir á
einu götuhorninu. Þar hafði
fjölskyldufaðir, sem komizt hafði
til eyjarinnar eftir mikla hrakn-
inga, látið lífið, er kókóshneta féll
á hann ofan úr tré. Þá var altari
sett þar upp. Þar brennir fólk
reykelsi til að blíðka máttarvöld,
svo að þau verndi það gegn ólukku.
Ég sá gamla konu með dætur
sínar koma með hálfan kjúkling,
sem hún hafði einhvern veginn
fengið, og fórna á þessu altari.
Hún bað og kastaði svo stöfum, en
andinn virtist ekki vilja. A.m.k.
fór hún döpur í bragði með mat-
inn.
Flestir á sama báti
Við hvert fótmál á eyjunni
Pulau Bidong heyrir maður harm-
sögur. Ég gekk um. Allir tóku mér
vel. Margir tala annaðhvort ensku
eða frönsku, svo að ég hætti brátt
að hafa túlk. Á einu heimilinu
túlkaði fyrir mig Víetnami yfir á
ensku, en drengur af kínversku á
víetnömsku. Hver fjölskylda tók
mér ljúflega, bauð mér inn. Þetta
er elskulegt fólk og kurteist.
I fyrstu, eftir að flóttamennirn-
ir fóru að streyma frá Víetnam í
svo stórum stíl, voru það mest
Kínverjar, enda leikur enginn vafi
á því, að þeim er kerfisbundið gert
óvært í landinu. Eiga engra kosta
völ og er ýtt úr landi. Þá voru 80%
flóttamannanna Kínverjar. En
eftir að Kambódíustríðið byrjaði,
hefur straumur Víetnama aukizt
og eru þeir nú nálægt helmingur
flóttamannanna.
Mér virtist, að ef til vill væri
hægt að segja, að í hópi Víetnama
bæri meira á menntuðu fólki, en
samt hitti ég á meðal þeirra
marga fiskimenn, bílstjóra o.fl.
En Kínverjarnir eru ákaflega
blandaður hópur, úr öllum
stéttum, fátækt fólk og efnaðra.
Ég fór frá Islandi með ummæli úr
útvarpsþætti, sem ég ákvað að
reyna að átta mig á. Einar
Ágústsson sagði eitthvað á þá leið,
að líklega væri mest af flótta-
mönnunum fólk í nokkrum efnum,
því að það hefði getað borgað fyrir
sig farið. Vafalaust er eitthvað um
það. En það er áreiðanlega mis-
skilningur, að mestur hluti flótta-
fólksins hafi búið við góð efni.
Raunar eru börn í meirihluta og
þeir, sem eitthvað áttu, hafa misst
það.
I Víetnam voru frá þeim teknar
eignir og atvinna, og þeim gert
ókleift að sjá fyrir sér eða láta
börn sín fá menntun.
Þeir eru hin óæskilega stétt. Og
kæmust þeir úr landi með ein-
hverja fjármuni, helzt nokkra
skartgripi, hafa thailenzku sjó-
ræningjarnir í flestum tilvikum
hirt þá og öll betri föt.
Þetta fólk á ekkert nema lífið og
vonina um, að einhvers staðar geti
það fundið sér og börnum sínum
hæli og búið sér nýtt líf.